Tekst'ar'o de Esperant'o

1

Neniam inter'parol'u kun ne'kon'at'o

Foj'e en Moskvo, dum mal'normal'e varm'eg'a printemp'a sun'sub'ir'o, du civit'an'o'j ven'is la ĝarden'plac'o'n de la Patriarĥa lag'et'o. La unu'a, vest'it'a per griz'a somer'a komplet'o, est'is mal'alt'a, dik'et'a, kalv'a, si'a'n mal'frivol'a'n ĉapel'o'n li port'is en la man'o, kaj sur li'a bon'e raz'it'a vizaĝ'o vast'is kolos'a'j okul'vitr'o'j en nigr'a korn'a munt'um'o. La du'a, larĝ'a'ŝultr'a jun'a vir'o kun sen'ord'a ruf'et'a har'ar'o kaj kvadrat'it'a kasked'o sur la nuk'o, sur'hav'is bunt'a'n ĉemiz'o'n, ĉif'it'a'n blank'a'n pantalon'o'n kaj nigr'a'j'n sport'o'ŝu'o'j'n.

La unu'a est'is neni'u ali'a ol Miĥaelo Aleksandroviĉ Berlioz, redaktor'o de dik'a beletr'a revu'o kaj la prezid'ant'o de Massolit, unu el la plej grand'a'j Moskvaj literatur’asoci'o'j. Li'a akompan'ant'o est'is la jun'a poet'o Ivan'o Nikolaiĉ Ponirjov, verk'ant'a sub la pseŭdonim'o Sen'hejm'ul'o.

Ating'int'e la ombr'o'n de apenaŭ verd'iĝ'int'a'j tili'o'j, la literatur'ist'o'j tuj ĵet'is si'n al bunt'a bud'o kun sur'skrib'o “Bier'o kaj Trink'aĵ'o'j”.

Nu, oni not'u la unu'a'n strang'aĵ'o'n de tiu terur'a maj'a vesper'o. Ne nur antaŭ la bud'o, sed en la tut'a ale'o paralel'a al la Mal'grand'a Bronnaja strat'o, ne est'is eĉ unu hom'o. Je hor'o, kiam oni apenaŭ pov'is spir'i la varm'eg'a'n aer'o'n, kiam la sun'o, ard'ig'int'e Moskvon, en sek'a nebul'o est'is fal'ant'a i'e'n trans Sadovaja-strat'o, neni'u ven'is sub la tili'o'j'n, neni'u sid'iĝ'is sur benk'o'n, mal'plen'a est'is la ale'o.

— Mi pet'as mineral’akv'o'n, — mend'is Berlioz.

— Mineral’akv'o'n mi ne hav'as, — ial ofend'iĝ'is la vir'in'o en la bud'o.

— Ĉu vi hav'as bier'o'n? — raŭk'voĉ'e demand'is Sen'hejm'ul'o.

— Bier'o'n mi ricev'os vesper'e, — respond'is la vir'in'o.

— Do kio'n vi hav'as? — demand'is Berlioz.

— Abrikot’akv'o'n, sed varm'et'a'n, — dir'is la vir'in'o.

— Nu, don'u, don'u, don'u!..

La abrikot’akv'o el'ig'is abund'a'n flav'a'n ŝaŭm'o'n kaj la aer'o ek'odor'is je friz'ej'o.

Sat'trink'int'e, la literatur'ist'o'j tuj komenc'is hik'i, pag'is kaj sid'iĝ'is sur benk'o'n vizaĝ'e al la lag'et'o kaj dors'e al la Mal'grand'a Bronnaja strat'o.

Tiam okaz'is la du'a strang'aĵ'o, kiu koncern'is nur la redaktor'o'n. Subit'e li ĉes'is hik'i, li'a kor'o salt'is kaj por unu moment'o i'e'n tra'fal'is, post'e re'ven'is, sed kun mal'akr'a pingl'o en ĝi'n en'pik'it'a. Krom'e, Berlioz ek'sent'is sen'kaŭz'a'n, sed tiel fort'a'n terur'o'n, ke li vol'is tuj for'kur'eg'i de la Patriarĥa.

Berlioz angor'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n, sen kompren'i, kio li'n tim'ig'is. Li pal'iĝ'is, viŝ'is la frunt'o'n per la poŝ'tuk'o, pens'is: “Kio mi'n traf'is? Tio ja neniam okaz'is ... La kor'o stult'um'as ... For'las'u mi ĉio'n kaj vetur'u en Kislovockon!”

Kaj jen la varm'eg'a aer'o pli'dens'iĝ'is antaŭ li kaj form'is tra'vid'ebl'a'n civit'an'o'n tre strang'e aspekt'ant'a'n: ĵoke'a kasked'o sur la mal'grand'a kap'o; kvadrat'it'a kaj tro mal'long'a jak'et'o, sam'e aer'a; du'metr'a statur'o, sed la ŝultr'o'j mal'larĝ'a'j; ne'kred'ebl'e mal'dik'a; kaj la mien'o — bon'vol'e atent'u! — sarkasm'a.

La viv'o de Berlioz evolu'is tiel, ke li ne kutim'iĝ'is al fenomen'o'j ekster'ordinar'a'j. Ankoraŭ pli pal'iĝ'int'e, li mal'sprit'e rigard'eg'is kaj konstern'it'e pens'is: “Tio ne est'as ebl'a!..”

Sed tio ja est'is, kaj la long'a tra'vid'ebl'a civit'an'o pendol'is antaŭ li dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n sen tuŝ'i la ter'o'n.

La terur'o tiom ek'posed'is la redaktor'o'n, ke li ferm'is la okul'o'j'n. Kiam li ili'n re'mal'ferm'is, li vid'is, ke ĉio est'as fin'it'a, la vizi'o aer'dis'iĝ'is, la kvadrat'it'a mal'aper'is, kaj sam'temp'e la mal'akr'a pingl'o for'iĝ'is el la kor'o.

— Ho, diabl'o! — ek'kri'is Berlioz. — Ĉu vi sci'as, Ivan'o, ĵus mi'n preskaŭ traf'is sun'frap'o. Mi eĉ kvazaŭ halucin'iĝ'is. — Li prov'is rid'et'i, sed en li'a'j okul'o'j ankoraŭ flagr'is la angor'o kaj li'a'j man'o'j trem'is.

Iom post iom li tamen trankvil'iĝ'is, unu foj'o'n si'n vent'um'is per la poŝ'tuk'o, kaj brav'et'e dir'int'e: “Do, bon'e”, li daŭr'ig'is la parol'o'n, inter'romp'it'a'n pro la trink'ad'o de abrikot’akv'o.

Post'e oni ek'sci'is, ke ĝi tem'is pri Jesuo Krist'o. La problem'o est'is jen'a. La redaktor'o mend'is al la poet'o grand'a'n kontraŭ'religi'a'n poem'o'n por la sekv'a numer'o de la revu'o. Tiu verk'is la poem'o'n, kaj eĉ tre rapid'e, sed bedaŭr'ind'e ĝi neniom kontent'ig'is la redaktor'o'n. La ĉef'a'n person'o'n, Jesuon, la poet'o pentr'is per tre mal'hel'a'j farb'o'j, kaj tamen Berlioz opini'is, ke ĉio est'as re'verk'end'a. Nun li far'is kvazaŭ preleg'o'n pri Jesuo, por kompren'ig'i al la poet'o li'a'n precip'a'n erar'o'n.

Mal'facil'as dir'i, kio fakt'e mis'help'is Sen'hejm'ul'o'n: ĉu la bild'o'kre'a fort'o de li'a talent'o, ĉu la komplet'a mal'kon'o de la tem'o, sed li'a Jesuo est'is perfekt'e viv'a, ja viv'a, iam ekzist'unt'a Jesuo, kvankam ceter'e, hav'ant'a ĉiu'j'n mal'virt'o'j'n Jesuo.

Nu, Berlioz pen'is pruv'i al la poet'o, ke grav'as ne tio, kia est'is Jesuo — ĉu bon'a aŭ mal'bon'a — sed la fakt'o, ke ĉi tiu kiel individu'o tut'e ne ekzist'is, kaj ke ĉiu'j rakont'o'j pri li est'as nur fikci'o, ordinar'a mit'o.

Menci'end'as, ke la redaktor'o est'is erudici'ul'o, kaj tre lert'e li referenc'is antikv'a'j'n histori'ist'o'j'n, ekzempl'e la fam'a'n Filon'o'n el Aleksandrio, la kler'eg'a'n Jozefon Flavi'o'n, kiu'j eĉ per unu vort'o ne menci'is Jesuon. Evident'ig'ant'e vast'a'j'n sci'o'j'n, li komunik'is al la poet'o, ke la lok'o en la libr'o dek kvin'a, ĉapitr'o kvar'dek kvar'a de la fam'a'j Anal'o'j de Tacit'o, kie tem'as pri la ekzekut'o de Jesuo, cert'e est'as post'a fals'a inter'met'o.

La poet'o, por kiu ĉio rakont'at'a de Berlioz est'is nov'aĵ'o, atent'e aŭskult'is, fiks'rigard'ant'e tiu'n per si'a'j vigl'a'j verd'a'j okul'o'j, kaj nur mal'oft'e li hik'is, du'on'voĉ'e mal'ben'ant'e la flav'a'n abrikot’akv'o'n.

— Ne est'as eĉ unu orient'a religi'o, — dir'is la redaktor'o, — en kiu jun'ul'in'o, plej oft'e virg'a, ne nask'us di'o'n. Kaj la krist'an'o'j invent'is neni'o'n nov'a'n, sam'e el'pens'int'e si'a'n Jesuon, kiu fakt'e neniam viv'is. Jen kio est'as precip'e emfaz'end'a ...

La alt'a tenor'o de Berlioz sonor'is en la mal'plen'a ale'o, kaj avanc'ant'e en la labirint'o, kie'n nur tre kler'a hom'o pov'as penetr'i sen la risk'o perd'iĝ'i, li kon'ig'ad'is al la poet'o pli kaj pli da interes'a'j kaj util'a'j inform'o'j pri la egipta Oziris'o, bon'a di'o kaj fil'o de la Ĉiel'o kaj de la Ter'o, pri la fenic'a di'o Tamuzo, pri Marduk'o kaj eĉ pri la mal'pli kon'at'a tim'ind'a di'o Vitzliputzli, kiu'n iam ador'is la aztek'o'j en Meksikio.

Ĝust'e kiam Berlioz rakont'is al la poet'o, kiel la aztek'o'j modl'is figur'o'j'n de Vitzliputzli el past'o, en la sen'hom'a ale'o aper'is vir'o.

Post'e, kiam ver'dir'e jam est'is mal'fru'e, plur'a'j organiz'o'j prezent'is si'a'j'n raport'o'j'n pri tiu hom'o. Mal'ebl'as sen mir'o kompar'i la raport'o'j'n. Ekzempl'e, la unu'a atest'is, ke la hom'o est'is mal'alt'a, or'dent'a, kaj lam'is je la dekstr'a pied'o. La du'a, ke li est'is alt'eg'a, hav'is platen'a'j'n dent'o'kron'o'j'n kaj lam'is je la mal'dekstr'a pied'o. La tri'a lakon'e inform'is, ke la hom'o hav'is neni'a'n apart'aĵ'o'n.

Oni dev'as konstat'i, ke ĉiu'j ĉi raport'o'j est'as fuŝ'a'j.

Antaŭ ĉio, la pri'skrib'at'o tut'e ne lam'is kaj est'is nek mal'alt'a nek alt'eg'a, sed simpl'e alt'a. Koncern'e la dent'o'j'n, mal'dekstr'e li hav'is platen'a'j'n dent'o'kron'o'j'n kaj dekstr'e or'a'j'n. Li sur'hav'is mult'e'kost'a'n griz'a'n vest'o'komplet'o'n, kun kiu kolor'e akord'is li'a'j ekster'land'a'j ŝu'o'j. Si'a'n griz'a'n beret'o'n li brav'e oblikv'ig'is al la orel'o, sub'brak'e li port'is promen'baston'et'o'n kun nigr'a ten'il'o en form'o de pudel'a kap'o. Kvar'dek'jar'a, laŭ la aspekt'o. Tord'it'a buŝ'o. Bon'e raz'it'a. Nigr'a'har'a. La dekstr'a okul'o: nigr'a, la mal'dekstr'a: ial verd'a. La brov'o'j: nigr'a'j, kaj unu pli alt'a ol la ali'a.

Unu'vort'e, ali'land'an'o.

Pas'int'e preter la benk'o kie sid'is la redaktor'o kaj la poet'o, li oblikv'e rigard'et'is ili'n, halt'is kaj subit'e ek'sid'is sur la apud'a'n benk'o'n je du paŝ'o'j de la amik'o'j.

“German'o ...”, pens'is Berlioz.

“Angl'o ...”, opini'is Sen'hejm'ul'o. “Jen, ne varm'eg'as al li sur'hav'i la gant'o'j'n!”

Dum'e la ali'land'an'o rigard'is ĉirkaŭ'e'n al la alt'a'j dom'o'j, kvadrat'e kadr'ant'a'j la ĝarden'plac'o'n; est'is evident'a, ke la lok'o'n li vid'as unu'a'foj'e, kaj ke ĝi li'n ek'interes'is. Li fiks'is la rigard'o'n sur la supr'a'j etaĝ'o'j, kies vitr'o'j blind'ig'e bril'e spegul'is la romp'it'a'n sun'o'n, por ĉiam for'ir'ant'a'n de Berlioz; post'e direkt'is ĝi'n mal'supr'e'n, kie la vitr'o'j komenc'is antaŭ'vesper'ec'e mal'hel'iĝ'i, ial rid'et'is indulg'e, du'on'ferm'is la okul'o'j'n, met'is la man'o'j'n sur la baston'et'ten'il'o'n kaj la menton'o'n sur la man'o'j'n.

— Vi, Ivan'o, — plu parol'ad'is la redaktor'o, — tre bon'e kaj satir'e prezent'is, ekzempl'e, la nask'iĝ'o'n de Jesuo la Di'a fil'o, sed la interes'aĵ'o ja est'as, ke antaŭ Jesuo jam est'is nask'it'a tut'a seri'o da di'a'j fil'o'j, kia'j la fenic'a Adonis'o, la Frigi'a Atiso, la persa Mitra'o. Nu, resum'e, fakt'e nask'iĝ'is neni'u el ili, kaj neni'u ekzist'is, nek Jesuo, kaj end'us ke vi, anstataŭ la nask'o'n aŭ ekzempl'e la ven'o'n de la saĝ'ul'o'j, prezent'u la absurd'a'j'n oni'dir'o'j'n pri tiu al'ven'o. Ĉar laŭ vi'a rakont'o li tamen est'us nask'it'a!

Ĉi tiam Sen'hejm'ul'o prov'is ĉes'ig'i la turment'a'n hik'ad'o'n re'ten'ant'e si'a'n spir'o'n, sekv'e de kio li ek'hik'is eĉ pli dolor'e kaj laŭt'e; kaj je la sam'a moment'o Berlioz inter'romp'is si'a'n parol'o'n, ĉar la ali'land'an'o subit'e ek'star'is kaj paŝ'is al la literatur'ist'o'j. Tiu'j rigard'is li'n mir'ig'it'e.

— Bon'vol'u mi'n pardon'i, — ek'parol'is la al'ven'int'o kun fremd'a prononc'o, sed sen kripl'ig'i la vort'o'j'n, — ke mi, ne est'ant'e kon'at'a, tamen mi'n trud'as ... Sed la tem'o de vi'a kler'a konversaci'o mi'n tiom interes'as, ke ... — Li ĝentil'e lev'is la beret'o'n, dev'ig'ant'e la amik'o'j'n du'on-ek'star'i kaj respond'e kap'klin'i.

“Ne, probabl'e franc'o”, decid'is Berlioz.

“Pol'o?” — pens'is Sen'hejm'ul'o.

Menci'end'as, ke ek'de si'a'j unu'a'j vort'o'j la ali'land'an'o tre mal'plaĉ'is al la poet'o, dum la impres'o de Berlioz est'is pli'e favor'a — nu, ne ĝust'e favor'a, sed kiel mi dir'u? — al la redaktor'o li ŝajn'is kurioz'a, ebl'e tiel.

— Permes'u ke mi al'sid'iĝ'u, — ĝentil'e pet'is la ne'kon'at'o, kaj la amik'o'j iel ne'vol'e dis'mov'iĝ'is, la ali'land'an'o lert'e ek'sid'is inter ili'n kaj tuj re'pren'is la konversaci'o'n.

— Se mi ne mis'aŭd'is, vi bon'vol'is dir'i, ke Jesuo neniam ekzist'is, ĉu? — li demand'is, turn'ant'e si'a'n mal'dekstr'a'n, verd'a'n okul'o'n al Berlioz.

— Vi ne mis'aŭd'is, — ĝentil'e respond'is la redaktor'o, — ĝust'e tio'n mi dir'is.

— Aĥ, kiel interes'e! — ek'kri'is la ali'land'an'o.

“Pro la diabl'o, kio'n li vol'as?” pens'is Sen'hejm'ul'o kaj kun'tir'is la brov'o'j'n.

— Kaj vi, ĉu vi konsent'is kun vi'a inter'parol'ant'o? — la ne'kon'at'o si'n turn'is dekstr'e'n al Sen'hejm'ul'o.

— Cent'procent'e, — jes'is tiu, ŝat'ant'e esprim'o'j'n fantazi'a'j'n kaj metafor'a'j'n.

— Mir'ind'e! — ek'kri'is la ne'invit'it'a inter'parol'ant'o. Li ial ŝtel'ist'e ĉirkaŭ'rigard'is, kaj mal'laŭt'ig'int'e si'a'n bas'a'n voĉ'o'n, dir'is: — Indulg'u mi'a'n trud'em'o'n, sed mi kompren'is tiel, ke vi, krom ĉio ceter'a, ankaŭ ne kred'as je Di'o. — Li far'is tim'ig'it'a'n mien'o'n kaj al'don'is: — Mi ĵur'as, tio'n mi al neni'u dir'os.

— Jes, vi prav'as, ni ne kred'as je Di'o, — delikat'e rid'et'is Berlioz pri la tim'o de la ekster'land'a turist'o. — Sed pri tio oni rajt'as parol'i tut'e liber'e.

La ali'land'an'o si'n retro'ĵet'is al la benk’apog'il'o kaj eĉ ek'pep'is pro sci'vol'o, demand'ant'e:

— Do, vi est'as ateist'o'j, ĉu?

— Jes, ni est'as ateist'o'j, — respond'is Berlioz kun la sam'a rid'et'o, dum la poet'o koler'e pens'is: “Jen ted'ul'o ekster'land'a!”

— Aĥ, kia ĉarm'aĵ'o! — ek'kri'is la strang'a ali'land'an'o, turn'ant'e la kap'o'n jen al unu, jen al la ali'a literatur'ist'o.

— En ni'a land'o oni ne mir'as pri ateism'o, — dir'is Berlioz kun diplomat'a ĝentil'ec'o. — La pli'part'o de ni'a loĝ'ant'ar'o konsci'e kaj jam de'long'e ĉes'is kred'i la fabel'o'j'n pri Di'o.

Tiam la ali'land'an'o far'is jen'a'n strang'aĵ'o'n: li ek'star'is kaj prem'is la man'o'n de la surpriz'it'a redaktor'o, el'parol'ant'e la sekv'a'j'n vort'o'j'n:

— Permes'u al mi kor'e vi'n dank'i.

— Pro kio do vi li'n dank'as? — mir'e palpebr'um'is Sen'hejm'ul'o.

— Pro tre grav'a inform'o kiu mi'n kiel vojaĝ'ant'o'n eg'e interes'as, — klar'ig'is la ekster'land'a strang'ul'o, signif'o'plen'e lev'int'e la montr'o'fingr'o'n.

Evident'e, la grav'a inform'o ver'e impres'is la ne'kon'at'o'n, ĉar li hezit'e rigard'is al la ĉirkaŭ'a'j dom'o'j, kvazaŭ tim'ant'e vid'i po unu ateist'o'n en ĉiu fenestr'o.

“Ne, li ne est'as angl'o”, decid'is Berlioz, kaj Sen'hejm'ul'o pens'is: “Kie li tiel lert'iĝ'is parol'i rus'e, jen interes'aĵ'o!”, kaj li de'nov'e mal'seren'iĝ'is.

— Tamen permes'u al mi vi'n demand'i, — post angor'a medit'o ek'parol'is la ekster'land'a gast'o, — kio'n oni far'u pri la pruv'o'j pri la ekzist'o de Di'o, da kiu'j, kiel kon'at'e, est'as preciz'e kvin?

— Ho ve, — kompat'e respond'is Berlioz, — ĉiu'j ĉi pruv'o'j valor'as neniom, kaj la hom'ar'o jam de'long'e for'met'is ili'n al la arkiv'o. Konsent'u ja, ke en la sfer'o de la pur'a raci'o la ekzist'o de Di'o est'as ne'pruv'ebl'a.

— Brav'e! — ek'kri'is la ne'kon'at'o, — Brav'e! Vi ĝust'e ripet'is la ĉi-rilat'a'n pens'o'n de la sen'lac'a mal'jun'ul'o Immanuel. Sed jen kurioz'aĵ'o: li ĝis'fund'e dis'bat'is ĉiu'j'n kvin pruv'o'j'n — kaj post'e, kvazaŭ ironi'ant'e pri si mem, konstru'is si'a'n propr'a'n, ses'a'n pruv'o'n!

— La pruv'o de Kanti'o, — kun subtil'a rid'et'o kontraŭ'dir'is la kler'a redaktor'o, — est'as sam'e ne'konvink'a. Ne'mal'prav'e Ŝilero dir'is, ke tia'j rezon'o'j pov'as kontent'ig'i nur sklav'o'j'n, kaj Strauß rekt'e mok'is tiu'n ĉi pruv'o'n.

Parol'ant'e, Berlioz pens'is: “Tamen kiu li est'as? Kaj kial li tiel bon'e sci'pov'as la rus'a'n?”

— Pro tia'j ĉi pruv'o'j end'us vi'a'n Kanti'o'n send'i al Solovki’ por kelk'a'j tri jar'o'j, — subit'e brusk'is Sen'hejm'ul'o.

— Ivan'o! — konfuz'iĝ'is Berlioz.

Tamen la ide'o mal'liber'ig'i Kanti'o'n en Solovki’ neniom ŝok'is la ali'land'an'o'n, ĝi li'n eĉ entuziasm'ig'is.

— Nu ĝust'e, ĝust'e! — li ek'kri'is, kaj li'a mal'dekstr'a, verd'a okul'o, turn'it'a al Berlioz, ek'bril'is. — Tie por li est'as la ĝust'a lok'o! Ja mi dir'is al li tiam, dum la maten'manĝ'o: “Vi, profesor'o, mi'n pardon'u, sed vi i'o'n implik'a'n el'pens'is. Ĝi ebl'e est'as sprit'a, sed tro mal'kompren'ebl'a. Oni vi'n mok'os”.

Berlioz el'orbit'ig'is la okul'o'j'n. “Dum maten'manĝ'o? al Kanti'o? Kio'n signif'as tiu delir'aĵ'o?”

— Tamen, — daŭr'ig'is la ali'land'an'o sen atent'i la mir'o'n de Berlioz kaj respond'ant'e al la poet'o, — send'i li'n al Solovki’ oni ne pov'as pro la simpl'a kial'o, ke pli ol cent jar'o'j'n li rest'ad'as en lok'o mult'e pli mal'proksim'a ol Solovki’, kaj kred'u al mi, el'ig'i li'n de tie absolut'e mal'ebl'as.

— Domaĝ'e! — replik'is la batal'em'a poet'o.

— Ankaŭ mi bedaŭr'as tio'n, — kun'sent'is la ne'kon'at'o, kaj de'nov'e fulm'is li'a okul'o. Li daŭr'ig'is: — Tamen jen kiu demand'o mi'n mal'trankvil'ig'as. Se Di'o ne ekzist'as, kiu direkt'as la hom'a'n viv'o'n kaj ĝeneral'e la tut'a'n ord'o'n sur la ter'o?

— La hom'o mem ja direkt'as, — Sen'hejm'ul'o rapid'is mal'afabl'e respond'i tiu'n, ver'dir'e ne tre klar'a'n, demand'o'n.

— Pardon'o'n, — mild'e dir'is la ne'kon'at'o, — por direkt'i oni ja bezon'as plan'o'n por ia, pli-mal'pli dec'a, temp'o'daŭr'o. Do permes'u al mi vi'n demand'i, kiel hom'o pov'as direkt'i, se li ne nur ne kapabl'as far'i plan'o'n eĉ por rid'ind'e mal'long'a daŭr'o, ekzempl'e je mil jar'o'j, sed ne pov'as cert'i eĉ pri si'a propr'a morgaŭ'o. Nu fakt'e, — la ne'kon'at'o si'n turn'is al Berlioz, — imag'u, ke ekzempl'e vi komenc'as direkt'i kaj ordon'i, ali'a'j'n kaj vi'n mem, kaj ĝeneral'e ĝu'i la afer'o'n, kiam subit'e vi ek'hav'as — khe, khe! — pulm'o'sarkom'o'n. — La ali'land'an'o plezur'e rid'et'is, kvazaŭ la pens'o pri la sarkom'o est'us por li agrabl'a. — Jes, sarkom'o'n, — li ripet'is la sonor'a'n vort'o'n, kat'e du'on'ferm'ant'e la okul'o'j'n. — Kaj jen fin'it'a vi'a direkt'ad'o!

» Nenies sort'o, krom la vi'a, plu vi'n interes'as. La parenc'o'j komenc'as al vi mensog'i. Sent'ant'e mis'aĵ'o'n, vi ĵet'as vi'n al spert'a'j kurac'ist'o'j, post'e al ĉarlatan'o'j, ebl'e al aŭgur'ist'in'o'j. Kompren'ebl'e, la unu'a kaj la du'a, sam'e kiel la tri'a, est'as tut'e sen'senc'a'j. Kaj ĉio fin'iĝ'as tragik'e. La hom'o, kiu ĵus opini'is, ke li i'o'n direkt'as, nun sen'mov'e kuŝ'as en lign'a kest'o, kaj li'a'j proksim'ul'o'j, kompren'ant'e, ke li ne plu taŭg'as por io ajn, li'n brul'ig'as en forn'o.

» Ceter'e, okaz'as afer'o'j eĉ pli mal'bon'a'j. Ekzempl'e, iu ĵus decid'is vetur'i al Kislovock’, — la ali'land'an'o sagac'e rigard'is la redaktor'o'n, — ŝajn'e, bagatel'aĵ'o. Sed eĉ tio'n li ne sukces'os real'ig'i, ĉar ial li glit'stumbl'os, kaj li'n sur'vetur'os tram'o. Ja vi ne dir'os, ke li mem tiel si'n direkt'is, ĉu? Ĉu ne pli ĝust'e est'us dir'i, ke direkt'is li'n iu ali'a? — Kaj la ne'kon'at'o strang'e ek'rid'is.

Berlioz tre atent'e aŭskult'is la mal'agrabl'a'n rakont'o'n pri la sarkom'o kaj la tram'o, kaj mal'trankvil'ig'a'j pens'o'j komenc'is li'n sieĝ'i. “Li ne est'as ali'land'an'o ... Li ne est'as ali'land'an'o”, pens'is Berlioz. “Li est'as strang'eg'a ul'o. Tamen, mi pet'as, kio do li est'u?”

— Mi vid'as, ke vi dezir'as fum'i, — subit'e la ne'kon'at'o si'n turn'is al Sen'hejm'ul'o. — Kia'j'n cigared'o'j'n vi prefer'as?

— Ĉu vi hav'us divers'a'j'n? — mal'mild'e demand'is la poet'o, kiu fin'fum'is la si'a'j'n.

— Kia'j'n cigared'o'j'n vi prefer'as? — ripet'is la ne'kon'at'o.

— Nu, La Soveti'an Mark'o'n, — krud'e respond'is Sen'hejm'ul'o.

La ne'kon'at'o tuj el'poŝ'ig'is cigared'uj'o'n kaj propon'is ĝi'n al Sen'hejm'ul'o:

— Jen, “La Sovetia Mark'o”.

La poet'o'n kaj la redaktor'o'n precip'e impres'is ne tio, ke en la cigared'uj'o trov'iĝ'is ĝust'e La Sovetia Mark'o, sed la cigared'uj'o mem. Ĝi est'is grand'eg'a, el fajn'a or'o, kaj dum la mal'ferm'o sur ĝi'a kovr'il'o blu'e kaj blank'e fulm'is briliant'a tri'angul'o.

Ĉi tiam la literatur'ist'o'j ek'pens'is mal'sam'e. Berlioz: “Tamen, ali'land'an'o!”. Sen'hejm'ul'o: “Ho, la diabl'o li'n pren'u!”

La poet'o kaj la posed'ant'o de la cigared'uj'o ek'fum'is, la ne'fum'ul'o Berlioz mal'akcept'is. “Mi respond'u al li tiel”, decid'is Berlioz. “Jes, la hom'o est'as mort'em'a, tio'n neni'u kontest'as, tamen oni atent'u, ke ...” Sed antaŭ ol li pov'us el'dir'i tio'n, ek'parol'is la ali'land'an'o:

— Jes, la hom'o est'as mort'em'a, tamen ne tio est'as la plej mal'bon'a. La mal'feliĉ'o konsist'as en tio, ke li est'as subit'mort'em'a, jen kia truk'o. Kaj ĝeneral'e li ne pov'as dir'i, kio'n li far'os hodiaŭ vesper'e.

“Jen absurd'a manier'o prezent'i afer'o'n”, pens'is Berlioz kaj opon'is:

— Nu, en tio est'as tro'ig'o. La hodiaŭ'a'n vesper'o'n mi sci'as pli-mal'pli preciz'e. Kompren'ebl'e, se en Bronnaja sur mi'a'n kap'o'n fal'os brik'o ...

— Nenial, — impon'e inter'romp'is la ne'kon'at'o, — neni'u brik'o iam fal'as sur ies kap'o'n. Kaj kred'u al mi, en vi'a kaz'o tiu danĝer'o tut'e ne ekzist'as. Vi mort'os ali'manier'e.

— Vi ebl'e sci'as, kiel nom'e, — kun tre kompren'ebl'a ironi'o dir'is Berlioz, implik'ant'e si'n en absolut'e absurd'a'n inter'parol'o'n, — kaj inform'os mi'n pri tio?

— Tre volont'e, — respond'is la ne'kon'at'o. Per rigard'o li mezur'is la redaktor'o'n, kvazaŭ intenc'ant'e kudr'i vest'o'komplet'o'n por tiu, murmur'is tra la kun'prem'it'a'j dent'o'j: “Unu, du ... Merkur'o en la du'a dom'o, la lun'o for'as, ses — mal'feliĉ'o, vesper'o — sep ...”, kaj anonc'is laŭt'e kaj ĝoj'e: — Oni for'tranĉ'os vi'a'n kap'o'n!

Sen'hejm'ul'o sovaĝ'e kaj koler'e el'orbit'ig'is la okul'o'j'n rigard'ant'e la impertinent'a'n ne'kon'at'o'n, Berlioz demand'is kun tord'a rid'et'o:

— Kiu do? Ĉu mal'amik'o'j? Invad'ont'o'j?

— Ne, — respond'is la inter'parol'ant'o, — rus'a vir'in'o, komsomol'an'o.

— Hm, — grumbl'is Berlioz incit'it'e pro la fi-ŝerc'o de la ne'kon'at'o, — tio, pardon'u, est'as ne'probabl'a.

— Ankaŭ mi pet'as pardon'o'n, — respond'is la ali'land'an'o, — sed tio est'as ver'a. Inter'ali'e, mi vol'us vi'n demand'i, se tio ne est'as sekret'o, kio'n vi far'os hodiaŭ vesper'e?

— Tio ne est'as sekret'o. Tuj mi ir'os hejm'e'n al Sadovaja, kaj post'e, je la dek'a, en Massolit okaz'os kun'sid'o, kiu'n mi prezid'os.

— Nu, tio est'as tut'e mal'ebl'a, — firm'e kontraŭ'dir'is la ne'kon'at'o.

— Kial do?

— Tial, — respond'is la ali'land'an'o, kaj rigard'is per la du'on'ferm'it'a'j okul'o'j al la ĉiel'o, kie antaŭ'sent'ant'e la vesper'a'n mal'varm'et'o'n sen'bru'e zigzag'is nigr'a'j bird'o'j, — ke Anjo jam aĉet'is ole'o'n, kaj ne nur aĉet'is, sed eĉ las'is ĝi'n dis'flu'i. Do, la kun'sid'o ne okaz'os.

Post tio, kompren'ebl'e, sub la tili'o'j est'iĝ'is silent'o.

— Pardon'u, — post paŭz'o re'parol'is Berlioz, rigard'et'ant'e la galimati'ant'a'n ali'land'an'o'n, — kiel ole'o rilat'as al ni'a tem'o? Kaj kiu est'as Anjo?

— La ole'o rilat'as jen kiel, — subit'e ek'parol'is Sen'hejm'ul'o kun evident'a intenc'o deklar'i milit'o'n al la ne'invit'it'a inter'parol'ant'o. — Dir'u, civit'an'o, ĉu iam okaz'is al vi est'i en frenez'ul'ej'o?

— Ivan'o!.. — flustr'is Berlioz.

Tamen la ali'land'an'o neniom ofend'iĝ'is, li eĉ tre gaj'e ek'rid'is.

— Cert'e, cert'e mi est'ad'is tie, pli ol unu foj'o'n! — li rid'is fiks'ant'e la rigard'o'n de si'a ne'rid'ant'a okul'o sur la poet'o'n. — Mal'facil'as dir'i, kie mi ne est'is! Domaĝ'e nur, ke mi ne zorg'is demand'i la profesor'o'n, kio est'as skizofreni'o. Do, pri tio vi mem li'n demand'u, Ivan'o Nikolaiĉ.

— Kiel vi sci'as mi'a'n nom'o'n?

— Mi pet'as vi'n, Ivan'o Nikolaiĉ, vi'n ja ĉiu kon'as! — la ali'land'an'o el'poŝ'ig'is la hieraŭ'a'n numer'o'n de “La Literatur'a Gazet'o”, kaj sur la unu'a paĝ'o la poet'o re'kon'is si'a'n portret'o'n kaj sub ĝi si'a'n vers'aĵ'o'n. Tamen tiu atest'o pri li'a'j fam'o kaj glor'o, kiu ĝoj'ig'is li'n hieraŭ, nun ne est'is al li agrabl'a.

— Mi pardon'pet'as, — li dir'is kun'tir'int'e la brov'o'j'n, — ĉu vi pov'us atend'i unu moment'o'n? Mi vol'as dir'i du vort'o'j'n al la kamarad'o.

— Ho, kun plezur'o! — respond'is la ne'kon'at'o. — Tiel bon'e est'as ĉi tie sub la tili'o'j, kaj ceter'e mi hav'as temp'o'n.

— Aŭskult'u, Miĉjo, — flustr'is Sen'hejm'ul'o, tir'int'e la redaktor'o'n flank'e'n, — ne turist'o li est'as, sed spion'o. Rus'a el'migr'int'o, en'ŝtel'iĝ'int'a ĉe ni'n. Postul'u de li la legitim'il'o'n, aliel li eskap'os!..

— Vi opini'as do ..? — alarm'iĝ'is Berlioz, kaj pens'is: “Ja li prav'as!”

— Nu cert'e, fid'u mi'n, — ard'e flustr'is en li'a'n orel'o'n la poet'o, — li stult'um'as por kolekt'i i'a'j'n inform'o'j'n. Vi ja aŭd'is, kiel li parol'as rus'e, — la poet'o per oblikv'a rigard'o observ'is la ne'kon'at'o'n por prevent'i ties fuĝ'o'n, — ir'u ni li'n re'ten'i, aliel li eskap'os ...

Sen'hejm'ul'o tir'is je la man'o Berliozon al la benk'o.

La ne'kon'at'o ne plu sid'is, sed star'is apud ĝi, ten'ant'e en la man'o libr'et'o'n kun mal'hel'e griz'a bind'aĵ'o, dens'a'n kovert'o'n el bon'a paper'o kaj vizit'kart'o'n.

— Pardon'u al mi, ke entuziasm'iĝ'int'e pro la diskut'o mi forges'is prezent'i mi'n. Jen mi'a'j kart'o, pasport'o kaj invit'o ven'i Moskvon por konsil'ad'o — impon'e dir'is la ne'kon'at'o, sagac'e rigard'ant'e la du literatur'ist'o'j'n.

Tiu'j konfuz'iĝ'is. “Diabl'e, li ĉio'n aŭd'is ...”, pens'is Berlioz, kaj ĝentil'e gest'is, ke li ne intenc'as ekzamen'i la dokument'o'j'n. Dum la ali'land'an'o est'is prezent'ant'a ili'n al Berlioz, la poet'o rimark'is sur la kart'o la vort'o'n profesor'o, pres'it'a'n en fremd'a'j, latin'a'j liter'o'j kaj la komenc'liter'o'n de la famili'nom'o, du'obl'a'n von: W.

— Tre agrabl'e, — konfuz'it'e balbut'is Berlioz, kaj la ali'land'an'o re'en'poŝ'ig'is la dokument'o'j'n.

Tia'manier'e la rilat'o'j est'is re'star'ig'it'a'j, kaj la tri'op'o re'sid'iĝ'is sur la benk'o'n.

— Ĉu vi, profesor'o, est'as invit'it'a kiel konsil'ist'o? — demand'is Berlioz.

— Jes, kiel konsil'ist'o.

— Vi est'as german'o, ĉu? — konjekt'is Sen'hejm'ul'o.

— Ĉu mi? — re'demand'is la profesor'o kaj subit'e en'pens'iĝ'is. — Nu jes, pli'e german'o ...

— Vi eminent'e parol'as rus'e, — rimark'is Sen'hejm'ul'o.

— Ho, mi est'as poliglot'o kaj sci'pov'as tre mult'a'j'n lingv'o'j'n.

— Kiu est'as vi'a fak'o? — demand'is Berlioz.

— Mi est'as ekspert'o pri nigr'a magi'o.

“Jen bel'e!” — klak'is en la kap'o de la redaktor'o.

— Ĉ-ĉu pri tiu fak'o oni vol'as konsult'i vi'n ĉi tie? — li balbut'is.

— Jes, pri tiu fak'o, — konfirm'is la profesor'o kaj klar'ig'is: — Ĉi tie en la Ŝtat'a bibliotek'o oni mal'kovr'is aŭtent'a'j'n manuskript'o'j'n de Ger'bert'o el Aŭrilako, magi'ist'o de la dek'a jar'cent'o. Neces'as, ke mi ili'n mal'ĉifr'u. Mi est'as la sol'a fak'ul'o en la mond'o.

— Ah ha, vi est'as histori'ist'o, ĉu? — kun grand'a'j facil'iĝ'o kaj estim'o demand'is Berlioz.

— Mi est'as histori'ist'o, — jes'is la profesor'o kaj mal'traf'e al'don'is: — Hodiaŭ ĉe la Patriarĥa okaz'os kurioz'a histori'o!

Kaj de'nov'e tre ek'mir'is la redaktor'o kaj la poet'o. La profesor'o man'sign'is, ke ili proksim'iĝ'u, kaj kiam ili si'n al li klin'is, li flustr'is:

— Atent'u, ke Jesuo ekzist'is.

— Vid'u, profesor'o, — ig'is si'n rid'et'i Berlioz, — ni estim'as vi'a'j'n grand'a'j'n sci'o'j'n, sed pri tiu demand'o ni star'as sur ali'a vid'punkt'o.

— Neces'as neni'a vid'punkt'o! — respond'is la strang'a profesor'o, — tut'e simpl'e: li ekzist'is, neni'o plu.

— Tamen oni bezon'as ja i'a'n pruv'o'n ... — komenc'is Berlioz.

— Neni'a pruv'o est'as bezon'at'a, — respond'is la profesor'o. Li ek'parol'is ne'laŭt'e kaj ĉiu'j fremd'aĵ'o'j de li'a prononc'o ial mal'aper'is: — Ĉio est'as simpl'a. En blank'a mantel'o kun sang'ruĝ'a sub'ŝtof'o, fru'maten'e je l’ dek kvar'a tag'o de la printemp'a monat'o Nis'a'n’ ...

2

Ponci'o Pilato

En blank'a mantel'o kun sang'ruĝ'a sub'ŝtof'o, fru'maten'e je l’ dek kvar'a tag'o de la printemp'a monat'o Nis'a'n’, Ponci'o Pilato, la prokurator'o de Jud'uj'o, kavaleri'an'e tren'ant'e la pland'um'o'j'n, el'ir'is en la portik'o'n inter la du al'o'j de la palac'o de Herodo la Grand'a.

Pli ol i'o'n ajn en la mond'o la prokurator'o abomen'is la odor'o'n de roz'a ole'o, kaj nun ĉio aŭgur'is mal'bon'a'n tag'o'n, ĉar ĝi persekut'is li'n ek'de la maten'iĝ'o. Ŝajn'is al li, ke la cipres'o'j kaj palm'o'j en la ĝarden'o verŝ'as la roz'a'n odor'o'n, ke mal'ben'ind'a roz'a flu'et'o miks'iĝ'as al la led'a kaj ŝvit'a odor'o de li'a eskort'o. Amar'a fum'et'o penetr'is la portik'o'n de trans la supr'a ĝarden'teras'o, de pavilon'o'j en la post'o de la palac'o, kie, ven'int'e al Jerŝalaim kun la prokurator'o, kvartir'is la Unu'a kohort'o de la XII Fulm'a legi'o; kaj al la fum'et'o, indik'ant'a ke la centuri'a'j kuir'ist'o'j komenc'is prepar'i la tag'manĝ'o'n, miks'iĝ'is la sam'a gras'a roz’odor'o. Ho, di'o'j, di'o'j, pro kio vi mi'n pun'as?

“Nu jes, sen'dub'e! Tio est'as ĝi, ĝi de'nov'e, la ne'venk'ebl'a, terur'a hemikrani'o, mal'san'o ĉe kiu dolor'as du'on'o de la kap'o. Kontraŭ ĝi ne ekzist'as rimed'o, mal'est'as kurac'o. Mi prov'u ne mov'i la kap'o'n.”

Brak'seĝ'o jam est'is pret'ig'it'a sur la mozaik'a plank'o ĉe la fontan'o. Sen rigard'i iu'n ajn, la prokurator'o sid'iĝ'is sur ĝi'n kaj etend'is la man'o'n flank'e'n.

La sekretari'o respekt'e met'is en la man'o'n pec'o'n de pergamen'o. Ne sukces'int'e super'reg'i dolor'a'n grimac'o'n, la prokurator'o ĵet'is oblikv'a'n rigard'o'n sur la skrib'aĵ'o'n kaj pen'e dir'is:

— Juĝ'at'o el Galile'o, ĉu? Ĉu la tetrarĥo ekzamen'is la afer'o'n?

— Jes, prokurator'o, — respond'is la sekretari'o.

— Do kio?

— Li rifuz'is konklud'i pri la afer'o kaj la mort'o'verdikt'o'n de la Sinedri'o send'is al vi por konfirm'o.

La vang'o de la prokurator'o trem'et'is kaj li ne'laŭt'e dir'is:

— Oni ven'ig'u la akuz'at'o'n.

Du legi'an'o'j tuj al'konduk'is de la ĝarden'teras'o sur la balkon'o'n en la portik'o vir'o'n ver'ŝajn'e du'dek sep jar'o'j'n aĝ'a'n kaj las'is li'n star'i antaŭ la seĝ'o de la prokurator'o. La hom'o sur'hav'is mal'nov'a'n kaj dis'ŝir'it'a'n, hel'e blu'a'n ĥiton'aĉ'o'n; li'a'n kap'o'n kovr'is blank'a tuk'o, fiks'it'a per rimen'et'o trans'ant'a la frunt'o'n. Li'a'j man'o'j est'is ŝnur'lig'it'a'j mal'antaŭ la dors'o. Sub la mal'dekstr'a okul'o li hav'is grand'a'n blu'aĵ'o'n, ĉe la buŝ’angul'o bat'vund'o'n kun koagul'iĝ'int'a sang'o. La al'konduk'it'o rigard'is la prokurator'o'n kun mal'trankvil'a sci'vol'o.

Tiu paŭz'is, post'e demand'is li'n en la arame'a lingv'o:

— Do, ci instig'is la popol'o'n ruin'ig'i la Jerŝalaiman Templ'o'n, ĉu? — Dir'ant'e tio'n la prokurator'o sid'is kvazaŭ ŝton'a, nur li'a'j lip'o'j apenaŭ mov'iĝ'is. Li est'is kvazaŭ ŝton'a pro la tim'o sving'et'i la kap'o'n ard'ant'a'n per infer'a dolor'o.

La vir'o kun la lig'it'a'j man'o'j iom mov'iĝ'is antaŭ'e'n kaj ek'parol'is:

— Bon'a hom'o! Kred'u al mi ...

Plu sen'mov'a, la prokurator'o tuj li'n inter'romp'is sen pli'laŭt'ig'i la voĉ'o'n:

— Ĉu mi'n ci nom'as bon'a hom'o? Ci erar'as, ĉiu en Jerŝalaim murmur'as pri mi, ke mi est'as kruel'a monstr'o — kaj tio est'as perfekt'e ĝust'a. — Sam'e sen'esprim'e li al'don'is: — Centuri'estr'o'n Rat'o'buĉ'ul'o ĉi tie'n.

Ŝajn'is al ĉiu'j, ke sur la balkon'o mal'hel'iĝ'is, kiam la estr'o de la special'a centuri'o Mark'o, al'nom'e Rat'o'buĉ'ul'o, aper'is antaŭ la prokurator'o.

La centuri'estr'o je tut'a kap'o super'is la plej alt'a'n soldat'o'n de la legi'o, kaj hav'is tiom larĝ'a'j'n ŝultr'o'j'n, ke li tut'e ŝirm'is la ankoraŭ mal'alt'a'n sun'o'n.

La prokurator'o li'n al'parol'is latin'e:

— La krim'ul'o mi'n titol'as per bon'a hom'o. Por unu minut'o pren'u li'n for kaj klar'ig'u al li, kiel oni al mi parol'u. Sed sen kripl'ig'o.

Kaj ĉiu'j krom la sen'mov'a prokurator'o sekv'is per la rigard'o Mark'o'n Rat'o'buĉ'ul'o'n, kiu man'sving'is al la arest'it'o, ke tiu ir'u post li.

Rat'o'buĉ'ul'o'n oni ĉiam sekv'is per la rigard'o, kie ajn li aper'is, pro li'a statur'o, kaj kiu'j vid'is li'n unu'a'foj'e — ankaŭ pro li'a mis'form'a vizaĝ'o: ĝerman'a klab'o iam romp'is li'a'n naz'o'n.

La pez'a'j bot'o'j de Mark'o for'klak'is kontraŭ la mozaik'o, la lig'it'o sen'bru'e li'n sekv'is, plen'a silent'o est'iĝ'is en la kolon'ar'o. Turt'o'j kver'is sur la ĝarden'teras'o kaj en la fontan'o la akv'o lirl'is si'a'n kapric'a'n, agrabl'a'n kant'o'n.

La prokurator'o vol'us ek'star'i, met'i la tempi'o'n sub la akv'o'stri'o'n kaj tiel rest'i sen'mov'a. Sed li sci'is, ke ankaŭ tio ne mild'ig'as la dolor'o'n.

El'konduk'int'e la juĝ'at'o'n en la ĝarden'o'n, Mark'o Rat'o'buĉ'ul'o pren'is vip'o'n el la man'o'j de legi'an'o, star'ant'a antaŭ la piedestal'o de bronz'a statu'o, ĝi'n sving'et'is kaj frap'is la lig'it'o'n sur la ŝultr'o'j'n. La mov'o est'is facil'a kaj sen'pen'a, sed la hom'o tuj fal'is ter'e'n kvazaŭ sub'hak'it'e, mis'glut'is la aer'o'n, li'a vizaĝ'o iĝ'is griz'a kaj la okul'o'j sen'senc'iĝ'is. Sam'e facil'e, kvazaŭ mal'plen'a'n sak'o'n, Mark'o lev'is la fal'int'o'n super'ter'e'n, li'n sur'pied'ig'is kaj dir'is naz'e, mal'bon'e prononc'ant'e la arame'a'j'n vort'o'j'n:

— La Romi'an prokurator'o'n al'parol'i per — hegemono. Ali'a'j'n vort'o'j'n ne dir'i. Kviet'e star'i. Ĉu ci kompren'is mi'n aŭ frap'i ci'n?

La arest'it'o ŝancel'iĝ'is, sed si'n super'reg'is, la ruĝ'o re'aper'is sur li'a vizaĝ'o, li re'trov'is la spir'o'n kaj raŭk'e dir'is:

— Mi kompren'is ci'n. Ne frap'u mi'n.

Post unu moment'o li star'is antaŭ la prokurator'o.

Mal'san'ul'e fremd'ig'it'e ek'son'is ties voĉ'o:

— La nom'o?

— Ĉu la mi'a? — hast'e re'demand'is la arest'it'o. La tut'a li'a aspekt'o atest'is pri la klopod'o respond'i ĝust'e, ne plu koler'ig'i.

La prokurator'o ne'laŭt'e dir'is:

— La mi'a'n mi sci'as. Ne ŝajn'ig'u ci'n pli stult'a ol ci est'as. La ci'a.

— Jeŝua, — rapid'is respond'i la arest'it'o.

— Al'nom'o?

— Ha-Nocri.

— De kie ci de'ven'as?

— De la urb'o Gamala, — la lig'it'o montr'is per la kap'o, ke ie for, mal'proksim'e, dekstr'e de li, est'as la urb'o Gamala.

— De kiu gent'o?

— Mi ne sci'as preciz'e, — vigl'e respond'is la arest'it'o, — mi ne memor'as mi'a'j'n ge'patr'o'j'n. Oni dir'is al mi, ke mi'a patr'o est'is siri'an'o ...

— Kie est'as ci'a hejm'o?

— Mi ne hav'as fiks'a'n loĝ'ej'o'n, — konfuz'it'e respond'is la lig'it'o, — mi vojaĝ'as de urb'o al urb'o.

— Tio'n ebl'as esprim'i pli konciz'e, per unu vort'o: vagabond'o, — dir'is la prokurator'o. — Ĉu ci hav'as parenc'o'j'n?

— Neniu'n, mi est'as sol'a en la mond'o.

— Ĉu ci sci'pov'as leg'i?

— Jes.

— Ĉu ci sci'as iu'n lingv'o'n, krom la arame'a'n?

— Jes. La grek'a'n.

La ŝvel'int'a palpebr'o lev'iĝ'is, la okul'o, nebul'a pro dolor'o, si'n fiks'is sur la arest'it'o'n. La ali'a okul'o rest'is ferm'it'a.

Pilato ek'parol'is grek'e:

— Do, ĉu ci vol'is ruin'ig'i la Templ'o'n kaj instig'is al tio la popol'o'n?

La arest'it'o de'nov'e vigl'iĝ'is, li'a'j okul'o'j ĉes'is esprim'i tim'o'n kaj li respond'is en la grek'a:

— Mi, bo... — ĉi tiam terur'o tra'fulm'is li'a'j'n okul'o'j'n pro la preskaŭ'a mis'parol'o, — mi, hegemono, neniam intenc'is ruin'ig'i la Templ'o'n kaj neniu'n instig'is al tiu sen'senc'a ag'o.

Mir'o aper'is sur la vizaĝ'o de la sekretari'o, kiu kurb'iĝ'ant'e super la mal'alt'a tabl'o protokol'is la depozici'o'n. Li lev'is la kap'o'n, sed tuj re'e ĝi'n klin'is al la pergamen'o.

— Mult'eg'o da hom'o'j al'flu'as la urb'o'n antaŭ la fest'o. Inter ili est'as mag'o'j, aŭgur'ist'o'j, astr'olog'o'j kaj murd'ist'o'j, — sen'esprim'e parol'is la prokurator'o, — est'as ankaŭ mensog'ul'o'j. Ekzempl'e, ci est'as mensog'ul'o. Est'as ja klar'e skrib'it'e: instig'is ruin'ig'i la Templ'o'n. Tiel atest'as la hom'o'j.

— Tiu'j bon'a'j hom'o'j, — la arest'it'o halt'is kaj hast'e al'don'int'e: — hegemono, — daŭr'ig'is: — est'as ne'instru'it'a'j, ili konfuz'is ĉio'n kio'n mi dir'is. Mi eĉ komenc'as tim'i, ke tiu mis'kompren'o daŭr'os tre long'a'n temp'o'n. Kaj ĉio ĉi ĉar li mal'ĝust'e skrib'as mi'a'j'n parol'o'j'n.

Est'iĝ'is silent'o. Nun ambaŭ mal'san'ul'a'j okul'o'j pez'e rigard'is la arest'it'o'n.

— La last'a'n foj'o'n mi ci'n admon'as: ĉes'u ŝajn'ig'i ci'n frenez'ul'o, ci krim'ul'aĉ'o, — mild'e kaj sen'esprim'e dir'is Pilato, — pri ci est'as skrib'it'e ne'mult'e, sed tio sufiĉ'as por ci'n pend'um'i.

— Tamen jes, jes ja, hegemono, — dir'is la arest'it'o tut'e streĉ'iĝ'int'e pro la streb'o kred'ig'i, — sekv'as, sekv'ad'as mi'n iu kun kapr'a pergamen'o, kaj sen'ĉes'e skrib'as. Nu, foj'e mi ĵet'is rigard'o'n en li'a'n pergamen'o'n — tio est'is terur'a! Absolut'e neni'o'n el la skrib'it'a mi iam dir'is. Mi li'n pet'eg'is: pro Di'o, brul'ig'u ci'a'n pergamen'o'n! Sed li for'ŝir'is ĝi'n el mi'a'j man'o'j kaj for'kur'is.

— Kiu ankoraŭ? — mal'log'it'e demand'is Pilato kaj tuŝ'is la tempi'o'n per la man'o.

— Levio Mateo, — volont'e klar'ig'is la arest'it'o. — Li est'is impost'ist'o kaj unu'e mi renkont'is li'n en Betfage, sur la voj'o, tie kie el'star'as la angul'o de fig'ĝarden'o. Ni konversaci'is. Komenc'e li trakt'is mi'n mal'afabl'e kaj eĉ insult'is mi'n — nu, li opini'is ke li mi'n insult'as nom'ant'e mi'n hund'o, — la arest'it'o rid'et'is, — mi vid'as neni'o'n mal'bon'a'n en la best'o, do neni'o'n ofend'a'n en la vort'o ...

La sekretari'o ĉes'is skrib'i kaj kaŝ'e ĵet'is mir'rigard'o'n, ĉi-foj'e ne al la arest'it'o sed al la prokurator'o.

— ... tamen aŭskult'ant'e mi'n li iĝ'is pli mild'a, — daŭr'ig'is Jeŝua, — fin'e li ĵet'is si'a'n mon'o'n sur la voj'o'n kaj dir'is, ke li ir'os kun mi vojaĝ'i ...

Pilato rikan'is per unu vang'o, nud'ig'ant'e si'a'j'n flav'a'j'n dent'o'j'n, kaj turn'is si'a'n tut'a'n trunk'o'n al la sekretari'o:

— Ho, urb'o Jerŝalaim! Ĉu est'as absurd'aĵ'o kiu'n oni ne aŭd'us ĉi tie? Impost'ist'o, aŭskult'u do, impost'ist'o ĵet'is mon'o'n sur la voj'o'n!

Ne sci'ant'e, kiel re'ag'i, la sekretari'o decid'is spegul'i la Pilat'an rikan'o'n.

— Nu, li dir'is, ke de tiam la mon'o iĝ'is al li abomen'a, — klar'ig'is Jeŝua la strang'a'n ag'o'n de Levio Mateo, kaj al'don'is: — De tiam li iĝ'is mi'a kun'vojaĝ'ant'o.

Ankoraŭ nud'dent'a, la prokurator'o rigard'is la arest'it'o'n, post'e la sun'o'n, ne'rezist'ebl'e lev'iĝ'ant'a'n supr'e'n, super la rajd'o'statu'o'j de la hipodrom'o kuŝ'ant'a mal'proksim'e dekstr'e, mal'pli alt'e ol la palac'o. Kapt'it'e de naŭz'a turment'o, li pens'is, ke la plej simpl'a solv'o est'us for'ig'i de la balkon'o ĉi tiu'n strang'a'n krim'ul'aĉ'o'n per nur'a'j tri vort'o'j: “Oni li'n pend'um'u”. For'ig'i ankaŭ la eskort'o'n, for'ir'i el la portik'o en la intern'o'n de la palac'o, ordon'i ke oni kurten'u ĉambr'o'n kaj al'port'u mal'varm'a'n akv'o'n, las'i si'n fal'i sur lit'o'n, plor'voĉ'e vok'i la hund'o'n Bang'a’, plend'i al ĝi pri la hemikrani'o. La pens'o pri venen'o log'e tra'fulm'is la kap'o'n de la prokurator'o.

Li rigard'is la hom'o'n per la mal'klar'a'j okul'o'j kaj dum kelk'a temp'o silent'is, pen'ant'e re'memor'i, kial antaŭ li, sub la sen'kompat'a Jerŝalaima sun'o, star'as arest'it'o kun si'a mis'form'a pro bat'o'j vizaĝ'o, kaj kiu'j'n plu'a'j'n sen'util'a'j'n demand'o'j'n li ankoraŭ dev'as far'i.

— Ĉu Levio Mateo? — raŭk'e demand'is la mal'san'ul'o kaj ferm'is la okul'o'j'n.

— Jes, Levio Mateo, — ating'is li'n la akr'a, li'n turment'ant'a voĉ'o.

— Tamen kio'n ci dir'is pri la Templ'o al la hom’amas'o en la bazar'o?

La voĉ'o de la respond'ant'o ŝajn'is pik'i Pilaton en la tempi'o'n, ĝi est'is ne'esprim'ebl'e dolor'ig'a. Ĝi est'is dir'ant'a:

— Mi, hegemono, dir'is, ke fal'os la templ'o de la mal'nov'a kred'o kaj kre'iĝ'os nov'a templ'o de la ver'o. Mi dir'is tiel, por ke oni pli facil'e kompren'u.

— Kial do ci, vag'ul'aĉ'o, agit'is la popol'o'n en la bazar'o parol'ant'e pri la ver'o kiu'n ci ne sci'as? Kio est'as la ver'o?

Dir'int'e tio'n la prokurator'o pens'is: “Ho, vi di'o'j! Mi demand'as li'n pri io mal'neces'a por la juĝ'o ... Mi'a intelekt'o ne plu serv'as mi'n ...” Kaj re'foj'e la kalik'o kun mal'hel'a likv'aĵ'o aper'is en li'a mens'a vid'o. “Venen'o'n al mi, venen'o'n!”

De'nov'e li ek'aŭd'is la voĉ'o'n:

— Antaŭ ĉio la ver'o est'as, ke dolor'as ci'a kap'o, dolor'as tiom fort'e, ke ci mal'kuraĝ'e pens'as pri la mort'o. Ci apenaŭ pov'as al mi parol'i, eĉ rigard'i mi'n est'as al ci mal'facil'e. Nun mi est'as ci'a ne'vol'a turment'ant'o, tio mi'n ĉagren'as. Ci ne pov'as eĉ pens'i pri io ajn kaj nur rev'as, ke ven'u ci'a hund'o, ŝajn'e la sol'a kar'a al ci est'aĵ'o. Sed ci'a'j turment'o'j tuj fin'iĝ'os, la kap'o ĉes'os dolor'i.

La sekretari'o je du'on'fraz'o ĉes'is skrib'i kaj mir'e ek'gap'is la arest'it'o'n.

Pilato lev'is sur tiu'n la martir'a'j'n okul'o'j'n kaj rimark'is, ke la sun'o jam est'as alt'et'e super la hipodrom'o, ke ĝi'a radi'o, penetr'int'e la kolon'ar'o'n, ramp'is ĝis la el'uz'it'a'j sandal'o'j de Jeŝua, ke tiu for'flank'iĝ'as por ĝi'n evit'i.

La prokurator'o ek'star'is, prem'is la kap'o'n per ambaŭ man'o'j, li'a flav'et'a, raz'it'a vizaĝ'o esprim'is terur'o'n. Sed tuj li ĝi'n super'reg'is kaj re'sid'iĝ'is.

Dum'e la arest'it'o daŭr'ig'is si'a'n parol'o'n, sed la sekretari'o ne plu skrib'is. Anser'e streĉ'int'e la kol'o'n, li nur klopod'is ne el'ig'i eĉ mal'plej'a'n vort'o'n.

— Jen, ĉio fin'iĝ'is, — parol'is la arest'it'o afabl'e rigard'ant'e Pilaton, — mi tre ĝoj'as pri tio. Mi konsil'as al ci, hegemono, por iom da temp'o for'las'i la palac'o'n kaj promen'i en la ĉirkaŭ'aĵ'o — nu ekzempl'e, en la ĝarden'o'j sur la Oliv’arb'a Mont'o. La fulm'o'tondr'o ... — si'n turn'int'e la arest'it'o rigard'is la sun'o'n, — ven'os post'e, antaŭ la vesper'o. Promen'o ci'n efik'us tre bon'e, kaj mi volont'e ci'n akompan'us. En mi'a'n kap'o'n ven'is kelk'a'j nov'a'j pens'o'j, kiu'j ebl'e ci'n interes'os, kaj mi kun plezur'o komunik'us al ci ili'n, des pli ke ci ŝajn'as hom'o tre inteligent'a.

La sekretari'o mort'e pal'iĝ'is kaj las'is fal'i la pergamen'rul'o'n.

— Ci'a mal'feliĉ'o konsist'as en tio, — ne'halt'ig'at'e parol'is plu la lig'it'o, — ke ci est'as tro mal'komunik'em'a kaj tut'e perd'is la fid'o'n je la hom'o'j. Konsent'u ja, ke oni ne pov'as met'i si'a'n tut'a'n ŝat'o'n en hund'o'n. Ci'a viv'o est'as magr'a, hegemono. — La parol'int'o permes'is al si rid'et'o'n.

La sekretari'o nun pens'is nur pri tio, ĉu li kred'u si'a'j'n orel'o'j'n. Dev'ig'it'e kred'i, li pen'is imag'i, en kiu fantazi'a form'o manifest'iĝ'os la furioz'o de la koler'em'a prokurator'o ĉe tiu sen'precedenc'a impertinent'aĵ'o de la arest'it'o. Sed li ne pov'is tio'n imag'i, kvankam li bon'e kon'is la prokurator'o'n.

Ek'son'is la streĉ'o'vund'it'a, raŭk'et'a voĉ'o de la prokurator'o, latin'e dir'ant'a:

— Mal'lig'u li'a'j'n man'o'j'n.

Unu el la eskort'an'o'j frap'is per la lanc'o kontraŭ la plank'o, trans'don'is ĝi'n al ali'a, al'ir'is la arest'it'o'n kaj for'ig'is la ŝnur'o'n. La sekretari'o re'pren'is la pergamen'o'n kaj decid'is dum kelk'a temp'o neni'o'n skrib'i kaj neni'o'n mir'i.

— Konfes'u, — mal'laŭt'e demand'is Pilato en la grek'a, — ci est'as grand'a kurac'ist'o, ĉu?

— Ne, prokurator'o, mi ne est'as kurac'ist'o, — respond'is la arest'it'o, delic'e frot'ant'e la ŝvel'int'a'n, mal'hel'e ruĝ'a'n man'o'n, sulk'ig'it'a'n per la ŝnur'o.

Klin'int'e la kap'o'n, Pilato bor'is la arest'it'o'n per fiks'a rigard'o. Ne plu nebul'a, ĝi re'akir'is si'a'j'n kutim'a'j'n sprit'o'bril'o'j'n.

— Mi ne demand'is ci'n, — dir'is Pilato, — ĉu ci ankaŭ sci'as latin'e?

— Jes, — respond'is la arest'it'o.

La flav'et'a'j vang'o'j de Pilato iom ruĝ'iĝ'is kaj li demand'is latin'e:

— Kiel ci diven'is, ke mi vol'is vok'i mi'a'n hund'o'n?

— Tio est'as tre simpl'a, — latin'e respond'is la arest'it'o, — ci mov'is ci'a'n man'o'n en la aer'o, — la parol'ant'o ripet'is la gest'o'n de la prokurator'o, — kvazaŭ ci vol'is ĝi'n kares'i kaj ci'a'j lip'o'j ...

— Jes, — dir'is Pilato.

Post paŭz'o li demand'is grek'e:

— Do, ci est'as kurac'ist'o, ĉu?

— Ne, ne, — energi'e kontraŭ'dir'is la arest'it'o, — kred'u al mi, mi ne est'as kurac'ist'o.

— Nu bon'e, se ci vol'as kaŝ'i tio'n, kaŝ'u ĝi'n. La afer'o'n ĝi ne koncern'as. Do, ĉu ci asert'as, ke ci neniu'n instig'is detru'i ... aŭ for'brul'ig'i aŭ ali'manier'e difekt'i la Templ'o'n?

— Mi neniu'n instig'is al tia'j ag'o'j, hegemono, mi ripet'as. Ja mi ne simil'as mal'saĝ'ul'o'n, ĉu?

— Ho cert'e, ci ne simil'as mal'saĝ'ul'o'n, — mal'laŭt'e respond'is la prokurator'o kaj tim'ind'e rikan'is. — Do ĵur'u ke tio ne okaz'is.

— Je kio ci vol'as ke mi ĵur'u? — pli'vigl'iĝ'is la mal'lig'it'o.

— Nu, ekzempl'e je ci'a viv'o, — respond'is la prokurator'o, — nun est'as la ĝust'a temp'o ĵur'i je ĝi, ĉar sci'u, ĝi pend'as je har'et'o!

— Ĉu ci opini'as, ke ĝi'n pend'ig'is ci, hegemono? — demand'is la arest'it'o. — Se jes, ci eg'e erar'as.

Pilato ek'trem'is kaj dir'is tra la kun'prem'it'a'j dent'o'j:

— Mi pov'as dis'tranĉ'i tiu'n har'et'o'n.

— Ankaŭ pri tio ci erar'as, — kontraŭ'dir'is la arest'it'o kun seren'a rid'et'o, per la man'o si'n ŝirm'ant'e kontraŭ la sun'o. — Ja konsent'u, ke sen'dub'e, dis'tranĉ'i ĝi'n pov'as nur la pend'ig'int'o, ĉu?

— Nu bon'e, — rid'et'is Pilato, — mi ne plu dub'as, ke la neni'far'em'a'j Jerŝalaimaj gap'ul'o'j sen'for'las'e ci'n sekv'is. Mi ne sci'as, kiu pend'ig'is ci'a'n lang'o'n, sed ĝi est'as bon'e pend'ig'it'a. Inter'ali'e, ĉu tio est'as ver'a, ke ci en'ven'is Jerŝalaimon tra la Pord'eg'o de Suz'o, rajd'ant'e azen'o'n kaj akompan'at'e de popol'aĉ'o kiu salut'is ci'n per kri'o'j kvazaŭ profet'o'n?

La arest'it'o mir'e rigard'is la prokurator'o'n.

— Ver'dir'e, mi hav'as neni'a'n azen'o'n, — li respond'is. — Mi en'ven'is la urb'o'n tra la Pord'eg'o de Suz'o, tio est'as ĝust'a, sed mi ven'is pied'e. Mi'n akompan'is nur Levio Mateo kaj neni'u kri'is al mi i'o'n ajn, ĉar tiam neni'u en Jerŝalaim mi'n kon'is.

— Ĉu ci kon'as tiu'j'n hom'o'j'n, — daŭr'ig'is Pilato fiks'rigard'ant'e la arest'it'o'n, — iu Dismas, post'e Gestas kaj Bar-rabba?

— Ĉi tiu'j'n bon'a'j'n hom'o'j'n mi ne kon'as.

— Ĉu ver'e?

— Ver'e.

— Nun dir'u al mi, kial ci ĉiu'moment'e dir'as “bon'a hom'o”? Ĉu ĉiu'n ci nom'as tia?

— Ĉiu'n, — respond'is la arest'it'o, — en la mond'o ne est'as malic'a'j hom'o'j.

— La unu'a'n foj'o'n mi tio'n aŭd'as, — dir'is Pilato kun ne'gaj'a rid'et'o, — sed ebl'as, ke mi ne sufiĉ'e kon'as la viv'o'n. Ne neces'as skrib'i plu, — li si'n ek'turn'is al la sekretari'o, ceter'e ĉes'int'a skrib'i jam antaŭ'e, kaj re'parol'is al la arest'it'o: — Ĉu en iu grek'a libr'o ci leg'is pri tio?

— Ne, mi mem kompren'is tio'n.

— Kaj ci predik'as tio'n, ĉu?

— Jes.

— Nun kio'n ci dir'us, ekzempl'e, pri centuri'estr'o Mark'o, al'nom'e Rat'o'buĉ'ul'o, ĉu ankaŭ li est'as bon'a?

— Jes, — respond'is la arest'it'o, — kvankam li est'as mal'feliĉ'a hom'o. De kiam bon'a'j hom'o'j li'n kripl'ig'is, li iĝ'is kruel'a kaj sen'kompat'a. Est'as interes'e, kiu far'is tio'n?

— Mi volont'e inform'os ci'n pri tio, — dir'is Pilato, — mi ja ĉe'est'is tie. Bon'a'j hom'o'j si'n ĵet'ad'is sur li'n kvazaŭ la hund'o'j sur urs'o'n. La ĝerman'o'j kroĉ'iĝ'is je li'a'j krur'o'j, brak'o'j, kol'o. Li'a manipul'us'o est'is en'cirkl'ig'it'a, kaj se la turmo, kiu'n mi komand'is, ne est'us en'hak'int'a si'n de la flank'o, ci, filozof'o, ne hav'us la okaz'o'n inter'parol'i kun Rat'o'buĉ'ul'o. Tio est'is dum la batal'o ĉe Id'ist'aviz'o, en la Jun'ul'in'a Val'o.

— Se mi pov'us inter'parol'i kun li, — ne'atend'it'e dir'is la arest'it'o rev'e, — mi est'as cert'a, ke li drast'e ŝanĝ'iĝ'us.

— Nu, — re'ag'is Pilato, — se ci hav'us la kapric'o'n inter'parol'i kun oficir'o'j aŭ soldat'o'j de la legi'o, tio probabl'e ne rezult'ig'us grand'a'n ĝoj'o'n por la legi'estr'o. Tamen — feliĉ'e por ni ĉiu'j — tio ne okaz'os, kaj mi est'as la unu'a kiu zorg'os pri la afer'o.

Ĉi tiam hirund'o impet'is en la portik'o'n, flug'is unu rond'o'n tuj sub la or'a plafon'o, mal'pli'alt'iĝ'is, per la akr'a flug'il'o preskaŭ tuŝ'is la vizaĝ'o'n de bronz'a statu'o star'ant'a en niĉ'o kaj mal'aper'is en kapitel'o. Ebl'e, ĝi ek'vol'is far'i tie si'a'n nest'o'n.

Dum ĝi'a flug'ad'o en la kap'o de la prokurator'o, nun klar'a kaj facil'a, vort'iĝ'is formul'o. Ĝi est'is jen'a: La hegemono konsider'is la afer'o'n pri la vag'ant'a filozof'o Jeŝua, al'nom'e Ha-Nocri, kaj trov'is neni'a'n delikt'o'n. Special'e, ne est'as mal'kovr'it'a ia ajn rilat'o inter la far'o'j de Jeŝua kaj la ĵus'a tumult'o en Jerŝalaim. Evident'iĝ'is, ke la vag'ant'a filozof'o est'as mens'e mal'san'a, tial la prokurator'o ne konfirm'as la mort'o'verdikt'o'n de la Mal'grand'a Sinedri'o pri Ha-Nocri. Tamen, ĉar ties mal'saĝ'a'j, utopi'a'j parol'o'j pov'as kaŭz'i tumult'o'n en Jerŝalaim, la prokurator'o li'n for'send'as el la urb'o kaj ordon'as mal'liber'ig'i li'n en Cezareo Stratona ĉe Mediterane'o — kie ceter'e rezid'as la prokurator'o.

Neces'is nur dikt'i tio'n al la sekretari'o.

La flug'il'o'j de la hirund'o susur'is tuj super la kap'o de la hegemono, la bird'o ĵet'is si'n flank'e'n, al la kalik'o de la fontan'o kaj for'flug'is ekster'e'n. La prokurator'o lev'is la rigard'o'n sur la arest'it'o'n kaj vid'is apud tiu brul'ant'a'n polv'o'fost'o'n.

— Ĉu est'as io plu'a pri li? — demand'is Pilato la sekretari'o'n.

— Bedaŭr'ind'e jes, — kontraŭ li'a atend'o respond'is tiu kaj don'is al Pilato ali'a'n pergamen'o'n.

— Kio do? — Pilato kun'tir'is la brov'o'j'n.

Li'a mien'o ŝanĝ'iĝ'is eĉ pli'e post ol li leg'is la pergamen'o'n. Ĉu mal'hel'a sang'o al'flu'is li'a'j'n vizaĝ'o'n kaj kol'o'n, ĉu okaz'is io ali'a, sed li'a haŭt'o perd'is la flav'o'n, iĝ'is brun'a kaj li'a'j okul'o'j ŝajn'is sink'i en la kap'o.

Ver'ŝajn'e pro la sam'a sang'o, kiu al'flu'is la tempi'o'j'n kaj komenc'is tie bat'ad'i, konfuz'iĝ'is li'a vid'ad'o. Jen — ŝajn'is al li, ke la kap'o de la arest'it'o i'e'n for'ŝveb'is kaj anstataŭ ĝi aper'is ali'a. Sur tiu kalv'a kap'o sid'is or'a kron'o kun dis'a'j dent'o'j; la haŭt'o'n de la frunt'o korod'is ulcer'o, ŝmir'it'a per ungvent'o; la buŝ'o est'is en'sink'int'a, sen'dent'a, kun kapric'a, pend'ant'a mal'supr'a lip'o. Plu, ŝajn'is al Pilato, ke la roz'kolor'a'j kolon'o'j ĉirkaŭ li kaj la Jerŝalaimaj tegment'o'j tie for, mal'supr'e, trans la ĝarden'o, mal'aper'is, ke ĉio perd'iĝ'is en la dens'eg'a verd'o de la Kapre'a'j ĝarden'o'j. Ankaŭ pri li'a aŭd'o okaz'is io strang'a: ŝajn'is, ke ie mal'proksim'e trumpet'o'j ek'son'is ne'laŭt'e kaj minac'e, kaj tre klar'e li aŭd'is naz'a'n voĉ'o'n orgojl'e tir'i la vort'o'j'n: “La leĝ'o pri majest’atenc'o ...”.

Rapid'e ek'rul'iĝ'is pens'o'j — mal'long'a'j, sen'ord'a'j, ne'kutim'a'j: “Perd'it'a!”; post'e: “Perd'it'a'j!..” Kaj tut'e absurd'a ide'o pri ia nepr'e ven'ont'a (al kiu?!) sen'mort'ec'o — kaj tiu sen'mort'ec'o ial nask'is ne'el'ten'ebl'a'n angor'o'n.

Pilato si'n streĉ'is, for'pel'is la vizi'o'n, re'ven'ig'is la rigard'o'n en la portik'o'n. Antaŭ li de'nov'e est'is la okul'o'j de la arest'it'o.

— Aŭskult'u, Ha-Nocri, — ek'parol'is la prokurator'o iel strang'e rigard'ant'e al Jeŝua: li'a mien'o est'is sever'a, sed en la okul'o'j vid'ebl'is mal'trankvil'o, — ĉu iam ci dir'is i'o'n ajn pri la grand'a Cezar'o? Respond'u! Ĉu ci i'o'n dir'is? Aŭ ... ne ... dir'is? — La vort'o'n ne Pilato tir'is iom pli long'e ol konven'as ĉe juĝ'o. Per la rigard'o li send'is al la arest'it'o i'a'n pens'o'n, kiu'n li vol'is kvazaŭ sugesti'i al tiu.

— Dir'i la ver'o'n est'as facil'e kaj agrabl'e, — rimark'is Jeŝua.

— Mi ne bezon'as sci'i, — re'ag'is Pilato per sufok'at'a koler'a voĉ'o, — ĉu est'as al ci agrabl'a dir'i la ver'o'n. Tut'egal'e ci ĝi'n dir'os. Tamen dir'ant'e ĝi'n, pes'u ĉiu'n vort'o'n se ci vol'as evit'i mort'o'n ne nur cert'a'n sed ankaŭ turment'a'n.

Ne est'as sci'at'e, kio okaz'is al la prokurator'o de Jud'uj'o, sed li permes'is al si lev'i la man'o'n, kvazaŭ por ŝirm'i si'n kontraŭ la sun'radi'o, kaj de mal'antaŭ la man'o, kiel de mal'antaŭ ŝild'o, send'i al la arest'it'o i'a'n sub'instig'a'n rigard'o'n.

— Do, — li parol'is plu, — respond'u, ĉu ci kon'as iu'n Jehudon el Kirjat kaj kio'n ci dir'is al li, se ci tamen dir'is, pri Cezar'o?

— Tio okaz'is jen'e, — volont'e komenc'is rakont'i la arest'it'o, — antaŭ'hieraŭ vesper'e, ĉe la Templ'o, mi kon'at'iĝ'is kun jun'ul'o kiu nom'is si'n Jehudo el la urb'o Kirjat. Li invit'is mi'n en si'a'n dom'o'n en la Mal'supr'a Urb'o kaj regal'is mi'n ...

— Bon'a hom'o, ĉu? — demand'is Pilato kaj diabl'esk'a fajr'er'o ek'bril'is en li'a'j okul'o'j.

— Tre bon'a kaj sci'am'a hom'o, — jes'is la arest'it'o, — li montr'is plej grand'a'n interes'iĝ'o'n pri mi'a'j ide'o'j kaj tre varm'e mi'n akcept'is ...

— ... ek'brul'ig'is la lamp'o'j'n, — je la sam'a ton'o, kiel la arest'it'o, tra'dent'e dir'is Pilato. Li'a'j okul'o'j flagr'et'is.

— Jes, — respond'is Jeŝua, iom sur'piz'it'e ke la prokurator'o tio'n sci'as, kaj daŭr'ig'is: — Li pet'is mi'n el'dir'i mi'a'n opini'o'n pri la ŝtat'reg'ad'o. Tiu demand'o li'n eg'e interes'is.

— Do, kio'n ci dir'is? — demand'is Pilato. — Ci respond'os al mi, ke ci ĝi'n forges'is, ĉu? — sed li'a voĉ'o jam est'is sen'esper'a.

— Mi dir'is, ekzempl'e, — rakont'is la arest'it'o, — ke ĉia reg'ad'o est'as per'fort'o kontraŭ la hom'o'j kaj ke ven'os temp'o kiam ne plu est'os la reg'ad'o de la Cezar'o'j nek ia ali'a reg'ad'o. La hom'o en'ir'os la regn'o'n de la ver'o kaj just'o, kie neni'a reg'ad'o est'os bezon'at'a.

— Post'e!

— Post'e est'is neni'o, ĉar tiam hom'o'j en'kur'is, mi'n lig'is kaj konduk'is en la mal'liber'ej'o'n.

La sekretari'o rapid'e protokol'is klopod'ant'e ne el'ig'i eĉ unu vort'o'n.

— En la mond'o neniam est'is nek est'as nek est'os reg'ad'o pli grand'a aŭ pli bon'a por la hom'o'j ol la reg'ad'o de Tiberio Cezar'o, — la streĉ'o'vund'it'a kaj mal'san'ul'a voĉ'o de Pilato ŝvel'is, ial li furioz'e rigard'is la sekretari'o'n kaj la eskort'o'n, — kaj ne dec'as ke ci, mal'saĝ'a krim'ul'aĉ'o, juĝ'u pri tio. — Ĉi tiam la hegemono kri'eg'is:

— La eskort'o'n for de la balkon'o! — Si'n turn'int'e al la sekretari'o li al'don'is:

— Las'u mi'n sol'a kun la krim'ul'o, tem'as pri ŝtat'a afer'o!

La eskort'o lev'is la lanc'o'j'n kaj ritm'e klak'ant'e per la fer'iz'it'a'j kaligoj el'ir'is en la ĝarden'o'n sekv'at'e de la sekretari'o.

Dum kelk'a temp'o la silent'o'n sur la balkon'o plen'ig'is nur la kant'o de la akv'o en la fontan'o. Pilato rigard'is la akv'o'n form'i super la ŝpruc'il'o ŝvel'ant'a'n flu’teler'o'n, ties rand'o'j'n for'romp'iĝ'i kaj stri'e dis'fal'i.

Unu'a ek'parol'is la arest'it'o.

— Mi vid'as, ke okaz'is mis'aĵ'o pro mi'a inter'parol'o kun tiu jun'ul'o el Kirjat. Mi antaŭ'sent'as, hegemono, ke li'n traf'os mal'feliĉ'o kaj mi li'n tre kompat'as.

— Ŝajn'as al mi, — kun strang'a rid'et'o respond'is la prokurator'o, — ke est'as en la mond'o iu ali'a, pli ind'a je ci'a kompat'o ol Jehudo el Kirjat kaj sufer'ont'a mult'e pli ol Jehudo. Do, Mark'o Rat'o'buĉ'ul'o, la flegm'a kaj sen'hezit'a tortur'ist'o, la hom'o'j kiu'j, kiel mi vid'as, ci'n bat'is pro ci'a'j predik'o'j — la prokurator'o al'montr'is la mis'form'a'n vizaĝ'o'n de Jeŝua, — la krim'ul'o'j Dismas kaj Gestas, murd'int'a'j kun si'a'j kun'ul'o'j kvar soldat'o'j'n, kaj fin'e la fi-perfid'ul'o Jehudo — ĉu ili ĉiu'j est'as bon'a'j hom'o'j?

— Jes, — respond'is la arest'it'o.

— Kaj ven'os la regn'o de la ver'o, ĉu?

— Ĝi ven'os, hegemono, — fid'e respond'is Jeŝua.

— Neniam ĝi ven'os, — ek'kri'is Pilato per voĉ'o tiom terur'a ke Jeŝua ŝancel'iĝ'is mal'antaŭ'e'n. Tiel li est'is kri'ant'a antaŭ mult'a'j jar'o'j al si'a'j kavaleri'an'o'j en la Val'o de la Jun'ul'in'o'j: “Bat'u ili'n! Bat'u! La eg'a Rat'o'buĉ'ul'o kapt'it'as!” Li ankoraŭ pli laŭt'ig'is si'a'n romp'it'a'n pro la komand'ad'o voĉ'o'n por ke en la ĝarden'o oni aŭd'u la vort'o'n:

— Krim'ul'o! Krim'ul'o! Krim'ul'o!

Post'e li demand'is pli trankvil'e:

— Jeŝua Ha-Nocri, ĉu ci kred'as je di'o'j?

— Est'as nur unu Di'o, — respond'is Jeŝua, — je li mi kred'as.

— Do preĝ'u al li, fort'e preĝ'u! Ceter'e ... — la voĉ'o de Pilato re'sink'is, — tio est'as sen'util'a. Ĉu ci hav'as edz'in'o'n? — ial mal'ĝoj'e li demand'is, ne kompren'ant'e kio al li okaz'as.

— Ne, mi est'as sol'a.

— La abomen'ind'a urb'o, — subit'e murmur'is la prokurator'o. Li mov'is la ŝultr'o'j'n, kvazaŭ pro mal'varm'o, kaj frot'is la man'o'j'n, kvazaŭ lav'ant'e ili'n. — Se ci est'us murd'it'a antaŭ ci'a renkont'o kun Jehudo el Kirjat, tio cert'e est'us mult'e pli bon'a.

— Ci prefer'e las'u mi'n for, hegemono, — ne'atend'it'e pet'is Jeŝua kaj li'a voĉ'o iĝ'is mal'trankvil'a, — mi vid'as ke oni vol'as mort'ig'i mi'n.

Spasm'o tord'is la vizaĝ'o'n de Pilato, li turn'is al Jeŝua la inflam'a'j'n okul'glob'o'j'n kun ili'a ruĝ'iĝ'int'a vejn'ar'o kaj dir'is:

— Ĉu ci, mal'feliĉ'ul'o, imag'as ke Romia prokurator'o liber'ig'os hom'o'n dir'int'a'n tio'n, kio'n ci dir'is? Ho di'o'j! Ĉu ci pens'as, ke mi pret'as okup'i ci'a'n lok'o'n? Ci'a'j'n opini'o'j'n mi mal'aprob'as! Kaj atent'u: se post ĉi tiu moment'o ci dir'os eĉ unu vort'o'n, se ci ek'parol'os kun iu ajn, tiam kontraŭ mi ci'n gard'u! Mi ripet'as: ci'n gard'u!

— Hegemono ...

— Silent'u! — kri'is Pilato kaj li'a furioz'a rigard'o sekv'is la hirund'o'n, re'foj'e flirt'int'a'n tra la kolon'ar'o'n. — Al mi! — li vok'is.

Kiam la sekretari'o kaj la eskort'o re'okup'is si'a'j'n lok'o'j'n, Pilato deklar'is ke li konfirm'as la mort'o'verdikt'o'n de la Mal'grand'a Sinedri'o pri la krim'ul'o Ha-Nocri kaj la sekretari'o protokol'is tio'n.

Post unu minut'o antaŭ la prokurator'o star'is Mark'o Rat'o'buĉ'ul'o. La prokurator'o ordon'is al li konduk'i la krim'ul'o'n al la estr'o de la sekret'a serv'o kaj kon'ig'i al tiu la instrukci'o'n de la prokurator'o, ke Jeŝua Ha-Nocri est'u gard'at'a apart'e dis'de la ceter'a'j kondamn'it'o'j kaj ke al la person'ar'o de la sekret'a serv'o je la minac'o de sever'a pun'o est'u mal'permes'it'e inter'parol'i kun Jeŝua Ha-Nocri pri io ajn aŭ respond'i li'a'j'n demand'o'j'n.

Obe'ant'e la gest'o'n de Mark'o la eskort'o ĉirkaŭ'is Jeŝuan kaj li'n for'konduk'is de la balkon'o.

Post'e antaŭ la prokurator'o aper'is blond'barb'a bel'ul'o kun agl'a'j plum'o'j en la kask'o'krest'o. Sur li'a brust'o bril'is or'a'j leon'kap'o'j, or'a'j plat'et'o'j garn'is li'a'n glav'rimen'o'n. Li'a'j tri'pland'um'a'j bot'o'j est'is ŝnur'it'a'j ĝis la genu'o, purpur'a mantel'o pend'is de li'a mal'dekstr'a ŝultr'o. Li est'is legat'o, la legi'estr'o. La prokurator'o li'n demand'is, kie nun trov'iĝ'as la Sebastea kohort'o. La legi'estr'o raport'is, ke la sebasteanoj est'as posten'ig'it'a'j ĉirkaŭ la plac'o ĉe la hipodrom'o, kie est'as anonc'ot'a la verdikt'o pri la krim'ul'o'j.

Pilato ordon'is al la legi'estr'o pret'ig'i du centuri'o'j'n el la Italia kohort'o. La unu, komand'at'e de Rat'o'buĉ'ul'o, dev'os eskort'i la krim'ul'o'j'n, la ĉar'o'j'n kun la ekzekut'il'ar'o kaj la ekzekut'ist'o'j'n ĝis la Kalv'a Mont'o kaj tie al'iĝ'i la supr'a'n kordon'o'n. La ali'a dev'os marŝ'i rekt'e al la Kalv'a Mont'o kaj komenc'i la posten'iĝ'o'n. Pro la sam'a cel'o, tio est'as por sekur'ig'i la mont'et'o'n, la prokurator'o pet'is la legi'estr'o'n send'i kun'e la help'a'n skadr'o'n, la Siri'an alaon.

Kiam la legi'estr'o est'is el'ir'int'a, la prokurator'o ordon'is al la sekretari'o invit'i la prezid'ant'o'n de la Sinedri'o, ĝi'a'j'n du membr'o'j'n kaj la estr'o'n de la Templ'a gard'o. Krom'e, li pet'is la sekretari'o'n aranĝ'i la invit'o'n tiel ke li, la prokurator'o, pov'u inter'parol'i kun la prezid'ant'o antaŭ la kun'ven'o kaj sol'a.

La ordon'o'j de Pilato est'is plen'um'it'a'j rapid'e kaj ĝust'e. La sun'o, kiu dum la last'a'j tag'o'j iel apart'e furioz'e ard'ig'ad'is Jerŝalaimon, ankoraŭ mal'proksim'is de si'a plej alt'a punkt'o, kiam sur la supr'a ĝarden'teras'o, ĉe la du blank'a'j marmor'a'j leon'o'j gard'ant'a'j la ŝtup'ar'o'n, renkont'iĝ'is la prokurator'o kaj Josef Kajafo, la Jud'uj'a ĉef'pastr'o prezid'ant'a la Sinedri'o'n.

En la ĝarden'o est'is kviet'e. Sed kiam la prokurator'o el'ir'is el la portik'o sur la ĝarden'teras'o'n inund'at'a'n de la sun'a lum'o, la teras'o'n kie star'is hid'e elefant'o'krur'a'j palm'o'j kaj de kie al li'a rigard'o prezent'iĝ'is la tut'a de li abomen'at'a urb'o Jerŝalaim, ĝi'a'j pend'a'j pont'o'j, ĝi'a'j fortik'aĵ'o'j kaj precip'e la monstr'a marmor'blok'o kun or'a drak'o'skvam'o anstataŭ tegment'o, la Templ'o de Jerŝalaim, — tiam li'a akr'a aŭd'o percept'is ven'ant'a'n de sub'e, kie mur'o dis'ig'is la mal'supr'a'n palac'a'n ĝarden'teras'o'n dis'de la urb'a plac'o, obtuz'a'n murmur'o'n, el kiu foj'foj'e for'flug'ad'is son'o'j mal'fort'a'j kaj akut'a'j, kiel ĝem'o'j aŭ kri'o'j.

Pilato kompren'is, ke tie sur la plac'o jam amas'iĝ'is ne'nombr'ebl'a'j Jerŝalaimanoj, incit'it'a'j de la ĵus'a tumult'o, ke la amas'o mal'pacienc'e atend'as la verdikt'o'n kaj ke kri'as la sen'lac'a'j akv'o'vend'ist'o'j.

La prokurator'o komenc'is per tio ke li invit'is la ĉef'pastr'o'n en la portik'o'n, for de la sen'kompat'a ard'o, sed Kajafo ĝentil'e pet'is pardon'o'n kaj klar'ig'is, ke antaŭ'fest'e li ne rajt'as far'i tio'n. Pilato lev'is la kapuĉ'o'n sur si'a'n apenaŭ kalv'iĝ'ant'a'n kap'o'n kaj komenc'is la inter'parol'o'n. La inter'parol'o est'is en la grek'a.

Pilato dir'is, ke li ekzamen'is la afer'o'n pri Jeŝua Ha-Nocri kaj konfirm'is la mort'o'verdikt'o'n. Do, antaŭ la hodiaŭ okaz'ont'a ekzekut'o mort'o'verdikt'o'n ricev'is la tri bandit'o'j — Dismas, Gestas, Bar-rabba — kaj krom'e tiu Jeŝua Ha-Nocri. La du unu'a'j, kiu'j aŭdac'is ekscit'i la popol'o'n kontraŭ Cezar'o, est'as kapt'it'a'j far'e de la Romia potenc'o post arm'it'a rezist'o, do pri ili oni ne parol'u. Mal'e, la du last'a'j, Bar-rabba kaj Ha-Nocri, est'as arest'it'a'j de la jud'a estr'ar'o kaj kondamn'it'a'j de la Sinedri'o. Laŭ la leĝ'o kaj kutim'o, unu el la du krim'ul'o'j est'as liber'ig'end'a pro la grand'a fest'o de Pask'o, komenc'iĝ'ont'a hodiaŭ.

Do, la prokurator'o dezir'as sci'i, kiu'n el la du krim'ul'o'j intenc'as liber'ig'i la Sinedri'o: ĉu Bar-rabban aŭ Jeŝuan Ha-Nocri?

Kajafo klin'is la kap'o'n sign'ant'e ke li kompren'is la demand'o'n kaj respond'is:

— La Sinedri'o pet'as liber'ig'i Bar-rabban.

Ĝust'e tiu'n respond'o'n atend'is Pilato, sed li'a task'o est'is ŝajn'ig'i si'n mir'ig'it'a.

Li far'is tio'n majstr'e. Sur li'a orgojl'a vizaĝ'o lev'iĝ'is la brov'o'j kaj li mir'e rigard'is la ĉef'pastr'o'n rekt'e en la okul'o'j'n.

— Ver'dir'e, tiu respond'o mi'n surpriz'as, — mild'e dir'is la prokurator'o, — mi tim'as ke okaz'is mis'kompren'o.

Pilato klar'ig'is si'a'n star'punkt'o'n. La Romia administraci'o neniel atenc'as la rajt'o'j'n de la lok'a religi'a estr'ar'o, la ĉef'pastr'o ja bon'e sci'as tio'n, tamen tiu kaz'o prezent'as evident'a'n erar'o'n kaj la Romia administraci'o hav'as interes'o'n ĝi'n korekt'i.

Nu fakt'e: la krim'o'j de Bar-rabba kaj de Ha-Nocri tre diferenc'as laŭ la grav'o. Dum la du'a, ne'kontest'ebl'e hom'o mens'e mal'san'a, kulp'as je absurd'a'j parol'ad'o'j en Jerŝalaim kaj ali'lok'e, la kulp'o de la unu'a est'as ne'kompar'ebl'e pli grav'a. Li ne nur mal'kaŝ'e ekscit'is ribel'o'n, dum la arest'o li ankoraŭ mort'ig'is gard'ist'o'n. Bar-rabba est'as mult'e pli danĝer'a ol Ha-Nocri.

Pro la indik'it'a'j rezon'o'j la prokurator'o pet'as la ĉef'pastr'o'n re'konsider'i la decid'o'n kaj el la du kondamn'it'o'j liber'ig'i la mal'pli danĝer'a'n, kaj tiu sen'dub'e est'as Ha-Nocri. Do?

Kajafo dir'is per voĉ'o ne'laŭt'a sed firm'a ke la Sinedri'o zorg'e konsider'is la afer'o'n kaj ke la du'a'n foj'o'n ĝi sci'ig'as si'a'n intenc'o'n liber'ig'i Bar-rabban.

— Kiel do? Eĉ post mi'a rekomend'o, rekomend'o de tiu, per kies buŝ'o parol'as la Romia reg'ad'o? Ĉef'pastr'o, ripet'u je tri'a foj'o!

— Je la tri'a foj'o mi ripet'as ke ni liber'ig'os Bar-rabban, — ne'laŭt'e dir'is Kajafo.

Ĉio est'is fin'it'a, plu'a insist'o est'is sen'senc'a. Ha-Nocri est'is mal'aper'ont'a por ĉiam, neni'u kurac'os la terur'a'j'n, kruel'a'j'n dolor'o'j'n de la prokurator'o. Kontraŭ ili est'as neni'a rimed'o krom la mort'o. Sed ne tiu pens'o nun frap'is Pilaton. Li'n tut'a'n penetr'is la sam'a ne'kompren'ebl'a angor'o, kiu ĵus traf'is li'n sur la balkon'o. La prokurator'o serĉ'is la kial'o'n sed la rezult'o est'is strang'a: ŝajn'is al li mal'klar'e, ke en la inter'parol'o kun la kondamn'it'o io rest'is ne'dir'it'a, aŭ ebl'e, ke li i'o'n ne fin'aŭskult'is.

Pilato for'pel'is tiu'n pens'o'n kaj ĝi tuj mal'aper'is, sam'e rapid'e kiel ĝi ven'is. Ĝi mal'aper'is kaj la angor'o rest'is ne'eksplik'it'a, ĉar ne pov'is ja ĝi'n klar'ig'i ali'a, fulm'e aper'int'a kaj tuj esting'iĝ'int'a, mal'long'a pens'o: “Sen'mort'ec'o... La sen'mort'ec'o ven'is...” Kies sen'mort'ec'o? Tio'n la prokurator'o ne kompren'is sed la ide'o pri tiu enigm'a sen'mort'ec'o glaci'ig'is li'n malgraŭ la sun’ard'o.

— Nu, — dir'is Pilato, — est'u tiel.

Li turn'is la kap'o'n, rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj mir'is pri la okaz'int'a ŝanĝ'o. Mal'aper'is la flor'ŝarĝ'it'a roz'uj'o, mal'aper'is la cipres'o'j kadr'ant'a'j la supr'a'n teras'o'n, la granat’arb'o, la blank'a statu'o en verd'aĵ'o'j kun'e kun la verd'aĵ'o'j. Ĉio'n anstataŭ'is ia mal'hel'ruĝ'a ŝlim'o, en ĝi ek'trem'is kaj i'e'n ek'mov'iĝ'is alg'o'j kaj kun ili mov'iĝ'is Pilato mem. Sufok'a kaj brul'a, li'n for'port'is la plej terur'a koler'o, la koler'o de la mal'pov'o.

— Prem'o'n, — el'ig'is Pilato, — prem'o'n mi sent'as!

Per mal'varm'a, ŝvit'a man'o li abrupt'e tir'is la fibol'o'n de la kol'um'o de si'a mantel'o. La fibol'o fal'is sur la sabl'o'n.

— La veter'o est'as sufok'a, ie pas'as fulm'o'tondr'o, — re'ag'is Kajafo fiks'e rigard'ant'e la ruĝ'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n de la prokurator'o kaj pens'ant'e pri la plu'a'j, ankoraŭ ven'ont'a'j turment'o'j. “Ho, terur'a est'as ĉi-jar'e la monat'o Nis'a'n’!”

— Ne, — dir'is Pilato, — ne pro la veter'o mi est'as prem'at'a, sed ĉar tro mal'vast'e iĝ'is ĉi tie por ni du. — Streĉ'int'e la palpebr'o'j'n, Pilato rid'et'is kaj al'don'is: — Gard'u ci'n, ĉef'pastr'o.

La mal'hel'a'j okul'o'j de la ĉef'pastr'o ek'bril'is kaj li, ne mal'pli lert'e ol antaŭ'e la prokurator'o, ig'is si'a'n vizaĝ'o'n esprim'i mir'o'n.

— Kio'n mi aŭd'as, prokurator'o? — fier'e kaj trankvil'e respond'is Kajafo, — ci minac'as al mi post ol ci mem konfirm'is ni'a'n verdikt'o'n? Ĉu tio est'as ebl'a? Kutim'e Romia prokurator'o elekt'as vort'o'j'n por i'o'n dir'i. Se iu aŭd'us ni'n, hegemono ..?

Pilato rigard'is la ĉef'pastr'o'n per mal'viv'a'j okul'o'j kaj nud'ig'is la dent'o'j'n por esprim'i rid'et'o'n.

— Kio'n ci dir'as, ĉef'pastr'o! Kiu pov'as nun aŭd'i ni'n ĉi tie? Ĉu mi simil'as la jun'a'n vag'ant'a'n mal'saĝ'ul'o'n ekzekut'ot'a'n hodiaŭ? Ĉu mi est'us knab'o? Mi sci'as, kio'n kaj kie mi dir'as. La ĝarden'o est'as gard'at'a, egal'e kiel la palac'o, mus'o ne pov'us penetr'i ĉi tie'n! Kaj ne nur mus'o, ne pov'us eĉ tiu — kiel li est'as nom'at'a? — el la urb'o Kirjat. Ĉu ci li'n kon'as, ĉef'pastr'o? Ho, se iu tia penetr'us ĉi tie'n, li amar'e si'n domaĝ'us, pri tio ci ja ne dub'as, ĉu? Do sci'u, ĉef'pastr'o, ke de nun ci ne hav'os ripoz'o'n! Nek ci, nek ci'a popol'o, — Pilato montr'is dekstr'e'n kie en la for'o flam'is la Templ'o, — tio'n deklar'as mi, Pilato de Pont'o, kavalir'o de la Or'a Lanc'o!

— Mi sci'as, sci'as! — sen'tim'e respond'is la nigr'a'barb'a Kajafo kaj li'a'j okul'o'j ek'bril'is. Li lev'is la man'o'n ĉiel'e'n kaj daŭr'ig'is: — Sci'as la jud'a popol'o, ke ci mal'am'eg'as ĝi'n per furioz'a mal'am'o kaj sufer'ig'os al ĝi mult'a'j'n turment'o'j'n, sed tut'a'n ci ĝi'n ne eksterm'os! Di'o ĝi'n defend'os! Ni'n aŭd'os, aŭd'os la potenc'a Cezar'o, li ŝirm'os ni'n kontraŭ la eksterm'ant'o Pilato!

— Ho ne! — ek'kri'is Pilato. Nun ĉiu plu'a vort'o li'n facil'ig'is: li jam pov'is for'ĵet'i la mask'o'n, ne plu zorg'i pri la vort'o'j. — Tro mult'e ci plend'is kontraŭ mi al Cezar'o, nun est'as ven'int'a mi'a hor'o, Kajafo! Nun sci'ig'o'n send'os mi, kaj ĝi ir'os ne al la provinc'estr'o en Antioĥion, nek al Romo, sed rekt'e al Kapre'o, al Cezar'o mem, la sci'ig'o pri tio, ke dis'kon'at'a'j'n ribel'ul'o'j'n vi kaŝ'as en Jerŝalaim kontraŭ la mort'o'pun'o. Kaj tiam ne per la akv'o el la Salomona lag'et'o mal'soif'ig'os mi Jerŝalaimon — kiel mi intenc'is antaŭ'e por vi'a bon'o! Ne per akv'o! Re'memor'u, vi dev'ig'is mi'n for'ig'i de la mur'o'j la ŝild'o'j'n kun la emblem'o de Cezar'o, trans'lok'i trup'o'j'n, fin'fin'e mi mem dev'is ven'i ĉi tie'n kaj mi'n okup'i pri vi'a'j mis'aĵ'o'j. Memor'u mi'a'n parol'o'n, ĉef'pastr'o. Ci vid'os en Jerŝalaim ne unu kohort'o'n, ho ne! Ven'os ĉe la urb'o'mur'o'j'n la tut'a legi'o Fulminata, ven'os la arab'a kavaleri'o, tiam ci aŭd'os amar'a'j'n plor'o'j'n kaj ve-kri'o'j'n! Tiam re'memor'os ci la sav'it'a'n Bar-rabban kaj bedaŭr'os, ke ci ekzekut'ig'is la filozof'o'n kun li'a pac'a predik'o!

Sur la vizaĝ'o de la ĉef'pastr'o aper'is makul'o'j, li'a rigard'o brul'eg'is. Kiel la prokurator'o, li akr'a'dent'e rid'et'is kaj respond'is:

— Ci mem, prokurator'o, ĉu ci kred'as kio'n ci dir'as? Ne, ci ĝi'n ne kred'as! Ne pac'o'n, ho, ne pac'o'n port'is al ni en Jerŝalaimon la for'log'ist'o de la popol'o kaj ci, kavalir'o, bon'eg'e tio'n kompren'as. Ci vol'us liber'ig'i li'n por ke li profan'u la religi'o'n, agit'u la popol'o'n kaj konduk'u ĝi'n sub la Romiajn glav'o'j'n! Sed dum viv'as mi, la ĉef'pastr'o de la jud'o'j, la religi'o rest'os ne'profan'it'a kaj la popol'o est'os defend'at'a. Ĉu ci aŭd'as, Pilato? — ĉi tiam Kajafo impon'e lev'is la man'o'n: — Aŭskult'u tio'n, prokurator'o!

Kajafo ek'silent'is kaj de'nov'e Pilato aŭd'is la bru'o'n — kvazaŭ la mar'o torent'is sub la mur'o'j'n de la ĝarden'o de Herodo la Grand'a. De mal'supr'e la bru'o est'is lev'iĝ'ant'a al la pied'o'j de la prokurator'o kaj traf'is li'n vizaĝ'e'n. Sam'temp'e de mal'antaŭ, de trans la al'o'j de la palac'o, ven'is ekscit'a'j trumpet'signal'o'j, pez'a krak'et'o de cent'pied'a marŝ'o, fer'a tint'ad'o; la prokurator'o kompren'is, ke la Romia infanteri'o jam el'ir'as si'n direkt'ant'e al la mort'parad'o terur'a por la ribel'ul'o'j kaj krim'ul'o'j.

— Ĉu ci aŭd'as, prokurator'o? — mal'laŭt'e ripet'is la ĉef'pastr'o. — Ci ja ne dir'os, ke ĉio'n ĉi, — Kajafo lev'is ambaŭ brak'o'j'n kaj la mal'hel'a kapuĉ'o for'glit'is de li'a kap'o, — kaŭz'is la mizer'a krim'ul'o Bar-rabba?

Per la man'dors'o la prokurator'o viŝ'is de la frunt'o la mal'varm'a'n ŝvit'o'n, rigard'is ter'e'n, post'e, lev'int'e la du'on'ferm'it'a'j'n okul'o'j'n al la ĉiel'o, li rimark'is, ke la ard'a glob'o pend'as preskaŭ super li'a kap'o, ke la ombr'o de Kajafo kun'tir'iĝ'is ĝis la leon'a vost'o. Li dir'is ne'laŭt'e kaj indiferent'e:

— Baldaŭ est'os tag'mez'o. La interes'a konversaci'o for'turn'is ni'a'n atent'o'n, nun ni re'ven'u al la afer'o.

En elegant'a'j esprim'o'j li pardon'pet'is la ĉef'pastr'o'n kaj invit'is Kajafon sid'iĝ'i sur la benk'o'n en la ombr'o de magnoli'arb'o kaj atend'i ĝis li ven'ig'os la ceter'a'j'n part'o'pren'ont'o'j'n de la last'a mal'long'a inter'konsil'ad'o — kaj far'os ankoraŭ unu ordon'o'n koncern'e la ekzekut'o'n.

La ĉef'pastr'o ĝentil'e si'n klin'is ten'ant'e la man'o'n sur la kor'o kaj rest'is en la ĝarden'o, dum Pilato re'ven'is sur la balkon'o'n. Tie li ordon'is al la sekretari'o konduk'i en la ĝarden'o'n la legi'estr'o'n, la tribunus'o'n de la kohort'o, la du sinedirianojn kaj la estr'o'n de la Templ'a gard'o, kiu'j est'is atend'ant'a'j en la rond'a pavilon'o kun fontan'o, sur la sekv'a pli mal'supr'a teras'o. La prokurator'o al'don'is, ke li mem tuj ven'os, kaj en'ir'is la palac'o'n.

Dum la sekretari'o plen'um'is la ordon'o'n, en ĉambr'o ŝirm'it'a kontraŭ la sun'o per mal'hel'a'j kurten'o'j Pilato rendevu'is kun hom'o kies vizaĝ'o'n je du'on'o kovr'is kapuĉ'o, kvankam tie la sun'radi'o'j ne pov'is li'n ĝen'i. La rendevu'o est'is tre mal'long'a. La prokurator'o mal'laŭt'e dir'is al la hom'o kelk'a'j'n vort'o'j'n, tiu for'ir'is kaj Pilato tra la portik'o re'ven'is en la ĝarden'o'n.

Tie en la ĉe'est'o de ĉiu'j invit'it'o'j la prokurator'o sek'e deklar'is ke li konfirm'is la mort'o'verdikt'o'n pri Jeŝua Ha-Nocri, kaj oficial'e demand'is la sinedirianojn, al kiu el la krim'ul'o'j ili vol'as las'i la viv'o'n. Post la respond'o, ke tiu est'as Bar-rabba, la prokurator'o dir'is:

— Tre bon'e. — Li ordon'is al la sekretari'o tuj protokol'i la decid'o'n, prem'is en la man'o la fibol'o'n, kiu'n la sekretari'o est'is lev'int'a de la sabl'o, kaj dir'is solen'e: — La temp'o ven'is!

Ĉiu'j ĉe'est'ant'o'j direkt'is si'n laŭ la larĝ'a marmor'a ŝtup'ar'o inter la ebri'ig'e arom'a'j roz'heĝ'o'j, pli kaj pli mal'supr'e'n, al la palac'a mur'o, al la pord'eg'o konduk'ant'a al grand'a, glat'pavim'a plac'o kies kontraŭ'a'n lim'o'n form'is la kolon'o'j kaj statu'o'j de la Jerŝalaima hipodrom'o.

El'ir'int'e el la ĝarden'o la grup'o sur'paŝ'is larĝ'a'n mason'it'a'n podi'o'n kiu domin'is la plac'o'n. Tie Pilato tra la du'on'ferm'it'a'j palpebr'o'j ĵet'is rigard'o'n ĉirkaŭ'e'n kaj tuj kapt'is la situaci'o'n. La spac'o kiu'n li ĵus tra'ir'is, tiu inter la palac'a mur'o kaj la podi'o, est'is sen'hom'a; sed antaŭ si la plac'o'n Pilato ne vid'is: ĝi'n for'manĝ'is la amas'o. La hom'o'j est'us inund'int'a'j ankaŭ la podi'o'n kaj la mal'plen'a'n spac'o'n sed tio'n mal'help'is tri vic'o'j de soldat'o'j — la sebasteanoj mal'dekstr'e de Pilato kaj la Iturea help'a kohort'o dekstr'e.

Do, Pilato sur'ir'is la podi'o'n prem'ant'e en la man'o la sen'util'a'n fibol'o'n kaj du'on'ferm'int'e la okul'o'j'n. Li du'on'ferm'is la okul'o'j'n ne pro la sun'a bril'o, ho ne! Ial li mal'vol'is vid'i la kondamn'it'o'j'n kiu'j'n li preciz'e sci'is est'i konduk'at'a'j post li sur la podi'o'n.

Apenaŭ la blank'a mantel'o kun purpur'a sub'ŝtof'o aper'is en la alt'o sur la rok'o super la rand'o de la hom'a mar'o — tuj la orel'o'j'n de la ne'vid'ant'a hegemono frap'is son’ond'o: “Haaa...”. Unu'e ne'laŭt'a, nask'iĝ'int'e ie mal'proksim'e, ĉe la hipodrom'o, ĝi kresk'is kaj dum kelk'a'j moment'o'j rest'is tondr'a, post'e komenc'is mal'lev'iĝ'i. “Ili ek'vid'is mi'n” — pens'is la prokurator'o. Ne ating'int'e la plej mal'alt'a'n punkt'o'n la ond'o subit'e re'kresk'is kaj balanc'ant'e super'is la unu'a'n; sur la krest'o de la du'a ond'o ek'bol'is, simil'a'j al ŝaŭm'o sur mar'a ond'eg'o, fajf'o kaj izol'a'j in'a'j ŝrik'o'j disting'ebl'a'j malgraŭ la tondr'o. “Jen ili est'as konduk'at'a'j sur la podi'o'n”, pens'is Pilato, “kaj la ŝrik'o'j'n kaŭz'is tio, ke la amas'o prem'eg'is kelk'a'j'n vir'in'o'j'n kiam ĝi mov'iĝ'is antaŭ'e'n”.

Iom da temp'o li atend'is, ĉar li sci'is ke neni'a fort'o pov'as silent'ig'i la amas'o'n antaŭ ol ĝi for'spir'os ĉio'n en ĝi akumul'iĝ'int'a'n kaj trankvil'iĝ'os per si mem.

Kaj kiam la moment'o ven'is, la prokurator'o lev'is la dekstr'a'n brak'o'n kaj la last'a bru'o for'fal'is.

Tiam Pilato en'spir'is kiom ebl'e plej mult'e da varm'eg'a aer'o kaj kri'is kaj li'a raŭk'a voĉ'o ek'ŝveb'is super la mil'o'j da kap'o'j:

— Je la nom'o de Cezar'o imperator'o!

Tuj li'a'j'n orel'o'j'n plur'foj'e frap'is fer'a, dis'hak'it'a kri'o — la kohort'an'o'j, sving'int'e supr'e'n la lanc'o'j'n kaj insign'o'j'n, tim'ig'e el'kri'is:

— Viv'u Cezar'o!

Lev'int'e la vizaĝ'o'n Pilato fiks'is ĝi'n kontraŭ la sun'o. Sub li'a'j palpebr'o'j ek'flam'is verd'a fajr'o, ĝi ek'brul'ig'is la cerb'o'n kaj super la amas'o ek'flug'is la arame'a'j vort'o'j:

— La kvar krim'ul'o'j arest'it'a'j en Jerŝalaim pro murd'o'j, instig'o al ribel'o kaj atenc'o kontraŭ la leĝ'o'j kaj la religi'o est'as kondamn'it'a'j al la mal'honor'a ekzekut'o per pend'ig'o sur fost'o! La ekzekut'o est'as sen'prokrast'e plen'um'ot'a sur la Kalv'a Mont'o! La nom'o'j de la krim'ul'o'j est'as: Dismas, Gestas, Bar-rabba kaj Ha-Nocri. Jen ili star'as antaŭ vi!

Sen vid'i la krim'ul'o'j'n Pilato montr'is per la man'o dekstr'e'n: li sci'is ke ili star'as sur la ĝust'a lok'o.

La amas'o respond'is per long'a murmur'o, kia pov'us esprim'i mir'o'n aŭ facil'iĝ'o'n. Kiam ĝi esting'iĝ'is, Pilato daŭr'ig'is:

— Tamen nur tri el ili est'os ekzekut'it'a'j, ĉar laŭ la leĝ'o kaj la kutim'o, por honor'i la Pask'o'fest'o'n, la nobl'a Cezar'o imperator'o re'don'as li'a'n sen'valor'a'n viv'o'n al unu el la krim'ul'o'j, laŭ la elekt'o de la Mal'grand'a Sinedri'o konfirm'it'a de la Romia administr'ant'o.

Kri'ant'e la vort'o'j'n Pilato aŭskult'is grand'a'n silent'o'n anstataŭ'i la murmur'o'n. Nun li'a'j'n orel'o'j'n traf'is nek ek'spir'o nek susur'o. Eĉ ŝajn'is al li unu moment'o'n, ke ĉio ĉirkaŭ li tut'e mal'aper'is. La abomen'at'a urb'o mort'is kaj li star'as sol'a, brul'ig'at'e de la vertikal'a'j sun'radi'o'j, en'ŝov'int'e la kap'o'n en la ĉiel'o'n. Pilato iom tir'is la silent'o'n, post'e komenc'is kri'i la rest'o'n:

— La hom'o liber'ig'ot'a tuj antaŭ vi'a'j okul'o'j est'as ...

Antaŭ ol dir'i la nom'o'n li de'nov'e paŭz'is, kontrol'ant'e, ĉu li dir'is ĉio'n, ĉar li sci'is, ke apenaŭ li dir'os la nom'o'n de la feliĉ'ul'o, la mort'int'a urb'o re'viv'iĝ'os kaj neni'u plu'a vort'o est'os aŭd'ebl'a.

“Ĉu ĉio?” — sen'voĉ'e si'n demand'is Pilato. “Ĉio. La nom'o'n!”

Kaj rul'eg'ant'e la r-on super la silent'ant'a urb'o li kri'is:

— Bar-rabba!

Ĉi tiam ŝajn'is al li ke ek'tint'int'e la sun'o krev'is super li kaj verŝ'is fajr'o'n en li'a'j'n orel'o'j'n. En la fajr'o furioz'is muĝ'o, ŝrik'o'j, ĝem'o'j, rid'eg'o kaj fajf'ad'o.

Pilato si'n turn'is kaj ir'is sur la podi'o re'e'n sen rigard'i i'o'n ajn krom la divers'kolor'a'j'n pavim'er'o'j'n, por ne mis'paŝ'i. Li sci'is ke mal'antaŭ li'a dors'o sur la podi'o'n hajl'as bronz'a'j mon'er'o'j kaj daktil'o'j, ke en la muĝ'ant'a inter'puŝ'eg'o la hom'o'j lev'as si'n unu sur la ŝultr'o'j'n de ali'a por propr'a'okul'e vid'i la mirakl'o'n: kiel hom'o, kiu'n la mort'o jam ten'is en si'a'j man'o'j, eskap'is el ili! Kiel la legi'an'o'j mal'lig'as la ŝnur'o'n, ne'vol'e kaŭz'ant'e brul'a'n dolor'o'n en li'a'j brak'o'j, distord'it'a'j dum la tortur'o'j. Kiel li, malgraŭ la grimac'o'j kaj ĝem'o'j, tamen sen'senc'e, frenez'e rid'et'as.

Li sci'is ke sam'temp'e la eskort'o jam konduk'as la tri hom'o'j'n kun lig'it'a'j man'o'j al la flank'a ŝtup'ar'o por ir'ig'i ili'n laŭ la okcident'a voj'o ekster la urb'o'n, al la Kalv'a Mont'o. Nur ek'paŝ'int'e sur la plac'o'n, ŝirm'at'e de la podi'o, Pilato lev'is la okul'o'j'n, ne plu tim'ant'e vid'i la kondamn'it'o'j'n.

Al la ĝem'o'j de la kviet'iĝ'ant'a amas'o nun tre klar'e miks'iĝ'is la tranĉ'a'j voĉ'o'j de la anonc'ist'o'j, grek'e kaj arame'e ripet'ant'a'j kio'n Pilato est'is proklam'int'a de la podi'o. Krom'e, la prokurator'o aŭd'is ŝut'iĝ'i proksim'iĝ'ant'a'n huf'o'bru'o'n, mez'e de kiu lakon'e kaj gaj'e i'o'n kri'is trumpet'o. Al tiu'j son'o'j respond'is orel'bor'a fajf'o de la knab'o'j sur la tegment'o'j laŭ la strat'o konduk'ant'a de la bazar'o al la hipodrom'a plac'o kaj kri'o'j “Atent'u!”

Soldat'o sol'e star'ant'a en la mal'plen'a, gard'at'a part'o de la plac'o, atent'ig'e sving'is si'a'n insign'o'n kaj la prokurator'o, la legi'estr'o, la sekretari'o kaj la eskort'o halt'is.

La alao, pli'rapid'ig'ant'e la trot'o'n, impet'is sur la plac'o'n por trans'pas'i ĝi'n flank'e, preter la amas'o, kaj rajd'i plu laŭ la strat'et'o ĉe la vit'kovr'it'a mur'o, per la plej mal'long'a voj'o al la Kalv'a Mont'o.

Pas'ant'e antaŭ Pilato la alaestro, siri'an'o mal'grand'a kiel knab'o kaj brun'haŭt'a kiel mulat'o, hel'voĉ'e kri'is i'o'n kaj ŝir'e el'ing'ig'is la glav'o'n. Li'a impet'em'a, nigr'a, ŝvit'mal'sek'a ĉeval'o abrupt'e halt'is kaj baŭm'is. Ĵet'int'e la glav'o'n en la ing'o'n la alaestro vip'is la ĉeval'o'n sur la kol'o'n, ig'is ĝi'n re'pren'i la ĝust'a'n lok'o'n kaj galop'e rajd'is en la strat'et'o'n. Li'n sekv'is, mez'e de polv'o'nub'o, li'a'j kavaleri'an'o'j en vic'o'j po tri, trem'et'is la pint'o'j de la mal'pez'a'j bambu'o'lanc'o'j, preter la prokurator'o est'is rapid'e pas'ant'a'j bril'e, gaj'e nud'dent'a'j vizaĝ'o'j, kiu'j ŝajn'is apart'e mal'hel'a'j sub la blank'a'j turban'o'j.

Kirl'ant'e la polv'o'n ĝis la ĉiel'o la alao mal'aper'is en la strat'et'o. Last'e preter Pilato rajd'is la kavaleri'an'o kun sun'flam'a trumpet'o mal'antaŭ la dors'o.

Per la man'o si'n ŝirm'ant'e kontraŭ la polv'o, kun mal'kontent'a grimac'o, Pilato ek'mov'is si'n plu'e'n, al la pord'eg'o de la palac'a ĝarden'o, sekv'at'e de la legi'estr'o, la sekretari'o kaj la eskort'o.

Est'is proksim'um'e la dek'a hor'o maten'e.

3

La sep'a pruv'o

— Jes, est'is proksim'um'e la dek'a hor'o maten'e, estim'ind'a Ivan'o Nikolaiĉ, — dir'is la profesor'o.

Kvazaŭ ĵus vek'iĝ'int'e, la poet'o viŝ'is la vizaĝ'o'n per la man'o kaj rimark'is, ke ĉe la Patriarĥa jam vesper'as.

La akv'o nigr'iĝ'is kaj sur ĝi jam est'is glit'ant'a mal'pez'a boat'o, oni aŭd'is plaŭd'o'n de rem'il'o kaj rid'o'n de civit'an'in'o en la boat'o. Publik'o aper'is sur la benk'o'j de la ale'o'j — pli ĝust'e, en la tri ali'a'j later'o'j de la kvadrat'o, escept'e tiu'n kie sid'is ni'a'j inter'parol'ant'o'j.

La ĉiel'o super Moskvo iel sen'kolor'iĝ'is, en la alt'o tut'e klar'e vid'ebl'is la plen'a lun'o, kvankam pal'e blank'a, ankoraŭ ne or'a. Oni spir'is mult'e pli facil'e kaj la voĉ'o'j sub la tili'o'j son'is pli mild'e, vesper'ec'e.

“Kiel do pov'is okaz'i, ke mi ne rimark'is li'n plekt'i tut'a'n novel'o'n?”, mir'ig'it'e pens'is Sen'hejm'ul'o. “Ja est'as jam vesper'o! Ceter'e, ebl'e ne li rakont'is ĉi ĉio'n sed mi en'dorm'iĝ'is kaj mem ĝi'n sonĝ'is, ĉu?”

Tamen est'as pli ver'ŝajn'a, ke rakont'is la profesor'o, ĉar ali'e neces'us akcept'i, ke la sam'o'n sonĝ'is ankaŭ Berlioz, kiu dir'is, atent'e rigard'ant'e la vizaĝ'o'n de la ali'land'an'o:

— Vi'a rakont'o, profesor'o, est'as tre interes'a, kvankam ĝi tut'e mal'akord'as kun la Evangeli'o'j.

— Mi pet'as pardon'o'n, — kun indulg'em'a rid'et'o respond'is la profesor'o, — ja vi dev'as sci'i pli bon'e ol iu ajn, ke absolut'e neni'o el la skrib'it'a en la Evangeli'o'j iam okaz'is, kaj se ni komenc'os referenc'i la Evangeli'o'j'n kiel histori'a'n font'o'n ... — li de'nov'e rid'et'is kaj Berlioz konfuz'iĝ'is, ĉar ĝust'e tio'n li mem dir'is al Sen'hejm'ul'o kiam ili ir'is laŭ la Mal'grand'a Bronnaja strat'o al la ĝarden'plac'o.

— Vi prav'as, — dir'is la redaktor'o. — Tamen mi tim'as, ke neni'u pov'as cert'ig'i, ke tio, kio'n vi rakont'is, fakt'e okaz'is.

— Ho, tamen! Iu pov'as cert'ig'i kio'n! — en mis'a rus'a lingv'o tre mem'fid'e respond'is la profesor'o kaj subit'e li kun mister'a mien'o gest'e invit'is la amik'o'j'n proksim'iĝ'i.

De ambaŭ flank'o'j ili si'n klin'is al li, kaj li dir'is, de'nov'e en la bon'a rus'a, sen la mis'prononc'o kiu pro ne'sci'at'a kial'o jen aŭd'iĝ'is, jen mal'aper'is:

— Fakt'e ... — la profesor'o tim'em'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj mal'laŭt'ig'is la voĉ'o'n ĝis la flustr'o, — fakt'e mi mem ĉe'est'is ĉio'n. Kaj sur la balkon'o kun Ponci'o Pilato, kaj en la ĝarden'o kiam li inter'parol'is kun Kajafo, kaj sur la podi'o — sed kaŝ'e, kvazaŭ inkognit'e, tial mi pet'as vi'n nepr'e ten'i ĉio'n en plej grand'a sekret'o, ŝŝ!..

Ek'est'is silent'o kaj Berlioz pal'iĝ'is.

— Ĉu ... ĉu vi jam long'e est'as en Moskvo? — li demand'is per ŝanĝ'iĝ'int'a voĉ'o.

— Mi ĵus ven'is en Moskvon, — perpleks'e respond'is la profesor'o, kaj nur ĉi tiam la amik'o'j rigard'is li'n pli atent'e en la okul'o'j'n kaj vid'is, ke la mal'dekstr'a, la verd'a, est'as tut'e frenez'a, dum la dekstr'a est'as sen'esprim'a, nigr'a, mal'viv'a.

“Nun ĉio klar'as!” pens'is Berlioz ekscit'it'e, “tut'e simpl'e, ven'is frenez'a german'o, aŭ ebl'e li ĵus frenez'iĝ'is ĉe la Patriarĥa. Bel'a histori'o!”

Jes, tio klar'ig'is ĉio'n: la strang'eg'a'n maten'manĝ'o'n ĉe la for'pas'int'a filozof'o Kanti'o, la idiot'a'j'n parol'o'j'n pri la ole'o kaj Anjo, la antaŭ'dir'o'j'n pri la for'tranĉ'ot'a kap'o kaj la rest'o'n — la profesor'o est'is mens'e mal'san'a.

Berlioz tuj kompren'is, kio est'as far'end'a. Si'n retro'ĵet'int'e sur la benk’apog'il'o'n li palpebr'um'is al Sen'hejm'ul'o mal'antaŭ la dors'o de la profesor'o kvazaŭ dir'ant'e: “Ne spit'u li'n!” — sed la konstern'it'a poet'o ne kompren'is li'a'j'n sign'o'j'n.

— Jes, jes, cert'e, jes, — ekscit'it'e parol'is Berlioz, — fin'fin'e ĉio ĉi est'as ebl'a! Nu tut'e ebl'a, kaj Ponci'o Pilato, kaj la balkon'o, kaj la rest'o ... Ĉu vi ven'is sol'a aŭ kun vi'a edz'in'o?

— Sol'a, sol'a, mi ĉiam est'as sol'a, — amar'e respond'is la profesor'o.

— Do, kie est'as vi'a'j pak'aĵ'o'j, profesor'o, — miel'voĉ'e demand'is Berlioz, — ĉu en Métropole? Kie vi en'hotel'iĝ'is?

— Ĉu mi? Neni'e, — respond'is la frenez'a german'o, pel'ant'e sur la lag'et'o la angor'a'n kaj sovaĝ'a'n rigard'o'n de si'a verd'a okul'o.

— Kiel do? Sed kie vi loĝ'os?

— En vi'a loĝ'ej'o, — kun subit'a impertinent'ec'o respond'is la frenez'ul'o kaj palpebr'um'is.

— Mi ... mi tre ĝoj'as, — ek'balbut'is Berlioz, — sed vid'u, en mi'a loĝ'ej'o est'os al vi mal'komfort'e ... Dum en Métropole est'as rav'a'j numer'o'j, ĝi est'as bon'eg'a hotel'o.

— Kaj la diabl'o, ĉu ankaŭ la diabl'o ne est'as? — subit'e la profesor'o gaj'e demand'is Sen'hejm'ul'o'n.

— Ankaŭ ...

— Ne kontraŭ'dir'u! — sen'voĉ'e, nur per la lip'o'j flustr'is Berlioz, si'n ĵet'int'e mal'antaŭ la dors'o'n de la profesor'o kaj terur'e grimac'ant'e.

— Ne est'as ja ia ajn diabl'o! — mal'traf'e ek'kri'is Ivan'o Nikolaiĉ, tut'e mal'sprit'ig'it'e de ĉiu'j ĉi sen'senc'aĵ'o'j. — Tie sufiĉ'us neni'a pacienc'o! Vi ĉes'u frenez'um'i!

Ĉi tiam la mal'san'ul'o ek'rid'eg'is tiel, ke el la tili'o super la sid'ant'o'j el'flug'is paser'o.

— Nu, jen kio ĉe vi est'as ver'e amuz'a, — el'ig'is la profesor'o sku'at'e de la rid'eg'o, — oni demand'u vi'n pri io ajn, ĝi nepr'e mank'as! — Abrupt'e li ĉes'is rid'i kaj — la fenomen'o kutim'a ĉe mens'a mal'san'o — de la rid'eg'o li pas'is al la ali'a ekstrem'o, incit'iĝ'int'e li mal'mild'e kri'et'is: — Ĉu tamen ne est'as?

— Trankvil'iĝ'u, profesor'o, trankvil'iĝ'u, — murmur'ad'is Berlioz klopod'ant'e ne spit'i la mal'san'ul'o'n. — Bon'vol'u rest'i ĉi tie kun kamarad'o Sen'hejm'ul'o, mi nur telefon'os tre rapid'e de la strat’angul'o kaj post'e ni vi'n konduk'os kie'n ajn vi vol'os. Ja vi ne kon'as la urb'o'n ...

La plan'o'n de Berlioz end'as taks'i ĝust'a: neces'is tuj kur'i al la plej proksim'a telefon'bud'o kaj sci'ig'i al la Ali'land'an'buro'o ke jen, en la ĝarden'plac'o de la Patriarĥa lag'et'o sid'as ven'int'a el ekster'land'o konsil'ist'o en evident'e mal'normal'a stat'o. Do, oni far'u i'o'n, ja okaz'as ia mal'agrabl'a mis'aĵ'o.

— Do, vi vol'as telefon'i ... Nu, telefon'u, — mal'gaj'e konsent'is la mal'san'ul'o, kaj kun subit'a pasi'o li al'don'is: — Tamen adiaŭ'ant'e mi vi'n pet'eg'as, kred'u almenaŭ je tio, ke la diabl'o ekzist'as! Pri io pli'a mi eĉ ne parol'as. Sci'u, ke pri tio est'as sep'a pruv'o, la plej cert'a! Kaj ĝi tuj iĝ'os al vi prezent'it'a.

— Bon'e, bon'e, — dir'ad'is Berlioz per fals'e dolĉ'et'a voĉ'o. Li palpebr'um'is al la ĉagren'it'a poet'o, kiu'n neniel ĝoj'ig'is la neces'o gard'i la frenez'a'n german'o'n, kaj impet'is al tiu el'ir'ej'o de la ĝarden'o, kiu est'as ĉe la angul'o de la Mal'grand'a Bronnaja kaj Jermolajevskij-strat'et'o.

Nu, la profesor'o tuj re'seren'iĝ'is kaj kvazaŭ re'san'iĝ'is.

— Miĥaelo Aleksandroviĉ! — li post'kri'is al Berlioz.

Tiu sku'iĝ'et'is kaj si'n re'turn'is, sed li'n tuj trankvil'ig'is la pens'o ke ankaŭ li'a'n nom'o'n la profesor'o pov'is trov'i en gazet'o'j. La profesor'o met'is la man'o'j'n voĉ'tub'e antaŭ la buŝ'o kaj kri'is:

— Ĉu mi tuj send'ig'u telegram'o'n al vi'a onkl'o en Kievon?

Berlioz de'nov'e mir'eg'is. Kial la frenez'ul'o sci'as, ke li hav'as onkl'o'n en Kievo? Tut'cert'e, neni'a gazet'o raport'is tio'n. Ah ha, ĉu Sen'hejm'ul'o tamen est'us prav'a? La dokument'o'j ja pov'as est'i fals'a'j ... Aĥ, kia strang'a ul'o! Telefon'i, telefon'i, tuj telefon'i! Oni rapid'e li'n klar'ig'os.

Sen atend'i daŭr'ig'o'n Berlioz kur'is plu'e'n.

Tuj ĉe la el'ir'ej'o al la Mal'grand'a Bronnaja renkont'e al la redaktor'o ek'star'is ĝust'e tiu civit'an'o kiu antaŭ'e, en la sun'a lum'o, modl'iĝ'is el la gras'a varm'eg'o. Tamen nun li est'is ne aer'a sed ordinar'a, karn'a, kaj en la komenc'iĝ'ant'a krepusk'o Berlioz klar'e vid'is, ke li'a'j lip'har'o'j tre simil'as kok'in'a'j'n plum'o'j'n, ke li'a'j mal'grand'a'j okul'o'j est'as ironi'a'j kaj ebri'et'a'j, ke li'a kvadrat'it'a pantalon'o est'as tir'it'a tiom alt'e ke vid'ebl'as la mal'pur'a'j blank'a'j ŝtrump'et'o'j.

Berlioz eĉ paŝ'et'is mal'antaŭ'e'n, sed li tuj si'n trankvil'ig'is per la pens'o, ke tio est'as banal'a koincid'o kaj ke nun mank'as temp'o por okup'i si'n pri tio.

— Ĉu turn'o'kruc'o'n vi serĉ'as, civit'an'o? — per fend'it'a tenor'o demand'is la individu'o, — ĉi tie'n bon'vol'u! Ir'u rekt'e kaj vi ven'os ĝust'e kie'n vi vol'as. Ver'dir'e, la indik'o plen'e valor'as kvar'on'litr'o'n ... re'sobr'ig'a'n drink'o'n por eks'a kapel'estr'o! — la kvadrat'it'a larĝ'a'sving'e de'met'is si'a'n ĵoke'a'n kasked'o'n.

Sen atent'i la almoz'pet'a'n histrion'ad'o'n de la kapel'estr'o, Berlioz kur'is al la turn'o'kruc'o kaj met'is sur ĝi'n la man'o'n. Ĝi'n turn'int'e li est'is paŝ'ont'a sur la rel'voj'o'n, kiam en li'a'n vizaĝ'o'n ŝpruc'is ruĝ'a kaj blank'a lum'o: sur la vitr'a kest'o ek'hel'is la skrib'aĵ'o “Atent'u tram'o'n!”

Sen'prokrast'e aper'is la tram'o mem, si'n turn'ant'e de Jermolajevskij al la Mal'grand'a Bronnaja laŭ la nov'a lini'o. Pas'int'e la turn'o'n kaj hav'ant'e antaŭ si rekt'a'n voj'o'n, la tram'o subit'e ek'lum'is de intern'e kaj pli'rapid'iĝ'is.

La si'n'gard'em'a redaktor'o, kvankam li star'is sekur'e, tamen vol'is re'ir'i mal'antaŭ la bar'o'n, re'met'is la man'o'n sur la turn'il'o kaj far'is paŝ'o'n re'e'n. Sed li'a man'o glit'is for, li'a pied'o ne'halt'ig'ebl'e, kvazaŭ sur glaci'o, ŝov'iĝ'is sur la pavim'ŝton'o'j dekliv'ant'a'j mal'supr'e'n al la rel'o'j, la ali'a gamb'o salt'is en la aer'o'n kaj Berlioz traf'is sur la trak'o'n.

Pen'ant'e kapt'i apog'o'n li fal'is dors'e'n, li'a nuk'o ne'fort'e puŝ'iĝ'is kontraŭ la pavim'o. Li ankoraŭ hav'is la temp'o'n vid'i en la alt'o — sed ĉu dekstr'e aŭ mal'dekstr'e, tio'n li jam ne kompren'is — la oriz'it'a'n lun'o'n. Li ankoraŭ sukces'is si'n turn'i sur la flank'o'n, per desper'a mov'o tir'ant'e la gamb'o'j'n al la ventr'o; si'n turn'int'e li ek'vid'is ne'halt'ig'ebl'e impet'i sur li'n la absolut'e blank'a'n pro terur'o vizaĝ'o'n de la tram'konduk'ist'in'o kaj ŝi'a'n skarlat'a'n kap'tuk'et'o'n. Berlioz ne kri'is, sed ĉirkaŭ li la tut'a strat'o ŝrik'is per histeri'a'j in'a'j voĉ'o'j. La konduk'ist'in'o tir'eg'is la elektr'a'n brems'o'n, la vagon'o klin'iĝ'is antaŭ'e'n, post'e salt'et'is, krak'ant'e kaj tint'ant'e la vitr'o'j ŝut'iĝ'is el ĝi'a'j fenestr'o'j. Ĉi tiam en la cerb'o de Berlioz iu frenez'e ek'kri'is: “Ĉu ..?” Ankoraŭ unu foj'o'n, la last'a'n foj'o'n ek'bril'is la lun'o, ĝi jam est'is dis'pec'iĝ'ant'a, post'e iĝ'is mal'lum'e.

La tram'o kovr'is Berliozon kaj sub la krad'o'n de la Patriarĥa ale'o, sur la pav'um'it'a'n dekliv'o'n fal'is mal'hel'a rond'a objekt'o. De la dekliv'o ĝi salt'et'ant'e rul'iĝ'is sur la pavim'ŝton'o'j'n de la Mal'grand'a Bronnaja strat'o.

Ĝi est'is la for'tranĉ'it'a kap'o de Berlioz.

4

La post'kur'o

Fin'fin'e ĉes'is la in'ŝrik'o'j, esting'iĝ'is la orel'bor'a fajf'ad'o de la milici'an'o'j, du ambulanc'o'j est'is for'port'int'a'j: la unu — la sen'kap'a'n korp'o'n kaj la de'tranĉ'it'a'n kap'o'n al la kadavr'ej'o, la ali'a — la bel'a'n konduk'ist'in'o'n vund'it'a'n per vitr'o'romp'aĵ'o'j, la bala'ist'o'j kun si'a'j blank'a'j antaŭ'tuk'o'j jam for'ig'is la vitr'o'pec'o'j'n kaj ŝut'is sabl'o'n sur la sang'o'flak'o'j'n; nur Ivan'o Nikolaiĉ plu sid'is sur benk'o, tie kie'n li sink'is ne ating'int'e la turn'o'kruc'o'n.

Plur'foj'e li prov'is ek'star'i, sed la gamb'o'j li'n ne obe'is; io simil'a al paraliz'o traf'is Sen'hejm'ul'o'n.

Impet'int'e ĉe la unu'a kri'eg'o al la turn'o'kruc'o, la poet'o vid'is la kap'o'n salt'et'ad'i sur la pavim'o. La vid'aĵ'o li'n tiom konstern'is, ke li fal'is sur la apud'a'n benk'o'n kaj ĝis'sang'e mord'is si'a'n man'o'n. Natur'e, li tut'e forges'is pri la frenez'a german'o kaj pen'is kompren'i nur unu afer'o'n: kiel tio ebl'as, ke li ĵus inter'parol'is kun Berlioz, kaj unu minut'o'n post'e — la kap'o ...

En la ale'o ekscit'it'a'j hom'o'j rapid'is preter la poet'o, son'is emoci'a'j voĉ'o'j, sed la vort'o'j'n Ivan'o Nikolaiĉ ne percept'is.

Subit'e antaŭ li inter'puŝ'iĝ'is du vir'in'o'j, kaj unu el ili, pint'naz'a kaj nud'kap'a, kri'aĉ'is al la ali'a, preskaŭ en la orel'o'n de la poet'o:

— Tamen Anjo, ni'a Anjo! De Sadovaja! Tio ja est'as ŝi'a far'aĵ'o! En la butik'o ŝi aĉet'is sun'flor'a'n ole'o'n, kaj jen, kontraŭ la turn'o'kruc'o la litr'uj'o romp'iĝ'is. La tut'a jup'o makul'iĝ'is, ŝi sakr'is-sakr'ad'is! Kaj li, la kompat'ind'a, glit'stumbl'is kaj sur la rel'o'j'n ...

El ĉio kri'it'a de la vir'in'o la konfuz'it'a mens'o de la poet'o kapt'is unu vort'o'n: Anjo.

— Anjo ... Anjo?! — li ek'murmur'is kaj mal'trankvil'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n, — atend'u do, atend'u ...

Al la vort'o Anjo kroĉ'iĝ'is ole'o, post'e ial — Ponci'o Pilato. Pliaton li tuj for'ĵet'is kaj re'komenc'is lig'i la ĉen'o'n ek'de la vort'o Anjo. La ĉen'er'o'j rapid'e kun'iĝ'is kaj konduk'is al la frenez'a profesor'o.

Nu jes! Tiu ja dir'is, ke la kun'sid'o ne okaz'os, ĉar Anjo las'is la ole'o'n dis'flu'i. Kaj jen, bon'vol'u vid'i, ĝi ne okaz'os! Eĉ pli ol tio: li mal'implic'e dir'is, ke la kap'o'n for'tranĉ'os vir'in'o, ĉu? Jes, ĝust'e tiel! Nu, la tram'o'n ja konduk'is vir'in'o!! Kiel oni kompren'u tio'n? Nu kiel?

Ne rest'is eĉ ombr'o de dub'o, ke la mister'a konsil'ist'o jam antaŭ'e preciz'e sci'is la tut'a'n cirkonstanc'ar'o'n de la terur'a mort'o de Berlioz. Du pens'o'j tuj ek'fulm'is en la cerb'o de la poet'o. La unu'a: “Neniel li est'as frenez'a, ĝi est'as stult'aĵ'o!”; kaj la du'a: “Ĉu li mem ĉio'n ĉi aranĝ'is?”

Pardon'o'n, sed kiel li pov'us far'i tio'n?

— Nu, spit! Tio'n ni ek'sci'os!

Streĉ'eg'int'e si'a'n vol'o'n, Sen'hejm'ul'o si'n ig'is lev'iĝ'i de la benk'o kaj impet'is re'e'n, tie'n kie okaz'is la inter'parol'o kun la profesor'o. Kaj evident'iĝ'is, ke feliĉ'e, tiu ankoraŭ ne for'ir'is.

En la Mal'grand'a Bronnaja jam lum'is la strat'lamp'o'j, super la Patriarĥa lag'et'o bril'is la or'a lun'o, kaj sub la ĉiam tromp'a'j lun'radi'o'j ŝajn'is al Ivan'o, ke tiu star'as ten'ant'e sub la brak'o ne baston'et'o'n sed spad'o'n.

La al'miks'iĝ'em'a eks'kapel'estr'o okup'is ĝust'e la lok'o'n kie antaŭ ne'long'e sid'is la poet'o. Nun li fiks'is sur la naz'o'n evident'e sen'util'a'n naz'um'o'n, en kiu unu okul'vitr'o tut'e mank'is, kaj la ali'a est'is fend'it'a. Pro tio la kvadrat'it'a civit'an'o iĝ'is eĉ pli abomen'a ol antaŭ'e, kiam li montr'is al Berlioz la voj'o'n sur la rel'o'j'n.

Sent'ant'e frost'o'n en la kor'o, Ivan'o proksim'iĝ'is al la profesor'o, rigard'is li'n en la vizaĝ'o'n kaj konvink'iĝ'is, ke ĝi ne hav'as, nek hav'is, i'a'n ajn simptom'o'n de frenez'o.

— Nun vi konfes'u, kio vi est'as? — obtuz'e demand'is Ivan'o.

— Ne kompren'i ... rus'a parol'i ...

— Oni ne kompren'as! — de la benk'o don'is si'a'n ne'pet'it'a'n klar'ig'o'n la kapel'estr'o.

— Ĉes'u simul'ad'i! — minac'e dir'is la poet'o kaj sent'is mal'varm'o'n sub la sternum'o, — ĵus vi bon'eg'e parol'is la rus'a'n. Vi est'as nek german'o nek profesor'o! Vi est'as murd'ist'o kaj spion'o! Vi'a'n legitim'il'o'n! — li kri'is furioz'e.

La mister'a profesor'o mal'ŝat'e tord'is si'a'n, eĉ sen tio tord'a'n, buŝ'o'n, kaj lev'et'is la ŝultr'o'j'n.

— Civit'an'o! — de'nov'e si'n en'miks'is la fi'a kapel'estr'o, — kial vi ekscit'as la ali'land'a'n turist'o'n? Pro tio vi sufer'os sever'a'n pun'o'n! — Dum'e la suspekt'ind'a profesor'o orgojl'e mien'is, si'n turn'is kaj ir'is for.

Ivan'o sent'is, ke li perd'as la pied'ten'o'n. Sufok'iĝ'ant'e li dir'is al la kapel'estr'o:

— Hej, civit'an'o, help'u arest'i la krim'ul'o'n! Vi dev'as far'i tio'n.

La kapel'estr'o ekster'ordinar'e vigl'iĝ'is, salt'e si'n lev'is de la benk'o kaj blek'eg'is:

— Krim'ul'o? Kiu? Kie? Ĉu ali'land'a krim'ul'o? — li'a'j okul'o'j ĝoj'e ek'bril'is, — ĉu ĉi tiu? Se li est'as krim'ul'o, end'as tuj kri'i “Help!”, ali'e li eskap'os. Ek, ni ambaŭ! Kun'e! — kaj la kapel'estr'o mal'ferm'is si'a'n faŭk'o'n.

La perpleks'a poet'o obe'is la fi-ŝerc'ul'o'n kaj kri'is “Help!”; sed la kapel'estr'o li'n tromp'is kaj neni'o'n kri'is.

La izol'a, raŭk'a kri'o de Ivan'o rezult'ig'is neni'o'n bon'a'n. Du fraŭl'in'o'j tim'ig'it'e paŝ'is flank'e'n, for de li, kaj li aŭd'is la vort'o'n ebri'a.

— Ha, vi do est'as li'a kun'ul'o, — koler'e kri'is Ivan'o, — ĉu vi vol'as mi'n mok'i? For!

Ivan'o salt'is dekstr'e'n, kaj ankaŭ la kapel'estr'o dekstr'e'n! Ivan'o salt'is mal'dekstr'e'n, la fripon'o sam'e.

— Ĉu intenc'e vi bar'as al mi la voj'o'n? — ek'furioz'is Ivan'o, — do vi'n mem mi trans'don'u al la milici'o!

Ivan'o prov'is kapt'i la kanajl'o'n je la manik'o sed mal'traf'is: la kapel'estr'o subit'e mal'aper'is, kvazaŭ en'glut'it'e de la ter'o.

La poet'o mir'kri'is, rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj vid'is la mal'ben'ind'a'n ne'kon'at'o'n. Tiu jam est'is ĉe la el'ir'ej'o al la Patriarĥa strat'et'o kaj ne plu sol'a. La plej suspekt'ind'a kapel'estr'o iel sukces'is li'n ating'i. Eĉ pli ol tio: tri'a en la band'o, tie est'is vir'kat'o, grand'eg'a kiel pork'o, fulg'e, korv'e nigr'a, kun aŭdac'eg'a'j kavaleri'an'a'j lip'har'o'j. La tri'op'o si'n direkt'is al la Patriarĥa strat'et'o, la kat'o ir'is sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j.

Ivan'o impet'is post la mal'bon'ul'o'j'n, kaj tuj kompren'is, ke ating'i ili'n est'os tre mal'facil'e.

En unu moment'o la tri'op'o tra'pas'is la strat'et'o'n kaj est'is jam en Spiridonovka. Malgraŭ ĉiu'j pen'o'j de Ivan'o la distanc'o inter li kaj la persekut'at'o'j neniom mal'pli'iĝ'is. Fulm'rapid'e tra'ig'int'e la kviet'a'n strat'o'n Spiridonovka, Ivan'o abrupt'e traf'is la tre vigl'a'n plac'o'n Nikitskie-Vor'ot'a, kie la post'kur'o iĝ'is pli mal'facil'a. Krom'e, la tri kanajl'o'j aplik'is la artifik'o'n ŝat'at'a'n de la krim'a'j band'o'j: si'n dis'ig'i.

La kapel'estr'o tre lert'e salt'is en preter'pas'ant'a'n aŭtobus'o'n, kiu vetur'is al la plac'o Arbat’, kaj tiel eskap'is. Perd'int'e unu persekut'at'o'n, Ivan'o turn'is si'a'n atent'o'n al la strang'a kat'o. Tiu al'ir'is motor'vagon'o'n de la lini'o A, star'ant'a'n ĉe la halt'ej'o, sen'ceremoni'e de'ŝov'is de ties ŝtup'et'o vir'in'o'n malgraŭ ŝi'a protest'a ŝrik'o, si'n kroĉ'is je la ten'il'o kaj, tra la fenestr'o mal'ferm'it'a pro la varm'eg'o, prov'is en'man'ig'i al la konduktor'in'o dek'kopek'a'n mon'er'o'n.

La kondut'o de la kat'o tiom mir'ig'is Ivan'o'n, ke li gap'e halt'is ĉe la strat’angul'a nutr'o'vend'ej'o, kaj tiam de'nov'e, sed eĉ pli fort'e, li'n frap'is la re'ag'o de la konduktor'in'o. Apenaŭ ŝi ek'vid'is la kat'o'n si'n tra'puŝ'i en la vagon'o'n, ŝi kri'is bol'ant'e pro furioz'o:

— La kat'o'j ne rajt'as! Sen kat'o'j! Mal'permes'it'e! Huŝ! Mal'supr'e'n, aŭ mi vok'os la milici'o'n!

Nek la konduktor'in'o'n nek la pasaĝer'o'j'n surpriz'is la ĉef'aĵ'o: ke kat'o prov'as en'vagon'iĝ'i est'as strang'a, sed mult'e pli mir'ind'a est'as, ke ĝi vol'as pag'i!

La kat'o montr'is si'n best'o ne nur pag'i'pov'a sed ankaŭ disciplin'em'a. Jam post la unu'a kri'o de la konduktor'in'o ĝi tuj ĉes'ig'is si'a'n avanc'ad'o'n, for'las'is la vagon'ŝtup'et'o'n kaj kaŭr'is sur la halt'ej'o frot'ant'e la lip'har'o'j'n per la mon'er'o. Sed kiam la konduktor'in'o tir'is la signal'ŝnur'o'n kaj la tram'o ek'mov'iĝ'is, la kat'o kondut'is kiel ĉiu el'vagon'ig'it'o kiu nepr'e dev'as vetur'i. Preter'las'int'e ĉiu'j'n tri vagon'o'j'n, la kat'o salt'is sur la mal'antaŭ'a'n bufr'o'n de la last'a, kapt'is per la krif'o'j kaŭĉuk'a'n tub'o'n fiks'it'a'n ĉe la mal'antaŭ'a vand'o kaj for'vetur'is, tiel ŝpar'ant'e dek kopek'o'j'n.

Okup'it'e pri la sen'taŭg'a kat'o, Ivan'o preskaŭ perd'is la ĉef'a'n el la tri, la profesor'o'n. Feliĉ'e, tiu ankoraŭ ne sukces'is eskap'i. Li'a'n griz'a'n beret'o'n Ivan'o rimark'is ĉe la hom'plen'a pas'ej'o trans la strat'o'n Grand'a Nikitskaja (t.e. la strat'o Herzen). Post unu moment'o Ivan'o est'is tie. Sed la cel'o'n li ne ating'is. La poet'o prov'is ir'i pli rapid'e, kelk'foj'e li kuret'is puŝ'iĝ'ant'e kontraŭ la hom'o'j — kaj tamen li eĉ je unu centi'metr'o ne proksim'iĝ'is al la profesor'o.

Malgraŭ si'a konstern'iĝ'o Ivan'o mir'is pri la super'natur'a rapid'o de la post'kur'o. Apenaŭ pas'is du'dek sekund'o'j — kaj anstataŭ la plac'o'n Nikitskie-Vor'ot'a li vid'is la blind'ig'a'j'n lum'o'j'n de la plac'o Arbat’. Ankoraŭ kelk'a'j sekund'o'j — kaj jen mal'lum'a strat'et'o kun kaduk'a trotuar'o, kie la poet'o fal'is kaj kontuz'is la genu'o'n. La lum'plen'a avenu'o “Kropotkin”, de'nov'e strat'et'o, post'e Ostoĵenka kaj ankoraŭ strat'et'aĉ'o, abomen'a kaj avar'e pri'lum'at'a. Ĝust'e tie Ivan'o Nikolaiĉ definitiv'e perd'is tiu'n, kiu'n li nepr'e vol'is ating'i. La profesor'o mal'aper'is.

Post ne'long'a hezit'o la poet'o decid'is, ke la profesor'o sen'dub'e est'as en la dom'o n-ro 13 kaj cert'e en la apartament'o 47.

Ivan'o impet'is al la en'ir'ej'o, sur'kur'is la du'a'n etaĝ'o'n, tuj trov'is la serĉ'at'a'n pord'o'n kaj mal'pacienc'e sonor'ig'is. Li atend'is ne long'e: knab'in'o, ver'ŝajn'e kvin jar'o'j'n aĝ'a, mal'ferm'is la pord'o'n kaj sen demand'i li'n pri io ajn tuj for'ir'is re'e'n.

De sub la alt'a, nigr'e mal'pur'a plafon'o, et'a karbon'faden'a lamp'o mizer'e pri'lum'is la vast'a'n, terur'e mal'zorg'it'a'n antaŭ'ĉambr'o'n. Bicikl'o sen pneŭmatik'o'j est'is kroĉ'it'a al la mur'o, apud'e star'is grand'eg'a fer'iz'it'a ŝrank'o'kest'o, kaj sur la bret'o sub la vest'hok'ar'o kuŝ'is vintr'a ĉap'o kies long'a'j orel'klap'o'j pend'is mal'supr'e'n. De mal'antaŭ pord'o radi'o'aparat'o incit'it'e kaj vers'e kri'ad'is i'o'n per re'son'ant'a vir'a voĉ'o.

Neniom embaras'it'e en la ne'kon'at'a ĉirkaŭ'aĵ'o la poet'o rapid'is en la koridor'o'n. Ivan'o rezon'is jen'e: “Kompren'ebl'e, li si'n kaŝ'as en la ban'ĉambr'o”. En la koridor'o est'is mal'lum'e. Kelk'foj'e puŝ'iĝ'int'e kontraŭ la mur'o'j, la poet'o fin'fin'e rimark'is pal'a'n lum'stri'et'o'n sub pord'o, palp'e trov'is la ans'o'n kaj ne tre fort'e ĝi'n ek'tir'is. La ŝlos'hok'et'o el'ing'iĝ'is, li traf'is ĝust'e la ban'ĉambr'o'n kaj pens'is, ke tio est'as bon'a ŝanc'o.

Ho ve, la ŝanc'o est'is mal'pli bon'a ol est'us dezir'ind'e! Humid'a varm'o li'n renkont'is, kaj streĉ'int'e la okul'o'j'n li vid'is, ĉe la lum'o de karb'o ard'ant'a en la akv'o'varm'ig'il'o, grand'a'j'n lesiv'pelv'o'j'n kroĉ'it'a'j'n al la mur'o kaj la ban'uj'o'n kun monstr'a'j nigr'a'j makul'o'j de for'krev'int'a emajl'o. Nu, en la ban'uj'o star'is nud'a civit'an'in'o, tut'a en sap'ŝaŭm'o kaj kun ban'stup'o en la man'o. Ŝi miop'e rigard'is la en'romp'iĝ'int'a'n poet'o'n kaj, ver'ŝajn'e erar'ig'it'e de la infer'a lum'o, dir'is ne'laŭt'e kaj gaj'e:

— Kiĉjo, ĉes'u petol'i! Ĉu vi frenez'iĝ'is? Teodor'o Ivaniĉ tuj re'ven'os. Tuj ir'u for! — kaj ŝi sving'is la ban'stup'o'n kontraŭ Ivan'o.

La mis'o est'is evident'a, kaj cert'e, la kulp'a est'is Ivan'o Nikolaiĉ. Sed li mal'vol'is agnosk'i tio'n, riproĉ'e ek'kri'is: “Ah, fripon'in'o!..” kaj ial pas'is al la kuir'ej'o. Neni'u est'is en tiu preskaŭ mal'lum'a ĉambr'o. Kelk'a'j dek esting'it'a'j primus'o'j silent'e star'is sur la forn'o'plat'o. Unu sol'a lun'a radi'et'o penetr'is tra la polv'a, tut'a'j'n jar'o'j'n ne pur'ig'at'a fenestr'o, kaj magr'e pri'lum'is la angul'o'n kie en polv'o kaj arane'aĵ'o pend'is forges'it'a ikon'o. De mal'antaŭ la ikon'uj'o el'star'is la pint'o'j de du ge'edz'iĝ'rit'a'j kandel'o'j, sub ĝi est'is kroĉ'it'a mal'grand'a paper'a ikon'et'o.

Neni'u sci'as, kiu'n pens'o'n ek'hav'is tiam Ivan'o, ni dir'u nur, ke antaŭ ol el'kur'i al la mal'antaŭ'a ŝtup'ar'o li propr'ig'is al si unu el la kandel'o'j kaj la paper'a'n ikon'et'o'n. Kun tiu'j objekt'o'j li for'las'is la ne'kon'at'a'n loĝ'ej'o'n, murmur'ant'e i'o'n, embaras'it'e de la re'memor'o pri la ĵus'a incident'o en la ban'ĉambr'o, ne'vol'e pen'ant'e diven'i, kio est'as tiu impertinent'a Kiĉjo kaj ĉu li'a est'as la abomen'a orel'klap'a ĉap'o.

En la sen'hom'a, enu'a strat'et'o Ivan'o rigard'is ĉirkaŭ'e'n sed la profesor'o'n li tie ne trov'is. Tiam la poet'o sen'hezit'e dir'is al si mem:

— Tut'cert'e li est'as ĉe Moskvo-river'o! Antaŭ'e'n!

Ĉi tiam end'us demand'i Ivan'o'n, kial li opini'as, ke la fuĝ'int'o nepr'e est'as ĉe Moskvo-river'o kaj neni'e ali'lok'e. Ho ve, neni'u ĝi'n far'is, la abomen'a strat'et'o ja est'is absolut'e sen'hom'a.

Post plej mal'long'a temp'o oni pov'is vid'i la poet'o'n sur la granit'a'j ŝtup'o'j de la amfiteatr'a river'bord'o.

De'met'int'e si'a'j'n vest'aĵ'o'j'n li konfid'is ili'n al agrabl'a barb'ul'o, kiu fum'is mem'far'it'a'n cigared'o'n apud par'o de el'uz'it'a'j bot'et'o'j kaj blank'a ĉifon'iĝ'int'a zon'bluz'o; post'e Ivan'o iom sving'is la brak'o'j'n por si'n mal'varm'ig'i kaj hirund'salt'e si'n ĵet'is en la akv'o'n. La el'spir'o halt'is en li'a brust'o, tiom mal'varm'eg'a est'is la akv'o, kaj dum unu moment'o Ivan'o eĉ dub'is, ĉu li sukces'os el'akv'iĝ'i. Tamen li re'ating'is la supr'aĵ'o'n kaj, kaĉalot'e snuf'ant'e, kraĉ'o'spir'eg'ant'e, kun larĝ'e mal'ferm'it'a'j okul'o'j, li iom naĝ'is en la nigr'a akv'o, odor'ant'a je mazut'o, inter la romp'it'a'j re'bril'o'j de la bord'a'j lantern'o'j.

Salt'et'ant'e sur la granit'a'j ŝtup'o'j por iom'et'e si'n sek'ig'i, li re'ven'is al la lok'o kie antaŭ kelk'a'j minut'o'j li las'is si'a'n vest'ar'o'n al la pri'zorg'o de la barb'ul'o, kaj tie evident'iĝ'is, ke mal'aper'is ne nur la gard'at'aĵ'o sed ankaŭ la gard'ant'o. Sur la lok'o, kie'n la poet'o met'is si'a'j'n vest'o'j'n, rest'is nur long'a stri'it'a kalson'o, la ĉifon'iĝ'int'a zon'bluz'o, la kandel'o, la ikon'et'o kaj alumet'uj'o. En sen'pov'a furioz'o Ivan'o minac'is per la pugn'o iu'n en la mal'proksim'o kaj sur'met'is la las'it'a'n.

Du afer'o'j mal'trankvil'ig'is la poet'o'n: unu'e, est'is perd'it'a li'a Massolita membr'o'kart'o, kiu'n li kutim'is ĉiam hav'i kun'e, kaj du'e, ĉu tiel vest'it'e li pov'os sen mal'help'o pas'i tra Moskvo? En kalson'o ... Jes, tio ja koncern'as neniu'n — kaj tamen pov'as est'iĝ'i ĉikan'o.

Li for'ŝir'is la buton'o'j'n ĉe la maleol'o'j, esperant'e per tio akcept'ig'i la kalson'o'n kiel somer'a'n pantalon'o'n, pren'is la ikon'et'o'n, la kandel'o'n kaj la alumet'o'j'n, kaj ek'ir'is dir'int'e al si mem:

— Al Gribojedovo! Sen'dub'e, li est'as tie.

La urb'o jam est'is viv'ant'a si'a'n vesper'a'n viv'o'n. Tint'ant'e per la ĉen'o'j, kamion'o'j rapid'is tra la polv'o, sur ili'a ŝarĝ'plat'o, sur sak'o'j, ripoz'e kuŝ'is vir'o'j. Ĉiu'j fenestr'o'j est'is mal'ferm'it'a'j kaj trans ĉiu lum'is lamp'o kun oranĝ'kolor'a ŝirm'il'o. El la fenestr'o'j, el la pord'o'j kaj el la pord'eg'o'j, el la mansard'o'j, el la kel'o'j kaj el la kort'o'j ven'is raŭk'a muĝ'o de la polonez'o el la oper'o “Eŭgen'o Onegin”.

Tio, kio'n antaŭ'tim'is Ivan'o, real'iĝ'is: li'a aspekt'o ekscit'is skandal'a'n interes'iĝ'o'n, la pas'ant'o'j si'n re'turn'ad'is por li'n rigard'i. Tial li decid'is for'las'i la grand'a'j'n strat'o'j'n kaj avanc'i tra la flank'a'j strat'et'o'j, kie la hom'o'j est'as mal'pli molest'em'a'j, kie mal'pli probabl'as, ke oni ĝen'ad'os nud'pied'a'n vir'o'n per demand'o'j pri li'a kalson'o, eĉ se ĝi obstin'e mal'simil'as somer'a'n pantalon'o'n.

Ivan'o en'ir'is la mister'a'n strat'et'ar'o'n de Arbat’. Li si'n ŝov'is laŭ la mur'o'j, ŝtel'ist'e rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n, foj'foj'e si'n kaŝ'ant'e en dom'o'j mal'antaŭ ŝtup'ar'ej'a pord'o, evit'ant'e semafor'a'j'n strat'kruc'iĝ'o'j'n kaj la elegant'a'j'n ambasador'ej'a'j'n pord'eg'o'j'n.

Kaj en li'a tut'a mal'facil'a voj'o ne'esprim'ebl'e li'n ial turment'is la ĉie'a orkestr'o, de kiu akompan'at'e, pez'a bas'o kant'is pri si'a am'o al Tatiana.

5

La incident'o en Gribojedovo

La mal'nov'a, du'etaĝ'a, krem'kolor'a palac'et'o situ'is ĉe la Bulvard'o'ring'o, mez'e de magr'a ĝarden'o apart'ig'it'a dis'de la trotuar'o per punt'e gis'it'a, fer'a krad'o. Ne'grand'a plac'o antaŭ la dom'o est'is asfalt'iz'it'a; vintr'e tie alt'is neĝ'o'amas'o kun ŝpat'o, sed ĉiu'n somer'o'n, ŝirm'it'e per tol'a markez'o, la lok'o iĝ'is bon'eg'a ĝarden'restoraci'o.

La palac'et'o hav'is la nom'o'n Dom'o de Gribojedov, ĉar laŭ'fam'e, ĝi iam aparten'is al onkl'in'o de la verk'ist'o Aleksandro Sergejeviĉ Gribojedov. Ver'dir'e, pri tiu aparten'o ni ne cert'as. Fakt'e ni em'as opini'i, ke la palac'et'hav'a onkl'in'o neniam ekzist'is. Tamen la dom'o hav'is tiu'n nom'o'n, kaj Moskva babil'ul'o eĉ rakont'ad'is, kvazaŭ tie en la supr'a etaĝ'o, en la rond'a salon'o kun kolon'ar'o, la eminent'a verk'ist'o leg'is fragment'o'j'n el si'a teatr'aĵ'o “La Mal'feliĉ'o est'i tro Sprit'a” al la indik'it'a onkl'in'o, mol'e du'on'kuŝ'ant'a sur sof'o. Ceter'e, la diabl'o ĝi'n sci'as, ebl'e li tamen leg'is, tio ja tut'e ne grav'as!

La grav'a est'as, ke nun la dom'o aparten'is al Massolit, la asoci'o kiu'n la mal'feliĉ'a Miĥaelo Aleksandroviĉ Berlioz estr'is ĝis si'a aper'o ĉe la Patriarĥa lag'et'o.

Laŭ la ekzempl'o de la Massolitan'o'j, anstataŭ la long'a'n “La Dom'o de Gribojedov” ĉiu'j kutim'is dir'i simpl'e Gribojedovo: “Hieraŭ mi du hor'o'j'n vic'um'is en Gribojedovo.” — “Kaj rezult'e?” — “Du monat'o'j en Jalt'o.” — “Bon'a pred'o!”; aŭ: “Ir'u al Berlioz, hodiaŭ li akcept'as en Gribojedovo de la kvar'a ĝis la kvin'a”, ktp.

Massolit si'n instal'is en Gribojedovo tiel bon'e kaj komfort'e, ke i'o'n pli oportun'a'n ne ebl'as eĉ imag'i. En'ir'int'e, oni antaŭ ĉio ne'vol'e atent'is la anonc'o'j'n de divers'a'j sport'societ'o'j, la individu'a'j'n kaj grup'a'j'n fot'o'j'n de Massolitan'o'j, kiu'j (la fot'o'j) est'is abund'e pend'ig'it'a'j sur la mur'o de la ŝtup'ar'o konduk'ant'a al la supr'a etaĝ'o.

Jam la unu'a pord'o en la supr'a etaĝ'o prezent'is grand'a'n skrib'aĵ'o'n: Fiŝ'kapt'ist'a-Vila'a Sekci'o kaj tuj sub'e est'is desegn'it'a karas'o mord'ant'a la hok'o'n.

Sur la pord'o de la ĉambr'o n-ro 2 est'is skrib'it'a io ne tuj kompren'ebl'a: “Unu'tag'a kre'a vojaĝ'o — ĉe M.V. Falsina”.

La sekv'a pord'o hav'is lakon'a'n sed tut'e ne'kompren'ebl'a'n sur'skrib'o'n: Parodi'klin'o. Ir'ant'e plu, la okaz'a vizit'ant'o tut'e perd'iĝ'is inter la bunt'a'j anonc'o'j sur la jugland'o'lign'a'j onkl'in'a'j pord'o'j: “En'vic'iĝ'o pri paper'o ĉe Pokljovkina”, “Kas'o”, “Person'a'j Kont'o'j de la Skeĉ'ist'o'j” ktp.

Tra'bor'int'e long'eg'a'n vic'o'n, kies vost'o est'is mal'supr'e, ĉe la pord'ist'ej'o, oni pov'is leg'i la skrib'aĵ'o'n sur pord'o, sen'ĉes'e atak'at'a de la amas'o: “Loĝ'ad'o”.

Post la Loĝ'ad'o etend'iĝ'is luks'a afiŝ'o. Ĝi prezent'is rok'o'n sur kies krest'o rajd'is kaŭkaz'an'o en burk'o kaj kun fusil'o mal'antaŭ la dors'o. Mal'pli alt'e est'is palm'o'j kaj balkon'o, sur la balkon'o sid'is jun'a vir'o kun bukl'a har'tuf'o, li rigard'is i'e'n supr'e'n per tre-tre vigl'a'j okul'o'j kaj ten'is en la man'o font'o'plum'o'n. La tekst'o: “Plen'temp'a'j kre'a'j for'permes'o'j, la daŭr'o — de du semajn'o'j (novel'o) ĝis unu jar'o (roman'trilogi'o). Jalt'o, Suuk-Su, Borovoje, Ciĥisdziri, Maĥinĝauri, Leningrado (la Vintr'a Palac'o)”. Ankaŭ ĉe tiu pord'o est'is atend'o'vic'o, sed ne tro grand'a, ne pli ol cent kvin'dek hom'o'j.

Ir'ant'e plu, supr'e'n kaj mal'supr'e'n, laŭ'ant'e la kapric'a'j'n turn'o'j'n de la Dom'o de Gribojedov, oni pas'is preter “Estr'ar'o de Massolit”, “Kas'o'j n-ro 2, 3, 4, 5”, “Redakci'o”, “Prezid'ant'o de Massolit”, “Bilard'ej'o”, divers'a'j akcesor'a'j ej'o'j — ĝis la kolon'ar'a salon'o, kie la onkl'in'o iam ĝu'is la komedi'o'n de si'a geni'a nev'o.

Do, apenaŭ en'ir'int'e Gribojedovon, ĉiu vizit'ant'o, se li ne est'is sen'esper'e stult'a, de si'a unu'a rigard'o kompren'is, kiom prosper'as la feliĉ'ul'o'j Massolitan'o'j, kaj nigr'a envi'o tuj komenc'is ronĝ'i li'a'n kor'o'n. Sam'temp'e li amar'e riproĉ'ad'is al la ĉiel'o, ke ĝi li'n ne dot'is je literatur'a talent'o, sen kiu, mem'kompren'ebl'e, absolut'e van'a est'is ĉia rev'o pri la Massolita membr'o'kart'o, la brun'a, or'rand'a, odor'ant'a je mult'e'kost'a led'o, de la tut'a Moskvo kon'at'a membr'o'kart'o.

Kiu pled'u favor'e al la envi'o? Tut'cert'e la sent'o est'as mal'nobl'a, sed oni konsider'u ankaŭ la situaci'o'n de la vizit'ant'o. Ĉar tio, kio'n li vid'is en la supr'a etaĝ'o, est'is ja ne ĉio, eĉ ne ĉio precip'e envi'ind'a. La tut'a'n ter’etaĝ'o'n de la onkl'in'a dom'o okup'is restoraci'o, kaj kia restoraci'o! Prav'e oni opini'is ĝi'n la plej bon'a en Moskvo. Ne nur tial, ke ĝi situ'is en du grand'a'j salon'o'j sur kies volb'o est'is pentr'it'a'j siring'viol'a'j ĉeval'o'j kun Asiria kol'har'ar'o; ne nur tial, ke sur ĉiu tabl'o star'is lamp'o vual'it'a per ŝal'o; ne nur tial, ke tie'n ne pov'is penetr'i ĉiu ajn pas'ant'o — sed ankaŭ pro tio, ke per la kvalit'o de si'a'j manĝ'aĵ'o'j Gribojedovo tut'e eklips'is ĉiu'n ajn restoraci'o'n en Moskvo, kaj ĉar tiu'j manĝ'aĵ'o'j est'is ofert'at'a'j je tre moder'a, neniel embaras'a prez'o.

Tial tut'e ne mir'ind'a est'as la inter'parol'o, kiu'n la aŭtor'o de tiu'j ver'fidel'a'j lini'o'j foj'e aŭd'is ĉe la fer'a krad'o de Gribojedovo:

— Kie vi hodiaŭ vesper'manĝ'os, Ambrozo?

— Strang'a demand'o, mem'kompren'e ĉi tie, kar'a Fok'o! Arĉibaldo Arĉibaldoviĉ flustr'is al mi hodiaŭ, ke laŭ'kart'e est'os sandr'o'j au naturel. Virtuoz'a frand'aĵ'o!

— Bon'e vi sci'as aranĝ'i vi'a'n viv'o'n, Ambrozo! — sopir'e dir'is Fok'o, vir'et'o mal'dik'a, mal'zorg'it'a, kun grand'a karbunkl'o sur la kol'o, al punc'lip'a gigant'o, la or'har'a, rond'vang'a poet'o Ambrozo.

— Ne tem'as pri special'a sci'o, — respond'is Ambrozo, — tut'simpl'e mi vol'as viv'i hom'e. Vi dir'as, Fok'o, ke sandr'o'j aper'ad'as ankaŭ en Kolose'o. Sed en Kolose'o unu porci'o da sandr'o'j kost'as dek tri rubl'o'j'n dek kvin kopek'o'j'n, dum ĉe ni, nur kvin kvin'dek! Krom'e, en Kolose'o la sandr'o'j est'as antaŭ'hieraŭ'a'j, kaj krom'e, en Kolose'o oni hav'as neni'a'n garanti'o'n, ke iu jun'ul'o, en'romp'iĝ'int'a de la Teatr'a Tra'pas'ej'o, ne frap'os oni'n sur la muzel'o'n per vin'ber'grapol'o. Ne, mi est'as nepr'e kontraŭ Kolose'o, — tondr'is super la bulvard'o la voĉ'o de la frand'ul'o Ambrozo, — ne persvad'u mi'n, Fok'o!

— Mi ne persvad'as vi'n, Ambrozo, — pep'is Fok'o. — Hejm'e oni pov'as vesper'manĝ'i.

— Grand'a'n dank'o'n, — trumpet'is Ambrozo, — mi imag'as vi'a'n edz'in'o'n aranĝ'i en la komun'a kuir'ej'o, en kaserol'et'o, amator'a'j'n sandr'o'j'n au naturel! Hi-hi-hi!.. Au revoir, Fok'o! — kaj Ambrozo ir'is, kant'et'ant'e, al la sub'markez'a verand'o.

Ah-ha-ha ... Jes, est'is, est'is! Memor'as la mal'nov'a'j moskv'an'o'j la fam'a'n Gribojedovon! Kio ja est'is tiu'j kuir'it'a'j sandr'o'j? Bagatel'aĵ'o, kar'a Ambrozo! Kio'n vi dir'us pri la sterled'o, sterled'o en arĝent'kolor'a kaserol'o, sterled'o en pec'o'j kun inter'met'it'a'j kankr'o'vost'o'j kaj freŝ'a kaviar'o? Pri la ov'o'j à la cocotte kun ŝampinjon'a kaĉ'o, en tas'o'j? Kaj la turd'o'file'o'j, ĉu ili'n vi ne ŝat'is? Kun truf'o'j? La koturn'o'j laŭ la Ĝenova manier'o? Dek rubl'o'j'n kvin'dek! Kaj la ĵaz'o, kaj la ĝentil'a pri'serv'ad'o! Aŭ juli'e, kiam vi'a tut'a famili'o est'as ĉe la vila'o dum vi'n urĝ'a'j literatur'a'j afer'o'j re'ten'as en la urb'o — sur la verand'o, ombr'it'e de vit'o'branĉ'o'j, en la or'a makul'o sur pur'eg'a tabl'o'tuk'o star'as teler'et'o kun la sup'o printanière ... Ĉu vi memor'as, Ambrozo? Sed kial demand'i, sur vi'a'j lip'o'j vid'as mi, ke vi memor'as. Kio est'is tiu'j vi'a'j koregon'o'j kaj sandr'o'j? Sed la galinag'o'j, la galinag'et'o'j, la galinag'eg'o'j, la skolop'o'j dum'sezon'e, la koturn'o'j, la kurl'o'j! La mineral’akv'o ŝuŝ'ant'a en la gorĝ'o! Tamen halt'u, leg'ant'o, vi for'flank'iĝ'as! Sekv'u mi'n!

Je la dek'a kaj du'on'o de la vesper'o, kiam Miĥaelo Aleksandroviĉ pere'is ĉe la Patriarĥa, nur unu ĉambr'o est'is pri'lum'at'a en la supr'a etaĝ'o de Gribojedovo. Tie langvor'is dek du literatur'ist'o'j, ven'int'a'j por la kun'sid'o kaj atend'ant'a'j Berliozon.

Tiu'j hom'o'j, sid'ant'a'j en la estr'ar'ej'o de Massolit sur seĝ'o'j, tabl'o'j kaj eĉ sur la du fenestr'o'bret'o'j, ne'bagatel'e sufer'is pro la sufok'a varm'eg'o. Tra la mal'ferm'it'a'j fenestr'o'j ne penetr'is eĉ unu freŝ'a blov'et'o. Moskvo est'is re'don'ant'a la ard'o'n akumul'it'a'n en la asfalt'o dum la tag'o, kaj est'is evident'a, ke la nokt'o ne al'port'os facil'iĝ'o'n. Oni sent'is la cep’odor'o'n ven'ant'a'n el la kel'o de la onkl'in'a dom'o, kie funkci'is la restoraci'a kuir'ej'o, ĉiu'j soif'is, nervoz'is, koler'is.

La beletr'ist'o Banajlov — kviet'a, bon'e vest'it'a vir'o kun atent'a sed ne'kapt'ebl'a rigard'o — el'poŝ'ig'is la horloĝ'o'n. La montr'il'o est'is ramp'ant'a al la dek-unu'o. Banajlov frap'is per la fingr'o sur la cifer'plat'o'n, montr'is ĝi'n al si'a najbar'o, la poet'o Dufratskij, kiu sid'is sur la tabl'o kaj pro enu'o balanc'is la krur'o'j'n, vid'ig'ant'e si'a'j'n flav'a'j'n kaŭĉuk'pland'um'a'j'n ŝu'o'j'n.

— Tamen! — grumbl'is Dufratskij.

— Ver'ŝajn'e, sur la bord'o de Kljazma perd'iĝ'is ni'a brav'ul'o, — per brust'a voĉ'o re'ag'is Anastazi'a Lukiniŝna Ne'prov'a, Moskva orf'in'o el negoc'ist'a famili'o, kiu iĝ'is beletr'ist'in'o kaj verk'ad'is mar'batal'a'j'n rakont'o'j'n sub la pseŭdonim'o Navigaci'ist'o Georges.

— Pardon'o'n! — aŭdac'e ek'parol'is Nukaĉov, aŭtor'o de popular'a'j skeĉ'o'j. — Ankaŭ mi prefer'us sid'i sur la balkon'o kaj trink'i te'o'n, ol stuf'iĝ'ad'i ĉi tie. La kun'sid'o ja dev'is komenc'iĝ'i je la dek'a, ĉu?

— Tiom bon'e est'as nun ĉe Kljazma, — incit'is la ĉe'est'ant'o'j Navigaci'ist'o Georges, kiu bon'e sci'is, ke Parodi'klin'o, literatur'ist'a vila'ar'o ĉe la river'o Kljazma, est'as ĉies neŭr'algi'a punkt'o. — Ver'ŝajn'e, tie jam kant'as la najtingal'o'j. Mi ne sci'as kial, sed ekster'urb'e mi ĉiam labor'as pli sukces'e, precip'e en printemp'o.

— Jam tri'a'n jar'o'n mi kotiz'ad'as por send'i al tiu paradiz'o mi'a'n edz'in'o'n, sufer'ant'a'n je la bazedov'a mal'san'o, kaj tamen neni'o esper'ig'a vid'ebl'as en la mal'klar'a'j ond'o'j, — malic'e kaj amar'e dir'is la novel'ist'o Hieronim'o Popriĥin.

— Bon'e tiu sid'as, al kiu la sort'o rid'as, — bas'is la kritik'ist'o Ababkov de si'a fenestr'o'bret'o.

Ĝoj'o ek'hel'is en la mal'grand'a'j okul'o'j de Navigaci'ist'o Georges kaj ŝi dir'is, mild'ig'ant'e si'a'n kontralt'o'n:

— Kamarad'o'j, ni ne envi'u. En'tut'e est'as du'dek du vila'o'j, konstru'at'a'j est'as nur sep, kaj ni'a Massolit hav'as tri'mil membr'o'j'n.

— Tri'mil cent dek unu, — en'ŝov'is iu el la angul'o.

— Nu jen, daŭr'ig'is la Navigaci'ist'o, — kio'n do oni far'u? Est'as tut'e normal'a, ke la vila'o'j'n ricev'is la plej talent'a'j el ni ...

— La general'o'j! — rekt'e en'hak'iĝ'is en la disput'o'n la scen'arist'o Gluĥarjov.

Banajlov fals'e osced'is kaj for'ir'is el la estr'ar'ej'o.

— Tiu hav'as por si sol'a kvin ĉambr'o'j'n en Parodi'klin'o, — post'dir'is Gluĥarjov.

— Laŭroviĉ por si sol'a hav'as ses, — ek'kri'is Deniskin, — kaj la manĝ'o'ĉambr'o'n teg'it'a'n je kverk'o.

— Eh, nun grav'as ne tio, — bas'is Ababkov, — grav'as, ke post du'on'hor'o est'os nokt'o'mez'o.

Est'iĝ'is bru'o, minac'is io simil'a al ribel'o. Oni telefon'is en la mal'am'at'a'n Parodi'klin'o'n, mis'e traf'is la vila'o'n de Laŭroviĉ, ek'sci'is, ke Laŭroviĉ est'as for'ir'int'a al la river'o, kaj tio definitiv'e mis'humor'ig'is ĉiu'j'n. Diven'prov'e oni telefon'is al la Komision'o pri Beletr'o, al'don'ant'e la intern'a'n telefon'numer'o'n 930, kaj natur'e, trov'is tie neniu'n.

— Li pov'us almenaŭ telefon'i! — kri'ad'is Deniskin, Gluĥarjov kaj Kvant.

Aĥ, ili kri'is van'e: Berlioz neni'e'n pov'is telefon'i. Ie for, mal'proksim'e de Gribojedovo, en grand'a salon'eg'o pri'lum'at'a per mil'kandel'a'j lamp'o'j, sur tri zink'a'j tabl'o'j kuŝ'is tio, kio antaŭ ne'long'e est'is Miĥaelo Aleksandroviĉ.

Sur la unu'a: la korp'o, nud'a, en koagul'iĝ'int'a sang'o, kun for'prem'it'a brak'o kaj frakas'it'a torak'o. Sur la du'a: la kap'o sen la for'bat'it'a'j antaŭ'a'j dent'o'j, la kap'o kies mal'klar'iĝ'int'a'j'n apert'a'j'n okul'o'j'n ne ĝen'is la akr'eg'a lum'o. Sur la tri'a tabl'o kuŝ'is amas'o de krust'iĝ'int'a'j vest'aĵ'o'j.

Apud la sen'kap'ig'it'o star'is: la profesor'o pri jur'medicin'o, la patolog'o-anatomi'ist'o kaj li'a prosektor'o, enket'ist'o'j kaj la vic'prezid'ant'o de Massolit literatur'ist'o Ĵeldibin, telefon'e al'vok'it'a dis'de si'a mal'san'a edz'in'o.

La aŭtomobil'o unu'e ven'is al Ĵeldibin kaj antaŭ ĉio vetur'ig'is li'n, kun'e kun la enket'ist'o'j, al la loĝ'ej'o de la viktim'o (est'is preskaŭ nokt'o'mez'o), kie oni sigel'is ties paper'o'j'n, kaj nur post'e ĉiu'j vetur'is al la kadavr'ej'o.

Nun la star'ant'a'j apud la korp'o'rest'aĵ'o'j inter'konsil'ad'is, kio est'os pli bon'a: ĉu sutur'i la for'tranĉ'it'a'n kap'o'n al la kol'o, aŭ simpl'e, antaŭ ol met'i la mort'int'o'n sur la katafalk'o'n en la grand'a salon'o de Gribojedovo kovr'i la korp'o'n per nigr'a tuk'o ĝis la menton'o.

Jes, Miĥaelo Aleksandroviĉ neni'e'n pov'is telefon'i, kaj tut'e mal'prav'e kri'ad'is kaj indign'iĝ'ad'is Deniskin, Gluĥarjov, Kvant kaj Banajlov. Ĝust'e je la nokt'o'mez'o ĉiu'j dek du literatur'ist'o'j for'las'is la supr'a'n etaĝ'o'n kaj ir'is al la restoraci'o. Tie ili re'foj'e pens'is i'o'n mal'afabl'a'n pri Berlioz, ĉar sur la verand'o, kompren'ebl'e, ĉiu'j tabl'o'j jam est'is okup'it'a'j kaj ili dev'is vesper'manĝ'i en la bel'a'j sed sufok'varm'a'j salon'o'j.

Kaj ĝust'e je la nokt'o'mez'o en la unu'a salon'o io knal'is, ek'tint'is, ŝut'iĝ'is, kaj ek'vibr'is. Kaj akut'a vir'a voĉ'o tuj desper'e kri'is laŭ la muzik'o: “Hal'el'uj'a!!” Tio est'is la fam'a ĵaz'o de Gribojedovo. La ŝvit'mal'sek'a'j vizaĝ'o'j kvazaŭ ek'lum'is, ŝajn'is, ke viv'iĝ'is la ĉeval'o'j pentr'it'a'j sur la plafon'o, ke la lamp'o'j iĝ'is pli hel'a'j, kaj subit'e, kvazaŭ el'ĉen'iĝ'int'e, ek'danc'is ambaŭ salon'o'j kaj post ili ek'danc'is la verand'o.

Ek'danc'is Gluĥarjov kun la poet'in'o Tamara Lun’ark'o, ek'danc'is Kvant, ek'danc'is la roman'ist'o Pugolov kun kin'o'aktor'in'o en flav'a rob'o. Est'is danc'ant'a'j: Dragonskij, Ĉifonĉi, la mal'grand'a Deniskin kun la eg'a Navigaci'ist'o Georges, danc'is la bel'a arkitekt'in'o Semejkina-Gall, firm'e ĉirkaŭ'pren'it'e de ne'kon'at'o en blank'a vel'tol'a pantalon'o. Danc'is membr'o'j kaj invit'it'o'j, la verk'ist'o Johann el Kronŝtadt, iu Viĉjo Kuftik el Rostov, supoz'ebl'e reĝisor'o, hav'ant'a sur unu vang'o siring'viol'a'n haŭt'liken'o'n, danc'is la elit'o de la poezi'a fak'o de Massolit, nom'e Pavianov, Sakrilegijskij, Dolĉ'o, Denunciev kaj Adelfino Pelmelskaja, danc'is jun'a'j vir'o'j kies profesi'o'n oni ne sci'is, en ĉe'ŝultr'e vat'iz'it'a jak'o kaj kun mal'long'a har'tond'o, danc'is grand’aĝ'ul'o en kies barb'o implik'iĝ'is ŝenopraz'a tig'et'o, kaj kun li danc'is fraŭl'in'o ne'jun'a, manĝ'at'a de anemi'o, en oranĝ'kolor'a, silk'a, ĉif'it'a rob'et'o.

Fand'iĝ'ant'e en ŝvit'gut'o'j'n, la kelner'o'j dis'port'ad'is nebul'teg'it'a'j'n bier'kruĉ'o'j'n, raŭk'e kaj mal'am'e kri'is: “Pardon'o'n, civit'an'o!” Voĉ'o komand'ad'is per voĉ'tub'o: “Karsa ŝaŝlik'o, unu! Salm'o, du! Trip'aĵ'o vilaĝ'esk'a!!” La akut'a voĉ'o nun ne kant'is sed hurl'is: “Hal'el'uj'a!” La bru'eg'o de la or'a cimbal'o foj'foj'e super'son'is la bru'eg'o'n de la teler'o'j, kiu'j'n la vaz'lav'ist'in'o'j mal'lev'ad'is al la kuir'ej'o per klin'it'a glit'voj'o. Unu'vort'e, infer'o.

Kaj est'is mez'nokt'e vizi'o en la infer'o. Sur la verand'o aper'is bel'ul'o kun nigr'a'j okul'o'j, ponard'o'pint'a barb'o, en frak'o, kaj reĝ'e ĉirkaŭ'rigard'is si'a'n regn'o'n. Rakont'is, rakont'ad'is mistik'ul'o'j, ke iam li kutim'is sur'hav'i ne frak'o'n sed larĝ'a'n led'a'n zon'o'n, super kiu palis'ar'is pistol'ten'il'o'j, kaj skarlat'a silk'a tuk'o ĉirkaŭ'lig'is li'a'j'n korv'o'kolor'a'j'n har'o'j'n, kaj brig'o sub li'a komand'o vel'is en Karaib'a Mar'o, kaj flirt'is super ĝi la nigr'a mort'o'standard'o kun krani'o.

Tamen ne, ne kaj ne! Mensog'as la for'log'ist'o'j mistik'ul'o'j, ne est'as en la mond'o Karaib'a Mar'o, ne vel'as en ĝi risk'em'a'j flibustr'o'j, ne ĉas'as ili'n korvet'o, ne stern'iĝ'as super la ond'o pulv'o'fum'o. Neni'o est'as kaj neniam est'is! Jen la magr'a tili'o — ĝi est'as, est'as la fer'a krad'o kaj mal'antaŭ ĝi la bulvard'o ... Kaj fand'iĝ'as la glac'o en la kalik'o, kaj ĉe la apud'a tabl'o vid'iĝ'as ies sang'o'ŝvel'a'j bov’okul'o'j, kaj la tim'o, tim'o ... Ho di'o'j, di'o'j mi'a'j, venen'o'n al mi, venen'o'n!

Subit'e ĉe tabl'o ek'flirt'is la vort'o: “Berlioz!” Subit'e la ĵaz'o dis'fal'is kaj ek'silent'is, kvazaŭ frakas'it'e per pugn'o'bat'o. “Kio, kio, kio, kio?!!” — “Berlioz!!!” Jen tie, jen tie for, oni salt'star'iĝ'as, oni ek'kri'et'as ...

Ho, alt'a ve-ond'eg'o lev'iĝ'is ĉe la terur'a nov'aĵ'o pri Berlioz. Iu klopod'ad'is, kri'is, ke tuj, ĉi tie, sen for'las'i la lok'o'n, oni vort'ig'u komun'a'n telegram'o'n kaj sen'prokrast'e ĝi'n send'u.

Sed kia'n telegram'o'n, ni demand'as, kaj kie'n? Kaj kial ĝi'n send'i? Nu jes, kie'n? Kaj kiel pov'as ia ajn telegram'o help'i tiu'n, kies frakas'it'a'n nuk'o'n nun fort'e prem'as la prosektor'o per si'a'j gum'a'j man'o'j, tiu'n, kies kol'o'n nun pik'as per la kurb'a'j satur'nadl'o'j la profesor'o? Li mort'is kaj bezon'as neni'a'n telegram'o'n. Ĉio est'as fin'it'a, ni ne tro'ŝarĝ'u la telegraf'o'n.

Jes li mort'is, mort'is ... Sed ni ja viv'as!

Jes, lev'iĝ'is la alt'a ve-ond'eg'o, ĝi plu'is kelk'a'n temp'o'n, post'e mal'kresk'is, kaj jen iu'j jam re'ven'is al si'a tabl'o kaj — komenc'e kaŝ'e, sed fin'e tut'e sen'ĝen'e — drink'et'is kaj al'manĝ'et'is. Nu fakt'e, kial oni las'u pere'i la kok'id'bul'o'j'n de volaille? Kio'n ni pov'as far'i por Miĥaelo Aleksandroviĉ? Ĉu rest'i mal'sat'a'j? Sed ni ja viv'as!

Kompren'ebl'e, la pian'o'n oni ŝlos'is, la ĵaz'band'o dis'ir'is, kelk'a'j gazet'ist'o'j for'vetur'is ĉiu en si'a'n redakt'ej'o'n por verk'i nekrolog'o'n. Sci'iĝ'is, ke el la kadavr'ej'o ven'is Ĵeldibin. Li okup'is la kabinet'o'n de la mort'int'o, kaj tuj dis'vast'iĝ'is la fam'o, ke ĝust'e li anstataŭ'os Berliozon. Ĵeldibin ven'ig'is el la restoraci'o la dek du estr'ar'an'o'j'n, kaj en la kabinet'o de Berlioz tuj komenc'iĝ'is kun'sid'o por trakt'i la urĝ'a'j'n afer'o'j'n: la dekor'o'n de la kolon'ar'a salon'o, la transport'ad'o'n de la korp'o el la kadavr'ej'o al la salon'o, la en'las'o'n de la publik'o kaj ĉio'n ceter'a'n kio koncern'is la funebr'a'n event'o'n.

Dum'e la restoraci'o de'nov'e ek'viv'is si'a'n kutim'a'n nokt'a'n viv'o'n, kiu'n ĝi viv'us ĝis la ferm'o je la kvar'a hor'o maten'e, se ne est'us okaz'int'a io absolut'e ekster'ordinar'a, kio konstern'is la gast'o'j'n mult'e pli fort'e ol la sci'ig'o pri la mort'o de Berlioz.

Unu'a'j alarm'iĝ'is la fiakr'ist'o'j, atend'ant'a'j ĉe la pord'eg'o de Gribojedovo. Oni aŭd'is iu'n el ili, lev'iĝ'int'a'n de la konduk'benk'o, ek'kri'i:

— Oh ho! Vi nur rigard'u!

Tuj'sekv'e ĉe la fer'a krad'o subit'e ek'bril'is flam'et'o mov'iĝ'ant'a al la verand'o. Hom'o'j ĉe la tabl'o'j du'on-ek'star'is streĉ'ant'e la okul'o'j'n kaj vid'is, ke kun'e kun la flam'et'o al la restoraci'o ven'as blank'a fantom'o. Kiam ĝi ating'is la vit'krad'o'n, ĉiu'j rigid'iĝ'is ĉe la tabl'o'j, ten'ant'e sterled'o'pec'o'n sur la fork'o kaj larĝ'e mal'ferm'int'e la okul'o'j'n. La pord'ist'o, ĵus el'ir'int'a el la vest'ej'o por fum'i cigared'o'n, ĝi'n sur'tret'is kaj mov'iĝ'is al la fantom'o kun la evident'a intenc'o bar'i al tiu la voj'o'n al la restoraci'o — sed ial li ne far'is tio'n kaj halt'is, stult'e rid'et'ant'e.

La fantom'o pas'is tra la apertur'o en la vit'krad'o kaj sen mal'help'o paŝ'is sur la verand'o'n. Ĉi tiam ĉiu'j vid'is, ke ne fantom'o ĝi est'as, sed Ivan'o Nikolaiĉ Sen'hejm'ul'o, fam'eg'a poet'o.

Nud'pied'a, li sur'hav'is dis'ŝir'it'a'n blanket'a'n zon'bluz'o'n kaj blank'a'n stri'it'a'n kalson'o'n. Sur'brust'e al la zon'bluz'o est'is al'kroĉ'it'a per sen'danĝer'a pingl'o paper'a ikon'et'o kun du'on'e for'frot'it'a bild'o de ne'kon'at'a sankt'ul'o, en la man'o Sen'hejm'ul'o port'is brul'ant'a'n edz'iĝ'rit'a'n kandel'o'n. La dekstr'a vang'o de la poet'o est'is freŝ'e skrap'vund'it'a. Mal'facil'as mezur'i la profund'o'n de la silent'o, est'iĝ'int'a sur la verand'o. Oni pov'is vid'i bier'o'n flu'i sur la plank'o'n el la kruĉ'o oblikv'e ten'at'a de kelner'o.

La poet'o lev'is la kandel'o'n super la kap'o'n kaj laŭt'e dir'is:

— Salut'o'n, kun'frat'o'j! — post kio li rigard'is sub la apud'a'n tabl'o'n kaj angor'e ek'kri'et'is: — Ne, ĉi tie li ne est'as!

Aŭd'iĝ'is du voĉ'o'j. Bas'o dir'is sen'kompat'e:

— Jen pret'e. Drink'ul'delir'o.

La du'a voĉ'o est'is in'a, ĝi tim'ig'it'e ek'kri'is:

— Kiel do la milici'o las'is li'n ir'ad'i en tia'j vest'o'j tra la strat'o'j?

Ĉi tio'n Ivan'o Nikolaiĉ aŭd'is kaj respond'is:

— Du'foj'e ili vol'is mi'n arest'i, en Skaretnij kaj ĉi tie, en Bronnaja, sed mi salt'is trans la bar'il'o'n kaj jen, la vang'o'n dis'ŝir'is! — Li de'nov'e lev'is la kandel'o'n kaj kri'is: — Frat'o'j en la literatur'o! (Li'a raŭk'a voĉ'o iĝ'is pli fort'a kaj ard'a.) Aŭskult'u mi'n ĉiu'j! Li aper'is! Tuj li'n kapt'u, aliel li far'os ne'pri'skrib'ebl'a'j'n mal'feliĉ'eg'o'j'n!

— Kio? Kio'n? Kio'n li dir'is? Kiu aper'is? — ek'son'is voĉ'o'j el ĉiu'j direkt'o'j.

— La konsil'ist'o! — respond'is Ivan'o, — kaj tiu konsil'ist'o ĵus ĉe la Patriarĥa mort'ig'is Miĉjon Berliozon.

Ĉi tiam hom'roj'o'j ek'flu'is el la intern'a'j salon'o'j sur la verand'o'n kaj ĉirkaŭ la flam'et'o de Ivan'o ar'iĝ'is dens'a amas'o.

— Pardon'o'n, pardon'o'n, bon'vol'u dir'i pli preciz'e, — aŭd'is Ivan'o ne'laŭt'a'n kaj ĝentil'a'n voĉ'o'n tut'e proksim'e al si'a orel'o, — kiel do, mort'ig'is? Kiu mort'ig'is?

— Ali'land'a profesor'o, konsil'ist'o kaj spion'o! — respond'is Ivan'o rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n.

— Kiu est'as li'a famili'nom'o? — ne'laŭt'e demand'is la voĉ'o.

— Nu jes, la famili'nom'o! — aflikt'it'e kri'is Ivan'o, — se mi sci'us la famili'nom'o'n! Ne fin'leg'is mi ĝi'n sur la vizit'kart'o ... Nur la unu'a'n liter'o'n mi memor'as, per du'obl'a vo komenc'iĝ'as la famili'nom'o! Kiu'j fremd'a'j famili'nom'o'j komenc'iĝ'as per vo? — met'int'e la man'o'n sur la frunt'o'n si'n demand'is Ivan'o, kaj ek'murmur'is: — Vo, vo, vo! Ve ... va ... Vaŝner? Vagner'o? Vajner? Vegner? Vinter? — La har'o'j sur la kap'o de Ivan'o hirt'iĝ'is pro la streĉ'o.

— Ĉu Vulf? — per mal'fort'a voĉ'et'o kri'is vir'in'o.

Ivan'o ek'koler'is.

— In'o! — li muĝ'is, serĉ'ant'e ŝi'n per la okul'o'j. — Kial do Vulf? Vulf est'as tut'e sen'kulp'a! Vo, vo ... Ne, tiel mi ĝi'n ne re'memor'os. Do, jen kio, ge'civit'an'o'j: tuj telefon'u al la milici'o, ili send'u kvin motor'cikl'o'j'n kun mitral'o por kapt'i la profesor'o'n. Kaj ne forges'u dir'i, ke kun li est'as ankoraŭ du ali'a'j: iu kvadrat'it'a long'ul'o ... la naz'um'o fend'it'a ... kaj kat'o, nigr'a, dik'a. Mi dum'e tra'serĉ'os Gribojedovon, mi antaŭ'flar'as li'n ĉi tie!

Febr'e Ivan'o dis'puŝ'is la ĉirkaŭ'star'ant'o'j'n, komenc'is sving'ad'i la kandel'o'n, kies vaks'o foj'foj'e gut'is sur li'n, kaj rigard'ad'i sub la tabl'o'j'n. Aŭd'iĝ'is la vort'o: “Kurac'ist'o'n!” — kaj ies afabl'a, karn'o'dik'a vizaĝ'o, glat'e raz'it'a kaj sur'hav'ant'a korn'a'j'n okul'vitr'o'j'n, aper'is antaŭ Ivan'o.

— Kamarad'o Sen'hejm'ul'o, — ek'parol'is la vizaĝ'o per jubile'a voĉ'o, — trankvil'iĝ'u! Vi'n aflikt'as la mort'o de ni'a kar'a, de ni ĉiu'j am'at'a Miĥaelo Aleksandroviĉ ... ne, simpl'e, de Miĉjo Berlioz. Ni ĉiu'j bon'eg'e vi'n kompren'as. Vi bezon'as ripoz'o'n. Tuj la kamarad'o'j vi'n en'lit'ig'os kaj la dorm'o mild'ig'os ...

— Vi, — akr'e nud'ig'ant'e la dent'o'j'n inter'romp'is Ivan'o, — ĉu vi kompren'as ke oni dev'as kapt'i la profesor'o'n? Kaj vi trud'as vi'n al mi kun vi'a'j stult'aĵ'o'j! Kreten'o!

— Kamarad'o Sen'hejm'ul'o, tamen permes'u ... — dir'is la vizaĝ'o ruĝ'iĝ'ant'e, paŝ'ant'e mal'antaŭ'e'n kaj jam bedaŭr'ant'e si'a'n inter'ven'o'n.

— Ne, al vi mi permes'os neni'o'n, — kun kviet'a mal'am'o dir'is Ivan'o Nikolaiĉ.

Spasm'o tord'is li'a'n vizaĝ'o'n, per la mal'dekstr'a man'o li rapid'e trans'pren'is la kandel'o'n el la dekstr'a, kaj larĝ'a'sving'e bat'is la kompat'em'a'n vizaĝ'o'n sur la orel'o'n.

Ĉi tiam oni ek'hav'is la ide'o'n ĵet'i si'n sur Ivan'o'n — kaj si'n ĵet'is. La kandel'o esting'iĝ'is, kaj la okul'vitr'o'j fal'int'a'j de la vizaĝ'o tuj frakas'iĝ'is sub la pied'o'j. Ivan'o el'ig'is terur'a'n batal'kri'o'n, tent'e aŭd'ebl'a'n eĉ sur la bulvard'o, kaj si'n defend'is. Ŝut'iĝ'ant'e de la tabl'o'j tint'is vaz'ar'o, ŝrik'is vir'in'o'j.

Dum la kelner'o'j lig'is la poet'o'n per viŝ'tuk'o'j, en la vest'ej'o la brig'estr'o inter'parol'is kun la pord'ist'o.

— Ĉu vi vid'is, ke li est'as en kalson'o? — trankvil'e demand'is la pirat'o.

— Sed Arĉibaldo Arĉibaldoviĉ, — mal'kuraĝ'e respond'is la pord'ist'o, — kiel mi pov'is li'n ne en'las'i, li est'as ja membr'o de Massolit!

— Ĉu vi vid'is, ke li est'as en kalson'o? — ripet'is la pirat'o.

— Tamen Arĉibaldo Arĉibaldoviĉ, — la vizaĝ'o de la pord'ist'o iĝ'is purpur'a, — kio'n mi dev'is far'i? Mi kompren'as ja, sur la verand'o sid'as sinjor'in'o'j ...

— Ne tem'as pri sinjor'in'o'j, la sinjor'in'o'j'n tio ne interes'as, — respond'is la pirat'o cindr'ig'ant'e la pord'ist'o'n per la rigard'o, — tio la milici'o'n interes'as! Hom'o en sub'vest'o'j pov'as trafik'i sur la strat'o'j de Moskvo nur en unu kaz'o: se li'n akompan'as milici'an'o'j, kaj nur al unu lok'o: en la milici'ej'o'n! Kaj vi kiel pord'ist'o dev'as sci'i, ke rimark'int'e tia'n hom'o'n vi dev'as tuj fajf'i. Ĉu vi aŭd'as tio'n?

La mal'esper'iĝ'int'a pord'ist'o percept'is ven'ant'a'j'n de la verand'o tumult'o'n, tint'ad'o'n de frakas'at'a vaz'ar'o kaj in'ŝrik'o'j'n.

— Nu, kio'n mi far'u pri vi pro tio? — demand'is la flibustr'o.

La vizaĝ'o de la pord'ist'o iĝ'is tif'kolor'a, la okul'o'j vitr'iĝ'is. Al li ŝajn'is, ke la nigr'a'j'n har'o'j'n, nun dis'lim'e komb'it'a'j'n, ĉirkaŭ'volv'is flam'a silk'o. Mal'aper'is la sur'ĉemiz'o kaj la frak'o, super la larĝ'a led'a zon'o montr'iĝ'is pistol'ten'il'o. La pord'ist'o imag'is si'n pend'um'it'a ĉe la antaŭ'top'jard'o. Per si'a'j okul'o'j li vid'is si'a'n propr'a'n el'buŝ'ig'it'a'n lang'o'n kaj la sen'viv'a'n kap'o'n fal'int'a'n sur la ŝultr'o'j'n, li eĉ ek'aŭd'is la ond'o'plaŭd'o'n sub la ferdek'o. La pord'ist'o sent'is si'a'j'n genu'o'j'n mol'iĝ'i. Sed ĉi tiam la flibustr'o li'n indulg'is kaj esting'is si'a'n akr'a'n rigard'o'n.

— Atent'u, Nikolao, tio est'is la last'a foj'o. Tia'n pord'ist'o'n bezon'as neni'u restoraci'o, prefer'e iĝ'u preĝ'ej'a gard'ist'o. — Dir'int'e tio'n la brig'estr'o komand'is preciz'e, klar'e, lakon'e: — Panteleon el la bufed'ej'o. Milici'an'o'n. Protokol'o'n. Vetur'il'o'n. Al la psikiatri'a. — Li al'don'is: — Fajf'u!

Post kvar'on'hor'o la konstern'it'a publik'o en la restoraci'o, sur la bulvard'o kaj en la fenestr'o'j de la dom'o'j ĉirkaŭ'ant'a'j la ĝarden'o'n vid'is Panteleon, la pord'ist'o'n, milici'an'o'n kaj la poet'o'n Gruntin port'i el la Gribojedova pord'eg'o jun'a'n vir'o'n, vind'it'a'n kvazaŭ pup'o, kiu, super'verŝ'it'e je larm'o'j, sufok'at'e de ili, kraĉ'ad'is, special'e cel'ant'e al Gruntin, kaj hurl'is:

— Merd'ul'o!

La ŝofor'o, koler'mien'a, start'ig'is la motor'o'n de si'a kamion'o. Apud'e fiakr'ist'o incit'ad'is si'a'n ĉeval'o'n, frap'is ĝi'n sur la grop'o'n per la siring'kolor'a brid'o kaj kri'is:

— Jen kur'ĉeval'o! Mi jam vetur'ig'is al la psik'a!

Ĉirkaŭ'e zum'is la hom’amas'o, koment'ant'e la sen'precedenc'a'n okaz'aĵ'o'n. Resum'e, est'is mal'graci'a, hid'a, tent'a, trivial'a skandal'o, kiu fin'iĝ'is nur post ol la kamion'o for'port'is de la Gribojedova pord'eg'o la mal'feliĉ'ul'o'n Ivan'o Nikolaiĉ kun la milici'an'o, Panteleo kaj Gruntin.

6

Skizofreni'o, kiel jam dir'it'e

Kiam en la akcept'ej'o'n de la fam'a psikiatri'a klinik'o, antaŭ ne'long'e konstru'it'a sur river'bord'o apud Moskvo, paŝ'is vir'o kun pint'a barb'et'o kaj sur'hav'ant'a blank'a'n kitel'o'n, est'is la unu'a kaj du'on'o en la nokt'o. Tri sub'fleg'ist'o'j sen'for'las'e rigard'is Ivan'o'n sid'i sur la kanap'o. Apud'e est'is la ekstrem'e ekscit'it'a poet'o Gruntin. La viŝ'tuk'o'j, per kiu'j antaŭ'e est'is lig'it'a Ivan'o, amas'e kuŝ'is sur tiu sam'a kanap'o. La man'o'j kaj pied'o'j de Ivan'o est'is liber'a'j.

Vid'ant'e en'ven'i la blank'kitel'a'n hom'o'n Gruntin pal'iĝ'is, tus'is kaj ne'kuraĝ'e dir'is:

— Bon'a'n vesper'o'n, doktor'o.

La kurac'ist'o kap'o'klin'is al Gruntin, tamen rigard'ant'e ne li'n sed Ivan'o'n.

Tiu sid'is sen'mov'e, koler'mien'a, kun'tir'int'e la brov'o'j'n, kaj neniel re'ag'is je la en'ven'o de la kurac'ist'o.

— Jen, doktor'o, — ek'parol'is Gruntin, ial flustr'e, tim'em'e rigard'et'ant'e Ivan'o'n, — la fam'eg'a poet'o Ivan'o Sen'hejm'ul'o ... kaj ... nu, ni tim'as, ĉu tio pov'as est'i la drink'ul'delir'o ...

— Ĉu li mult'e drink'ad'is? — tra'dent'e demand'is la kurac'ist'o.

— Ne, li ja drink'ad'is, sed ne tiom ke ...

— Ĉu li ĉas'as blat'o'j'n, rat'o'j'n, diabl'et'o'j'n aŭ ŝtel'kur'ant'a'j'n hund'o'j'n?

— Ne, — trem'is Gruntin, — mi vid'is li'n hieraŭ kaj hodiaŭ maten'e. Li est'is tut'e san'a ...

— Kial li est'as en kalson'o? Ĉu vi pren'is li'n el la lit'o?

— Li, doktor'o, tiel vest'it'e ven'is restoraci'o'n ...

— Ah ha, ah ha, — tre kontent'e dir'is la kurac'ist'o, — nun, kial tiu skrap'vund'o? Ĉu est'is inter'bat'ad'o?

— Li fal'is de bar'il'o, post'e en la restoraci'o frap'is iu'n ... kaj ali'a'j'n ...

— Jes, jes, jes, — dir'is la kurac'ist'o kaj si'n turn'is al Ivan'o: — Bon'a'n vesper'o'n!

— Salut'o'n, sabot'ul'o! — koler'e kaj laŭt'e respond'is Ivan'o.

Gruntin tiom konfuz'iĝ'is, ke li eĉ ne kuraĝ'is rigard'i al la ĝentil'a kurac'ist'o. Tamen tiu neniel ofend'iĝ'is, per rutin'e facil'a mov'o li de'met'is la okul'vitr'o'j'n, lev'int'e la kitel'bask'o'n li ŝov'is ili'n en la glute'a'n poŝ'o'n kaj demand'is Ivan'o'n:

— Kiom vi aĝ'as?

— Ir'u vi ĉiu'j al la diabl'o, fin'fin'e! — insult'em'e kri'is Ivan'o kaj si'n turn'is flank'e'n.

— Kial vi koler'as? Ĉu mi dir'is al vi i'o'n mal'agrabl'a'n?

— Mi aĝ'as du'dek tri jar'o'j'n, — ekscit'it'e ek'parol'is Ivan'o, — kaj mi oficial'e plend'os kontraŭ vi ĉiu'j. Kaj special'e pri vi, vipur'id'o, — li apart'e sci'ig'is al Gruntin.

— Kaj pri kio vi vol'as plend'i?

— Pri tio ke mi'n, san'a'n hom'o'n, oni kapt'is kaj per'fort'e tren'is en frenez'ul'ej'o'n! — koler'eg'e respond'is Ivan'o.

Ĉi tiam Gruntin atent'e rigard'is Ivan'o'n kaj glaci'iĝ'is: absolut'e neni'a frenez'o est'is en ties okul'o'j. El febr'a'j, kia'j ili est'is en Gribojedovo, ili iĝ'is de'nov'e klar'a'j.

“Terur'e!” — konstern'it'e pens'is Gruntin, “ŝajn'as, ke li fakt'e est'as tut'e normal'a! Aĥ, kia mis'aĵ'o! Nu ĝust'e, kial do ni ven'ig'is li'n ĉi tie'n? Normal'a, tut'e normal'a, nur la muzel'o est'as dis'grat'it'a ...”

— Tie est'as, — trankvil'e dir'is la kurac'ist'o sid'iĝ'ant'e sur blank'a'n taburet'o'n kun bril'a pied'o, — ne frenez'ul'ej'o sed klinik'o, kaj sen'bezon'e neni'u vi'n re'ten'os ĉi tie.

Ivan'o Nikolaiĉ rigard'is li'n ne'kred'em'e, tamen grumbl'is:

— Dank'o'n al Di'o! Fin'fin'e trov'iĝ'is iu normal'a inter la idiot'o'j, el kiu'j la plej'a est'as la mal'talent'a sen'taŭg'ul'o Saĉjo!

— Kiu est'as tiu mal'talent'a Saĉjo? — demand'is la kurac'ist'o.

— Jen li star'as! — respond'is Ivan'o kaj montr'is al Gruntin per la mal'pur'a fingr'o.

Tiu ruĝ'iĝ'is pro indign'o.

“Jen est'as li'a dank'o!” — pens'is Gruntin amar'e, “pro ĉiu'j mi'a'j zorg'o'j! Nu ver'a kanajl'o!”

— Psikologi'e li est'as tip'a kulak'o, — ek'parol'is Ivan'o, al kiu ial urĝ'is sen'mask'ig'i Gruntinon, — sed li zorg'e kamufl'as si'n prolet'o. Rigard'u li'a'n fast'a'n fizionomi'o'n kaj kompar'u ĝi'n kun la sonor'a'j vers'o'j kiu'j'n li verk'is por la Unu'a'maj'a Fest'o! He-he-he ... “la flag'o'j flirt'u!” kaj “la kant'o'j flug'u!” — sed vi rigard'u en li'a'n intern'o'n, kio'n li pens'as, vi sku'iĝ'os!

Gruntin est'is ruĝ'a, spir'is mal'facil'e kaj pens'is nur pri tio, ke li re'varm'ig'is sur si'a brust'o serpent'o'n, ke li zorg'is pri hom'o, kiu fakt'e montr'iĝ'is malic'a mal'amik'o. La plej ĉagren'a est'is, ke oni neni'o'n pov'us far'i: ja oni ne disput'as kontraŭ hom'o mens'e mal'san'a!

— Kial do oni ven'ig'is vi'n ĉi tie'n?

— Ah, la diabl'o ili'n pren'u, tiu'j'n sen'cerb'ul'o'j'n! Ili mi'n kapt'is, lig'is per iu'j ĉifon'o'j kaj ĵet'is en la kamion'o'n!

— Permes'u vi'n demand'i, kial vi ven'is en la restoraci'o'n en nur'a'j sub'vest'o'j?

— Neniom mir'ind'a afer'o, — respond'is Ivan'o, — mi mi'n ban'is en Moskvo-river'o, nu, oni dum'e for'konduk'is mi'a'j'n vest'o'j'n, kaj anstataŭ'e las'is ĉi tiu'n aĉ'aĵ'o'n. Mi ne pov'is ja nud'a ir'i tra Moskvo, ĉu? Mi sur'met'is la las'it'a'n, ĉar mi dev'is kiel ebl'e plej rapid'e ating'i Gribojedovon.

La kurac'ist'o demand'e rigard'is al Gruntin kaj tiu mal'seren'e murmur'is:

— Tio est'as la nom'o de la restoraci'o.

— Ah ha, — dir'is la kurac'ist'o, — kaj kial vi tiom hast'is? Ĉu pro iu negoc'a rendevu'o?

— Konsil'ist'o'n mi ĉas'as, — respond'is Ivan'o kaj mal'trankvil'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n.

— Kiu'n konsil'ist'o'n?

— Ĉu vi kon'as Berliozon?

— Ĉu la kompon'ist'o'n?

Ivan'o ĉagren'iĝ'is.

— Kial do kompon'ist'o'n? Ah, tiu, ne, ne li'n! La kompon'ist'o est'as sam'nom'ul'o de Miĉjo Berlioz.

Gruntin neniom dezir'is i'o'n dir'i, tamen li dev'is klar'ig'i:

— Berlioz, la sekretari'o de MASSOLIT, pere'is ĉi-vesper'e sub tram'o ĉe la Patriarĥa lag'et'o.

— Ne babil'aĉ'u pri tio, kio'n vi ne sci'as! — koler'iĝ'is Ivan'o kontraŭ Gruntin, — ne vi sed mi ĉe'est'is tie! Li intenc'e li'n sur'rel'ig'is!

— Ĉu puŝ'is?

— Kial do “puŝ'is”? — incit'at'e de ĉies mal'kompren'em'o ek'kri'is Ivan'o, — tia ul'o ne bezon'as puŝ'i! Li sci'pov'as tia'j'n truk'o'j'n, ke oni si'n gard'u! Li anticip'e sci'is, ke Berlioz traf'os sub tram'o'n.

— Ĉu iu krom vi vid'is tiu'n konsil'ist'o'n?

— Ĝust'e tio est'as la mis'ŝanc'o, ke nur mi kaj Berlioz.

— Ah ha. Do, kio'n vi entrepren'is, por kapt'i la murd'int'o'n? — ĉi tiam la kurac'ist'o si'n turn'is kaj ĵet'is rigard'o'n al vir'in'o en blank'a kitel'o sid'ant'a flank'e ĉe la skrib'o'tabl'o. La vir'in'o pren'is formul'ar'o'n kaj komenc'is ĝi'n plen'ig'i.

— Mi entrepren'is jen kio'n. En kuir'ej'o mi pren'is kandel'o'n ...

— Ĉu ĉi tiu'n? — demand'is la kurac'ist'o al'montr'ant'e la dis'romp'it'a'n kandel'o'n, kiu kun la ikon'et'o kuŝ'is sur la tabl'o antaŭ la vir'in'o.

— Jes, ĝi'n, kaj ...

— Kaj kial la ikon'et'o?

— Hm, la ikon'et'o ... — Ivan'o ruĝ'iĝ'is, — ĝust'e la ikon'et'o plej'e ili'n tim'ig'is, — li re'foj'e montr'is al Gruntin per la fingr'o, — sed est'as tia cirkonstanc'o, ke li, la konsil'ist'o, nu, mi dir'u mal'kaŝ'e, li ... inter'komunik'as kun la mal'sankt'a potenc'o ... kaj nud'man'e kapt'i li'n mal'ebl'as.

La sub'fleg'ist'o'j ial mal'kruc'ig'is la brak'o'j'n kaj eĉ pli atent'e observ'is Ivan'o'n.

— Jes ja, — plu parol'is Ivan'o, — li inter'komunik'as! La fakt'o est'as ne'refut'ebl'a. Li propr'a'person'e parol'is kun Ponci'o Pilato. Kaj ne gap'u mi'n tiel! Mi dir'as cert'aĵ'o'n. Ĉio'n li vid'is, kaj la balkon'o'n, kaj la palm'o'j'n. Resum'e, li est'is ĉe Ponci'o Pilato, tio'n mi garanti'as.

— Nu, nu, plu'e'n ...

— Do, mi al'pingl'is la ikon'et'o'n sur la brust'o'n kaj kur'is ...

Ĉi tiam horloĝ'o bat'is du'foj'e.

— Oh ho! — ek'kri'is Ivan'o si'n lev'ant'e de la kanap'o, — jam est'as la du'a, kaj mi ĉi tie perd'as kun vi la temp'o'n! Pardon'o'n, kie est'as telefon'o?

— Las'u li'n al la telefon'o, — ordon'is la kurac'ist'o al la sub'fleg'ist'o'j.

Ivan'o kapt'is la aŭd'il'o'n, kaj dum'e la vir'in'o mal'laŭt'e demand'is Gruntinon:

— Ĉu li est'as edz'iĝ'int'a?

— Fraŭl'o, — tim'ig'it'e respond'is Gruntin.

— Ĉu sindikat'an'o?

— Jes.

— Ĉu tie est'as la milici'o? — kri'is Ivan'o en la aŭd'il'o'n, — milici'o, ĉu? Kamarad'o deĵor'ant'o, tuj aranĝ'u, ke oni send'u kvin motor'cikl'o'j'n kun mitral'o por kapt'i ali'land'a'n konsil'ist'o'n. Kio'n? Ven'u mi'n kun'pren'i, mi mem vetur'os kun'e ... Parol'as la poet'o Sen'hejm'ul'o el la frenez'ul'ej'o ... Dir'u vi'a'n adres'o'n, — li flustr'is al la kurac'ist'o met'int'e la man'o'n sur la mikrofon'o'n, post'e en ĝi'n kri'is: — Ĉu vi aŭskult'as? Ha lo!.. Skandal'aĵ'o! — subit'e kri'eg'is Ivan'o kaj ĵet'is la aŭd'il'o'n kontraŭ la mur'o. Post'e li si'n turn'is al la kurac'ist'o, prezent'is al tiu la man'o'n kaj sek'e dir'is “ĝis re'vid'o” kun evident'a intenc'o for'ir'i.

— Permes'u, kie'n vi vol'as ir'i? — ek'parol'is la kurac'ist'o fiks'e rigard'ant'e Ivan'o'n en la okul'o'j'n, — tiom mal'fru'e, en nur'a'j sub'vest'o'j ... Vi mal'bon'e fart'as, rest'u ĉe ni!

— Las'u mi'n tra'ir'i, — dir'is Ivan'o al la sub'fleg'ist'o'j, bar'int'a'j antaŭ li la voj'o'n al la pord'o. — Ĉu vi las'os mi'n aŭ ne?! — per terur'a voĉ'o kri'is la poet'o.

Gruntin ek'trem'is; la vir'in'o prem'is buton'o'n en la tabl'o, kaj sur ties vitr'a'n supr'aĵ'o'n el'salt'is bril'a skatol'et'o kaj ampol'o.

— Ĉu tiel? — Ivan'o sovaĝ'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n kvazaŭ ĉas'kapt'it'o, — bon'eg'e! Adiaŭ!.. — kaj li ĵet'is si'n kap’antaŭ'e en la fenestr'o'kurten'o'n. Aŭd'iĝ'is knal'o, sed la ne'romp'ebl'a vitr'o mal'antaŭ la kurten'o el'ten'is kaj je la sekv'a moment'o Ivan'o barakt'is en la man'o'j de la sub'fleg'ist'o'j. Li stertor'is, pen'is mord'i, kri'is:

— Jen kia'j'n vitr'et'o'j'n vi hav'as do en la fenestr'o'j!.. Las'u! Las'u do!

Injekt'il'o ek'bril'is en la man'o'j de la kurac'ist'o, la vir'in'o per unu ek'tir'o for'ŝir'is la triv'it'a'n manik'o'n de la zon'bluz'o kaj ne'in'e fort'e ĉirkaŭ'prem'is la brak'o'n. Ek'odor'is je eter'o, Ivan'o mol'iĝ'is en la man'o'j de la kvar hom'o'j kaj la lert'a kurac'ist'o profit'is la moment'o'n kaj en'pik'is la injekt'o'nadl'o'n en li'a'n brak'o'n. Oni ten'is Ivan'o'n ankoraŭ kelk'a'j'n sekund'o'j'n, post'e sid'ig'is li'n sur la kanap'o'n.

— Bandit'o'j! — li kri'is salt'lev'iĝ'ant'e de la kanap'o, sed oni tuj li'n re'sid'ig'is. Apenaŭ las'it'e li de'nov'e ek'star'is, sed ĉi-foj'e mem mal'lev'is si'n sur la kanap'o'n. Kelk'a'n temp'o'n li silent'is kaj sovaĝ'et'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n, post'e subit'e osced'is, post'e koler'e rid'et'is.

— Do, mal'liber'ig'it'a, — li dir'is, ankoraŭ'foj'e osced'is, subit'e kuŝ'iĝ'is, la kap'o'n li met'is sur la kusen'o'n, infan'e ŝov'is la pugn'o'n sub la vang'o'n kaj murmur'is dorm'em'e, sen koler'o: — Est'u do tiel ... vi mem sufer'os pro tio. Vi est'as avert'it'a'j, far'u kio'n vi vol'as. Mi'n nun plej'e interes'as Ponci'o Pilato ... Pilato ... — ĉi tiam li ferm'is la okul'o'j'n.

— Ban'o'n, la cent dek sep'a'n unu'lit'a'n kaj fleg'ist'o'n por li, — ordon'is la kurac'ist'o sur'met'ant'e la okul'vitr'o'j'n. Gruntin re'foj'e trem'is: blank'a pord'o subit'e mal'ferm'iĝ'is, mal'antaŭ ĝi vid'iĝ'is koridor'o pri'lum'at'a per blu'a'j nokt'o'lamp'o'j. El la koridor'o en'rul'iĝ'is tabul'kuŝ'ej'o sur kaŭĉuk'iz'it'a'j rad'o'j, oni met'is sur ĝi'n la kviet'iĝ'int'a'n Ivan'o'n, kaj li for'vetur'is en la koridor'o'n, kaj la pord'o post li ferm'iĝ'is.

— Doktor'o, — flustr'e demand'is Gruntin, — ĉu efektiv'e li est'as mal'san'a?

— Ho jes, — respond'is la kurac'ist'o.

— Kio'n li hav'as?

La lac'a kurac'ist'o rigard'is Gruntinon kaj mal'vigl'e respond'is:

— Motor'a kaj parol'a ekscit'iĝ'o ... delir'a'j interpret'o'j ... Probabl'e skizofreni'o. Kaj krom'e la alkohol'ism'o ...

El la dir'it'a de la kurac'ist'o Gruntin kompren'is, ke la afer'o'j de Ivan'o Nikolaiĉ stat'as aĉ'e, li profund'e ek'spir'is kaj demand'is:

— Kaj kial li sen'ĉes'e parol'as pri iu konsil'ist'o?

— Ver'ŝajn'e li vid'is iu'n, kiu fort'e impres'is li'a'n konfuz'it'a'n mens'o'n. Aŭ li halucin'iĝ'is ...

Post kelk'a'j minut'o'j la kamion'o est'is for'port'ant'a Gruntinon al Moskvo. Hel'iĝ'is, kaj la lum'o de la ankoraŭ ne mal'ŝalt'it'a'j ŝose'a'j lamp'o'j est'is jam sen'util'a kaj mal'agrabl'a. La ŝofor'o koler'is pri la fuŝ'it'a nokt'o, sen'ĉes'e akcel'is kaj la vetur'il'o jor'is ĉe la voj'turn'o'j.

Jen la arb'ar'o dis'kur'is kaj rest'is ie mal'antaŭ'e, la river'o for'ŝov'iĝ'is flank'e'n, renkont'e al la kamion'o ŝut'iĝ'is ĉi'a'j ajn'aĵ'o'j: bar'il'o'j kun gard'o'bud'o'j kaj lign'o'stak'o'j, alt'eg'a'j fost'o'j kaj mast'o'j kun tred'it'a'j izol'bid'o'j, gruz’amas'o'j, ter'o stri'it'a per kanal'o'j — resum'e, oni sent'is, ke ĝi, Moskvo, est'as tut'e proksim'e, tuj post la voj'turn'o, tuj ĝi sur'rul'iĝ'os kaj inund'os.

Gruntin est'is sku'at'a kaj ŝancel'at'a, la ŝtip'aĉ'o sur kiu li sid'is ĉiu'moment'e prov'is el sub li for'salt'i. La restoraci'a'j viŝ'tuk'o'j, kiu'j'n la milici'an'o kaj Panteleo ĵet'is en la ŝarĝ'uj'o'n antaŭ ol for'vetur'i per la trole'bus'o, glit'ad'is sur la tut'a ŝarĝ'o'plat'o. Gruntin komenc'is ili'n kolekt'i, sed tuj koler'e eksplod'is: “La diabl'o zorg'u pri ili! Kial mi barakt'u ĉi tie, kiel idiot'o!”, pied'puŝ'is ili'n mal'antaŭ'e'n kaj ĉes'is atent'i ili'n.

La anim'stat'o de la vetur'ant'o est'is horor'a. Pli kaj pli klar'e evident'iĝ'is, ke la vizit'o en la dom'o'n de mal'ĝoj'o las'is en li dolor'a'n spur'o'n. Gruntin prov'is kompren'i, kio li'n turment'as. Ĉu la koridor'o kun la blu'a'j lamp'o'j, glu'iĝ'int'a al la memor'o? Ĉu la pens'o, ke neni'a mal'feliĉ'o est'as pli grand'a ol perd'i la raci'o'n? Jes, cert'e, ankaŭ ĉi tio. Sed ĉi tio, fin'fin'e, kvankam mal'gaj'a, est'as nur ĝeneral'aĵ'o. Est'as ankoraŭ io ali'a. Kio do? La ofend'o, jen kio. Jes, la ofend'a'j vort'o'j, kiu'j'n Sen'hejm'ul'o ĵet'is rekt'e en li'a'n vizaĝ'o'n. Kaj grav'as ne tio, ke ili est'is insult'a'j, sed tio, ke ili esprim'as la ver'o'n.

La poet'o ne plu rigard'is ĉirkaŭ'e'n, nun li fiks'e rigard'is la trem'ant'a'n mal'pur'a'n plank'o'n, i'o'n balbut'is, lament'is ronĝ'ant'e si'n mem.

Jes, li'a'j vers'aĵ'o'j ... Li aĝ'as jam tri'dek tri jar'o'j'n! Ver'ver'e, je kio li pov'as esper'i? Li plu verk'ad'os po kelk'a'j'n vers'aĵ'o'j'n jar'e. — Ĉu ĝis la mal'jun’aĝ'o? — Jes, ĝis la mal'jun’aĝ'o. Kio'n do li ating'os per tiu'j vers'aĵ'o'j? Ĉu la glor'o'n? “Kia stult'aĵ'o! Almenaŭ vi'n mem ne tromp'u! Neni'a'n glor'o'n ating'os tiu, kiu verk'as fuŝ'a'j'n vers'o'j'n. Kial ili est'as fuŝ'a'j? Ver'o'n, ver'o'n li dir'is!” — sen'indulg'e vip'ad'is si'n Gruntin, “mi kred'as je neni'o el tio, kio'n mi verk'as!”

La neŭr'asteni'ant'a poet'o ŝancel'iĝ'is, la plank'o sub li ĉes'is trem'i. Gruntin lev'is la kap'o'n kaj vid'is, ke li jam de'long'e est'as en Moskvo, ke en Moskvo aŭror'as, ke de sub'e pri'radi'at'e, or'e bril'as nub'o, ke la kamion'o halt'is re'ten'at'e en vetur'il'kolumn'o antaŭ la turn'o al la bulvard'o, kaj ke apud li star'as sur piedestal'o metal'a hom'o, klin'int'a la kap'o'n kaj indiferent'e rigard'ant'a la bulvard'o'n.

Strang'a'j pens'o'j ŝpruc'is en la kap'o de la mal'san'iĝ'int'a poet'o. “Jen ekzempl'o de ver'a bon'ŝanc'em'o ...” — Gruntin plen'statur'e si'n lev'is kaj per la man'o minac'is la pac'e star'ant'a'n metal'a'n hom'o'n, “ĉio ajn kio'n li entrepren'is, ĉio ajn, kio li'n traf'is, ĉio evident'iĝ'is bon'a por li, ĉio kontribu'is al li'a glor'o! Sed kio'n do valor'a'n li kre'is? Mi trov'as neni'o'n ... Ĉu est'as io ekster'ordinar'a en la vort'o'j: Ŝtorm'o nigr'a'j'n nub'o'j'n pel'as? Mi ne percept'as!.. Hazard'o, nur'a hazard'o!” — malic'e konklud'is Gruntin kaj sent'is la kamion'o'n mov'iĝ'et'i sub li, “Paf'is, paf'is al li la blank'gvardi'an'o, paf'is kaj frakas'is li'a'n koks'o'n kaj li'n sen'mort'ig'is ...”

La kolumn'o ek'mov'iĝ'is. Post kelk'a'j du minut'o'j la poet'o, tut'e mal'san'a kaj eĉ mal'jun'iĝ'int'a, en'ir'is la verand'o'n de Gribojedovo. Ĝi jam mal'plen'is. Nur en angul'o societ'o est'is fin'drink'ant'a, en ĝi'a mez'o klopod'is kon'at'ul'o, Variete'a anonc'ist'o, kun vert'o'ĉap'et'o sur la kap'o kaj ĉampan'glas'o da Abrau en la man'o.

Arĉibaldo Arĉibaldoviĉ tre afabl'e bon'ven'ig'is la poet'o'n, kaj oni tuj mal'embaras'is li'n je la mal'ben'ind'a'j viŝ'tuk'o'j. Se Gruntin ne est'us tiom turment'it'a en la klinik'o kaj sur la kamion'o, li ver'ŝajn'e plezur'us rakont'ant'e pri la akcept'o en la klinik'o kaj ornam'ant'e si'a'n raport'o'n per el'pens'it'a'j detal'o'j. Sed nun la rakont'ad'o li'n ted'is, kaj krom'e, malgraŭ si'a mal'observ'em'o, nun, post la tortur'o en la kamion'o, li unu'a'foj'e pli atent'e rigard'is la vizaĝ'o'n de la pirat'o kaj kompren'is, ke kvankam tiu demand'ad'as pri Sen'hejm'ul'o kaj eĉ ek'kri'as “aj-aj-aj!”, tamen fakt'e la sort'o de Ivan'o est'as al li tut'e sen'interes'a, kaj li neniom kompat'as Sen'hejm'ul'o'n. “Kaj prav'e! Brav'ul'o!” — pens'is Gruntin kun cinik'a, mem'detru'a malic'o, kaj romp'int'e la rakont'o'n pri la skizofreni'o li pet'is:

— Arĉibaldo Arĉibaldoviĉ, aranĝ'u por mi iom da vodk'o ...

La pirat'o kompat'e mien'is, flustr'is:

— Mi kompren'as ... tuj ... — kaj li gest'is al kelner'o.

Post kvar'on'hor'o Gruntin, ĝib'et'iĝ'int'e super vimbo, sid'is tut'e sol'a, drink'is glas'o'n post glas'o, klar'e konsci'ant'e kaj agnosk'ant'e, ke neni'o en li'a viv'o est'as ripar'ebl'a, ke al li rest'as nur forges'o.

La poet'o fuŝ'is si'a'n nokt'o'n dum ali'a'j festen'is, kaj nun li sci'is, ke ĝi'n mal'ebl'as re'ten'i. Sufiĉ'is lev'i la kap'o'n dis'de la lamp'o al la ĉiel'o por kompren'i, ke la nokt'o pas'is kaj ne re'ven'os. La kelner'o'j hast'is for'tir'ant'e la tuk'o'j'n de la tabl'o'j. La kat'o'j, vag'ant'a'j ĉirkaŭ la verand'o, mien'is maten'ec'e. Sur la poet'o'n ne'halt'ig'ebl'e rul'iĝ'eg'is la tag'o.

7

La mis'a loĝ'ej'o

Se je la ven'int'a maten'o al Steĉjo Latronov est'us dir'it'e: “Steĉjo! Tuj lev'u vi'n el la lit'o, ali'e oni vi'n paf'mort'ig'os!”, li respond'us per langvor'a, apenaŭ aŭd'ebl'a voĉ'o: “Paf'mort'ig'u, far'u laŭ'plaĉ'e, mi mi'n ne lev'os”.

Ja eĉ mal'pli ol el'lit'iĝ'i — ŝajn'is al li, ke eĉ mal'ferm'i la okul'o'j'n li ne pov'as, ĉar apenaŭ li tio'n far'us, tuj ek'bril'eg'us fulm'o kaj li'a kap'o romp'iĝ'us en pec'o'j'n. En tiu kap'o re'son'eg'is pez'a sonor'il'o, inter la okul'glob'o'j kaj la ferm'it'a'j palpebr'o'j flos'is brun'a'j makul'o'j kun fajr'e verd'a border'o, kaj super ĉio li sent'is naŭz'o'n, kaj en la naŭz'o ŝajn'is implik'it'a muzik'o de ia trud'iĝ'em'a gramofon'o.

Li streĉ'is si'a'n memor'o'n, sed re'memor'iĝ'is nur unu afer'o, ke, probabl'e hieraŭ kaj ne'sci'at'e kie, li star'is kun buŝ'tuk'o en la man'o kaj prov'is kis'i sinjor'in'o'n, promes'ant'e vizit'i ŝi'n je la sekv'a tag'o ĝust'e je la dek du'a hor'o. La sinjor'in'o tio'n mal'akcept'is, ŝi ripet'ad'is: “Ne, ne, mi ne est'os hejm'e!”, sed Steĉjo persist'is pri si'a ide'o: “Spit, mi ven'os!”

Kiu est'is la sinjor'in'o, kiom'a hor'o est'is nun, de kiom'a tag'o kaj de kiu monat'o — ĉio ĉi sen'spur'e for'viŝ'iĝ'is el li'a konsci'o, kaj — la plej mal'bon'a afer'o — li ne pov'is kompren'i, kie li est'as. Li prov'is determin'i almenaŭ la last'a'n kaj por tio li pen'e dis'ig'is la kun'glu'iĝ'int'a'j'n palpebr'o'j'n de la mal'dekstr'a okul'o. En la du'on'lum'o li vid'is i'o'n mal'hel'e bril'et'i. Fin'fin'e Steĉjo re'kon'is la plen'statur'a'n spegul'o'n kaj kompren'is, ke li kuŝ'as sur'dors'e en si'a lit'o, tio est'as en la eks'e juvel'ist'vidv'in'a lit'o, en la dorm'o'ĉambr'o. Ĉi tiam li sent'is tia'n puŝ'eg'o'n en la krani'o, ke li ferm'is la okul'o'j'n kaj ek'ĝem'is.

Ni klar'ig'u la dir'it'a'n. Steĉjo Latronov, direktor'o de la teatr'o Variete'o, re'konsci'iĝ'is je tiu maten'o en si'a hejm'o, en la apartament'o kiu'n li okup'is kun la for'pas'int'o Berlioz, en grand'a ses’etaĝ'a dom'o kiu kramp'o'form'e etend'iĝ'is laŭ la strat'o Sadovaja.

End'as dir'i, ke tiu apartament'o n-ro 50 jam de'long'e hav'is la reputaci'o'n se ne tut'e mal'bon'a'n, do almenaŭ strang'a'n. Antaŭ du jar'o'j ĝi ankoraŭ aparten'is al la vidv'in'o de la juvel'ist'o de Fougeré. Anna Francevna de Fougeré, estim'ind'a kaj tre negoc'em'a sinjor'in'o kvin'dek'jar'a, tri ĉambr'o'j'n el la kvin lu'don'is al du loĝ'ant'o'j: la famili'nom'o de unu est'is, se ni ne erar'as, Belomut, tiu de la du'a ne konserv'iĝ'is.

Nu, antaŭ du jar'o'j en la loĝ'ej'o komenc'iĝ'is ne'klar'ig'ebl'a'j fenomen'o'j: el ĝi sen'spur'e mal'aper'is hom'o'j.

En iu ripoz'tag'o la apartament'o'n vizit'is milici'an'o, li el'ven'ig'is en la antaŭ'ĉambr'o'n la du'a'n loĝ'ant'o'n (kies famili'nom'o perd'iĝ'is) kaj dir'is, ke tiu est'as pet'at'a por unu minut'o ven'i al la milici'ej'o por tie i'o'n sub'skrib'i. La loĝ'ant'o ordon'is al Anfisa, la mal'nov'a kaj fidel'a mastr'um'ist'in'o de Anna Francevna, respond'i al la eventual'a'j telefon'vok'o'j ke li re'ven'os post dek minut'o'j, kaj li for'ir'is kun la ĝentil'a blank'gant'a milici'an'o. Tamen ne nur post dek minut'o'j li ne re'ven'is sed neniam ajn li re'ven'is. La plej mir'ind'a est'is tio, ke, evident'e, kun li mal'aper'is ankaŭ la milici'an'o.

La pi'a, aŭ, se dir'i la tut'a'n ver'o'n, la superstiĉ'a Anfisa sen ĉirkaŭ'fraz'o deklar'is al si'a ĉagren'it'a mastr'in'o, ke tio est'as sorĉ'o, ke ŝi bon'eg'e sci'as, kiu for'port'is la loĝ'ant'o'n kaj la milici'an'o'n, sed antaŭ'nokt'e ŝi mal'vol'as dir'i tio'n. Do, est'as sci'at'e, ke unu foj'o'n komenc'iĝ'int'e la sorĉ'o iĝ'as ne'halt'ig'ebl'a. La du'a loĝ'ant'o mal'aper'is, kiom ni memor'as, lund'e, kaj je la merkred'o mal'aper'is, kvazaŭ en'glut'it'e de la ter'o, Belomut — kvankam, ver'dir'e, ĉe ali'a'j cirkonstanc'o'j. Kiel kutim'e, je la maten'o ven'is la aŭtomobil'o por vetur'ig'i li'n al la ofic'ej'o, sed post'e ĝi neniu'n re'port'is kaj mem neniam re'aper'is.

La aflikt'eg'o kaj la terur'o de Mme Belomut est'is ne'pri'skrib'ebl'a'j. Sed, ho ve, ambaŭ ne daŭr'is long'e. En tiu sam'a nokt'o, re'ven'int'e kun Anfisa de la vila'o, kiu'n Anna Francevna ial hast'e vizit'is, ŝi jam ne trov'is civit'an'in'o'n Belomut en la loĝ'ej'o. Pli ol tio: la pord'o'j de ambaŭ ĉambr'o'j, kiu'j'n okup'is la ge'edz'o'j Belomut, est'is sigel'it'a'j.

Iel-tiel pas'is du tag'o'j. Je la tri'a tag'o Anna Francevna, kiu dum la last'a'j diurn'o'j sufer'is je sen'dorm'ec'o, sam'e hast'e for'vetur'is al la vila'o ... Ĉu neces'as dir'i, ke ŝi ne re'ven'is!

Rest'int'e sol'a, Anfisa sat'plor'is kaj en'lit'iĝ'is post la unu'a hor'o nokt'e. Ne est'as sci'at'e, kio okaz'is pri ŝi post'e, sed la najbar'o'j el ali'a'j apartament'o'j rakont'is, ke el la n-ro 50 la tut'a'n nokt'o'n aŭd'iĝ'is klak'bru'o'j kaj ke ĝis la maten'o en ĝi'a'j fenestr'o'j hel'is la elektr'a lum'o. Maten'e oni ek'sci'is, ke ankaŭ Anfisa mal'aper'is!

Pri la mal'aper'int'o'j kaj pri la mal'ben'it'a loĝ'ej'o la dom'an'o'j dum long'a temp'o rakont'ad'is ĉi'a'j'n legend'o'j'n, kiel ekzempl'e tiu, ke la magr'a kaj pi'a Anfisa port'is sur si'a velk'int'a brust'o ŝam'a'n sak'et'o'n kun du'dek kvin grand'a'j briliant'o'j, kiu'j aparten'is al Anna Francevna. Ke en la hejt'lign'a ŝed'o de la vila'o, kiu'n hast'e vizit'is Anna Francevna, tut'e mem'e mal'kovr'iĝ'is ne'kalkul'ebl'a trezor'o en form'o de tia'j sam'a'j briliant'o'j kaj car'a'j or'mon'er'o'j ... Kaj tiel plu en la sam'a ĝenr'o. Nu, kio'n ni ne sci'as cert'a, pri tio ni ne respons'as.

Tiel aŭ ali'e, sed la apartament'o rest'is vak'a kaj sigel'it'a nur unu semajn'o'n, post kio tie'n en'loĝ'iĝ'is: la for'pas'int'o Berlioz kun si'a edz'in'o kaj tiu sam'a Steĉjo, ankaŭ kun si'a edz'in'o. Tut'e natur'e, apenaŭ ili si'n instal'is en la mal'ben'it'a loĝ'ej'o, tuj komenc'iĝ'is ĉi'a'j mis'aĵ'o'j. Nom'e, dum unu monat'o mal'aper'is ambaŭ edz'in'o'j. Sed ĉi tiu'j ne sen'spur'e. Pri la edz'in'o de Berlioz est'is rakont'at'e, ke oni vid'is ŝi'n en Ĥarkovo kun balet'estr'o, dum pri la edz'in'o de Steĉjo oni dir'is, ke ŝi re'aper'is ĉe Boĵedomka kie, laŭ klaĉ'o, la direktor'o de Variete'o, profit'ant'e si'a'n sen'nombr'a'n kon'at'ar'o'n, per iu artifik'o sukces'is hav'ig'i al ŝi ĉambr'o'n en plur'famili'a apartament'o, tamen sub la kondiĉ'o, ke neniam ŝi proksim'iĝ'u al la dom'o ĉe Sadovaja ...

Do, Steĉjo ek'ĝem'is. Li vol'is vok'i la mastr'um'ist'in'o'n Grunjo kaj postul'i de ŝi piramidon'o'n, sed li tuj kompren'is, ke tio est'as stult'aĵ'o ... ke natur'e, Grunjo ne uz'as piramidon'o'n. Li prov'is serĉ'i help'o'n de Berlioz, du'foj'e li ĝem'vok'is: “Miĉjo ... Miĉjo ...” sed, vi mem tio'n kompren'as, li ne ricev'is respond'o'n. En la loĝ'ej'o reg'is absolut'a silent'o.

Mov'int'e la pied'fingr'o'j'n Steĉjo konstat'is, ke li kuŝ'as en ŝtrump'et'o'j; per trem'ant'a man'o li palp'is si'a'n femur'o'n por kompren'i, ĉu li sur'hav'as ankaŭ pantalon'o'n, sed ĉi tio'n li ne sukces'is kompren'i.

Fin'fin'e, konvink'iĝ'int'e ke li est'as for'las'it'a kaj sol'a, ke li pov'as kalkul'i je nenies help'o, li decid'is si'n lev'i, kiom ajn grand'a'n super'hom'a'n fort'o'streĉ'o'n li dev'us far'i.

Steĉjo dis'ig'is la kun'glu'iĝ'int'a'j'n palpebr'o'j'n kaj per la spegul'o li vid'is si'n hom'o kun dis'taŭz'it'a har'ar'o, kun ŝvel'int'a, nigr'a'stopl'a vizaĝ'o, kun sink'int'a'j okul'o'j, sur'hav'ant'a mal'pur'a'n ĉemiz'o'n kun kol'um'o kaj kravat'o, kalson'o'n kaj ŝtrump'et'o'j'n.

Tia li vid'is si'n en la spegul'o, kaj apud la spegul'o li vid'is ne'kon'at'a'n vir'o'n, nigr'e vest'it'a'n, kun nigr'a beret'o.

Steĉjo sid'iĝ'is sur la lit'o kaj kiel ebl'e plej mult'e el'orbit'ig'is la sang'o'ŝvel'a'j'n okul'o'j'n gap'ant'e al la ne'kon'at'o.

Tiu romp'is la silent'o'n, dir'ant'e per pez'a bas'a voĉ'o kaj kun fremd'lingv'a prononc'manier'o la jen'a'j'n vort'o'j'n:

— Bon'a'n tag'o'n, simpati'eg'a Stefano Bogdanoviĉ!

Est'iĝ'is paŭz'o, post kiu per terur'a fort'o'streĉ'o Steĉjo ig'is si'n el'dir'i:

— Kio'n vi vol'as? — kaj konstern'iĝ'is ne re'kon'int'e si'a'n voĉ'o'n. La vort'o'n kio'n li prononc'is sopran'e, vi son'is bas'e kaj pri vol'as li tut'e fiask'is.

La ne'kon'at'o afabl'e rikan'et'is, el'ig'is grand'a'n or'a'n poŝ'horloĝ'o'n kun briliant'a tri'angul'o sur la kovr'il'o, las'is ĝi'n sonor'ig'i dek unu bat'o'j'n kaj dir'is:

— La dek unu'a. Do, ĝust'e unu hor'o'n mi atend'as vi'a'n vek'iĝ'o'n, ĉar vi fiks'is ni'a'n rendevu'o'n por la dek'a ĉe vi. Jen mi est'as!

Steĉjo palp'e trov'is si'a'n pantalon'o'n sur seĝ'o apud la lit'o kaj flustr'is:

— Pardon'u ... — sur'met'int'e la pantalon'o'n li raŭk'e demand'is: — Bon'vol'u dir'i, kiu vi est'as?

Parol'i est'is por li mal'facil'e. Ĉe ĉiu vort'o li sent'is pingl'o'n en'pik'iĝ'i en li'a'n cerb'o'n, kaŭz'ant'e infer'a'n dolor'o'n.

— Kiel do? Eĉ mi'a'n nom'o'n vi forges'is? — rid'et'is la vizit'ant'o.

— Pardon'o'n ... — stertor'is Steĉjo sent'ant'e si'n riĉ'ig'at'a je nov'a post'drink'a simptom'o: al li ŝajn'is, ke la plank'o apud la lit'o i'e'n for'iĝ'is, kaj ke tuj, la kap'o'n mal'supr'e'n, li impet'os al ĉiu'j diabl'o'j en la infer'o'n.

— Kar'a Stefano Bogdanoviĉ, — sagac'e rid'et'ant'e dir'is la ne'kon'at'o, — piramidon'o vi'n ne help'os. Sekv'u la saĝ'a'n maksim'o'n de la antikv'ul'o'j: simil'a'n kurac'u per simil'a. La sol'a rimed'o kiu pov'as vi'n re'viv'ig'i est'as du glas'et'o'j da vodk'o kun varm'a kaj spic'a al'manĝ'aĵ'o.

Steĉjo est'is ruz'ul'o, kaj malgraŭ si'a tut'a mis'fart'o li kompren'is, ke trov'it'e en tia stat'o li prefer'e ĉio'n konfes'u.

— Ver'dir'e, — li komenc'is grand'pen'e mov'ant'e la lang'o'n, — hieraŭ mi iom'et'e ...

— Eĉ ne vort'o'n plu! — respond'is la vizit'ant'o kaj facil'mov'e de'ŝov'is si'n kun la brak'seĝ'o flank'e'n.

Steĉjo rond’okul'e gap'is al la mal'grand'a tabl'o, kie sur plet'o est'is aranĝ'it'a maten'manĝ'o: blank'a pan'o, prem'it'a kaviar'o en vaz'et'o, marin'it'a'j nobl'a'j bolet'o'j sur teler'o, mal'grand'a kaserol'o kaj fin'e, vodk'o en la ampleks'a juvel'ist'vidv'in'a karaf'o. Precip'e frap'is Steĉjon tio, ke la karaf'o est'is nebul'teg'it'a pro mal'varm'o. Ceter'e, tio est'is facil'e kompren'ebl'a, ja ĝi star'is en la gargar'pelv'et'o plen'ŝtop'it'a je glaci'o. Resum'e, la tut'a aranĝ'o est'is plej konven'a kaj kompetent'a.

La ne'kon'at'o ne las'is la mir'eg'o'n de Steĉjo kresk'i ĝis patologi'aĵ'o, tre lert'e verŝ'int'e al li du'on'glas'et'o'n da vodk'o.

— Kaj vi? — pep'is Steĉjo.

— Kun plezur'o!

Per la trem'salt'ant'a man'o Steĉjo port'is la glas'et'o'n al la lip'o'j, la ne'kon'at'o mal'plen'ig'is la si'a'n per unu glut'o. Maĉ'ant'e pec'o'n de kaviar'o Steĉjo tra'puŝ'is la vort'o'j'n:

— Kial do vi ... al'manĝ'et'u!

— Dank'o'n, mi neniam al'manĝ'as, — respond'is la ne'kon'at'o kaj du'a'n foj'o'n plen'ig'is la glas'et'o'j'n. La kaserol'o iĝ'is mal'ferm'it'a, ĝi en'ten'is kolbas'et'o'j'n en tomat'a saŭc'o.

Kaj jen dis'iĝ'is la mal'ben'ind'a verd'o antaŭ la okul'o'j, la vort'o'j iĝ'is prononc'ebl'a'j kaj, plej grav'e, Steĉjo re'memor'is kelk'a'j'n cirkonstanc'o'j'n. Nom'e, ke la afer'o hieraŭ est'is ĉe Sĥodnja, en la vila'o de la skeĉ'ist'o Ĥustov, kie'n tiu Ĥustov vetur'ig'is Steĉjon per taksi'o. Li eĉ re'memor'is, kiel la taksi'o est'is pren'at'a apud Métropole, tie ankoraŭ ĉe'est'is tiu — aktor'o li est'as aŭ io simil'a ... kun port'ebl'a gramofon'o. Jes, jes, jes, tio est'is en la vila'o! La gramofon'o ja hurl'ig'is ĉiu'j'n hund'o'j'n de la ĉirkaŭ'ej'o. Nur la sinjor'in'o kiu'n Steĉjo vol'is kis'i rest'is ne'klar'ig'it'a ... La diabl'o sci'as, kio ŝi est'as ... ĉu en la radiofoni'o ŝi labor'as, ĉu ne.

Do, la hieraŭ'o komenc'is iom post iom mal'obskur'iĝ'i, tamen nun Steĉjon mult'e pli'e interes'is la afer'o'j hodiaŭ'a'j, inter ili la aper'o de la ne'kon'at'o en li'a dorm'o'ĉambr'o, kaj ankoraŭ kun manĝ'o kaj vodk'o. Jen kio'n dezir'ind'us klar'ig'i!

— Nu, mi esper'as ke nun vi re'memor'is mi'a'n nom'o'n, ĉu?

Steĉjo nur hont'ig'it'e rid'et'is kaj sen'help'e dis'ig'is la brak'o'j'n.

— Tamen! Mi vid'as, ke hieraŭ post la vodk'o vi trink'is port'vin'o'n! Kar'ul'o, ja tio'n far'i ne dec'as!

— Mi vol'us pet'i vi'n ke tio rest'u inter ni, — kaĵol'mien'e dir'is Steĉjo.

— Ho, cert'e, cert'e! Sed pri Ĥustov, evident'e, mi ne respons'as.

— Ĉu vi li'n kon'as?

— Hieraŭ mi dum mal'long'a temp'o vid'is li'n en vi'a ofic'ej'o, nu, unu supr'aĵ'a rigard'o sur li'a'n vizaĝ'o'n sufiĉ'as por kompren'i, ke li est'as mal'nobl'a, ĉikan'em'a, sen'princip'a, pug'o'lek'em'a kanajl'o.

“Preciz'eg'e!” pens'is Steĉjo frap'it'e de tiom traf'a, ĝust'a kaj konciz'a karakteriz'aĵ'o de Ĥustov.

Jes, la hieraŭ'o est'is re'konstru'iĝ'ant'a el mal'grand'a'j pec'et'o'j, sed mal'trankvil'o ne for'las'is la direktor'o'n de Variete'o. Nom'e, en la ĵus'a tag'o faŭk'is grand'eg'a nigr'a tru'o. Pardon'o'n, sed ĉi tiu'n beret'hav'a'n ne'kon'at'o'n Steĉjo tut'cert'e ne vid'is hieraŭ en si'a ofic'ej'o.

La vizit'ant'o rimark'is li'a'n embaras'o'n, impon'e dir'is:

— Voland, profesor'o pri nigr'a magi'o, — kaj rakont'is ĉio'n de la komenc'o.

Hieraŭ post'tag'mez'e li ven'is en Moskvon el la ekster'land'o, tuj vizit'is Steĉjon kaj ofert'is si'a'n gast'lud'o'n en Variete'o. Steĉjo telefon'is al la Moskv'o'region'a komision'o pri la spektakl'o'j kaj akord'ig'is la afer'o'n (Steĉjo pal'iĝ'is kaj mir'ig'it'e palpebr'um'is), sub'skrib'is kontrakt'o'n kun profesor'o Voland pri sep el'paŝ'o'j (Steĉjo gap'e mal'ferm'is la buŝ'o'n) kaj inter'konsent'is kun Voland, ke por pri'parol'i kelk'a'j'n detal'o'j'n tiu ven'u al li hodiaŭ maten'e je la dek'a hor'o ... Do, li ven'is!

Ven'int'e li traf'is la mastr'um'ist'in'o'n Grunjo, kiu klar'ig'is al li ke ŝi mem ĵus ven'is, ke ŝi ĉi tie ne loĝ'as, ke Berlioz ne est'as hejm'e, kaj se la vizit'ant'o vol'as parol'i al Stefano Bogdanoviĉ, tiam li mem ir'u en la dorm'o'ĉambr'o'n. Stefano Bogdanoviĉ dorm'eg'as tiom profund'e, ke ŝi ne kapabl'as li'n vek'i. Vid'int'e la stat'o'n de Latronov, la art'ist'o send'is Grunjon al la plej proksim'a nutr'o'vend'ej'o por aĉet'i la vodk'o'n kaj la manĝ'o'n, al la apotek'o por la glaci'o kaj ...

— Permes'u ke mi al vi kvit'iĝ'u, — tut'e frakas'it'e ĝem'is Steĉjo kaj serĉ'is si'a'n bilet'uj'o'n.

— Fi, las'u tiu'n bagatel'o'n! — ek'kri'is la gast'lud'ant'o kaj rifuz'is plu diskut'i ĉi tio'n.

Do, la vodk'o kaj la manĝ'o klar'iĝ'is, kaj tamen Steĉjo plu mien'is plej mizer'e: absolut'e neni'o'n li memor'is pri la kontrakt'o, kaj je si'a kap'o li garanti'us, ke ĉi tiu'n Volandon li hieraŭ ne vid'is. Ĥustov est'is, jes, sed Voland ne est'is.

— Permes'u ĵet'i rigard'o'n sur la kontrakt'o'n, — mal'laŭt'e pet'is Steĉjo.

— Bon'vol'u ...

Steĉjo rigard'is sur la paper'o'n kaj rigid'iĝ'is. Ĉio est'is bon'ord'a. Unu'e, li'a propr'a'man'a aŭdac'a paraf'o! Ĉe la flank'o, oblikv'a skrib'aĵ'o de la man'o de la financ'a direktor'o Rimskij, permes'ant'a antaŭ'pag'i al la art'ist'o Voland dek'mil rubl'o'j'n el la tri'dek kvin mil rubl'o'j ŝuld'ot'a'j al li pro la sep el'paŝ'o'j. Kaj super ĉio, la ricev’atest'o de Voland, ke la dek'mil rubl'o'j'n li jam en'spez'is!

“Kio'n do ĉi tio signif'as?” pens'is la mal'feliĉ'a Steĉjo, kaj ĉio ek'turn'iĝ'is antaŭ li'a'j okul'o'j. Ĉu komenc'iĝ'is jam la sinistr'a'j memor'breĉ'o'j? Tamen mem'kompren'e, post ol la kontrakt'o est'is prezent'it'a, plu las'i vid'i si'a'n mir'o'n est'us rekt'e mal'dec'a. Steĉjo pet'is la gast'o'n pri minut'a for'permes'o, kaj sur la ŝtrump'et'o'j kur'is en la antaŭ'ĉambr'o'n al la telefon'o. Kur'ant'e li kri'is kuir'ej'e'n:

— Grunjo!

Tamen neni'u respond'is. Tiam li ĵet'is rigard'o'n al la pord'o de la kabinet'o de Berlioz, situ'ant'a apud la antaŭ'ĉambr'o, kaj ĉi tiam, laŭ la rutin'a dir'manier'o, li halt'is kvazaŭ al'forĝ'it'e al si'a lok'o: sur la ans'o de la pord'o li vid'is ŝnur'o'n kun grand'eg'a sigel'o. “Salut'o'n!” iu paf'kri'is en li'a kap'o, “Mank'is nur ĉi tio!” Nun li'a'j pens'o'j rul'iĝ'is laŭ du'obl'a rel'voj'o, sed, kiel ĉiam dum katastrof'o, sam'direkt'e kaj ĝeneral'e la diabl'o sci'as kie'n. La tut'a'n konfuz'eg'o'n en la kap'o de Steĉjo mal'facil'as prezent'i. Unu'e est'is la diabl'aĵ'o pri la nigr'a beret'o, mal'varm'a vodk'o kaj la ne'imag'ebl'a kontrakt'o — kaj nun, bon'vol'u vid'i, krom ĉio ĉi ankoraŭ la sigel'o sur la pord'o! Rakont'u al iu ajn ke Berlioz i'o'n tia'n far'is — ja neni'u ĝi'n kred'os, nu neni'u! Sed la sigel'o, jen ĝi est'as! Hm ...

Ĉi tiam en li'a cerb'o ek'zum'is plej mal'agrabl'a'j pens'et'aĉ'o'j pri la artikol'o kiu'n li — domaĝ'a koincid'o! — antaŭ kelk'a'j tag'o'j trud'is al Berlioz por publik'ig'o en li'a revu'o. Ver'dir'e, tut'e stult'a artikol'o! Kaj tut'e fuŝ'a, kaj la pag'o mizer'a ...

La re'memor'o'n pri la artikol'o tuj sekv'is la re'memor'o pri dub'ind'a inter'parol'o, okaz'int'a, kiom li memor'is, la du'dek kvar'a'n de april'o vesper'e, ĝust'e tie, en la manĝ'o'ĉambr'o, kiam Steĉjo vesper'manĝ'is kun Berlioz. Nu, natur'e, strikt'a'senc'e tiu'n ĉi inter'parol'o'n oni ne pov'us kvalifik'i dub'ind'a (tia'n Steĉjo neniam akcept'us), sed ĝi est'is inter'parol'o pri mal'neces'a tem'o. Tut'e liber'e, civit'an'o'j, oni pov'us pri tio ne parol'i. Tut'cert'e, antaŭ la sigel'o oni pov'us rigard'i ĝi'n bagatel'o, sed nun, kun la sigel'o ...

“Aĥ, Berlioz, Berlioz!” bol'is la pens'o'j en la cerb'o de Steĉjo, “Ja ĉi tio'n mi ne pov'as en'kap'ig'i!”

Sed nun ne est'is temp'o por mal'ĝoj'ad'o, kaj Steĉjo disk'is la numer'o'n de le kabinet'o de Rimskij, financ'a direktor'o de Variete'o.

La situaci'o est'is tikl'a: unu'flank'e, la ali'land'an'o pov'us ofend'iĝ'i ke Steĉjo li'n kontrol'as post ol li prezent'is la kontrakt'o'n, kaj al'flank'e, parol'i al la financ'a direktor'o est'is tre mal'facil'e. Nu fakt'e, oni ja ne pov'us li'n demand'i: “Dir'u, ĉu mi far'is hieraŭ kontrakt'o'n je tri'dek kvin mil rubl'o'j kun profesor'o pri nigr'a magi'o?” Tut'e mal'taŭg'a demand'o!

— Jes! — en la aŭd'il'o ek'son'is la akr'a, mal'agrabl'a voĉ'o de Rimskij.

— Bon'a'n tag'o'n, Gregoro Daniloviĉ, — mal'laŭt'e ek'parol'is Steĉjo, — telefon'as Latronov. Jen kia afer'o ... hm ... hm ... ĉe mi sid'as tiu ... he ... art'ist'o Voland ... Do ... mi vol'is demand'i, kio est'as pri la hodiaŭ'a vesper'o?

— Ah, la nigr'a magi'ist'o? — respond'is Rimskij en la aŭd'il'o, — la afiŝ'o'j tuj ven'os.

— Ah ha, — dir'is Steĉjo per mal'fort'a voĉ'o, — do, ĝis ...

— Ĉu baldaŭ vi ven'os? — demand'is Rimskij.

— Post du'on'hor'o, — respond'is Steĉjo kaj, pend'ig'int'e la aŭd'il'o'n, li prem'is si'a'n brul'ant'a'n kap'o'n per la man'o'j. Aĥ, kia fi'eg'a rezult'as aĉ'aĵ'o! Kio okaz'is pri la memor'o, civit'an'o'j? Kio?

Tamen plu rest'ad'i en la antaŭ'ĉambr'o est'us mal'ĝentil'e, kaj Steĉjo rapid'e far'is plan'o'n: li ĉiel kaŝ'u si'a'n ne'kred'ebl'a'n memor'tru'o'n, kaj nun antaŭ ĉio li ruz'e parol'ig'u la ali'land'an'o'n, kio'n do ĉi tiu intenc'as hodiaŭ prezent'i en la al Steĉjo konfid'it'a Variete'o?

Steĉjo si'n for'turn'is de la aparat'o kaj en la antaŭ'ĉambr'a spegul'o, jam de'long'e ne pur'ig'at'a de la mal'diligent'a Grunjo, li klar'e vid'is strang'a'n stang'o'figur'a'n long'ul'o'n kun naz'um'o (aĥ, se Ivan'o Nikolaiĉ est'us tie! Li tuj est'us re'kon'int'a la ul'o'n!). Nu, la hom'o spegul'iĝ'is kaj mal'aper'is. Alarm'it'e, Steĉjo pli atent'e rigard'is tra la antaŭ'ĉambr'o kaj du'a'foj'e li ricev'is ek'puŝ'o'n, ĉar en la spegul'o pas'is grand'eg'a nigr'a vir'kat'o kaj sam'e mal'aper'is.

Por unu moment'o li'a kor'o ek'halt'is, li ŝancel'iĝ'is.

“Kio do est'as ĉi tio?” li pens'is, “ĉu mi frenez'iĝ'as? De kie ven'as tiu'j spegul'bild'o'j?!” Rigard'ant'e tra la antaŭ'ĉambr'o li tim'ig'it'e kri'is:

— Grunjo! Kial ĉe ni vag'as kat'o? Kiel ĝi traf'is ĉi tie'n? Kaj la ali'a ul'o?”

— Trankvil'iĝ'u, Stefano Bogdanoviĉ, — respond'is voĉ'o, tamen ne tiu de Grunjo, sed la voĉ'o de la gast'o el la dorm'o'ĉambr'o, — la kat'o est'as mi'a. Ne nervoz'um'u. Koncern'e al Grunjo, ŝi ne est'as ĉi tie, mi send'is ŝi'n al Voroneĵ, ŝi'a nask'iĝ'lok'o, ĉar ŝi plend'is, ke vi jam de'long'e re'ten'as ŝi'a'n feri'o'n.

Tiu'j vort'o'j est'is tiom surpriz'a'j kaj absurd'a'j, ke Steĉjo decid'is, ke li mis'aŭd'is. Tut'e konstern'it'e li trot'et'is en la dorm'o'ĉambr'o'n kaj stupor'iĝ'is sur la sojl'o. Li'a'j har'o'j mov'iĝ'et'is kaj sur li'a frunt'o ek'bril'is mal'grand'a'j ŝvit'gut'et'o'j.

La gast'o ne plu est'is sol'a en la dorm'o'ĉambr'o, nun li hav'is kompani'o'n. La du'a'n brak'seĝ'o'n okup'is la individu'o kiu'n Steĉjo ĵus vizi'is en la antaŭ'ĉambr'o. Nun li est'is klar'e vid'ebl'a: plum'simil'a'j lip'har'o'j, unu vitr'o de la naz'um'o bril'et'as, la ali'a mank'as. Sed en la ĉambr'o est'is io ankoraŭ pli mal'bon'a: sur la juvel'ist'vidv'in'a puf'taburet'o sen'ĝen'e du'on'kuŝ'aĉ'is iu tri'a, nom'e, la tim'ig'e grand'a nigr'a kat'o, ten'ant'a en unu pied'o glas'et'o'n da vodk'o kaj en la ali'a, fork'o'n kun al'pik'it'a fung'o marin'it'a.

La lum'o, eĉ sen tio magr'a en la dorm'o'ĉambr'o, komenc'is esting'iĝ'i antaŭ la okul'o'j de Steĉjo. “Est'as do tiel ke oni frenez'iĝ'as” li pens'is kroĉ'ant'e si'n je la pord'o'kadr'o.

— Mi vid'as, kar'eg'a Stefano Bogdanoviĉ, ke vi est'as iom surpriz'it'a, ĉu? — demand'is Voland la klak'ant'a'n per la dent'o'j direktor'o'n de Variete'o. — Tamen la afer'o est'as neniom mir'ind'a. Tio est'as mi'a sekv'ant'ar'o.

Ĉe tiu'j vort'o'j la kat'o el'trink'is si'a'n vodk'o'n kaj la man'o de Steĉjo glit'is laŭ la pord'o'kadr'o mal'supr'e'n.

— Nu, mi'a sekv'ant'ar'o bezon'as lok'o'n, — daŭr'ig'is Voland, — tiel ke unu el ni est'as tro'a en la loĝ'ej'o. Al mi ŝajn'as ke tiu tro'a est'as ĝust'e vi!

— Ili, ili est'as tro'a! — kapr'o'voĉ'e kun'kant'is la kvadrat'it'a long'ul'o, parol'ant'e pri Steĉjo en la lake'ec'a plural'o. — Ĝeneral'e dum la last'a temp'o ili ne'kred'ebl'e pork'um'as. Ili drink'as, mis'uz'as si'a'n pozici'o'n por mal'ĉast'ad'i kun la vir'in'o'j, en la ofic'o ili far'as neni'o'n, nek pov'as i'o'n far'i, ĉar ili neni'o'n ajn kompren'as pri la task'o al ili komisi'it'a. Al la super'ul'o'j ili ĵet'as polv'o'n en la okul'o'j'n!

— La ofic'a'n aŭt'o'n li mis'uz'as! — hipokrit'e al'don'is la kat'o maĉ'ant'e la fung'o'n.

Kaj ĉi tiam, dum Steĉjo, tut'e sink'int'e sur la plank'o'n, per sen'fort'a man'o grat'is la pord'o'kadr'o'n, okaz'is la kvar'a, last'a aper'o en la loĝ'ej'o.

Rekt'e el la plen'statur'a spegul'o el'ir'is mal'alt'a sed ekster'ordinar'e larĝ'a'ŝultr'a individu'o, kun bul'ĉapel'o sur la kap'o kaj kun el'buŝ'ig'it'a kojn'o'dent'eg'o hid'ig'ant'a jam sen tio mir'ind'e mal'log'a'n fizionomi'o'n. Krom'e, li'a har'ar'o est'is fajr'e ruĝ'a.

— Ĝeneral'e, — li en'miks'iĝ'is en la konversaci'o'n, — mi ne kompren'as, kiel li pov'is iĝ'i direktor'o, — la ruf'ul'o parol'is pli kaj pli naz'son'e, — li tiom sam'e est'as direktor'o, kiom mi est'as episkop'o!

— Vi ne simil'as episkop'o'n, Azazello, — rimark'is la kat'o pren'ant'e al si kolbas'et'o'n sur la teler'o'n.

— Ja ĝust'e pri tio mi parol'as, — naz'voĉ'is la ruf'ul'o kaj, si'n turn'int'e al Voland, li respekt'e al'don'is: — Permes'u, messire, li'n eksped'i al ĉiu'j diabl'o'j?

— Huŝ!! — subit'e sput'is la kat'o hirt'ig'ant'e si'a'n har'ar'o'n.

Kaj la dorm'o'ĉambr'o ek'turn'iĝ'is ĉirkaŭ Steĉjo, li'a kap'o puŝ'iĝ'is kontraŭ la pord'o'kadr'o kaj sven'ant'e li pens'is: “Mi mort'as...”

Sed li ne mort'is. Kiam li mal'ferm'et'is la okul'o'j'n, li vid'is si'n sid'ant'a sur io ŝton'a. Ĉirkaŭ li aŭd'iĝ'is kontinu'a bru'o. Bon'e mal'ferm'int'e la okul'o'j'n li vid'is, ke bru'as la mar'o, eĉ pli ol tio'n, ke ond'o balanc'as tuj sub li'a'j pied'o'j, resum'e, ke li sid'as sur la pint'o de mole'o, ke sub li lazur'as bril'ant'a mar'o, kaj mal'antaŭ'e sur la mont'o'j etend'iĝ'as bel'a urb'o.

Steĉjo ne sci'is, kiel konven'as kondut'i en simil'a'j okaz'o'j. Li lev'is si'n sur la trem'ant'a'j'n gamb'o'j'n kaj ir'is sur la mole'o al la bord'o.

Sur la mole'o star'is vir'o, li fum'is kaj kraĉ'ad'is en la mar'o'n. Steĉjon li rigard'is per sovaĝ'a'j okul'o'j kaj ĉes'is kraĉ'i. Tiam Steĉjo far'is jen'o'n: li sur'genu'iĝ'is antaŭ la ne'kon'at'a fum'ul'o kaj dir'is:

— Mi vi'n pet'eg'as, dir'u, kiu est'as tiu urb'o?

— Ne mal'bon'e! — dir'is la sen'kor'a fum'ul'o.

— Mi ne est'as ebri'a, — raŭk'e protest'is Steĉjo, — mi est'as mal'san'a, io mi'n traf'is, mi est'as mal'san'a ... Kie mi est'as? Kiu est'as tiu urb'o?

— Nu, Jalt'o ...

Steĉjo mild'e ek'spir'is, sink'is sur la flank'o'n, li'a kap'o puŝ'iĝ'is kontraŭ la varm'a pavim'er'o de la mole'o. La konsci'o li'n for'las'is.

11

La dis'du'iĝ'o de Ivan'o

La trans'river'a pin’arb'ar'o, sur kiu'n antaŭ unu hor'o ankoraŭ lum'is la maj'a sun'o, mal'klar'iĝ'is, dis'flu'is, kaj perd'iĝ'is.

La dens'a akv'o'vual'o torent'is mal'supr'e'n. En la ĉiel'o foj'o'n post foj'o flam'iĝ'is fajr'o'faden'o'j, la ĉiel'o krev'ad'is, la ĉambr'o'n de la mal'san'ul'o inund'ad'is tim'ig'a trem'bril'a lum'o.

Ivan'o mal'laŭt'e plor'is sid'ant'e sur la lit'o kaj rigard'ant'e la mal'klar'a'n river'o'n ŝaŭm'e bol'i. Ĉe ĉiu tondr'o'bat'o li ĝem'et'is kaj kaŝ'is la vizaĝ'o'n en la man'o'j. Paper'foli'o'j kovr'it'a'j per li'a'j skrib'aĵ'o'j dis'e kuŝ'is sur la plank'o; ili'n for'blov'is de la tabl'et'o vent'o'puŝ'o penetr'int'a en la ĉambr'o'n ĵus antaŭ la fulm'o'tondr'o.

La prov'o'j de la poet'o verk'i deklar'o'n pri la danĝer'a konsil'ist'o rezult'ig'is neni'o'n. Ricev'int'e de la dik'a vic'kurac'ist'in'o, kies nom'o est'is Praskovja Fjodorovna, paper'o'n kaj krajon'stump'o'n, li, antaŭ'ĝu'ant'e labor'o'n, frot'is si'a'j'n man'o'j'n kaj hast'e si'n instal'is ĉe la tabl'et'o. La unu'a'j lini'o'j prosper'is al li sufiĉ'e facil'e:

“Al la milici'o. De la membr'o de MASSOLIT I.N.Sen'hejm'ul'o. Deklar'o. Hieraŭ vesper'e mi kun la for'pas'int'o M.A.Berlioz ven'is al la Patriarĥa lag'et'o ...”

Kaj ĉi tie la poet'o halt'is, precip'e embaras'it'e de la vort'o for'pas'int'o. Jam la komenc'o prezent'is absurd'aĵ'o'n: kiel do — “ven'is kun la for'pas'int'o”? La for'pas'int'o'j ja ne promen'as! Cert'e, tiel li risk'as ŝajn'i frenez'ul'o!

Tio'n pens'int'e Ivan'o ŝanĝ'is la skrib'it'a'n. Rezult'is jen'o: ... kun M.A. Berlioz, post'e for'pas'int'a ... Ankaŭ ĉi tio ne kontent'ig'is la aŭtor'o'n. Li prov'is tri'a'n redakci'o'n, kiu tamen rezult'is eĉ pli mal'bon'a ol la du unu'a'j: Berlioz, sur'vetur'ot'a de tram'o ... — tiom pli, ke en la afer'o'n implik'iĝ'is la de neni'u kon'at'a sam'nom'a kompon'ist'o, kaj li dev'is preciz'ig'i: “kaj ne la kompon'ist'o”.

Tiu'j du Berliozoj el'ĉerp'is li'a'n pacienc'o'n, li ĉio'n for'strek'is kaj decid'is komenc'i rekt'e per io tre efekt'a, por tuj kapt'i la atent'o'n de la leg'ant'o: li skrib'is, ke la kat'o prov'is en'vagon'iĝ'i en la tram'o'n, post'e li re'ven'is al la epizod'o pri la for'tranĉ'it'a kap'o. La kap'o kaj la antaŭ'dir'o de la konsil'ist'o pens'ig'is li'n pri Ponci'o Pilato, kaj por pli'a konvink'iv'o Ivan'o decid'is prezent'i la rakont'o'n pri la prokurator'o ek'de la moment'o, kiam tiu en blank'a mantel'o kun sang'ruĝ'a sub'ŝtof'o el'ir'is en la portik'o'n de la Heroda palac'o.

Ivan'o fervor'e labor'is, i'o'n el'strek'ad'is, super'skrib'ad'is nov'a'j'n vort'o'j'n kaj eĉ prov'is desegn'i Ponci'o'n Pilaton kaj la kat'o'n sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j. Tamen la desegn'aĵ'o'j mal'mult'e help'is, kaj ju pli li avanc'is, des pli konfuz'a kaj ne'kompren'ebl'a iĝ'is la deklar'o de la poet'o.

Proksim'um'e en la temp'o kiam, stern'iĝ'int'e el la mal'proksim'o, la tim'ig'a nub'eg'o kun si'a fum'ant'a rand'o kovr'is la pin’arb'ar'o'n kaj ek'blov'is la vent'o, Ivan'o konsci'is, ke li sen'fort'iĝ'is, ke la deklar'o'n li ne sukces'os ord'ig'i; sen zorg'i pri la dis'flug'int'a'j foli'o'j li amar'e kaj mal'laŭt'e ek'plor'is.

La bon'kor'a vic'kurac'ist'in'o Praskovja Fjodorovna vizit'is la poet'o'n dum la fulm'o'tondr'o, mal'trankvil'iĝ'is vid'ant'e li'n plor'i, kun'tir'is la kurten'o'j'n por ke la fulm'o'j ne tim'ig'u la mal'san'ul'o'n, kolekt'is la foli'o'j'n de sur la plank'o kaj ten'ant'e ili'n en la man'o kur'is por ven'ig'i la kurac'ist'o'n.

Tiu ven'is, far'is al Ivan'o injekt'o'n en la brak'o'n kaj asert'is al li, ke li ne plu plor'os, ke ĉio ĉi pas'os, ĉio ŝanĝ'iĝ'os kaj ĉio forges'iĝ'os.

La kurac'ist'o dir'is ver'o'n. Baldaŭ la trans'river'a pin’arb'ar'o re'pren'is si'a'n antaŭ'a'n aspekt'o'n. Ĉiu ĝi'a pin'o klar'e desegn'iĝ'is sub la ĉiel'o, lav'it'a ĝis la antaŭ'a pur'a lazur'o; ankaŭ la river'o kviet'iĝ'is. Tuj post la injekt'o la angor'o de Ivan'o komenc'is esting'iĝ'i, tiel ke nun la poet'o trankvil'e kuŝ'is sur si'a lit'o kaj rigard'is la ĉiel’ark'o'n etend'it'a'n sur la firmament'o.

Tiel daŭr'is ĝis la vesper'o, kaj li eĉ ne rimark'is la ĉiel'ark'o'n dis'flu'i, nek la ĉiel'o'n iĝ'i mal'gaj'a kaj pal'a, nek la pin'arb'ar'o'n nigr'iĝ'i.

Trink'int'e varm'eg'a'n lakt'o'n, Ivan'o si'n re'kuŝ'ig'is kaj mem mir'is pri tio, kiel ŝanĝ'iĝ'is li'a'j pens'o'j. Iel mild'iĝ'is la re'memor'o pri la mal'ben'ind'a demon'kat'o, ne plu horor'a est'is la for'tranĉ'it'a kap'o, kaj for'las'int'e tiu'j'n ide'o'j'n Ivan'o konstat'is, ke fin'fin'e, en la klinik'o est'as tut'e ne'mal'bon'e, ke Stravinskij est'as klar'a kap'o kaj fam'ul'o, ke hav'i kun li afer'o'n est'as tre agrabl'a. Krom'e, la vesper'a aer'o est'as arom'a kaj freŝ'a post la fulm'o'tondr'o.

La dom'o de mal'ĝoj'o est'is en'dorm'iĝ'ant'a. En la kviet'a'j koridor'o'j esting'iĝ'is la diafan'a'j blank'a'j ampol'o'j kaj anstataŭ ili konform'e al la regul'ar'o hel'iĝ'is mal'fort'a'j blu'a'j nokt'o'lamp'et'o'j, ĉiam pli mal'oft'e tra la pord'o aŭd'iĝ'is delikat'a paŝ'et'ad'o de la vic'kurac'ist'in'o'j sur la gum'a'j mat'o'j de la koridor'o.

Nun Ivan'o kuŝ'is en dolĉ'a langvor'o, rigard'is jen la lamp'o'ŝirm'il'o'n, kiu de la plafon'o verŝ'is mild'ig'it'a'n lum'o'n, jen la lun'o'n, lev'iĝ'ant'a'n de mal'antaŭ la nigr'a arb'ar'o, kaj inter'parol'is kun si mem.

— Kial do mi tiel ekscit'iĝ'is pri tio, ke Berlioz traf'is sub la tram'o'n? — rezon'is la poet'o. — Fin'fin'e, las'u mi li'n al li'a sort'aĉ'o! Ja nek per Eva nek per Adamo mi est'as li'a parenc'o. Se ekzamen'i la afer'o'n tut'e objektiv'e, end'os agnosk'i, ke mi, fakt'e, nur tre supr'aĵ'e kon'is la for'pas'int'o'n. Ja kio'n mi pri li sci'is? Absolut'e neni'o'n, krom ke li est'is kalv'a kaj terur'e elokvent'a. Kaj plu, civit'an'o'j, — daŭr'ig'is Ivan'o iu'n al'parol'ant'e, — ni esplor'u jen'o'n: Kial do mi, bon'vol'u tio'n al mi mal'konfuz'i, ek'furioz'is kontraŭ tiu mister'a konsil'ist'o, profesor'o kaj magi'ist'o kun li'a mal'plen'a kaj nigr'a okul'o? Pro kio est'is la tut'a absurd'a post'kur'o, en kalson'o kaj kun kandel'et'o en la man'o, kio'n cel'is la hid'a pelmel'o en la restoraci'o?

— Tamen, tamen! — subit'e per sever'a voĉ'o obĵet'is de ie, ĉu de intern'e, ĉu de super la orel'o, la antaŭ'a Ivan'o al la Ivan'o nov'a, — pri tio, ke la kap'o de Berlioz iĝ'os for'tranĉ'it'a ja li antaŭ'sci'is, ĉu? Kiel oni ne ekscit'iĝ'u?

— Nu, kamarad'o'j, kiu tio'n kontraŭ'dir'as! — respond'is la nov'a Ivan'o al la arkaik'a, antaŭ'a Ivan'o. — Ke la afer'o est'as suspekt'ind'a, tio klar'as eĉ al infan'o. Li est'as person'o ne'ordinar'a kaj cent'procent'e mister'a. Sed ĝust'e tio ja est'as la plej interes'a! Hom'o, kiu person'e kon'is Ponci'o'n Pilaton, kio'n pli interes'a'n oni pov'as dezir'i? Kaj anstataŭ far'i tiu'n stult'a'n kverel'aĉ'o'n ĉe la Patriarĥa, oni pov'is ja ĝentil'e li'n demand'i, kio post'e okaz'is pri Pilato kaj Ha-Nocri. Ĉu tio ne est'us mult'e pli inteligent'a?

» Mal'e, mi okup'iĝ'is pri i'a'j sen'senc'aĵ'o'j! Vid'u, kia grav'a event'o: ĉef'redaktor'o de beletr'a revu'o sur'vetur'it'a de tram'o! Do kio, ĉu la revu'o ĉes'os aper'ad'i? Fin'fin'e, la hom'o ja est'as mort'em'a, eĉ, kiel oni tre ĝust'e rimark'ig'is, subit'mort'em'a. Nu, est'u pac'o al li'a cindr'o! Est'os ali'a ĉef'redaktor'o, ebl'e eĉ pli elokvent'a ol la ĵus'a.

Post ne'long'a du'on'dorm'o la nov'a Ivan'o malic'et'e demand'is la antaŭ'a'n Ivan'o'n:

— Resum'e, kio mi est'as laŭ tiu afer'o?

— Kreten'o! — klar'e respond'is de ie bas'o, aparten'ant'a al neni'u el la du Ivan'o'j kaj eg'e simil'a al la bas'o de la konsil'ist'o.

Ial neniom ofend'it'e per la vort'o kreten'o, kaj eĉ agrabl'e surpriz'it'e, Ivan'o rid'et'is kaj re'sink'is en la du'on'dorm'o'n. Silent'paŝ'e est'is ven'ant'a sonĝ'o, jam ek'aper'is la elefant'o'krur'a palm'o, kaj la kat'o preter'pas'is — neniel tim'ig'a, eĉ amuz'a; do, Ivan'o est'is plen'e en'dorm'iĝ'ont'a, kiam subit'e la krad'o sen'bru'e for'glit'is flank'e'n kaj sur la balkon'o vid'iĝ'is mister'a siluet'o evit'ant'a la lun'lum'o'n kaj minac'ant'a Ivan'o'n per la fingr'o.

Sen mal'plej'a ek'tim'o Ivan'o si'n lev'et'is sur la lit'o kaj vid'is vir'o'n star'i sur la balkon'o. Tiu vir'o met'is la fingr'o'n sur si'a'j'n lip'o'j'n kaj flustr'is:

— Ŝŝ!

13

La hero'o aper'as

Do, la ne'kon'at'o minac'is Ivan'o'n per la fingr'o kaj flustr'is: “ŝŝ!”

Ivan'o mal'lev'is la pied'o'j'n sur la plank'o'n kaj streĉ'is la vid'o'n. De la balkon'o en la ĉambr'o'n si'n'gard'em'e rigard'is vir'o, raz'it'a, pint'a'naz'a, kun mal'kviet'a'j okul'o'j kaj kun tuf'o da mal'hel'a'j har'o'j fal'int'a sur la frunt'o'n; li pov'us aĝ'i tri'dek ok jar'o'j'n.

Cert'iĝ'int'e, ke Ivan'o est'as sol'a, la mister'a vizit'ant'o dum kelk'a temp'o atent'e aŭskult'is, post'e kuraĝ'iĝ'is kaj paŝ'is en la ĉambr'o'n. Ĉi tiam Ivan'o rimark'is, ke la hom'o est'as vest'it'a kiel pacient'o. Li sur'hav'is sub'vest'o'j'n, griz'brun'a'n kitel'o'n loz'e pend'ant'a'n de la ŝultr'o'j, pantofl'o'j'n met'it'a'j'n sur la nud'a'j'n pied'o'j'n.

La en'ven'int'o palpebr'um'is al Ivan'o, en'poŝ'ig'is ŝlos'il'fask'o'n, flustr'e demand'is: “Ĉu vi permes'as, ke mi sid'iĝ'u?”, kaj ricev'int'e kap'jes'o'n li okup'is la brak'seĝ'o'n.

— Kiel vi pas'is ĉi tie'n? — Ivan'o demand'is flustr'e, obe'ant'e la sek'a'n minac'ant'a'n fingr'o'n, — la balkon'krad'o'j ja est'as ŝlos'it'a'j!

— La krad'o'j est'as ŝlos'it'a'j, — konfirm'is la gast'o, — sed ni'a Praskovja Fjodorovna est'as plej bon'kor'a kaj, ho ve, distr'iĝ'em'a hom'o. Antaŭ unu monat'o mi ŝtel'is ŝi'a'n ŝlos'il'fask'o'n kaj tio ebl'ig'as al mi el'ir'i sur la ekster'a'n balkon'o'n, kiu etend'iĝ'as laŭ la tut'a etaĝ'o, kaj tial mi pov'as, foj'foj'e, vizit'i mi'a'j'n najbar'o'j'n.

— Se vi pov'as el'ir'i sur la balkon'o'n, vi ankaŭ pov'as fuĝ'i, ĉu? Aŭ est'as tro alt'e?

— Ne, — firm'e respond'is la vizit'ant'o, — mi ne pov'as fuĝ'i de ĉi tie ne pro la alt'o, sed ĉar mi ne hav'as kie'n fuĝ'i. — Post paŭz'o li al'don'is: — Do, oni gast'as, ĉu?

— Oni gast'as, — respond'is Ivan'o fiks'e rigard'ant'e la brun'a'j'n, tre mal'kviet'a'j'n okul'o'j'n de la ven'int'o.

— Jes ... — ĉi tiam la vizit'ant'o subit'e mal'trankvil'iĝ'is, — Mi esper'as, vi ne est'as furioz'ul'o? Ĉar vid'u, mi ne pov'as sufer'i bru'o'n, kverel'o'j'n, per'fort'o'n kaj simil'a'j'n afer'o'j'n. Precip'e mal'am'as mi la hom'a'n kri'ad'o'n — la dolor'a'n, la furioz'a'n, ĉi'a'n ajn. Trankvil'ig'u mi'n, dir'u, vi ne est'as furioz'ul'o, ĉu?

— Hieraŭ en restoraci'o mi pugn'is iu'n sur la muzel'o'n, — brav'e konfes'is la ali'iĝ'int'a poet'o.

— Motiv'o? — sever'e demand'is la gast'o.

— Ver'dir'e, sen motiv'o, — respond'is Ivan'o embaras'it'e.

— Fi! — mal'aprob'is la vizit'ant'o la ag'o'n de Ivan'o, kaj al'don'is: — Ceter'e, kial vi dir'as “pugn'is sur la muzel'o'n”? Tio ja ne est'as tut'e cert'a, ĉu hom'o hav'as muzel'o'n aŭ vizaĝ'o'n. Tamen ver'ŝajn'e ja vizaĝ'o'n. Kaj pugn'i ... Ne, ĉi tio'n vi rezign'u por ĉiam.

Admon'int'e Ivan'o'n la gast'o demand'is:

— Vi'a profesi'o?

— Poet'o, — ial mal'volont'e konfes'is Ivan'o.

La ven'int'o ĉagren'iĝ'is.

— De'nov'e mis'ŝanc'o! — li ek'kri'is sed tuj si'n re'kapt'is, pardon'pet'is kaj demand'is: — Kaj kiu est'as vi'a famili'nom'o?

— Sen'hejm'ul'o.

— Eh ... — grimac'is la gast'o.

— Do, vi mal'ŝat'as mi'a'j'n vers'o'j'n, ĉu? — sci'vol'e demand'is Ivan'o.

— Mal'ŝat'eg'as.

— Vi kiu'j'n leg'is?

— Ne leg'is mi vi'a'j'n vers'o'j'n! — nervoz'e ek'kri'is la ven'int'o.

— Kiel do vi juĝ'as?

— Kial ne, — respond'is la gast'o, — ĉu mi ne leg'is la vers'o'j'n de ali'a'j? Ceter'e ... ĉu tamen mirakl'o? Bon'e, mi akcept'os vi'a'n juĝ'o'n. Dir'u mem, ĉu bon'a'j est'as vi'a'j vers'o'j?

— Ili est'as monstr'a'j, — dir'is Ivan'o, subit'e mal'kaŝ'e kaj kuraĝ'e.

— Ne plu verk'u! — pet'eg'is la vizit'ant'o.

— Mi ĵur'e promes'as! — solen'e dir'is Ivan'o.

La ĵur'o'n konfirm'is man'prem'o, kaj ĉi tiam el la koridor'o aŭd'ig'is mal'bru'a'j paŝ'o'j kaj voĉ'o'j.

— Ŝŝ! — la gast'o flustr'is, el'salt'is sur la balkon'o'n kaj ŝlos'is post si la krad'o'n.

Praskovja Fjodorovna en'ven'is, demand'is, kiel Ivan'o fart'as kaj ĉu li prefer'as dorm'i en mal'lum'o. Ivan'o pet'is la vic'kurac'ist'in'o'n las'i la lum'o'n kaj ŝi for'ir'is, dezir'int'e al la mal'san'ul'o bon'a'n nokt'o'n. Kaj kiam ĉio kviet'iĝ'is, re'ven'is la gast'o.

Li flustr'e inform'is Ivan'o'n, ke en la 119-an ĉambr'o'n est'as ven'ig'it'a nov'ul'o, sen'ĉes'e balbut'ant'a i'o'n pri valut'o en ventol'tru'o kaj ĵur'ant'a, ke en li'a dom'o ĉe Sadovaja ek'loĝ'is demon'o'j.

— Li furioz'as mal'ben'ant'e Puŝkin'o'n kaj kri'ad'as: “Diboĉadov, bis, bis!” — parol'ant'e, la gast'o plur'foj'e angor'e trem'is. Trankvil'iĝ'int'e, li de'nov'e si'n sid'ig'is, dir'is: — Ceter'e, ni li'n las'u, — kaj daŭr'ig'is la inter'parol'o'n kun Ivan'o: — Do, kial vi est'as ĉi tie?

— Pro Ponci'o Pilato, — mis'humor'e rigard'int'e la plank'o'n dir'is Ivan'o.

— Kio'n?! — kri'is la gast'o forges'int'e ĉi'a'n prudent'o'n, kaj mem ŝtop'is al si la buŝ'o'n per la man'o, — kia ne'kred'ebl'a koincid'o! Mi vi'n pet'eg'as, rakont'u!

Ial Ivan'o sent'is konfid'o'n al la ne'kon'at'o, kaj komenc'e ne'kuraĝ'e kaj balbut'e, post'e pli verv'e li rakont'is la hieraŭ'a'n histori'o'n de ĉe la Patriarĥa lag'et'o. Jes, kun'sent'em'a'n aŭskult'ant'o'n hav'is Ivan'o Nikolaiĉ en la person'o de la mister'a ŝlos'il'ŝtel'int'o! La gast'o ne trakt'is la poet'o'n frenez'ul'o, li sekv'is la raport'o'n kun ekster'ordinar'a interes'iĝ'o kiu fin'e kresk'is ĝis ver'a ekzalt'o. Li sen'ĉes'e inter'romp'is la rakont'o'n per ek'kri'o'j:

— Nu, nu! Plu dir'u, mi vi'n pet'eg'as! Sed, pro ĉio sankt'a, neni'o'n ajn preter'las'u!

Ivan'o mem neni'o'n preter'las'is, tiel rakont'i ja est'is pli facil'e, kaj iom post iom li avanc'is ĝis la moment'o, kiam Ponci'o Pilato en blank'a mantel'o kun sang'ruĝ'a sub'ŝtof'o el'ir'as sur la balkon'o'n.

Tiam'e la gast'o preĝ'manier'e kun'ig'is la man'o'j'n kaj flustr'is:

— Ho, kiel mi diven'is! Ho, kiel mi ĉio'n diven'is!

La raport'o'n pri la terur'a mort'o de Berlioz la aŭskult'ant'o koment'is per strang'a rimark'o, kiu'n akompan'is malic'a ek'bril'o en li'a'j okul'o'j:

— Mi tamen bedaŭr'as, ke tie ne okaz'is, anstataŭ vi'a Berlioz, la kritik'ist'o Latunskij aŭ la literatur'ist'o Mstislavo Laŭroviĉ, — kaj pasi'e kvankam sen'voĉ'e li ek'kri'is: — Plu!

La kat'o pag'ant'a al la konduktor'in'o tre'eg'e amuz'is la gast'o'n, kaj li sku'iĝ'ad'is pro mal'laŭt'a rid'o rigard'ant'e Ivan'o'n kiu, ekscit'it'e de la sukces'o de si'a rakont'o, kaŭr'e salt'et'ad'is prezent'ant'e la kat'o'n kun la mon'er'o ĉe la lip'har'o'j.

— Tiel, — raport'int'e pri la incident'o en Gribojedovo, mal'gaj'iĝ'int'e kaj mal'seren'iĝ'int'e fin'is Ivan'o, — mi traf'is ĉi tie'n.

La gast'o kondolenc'e met'is si'a'n man'o'n sur la ŝultr'o'n de Ivan'o kaj dir'is jen'e:

— Kompat'ind'a poet'o! Sed, kar'ul'o, vi'n mem vi riproĉ'u pri vi'a mal'feliĉ'o. Est'is mal'prudent'aĵ'o kondut'i antaŭ li tiel sen'respekt'e, eĉ impertinent'et'e. Pro tio vi sufer'is, kaj dank'u, ke oni vi'n trakt'is relativ'e indulg'e.

— Sed, fin'fin'e, kio do li est'as? — ekscit'it'e sku'ant'e la pugn'o'j'n demand'is Ivan'o.

La gast'o atent'e li'n rigard'is kaj respond'is per demand'o:

— Ĉu vi ne ek'delir'os? Ĉi tie ni ĉiu'j est'as hom'o'j ne'fid'ind'a'j ... Ĉu cert'e oni ne bezon'os la kurac'ist'o'n, injekt'o'j'n kaj ceter'a'n klopod'ad'o'n?

— Cert'e, cert'e! — ek'kri'is Ivan'o. — Dir'u do, kio li est'as?

— Nu bon'e, — respond'is la gast'o kaj dir'is aŭtoritat'e, klar'e apart'ig'ant'e la vort'o'j'n: — Hieraŭ ĉe la Patriarĥa vi renkont'iĝ'is kun Satan'o.

Ivan'o ten'is si'a'n promes'o'n kaj ne ek'delir'is, sed li est'is ja tut'e mal'sprit'ig'it'a.

— Mal'ebl'e! Li ne ekzist'as.

— Pardon'o'n! Ĝust'e vi tio'n ne dir'u. Vi est'is, probabl'e, unu el li'a'j unu'a'j viktim'o'j. Nun bon'e sci'ant'e, ke vi est'as en psikiatri'a klinik'o, vi tamen plu ripet'as, ke li mal'est'as! Ver'e, tio est'as strang'a!

Konfuz'it'e, Ivan'o silent'is.

— De kiam vi komenc'is li'n pri'skrib'i, — daŭr'ig'is la gast'o, — mi tuj antaŭ'sent'is, kun kiu vi hieraŭ hav'is la plezur'o'n inter'parol'i. Sed pri Berlioz mi mir'as! Nu, vi evident'e est'as hom'o virg'a, — ĉi tiam la gast'o re'foj'e pet'is pardon'o'n, — sed Berlioz, laŭ tio, kio'n mi pri li aŭd'is, ja est'is i'o'n leg'int'a! La unu'a'j parol'o'j de la profesor'o for'pel'is ĉiu'j'n mi'a'j'n dub'o'j'n. Oni ne pov'as li'n ne re'kon'i, mi'a amik'o! Ceter'e, vi ... mi ne vol'as vi'n ofend'i, sed mi ja ne erar'as, vi est'as hom'o sen'kler'a, ĉu?

— Sen'dub'e, — konsent'is Ivan'o, ne're'kon'ebl'a.

— Nu jes ... Vid'u, eĉ la vizaĝ'o kiu'n vi pri'skrib'is ... la divers'kolor'a'j okul'o'j, la brov'o'j! Sed, pardon'u, ebl'e vi eĉ la oper'o'n Faŭst'o neniam aŭd'is?

Ivan'o ial tre'eg'e konfuz'iĝ'is kaj tut'e ruĝ'iĝ'int'e komenc'is balbut'i i'o'n pri vojaĝ'o al sanatori'o en Jalt'o ...

— Nu jes, nu jes ... tut'e ne mir'ind'e! Sed Berlioz, mi ripet'as, li mi'n surpriz'as. Li est'is hom'o ne nur erudici'hav'a sed ankaŭ tre ruz'a. Kvankam pro la just'o mi dev'as dir'i, ke Voland kapabl'as vual'i la okul'o'j'n al hom'o eĉ pli ruz'a.

— Kiu?! — si'a'vic'e kri'is Ivan'o.

— Ŝŝ!

Ivan'o larĝ'a'sving'e frap'is si'a'n frunt'o'n per la map'lat'o kaj ek'ŝuŝ'is:

— Jes, jes, mi kompren'as. Li hav'is la komenc'liter'o'n W sur la vizit'kart'o. Aj-aj-aj, kia um'aĵ'o! — Dum kelk'a temp'o li konstern'it'e silent'is, rigard'ant'e la lun'o'n ŝveb'i mal'antaŭ la krad'o, post'e ek'parol'is: — Do, li fakt'e pov'is est'i ĉe Ponci'o Pilato, ĉu? Ĉar tiam for li jam est'is nask'it'a, ĉu? Kaj ili trakt'as mi'n frenez'ul'o! — Ivan'o indign'e montr'is al la pord'o.

Amar'a falt'o aper'is ĉe la lip'o'j de la gast'o.

— Ni rigard'u la ver'o'n rekt'e en la okul'o'j'n, — la gast'o turn'is si'a'n vizaĝ'o'n al la nokt'a lum'aĵ'o, flug'ant'a tra la nub'o'j. — Kaj vi, kaj mi, ni est'as frenez'ul'o'j, tio'n ni honest'e agnosk'u! Vid'u, li vi'n sku'is, kaj vi frenez'iĝ'is, ĉar vi, ver'ŝajn'e, hav'as dispozici'o'n al tio. Tio, kio'n vi rakont'is, sen'dub'e fakt'e okaz'is; sed ĝi est'as tiom ekster'ordinar'a, ke eĉ la geni'a psikiatr'o Stravinskij ne pov'is ĝi'n kred'i. Ĉu li vi'n ekzamen'is? (Ivan'o kap'jes'is.) Vi'a inter'parol'int'o est'is ĉe Pilato, li maten'manĝ'is kun Kanti'o kaj nun li vizit'as Moskvon.

— Sed li aranĝ'os terur'a'j'n diabl'aĵ'o'j'n ĉi tie! Oni dev'as li'n kapt'i, ĉu? — en la nov'a Ivan'o lev'iĝ'is, kvankam sen firm'a konvink'o tamen ja lev'iĝ'is, la antaŭ'a, ankoraŭ ne fin'venk'it'a Ivan'o.

— Vi jam prov'is, por vi sufiĉ'as, — ironi'e replik'is la gast'o, — ankaŭ al la ali'a'j mi mal'konsil'as tia'j'n prov'o'j'n. Kaj pri la diabl'aĵ'o'j vi pov'as li'n fid'i. Aĥ, kia domaĝ'o, ke ne mi sed vi li'n renkont'is! Kvankam ĉio jam for'brul'is kaj la karb'o'j'n kovr'is cindr'o, tamen, mi ĵur'as, por tia renkont'o mi for'don'us la ŝlos'il'fask'o'n de Praskovja Fjodorovna, ĉar krom ĝi mi hav'as neni'o'n. Mi est'as mal'riĉ'a, kiel almoz'ul'o!

— Por kio vi li'n bezon'as?

Kelk'a'n temp'o'n la gast'o silent'e mal'ĝoj'is kaj tik'ad'is, sed fin'fin'e li ek'parol'is:

— Tio est'as strang'a afer'o, ja ĉi tie mi est'as sam'e kiel vi, pro Ponci'o Pilato, — la gast'o tim'em'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj dir'is: — Vid'u, antaŭ unu jar'o mi verk'is roman'o'n pri Pilato.

— Ĉu vi est'as verk'ist'o? — demand'is Ivan'o interes'it'e.

La gast'o mal'seren'iĝ'is kaj minac'is Ivan'o'n per la pugn'o, post'e li dir'is:

— Mi est'as majstr'o. — Solen'e li el'ig'is el la poŝ'o de la kitel'o gras'mal'pur'a'n nigr'a'n ĉap'et'o'n sur kiu per flav'a silk'o est'is brod'it'a la liter'o M. Li sur'met'is la ĉap'et'o'n kaj si'n montr'is al Ivan'o profil'e kaj front'e por pruv'i, ke li est'as majstr'o. — Ŝi mem ĝi'n por mi kudr'is, — li al'don'is mister'e.

— Kiu do est'as vi'a famili'nom'o?

— Mi ne plu hav'as famili'nom'o'n, — respond'is la gast'o kun sombr'a mal'aprez'o, — mi rezign'is pri ĝi, sam'e kiel pri ĉio en la viv'o. Ni forges'u pri tio.

— Almenaŭ pri la roman'o i'o'n rakont'u, — delikat'e pet'is Ivan'o.

— Bon'e, mi rakont'os. Mi'a histori'o ja ver'e est'as ne tut'e ordinar'a, — komenc'is la gast'o.

... Fak'ul'o pri histori'o, antaŭ du jar'o'j li ankoraŭ labor'is en iu Moskva muze'o, kaj krom'e traduk'ad'is.

— El kiu lingv'o? — demand'is Ivan'o interes'it'e.

— Mi sci'as kvin fremd'a'j'n lingv'o'j'n, — respond'is la gast'o, — la lingv'o'j'n angl'a'n, franc'a'n, german'a'n, latin'a'n kaj grek'a'n. Nu, iom'et'e leg'as en la ital'a.

— Ne mal'bon'e! — envi'e flustr'is Ivan'o.

La histori'ist'o viv'is sol'ec'e, neni'e li hav'is i'a'n ajn parenc'o'n, apenaŭ kelk'a'j'n kon'at'o'j'n en Moskvo. Kaj subit'e li gajn'is cent'mil rubl'o'j'n.

— Imag'u mi'a'n mir'eg'o'n, — flustr'is la nigr'a'ĉap'a gast'o, — kiam, ŝov'int'e la man'o'n en la lav'aĵ'korb'o'n, mi el'tir'is ĝust'e la numer'o'n, kiu'n mi vid'is en la gazet'o! La obligaci'o'n, — li klar'ig'is, — mi ricev'is en la muze'o.

Gajn'int'e la cent'mil'o'n, la mister'a gast'o de Ivan'o far'is jen'o'n: li aĉet'is libr'o'j'n, for'las'is si'a'n ĉambr'o'n ĉe la strat'o Mjasnickaja ...

— Uuh, la mal'ben'ind'a ĉambr'aĉ'o, — li graŭl'is.

... kaj lu'is de konstru'rajt'ig'it'o en la strat'et'o apud Arbat’ ...

— Ĉu vi sci'as, kio est'as la konstru'rajt'ig'it'o'j? — demand'is la gast'o Ivan'o'n, kaj tuj klar'ig'is: — Ili est'as ne'grand'a ar'o de fripon'o'j, kiu'j iel trans'viv'is en Moskvo ...

Li lu'is de konstru'rajt'ig'it'o du ĉambr'o'j'n en la kel'o de mal'grand'a dom'o en ĝarden'o. Si'a'n ofic'o'n li for'las'is kaj komenc'is verk'i la roman'o'n pri Ponci'o Pilato.

— Aĥ, tio est'is la or’epok'o! — la okul'o'j de la flustr'ant'o bril'is, — tut'e izol'a loĝ'ej'et'o, kun antaŭ'ĉambr'o, kaj en ĝi lavab'o, — ial ĉi tio li'n apart'e fier'ig'is, — la mal'grand'a'j fenestr'o'j tuj super la voj'et'o konduk'ant'a al la strat'pord'o. Je kvar paŝ'o'j kontraŭ'e, ĉe la bar'il'o, est'is siring'o, tili'o kaj acer'o. Aah, aĥ, aĥ! Vintr'e mi tre mal'oft'e vid'is tra la fenestr'o ies nigr'a'j'n krur'o'j'n kaj aŭd'is la neĝ'o'n krak'i sub ili. Kaj en mi'a forn'o ĉiam brul'is la fajr'o! Sed subit'e ven'is la printemp'o, kaj tra la mal'klar'a fenestr'o'vitr'o mi vid'is la nud'a'j'n siring'o'branĉ'o'j'n si'n vest'i per verd'o. Kaj ĝust'e tiam, la last'a'n printemp'o'n, okaz'is io mult'e pli rav'a ol gajn'i cent'mil rubl'o'j'n. Kio, konsent'u, est'as ja grand'eg'a mon'sum'o!

— Vi prav'as, — jes'is la atent'e aŭskult'ant'a Ivan'o.

— Mi mal'ferm'is la fenestr'o'j'n kaj sid'is en la du'a, tut'e mal'grand'a ĉambr'et'o, — la gast'o komenc'is mezur'ad'i per la brak'o'j: — tiom ... jen sof'o, kontraŭ'e ali'a sof'o, inter ili tabl'et'o, sur ĝi bel'eg'a nokt'o'lamp'o, pli proksim'e al la fenestr'o est'is libr'o'j, ĉi tie mal'grand'a skrib'o'tabl'o, kaj en la du'a ĉambr'o (ĝi est'is vast'eg'a, dek kvar kvadrat'a'j'n metr'o'j'n!) mi hav'is libr'o'j'n, libr'o'j'n kaj la forn'o'n. Aĥ, kia'n hejm'o'n mi hav'is!

» Ebri'ig'e odor'as la siring'o! Mi'a kap'o mal'pez'iĝ'as pro lac'o kaj la histori'o de Pilato flug'as al la fin'o ...

— La blank'a mantel'o kun sang'ruĝ'a sub'ŝtof'o! Mi kompren'as! — ek'kri'is Ivan'o.

— Ĝust'e tiel! Pilato impet'is al la fin'o, kaj mi jam sci'is, ke la last'a'j vort'o'j de la roman'o est'os: “... la kvin'a prokurator'o de Jud'uj'o, la kavalir'o Ponci'o Pilato”. Nu, mi, kompren'ebl'e, el'ir'ad'is por promen'i. Cent'mil est'as mult'e da mon'o, do mi hav'is tre bel'a'n vest'o'komplet'o'n. Aŭ mi ir'is tag'manĝ'i en mal'mult'e'kost'a'n restoraci'o'n. Ĉe Arbat’ est'is ĉarm'a restoraci'o, mi ne sci'as, ĉu ĝi ankoraŭ ekzist'as.

La okul'o'j de la gast'o larĝ'e mal'ferm'iĝ'is kaj li plu flustr'is rigard'ant'e la lun'o'n.

— En la man'o'j ŝi port'is abomen'a'j'n, alarm'e flav'a'j'n flor'o'j'n. La diabl'o sci'as ili'a'n nom'o'n, sed ial ili est'as la unu'a'j kiu'j aper'as en Moskvo. Kaj tiu'j flor'o'j tre klar'e kontrast'is ŝi'a'n nigr'a'n mantel'o'n. Ŝi port'is flav'a'j'n flor'o'j'n! Mal'bon'a kolor'o. De Tverskaja ŝi si'n turn'is en strat'et'o'n kaj de tie rigard'is mal'antaŭ'e'n. Nu, la strat'o'n Tverskaja vi sen'dub'e kon'as, ĉu? Tie est'is pas'ant'a'j mil'o'j da hom'o'j, sed mi ĵur'as al vi, ke ŝi vid'is nur mi'n kaj ŝi'a rigard'o est'is pli ol angor'a, ĝi est'is kvazaŭ mal'san'a. Kaj mi'n impres'is ne tiom ŝi'a bel'o, kiom la ekster'ordinar'a, de neni'u iam ajn vid'it'a sol'ec'o en ŝi'a'j okul'o'j!

» Obe'ant'e la flav'a'n sign'o'n, ankaŭ mi mi'n turn'is en la strat'et'o'n kaj ŝi'n sekv'is. Silent'e ni ir'is laŭ la kurb'a, ted'a strat'et'o, mi ĉe unu flank'o kaj ŝi ĉe la ali'a. Imag'u, la strat'et'o est'is tut'e sen'hom'a. Mi sufer'is, ĉar al mi ŝajn'is, ke mi dev'as al ŝi parol'i, kaj mi tim'is, ke mi dir'os neni'o'n kaj ŝi for'ir'os kaj neniam plu mi ŝi'n vid'os.

» Kaj imag'u, subit'e ŝi ek'parol'is:

» — Ĉu plaĉ'as al vi mi'a'j flor'o'j?

» Mi klar'e memor'as, kiel son'is ŝi'a voĉ'o, mal'alt'et'a kaj kun romp'o'j, kaj, kvankam tio est'as stult'a, ŝajn'is al mi, ke ĝi'a eĥ'o eksplod'is en la strat'et'o kaj re'son'ig'is la mal'pur'e flav'a'n mur'o'n. Mi rapid'e trans'ir'is la strat'et'o'n kaj proksim'iĝ'ant'e al ŝi mi respond'is:

» — Ne.

» Ŝi rigard'is mi'n mir'ig'it'e kaj mi, abrupt'e kaj tut'e ne'atend'it'e, kompren'is, ke dum mi'a tut'a viv'o mi am'is ĝust'e tiu'n vir'in'o'n! Ne'kred'ebl'e, ĉu? Vi, ver'ŝajn'e, dir'os, ke mi frenez'as, ĉu?

— Neni'o'n mi dir'as! — ek'kri'is Ivan'o kaj al'don'is: — Mi pet'eg'as, rakont'u plu!

Kaj la gast'o daŭr'ig'is:

— Jes, ŝi rigard'is mi'n mir'ig'it'e, kaj post'e, rigard'int'e, ŝi demand'is:

» — Ĉu vi tut'e ne ŝat'as flor'o'j'n?

» Io en ŝi'a voĉ'o impres'is mi'n kiel mal'amik'em'a. Mi ig'is mi'n ir'i sam'paŝ'e, kaj — tio surpriz'is mi'n mem — mi sent'is neni'a'n ĝen'o'n.

» — Mi ŝat'as flor'o'j'n, sed ne tia'j'n, — mi dir'is.

» — Do kia'j'n?

» — Mi roz'o'j'n ŝat'as.

» Ĉi tiam mi bedaŭr'is, ke mi tio'n dir'is, ĉar ŝi pardon'pet'e rid'et'is kaj ĵet'is si'a'j'n flor'o'j'n en la kanal'et'o'n. Mi iom konfuz'iĝ'is, tamen re'lev'is ili'n kaj prezent'is al ŝi, sed ŝi rid'et'ant'e for'puŝ'is la flor'o'j'n kaj mi port'is ili'n en mi'a man'o.

» Kelk'a'n temp'o'n ni ir'is silent'e, post'e ŝi for'pren'is la flor'o'j'n el mi'a man'o, ĵet'is ili'n sur la pavim'o'n, ŝov'is si'a'n man'o'n en la nigr'a grand'man'um'a gant'o sub mi'a'n brak'o'n kaj ni paŝ'is kun'e.

— Plu, — dir'is Ivan'o, — kaj mi pet'as, neni'o'n preter'las'u.

— Plu? — re'demand'is la gast'o, — nu, la plu'a'n vi pov'us mem diven'i. — Per la dekstr'a manik'o li viŝ'is subit'a'n larm'o'n kaj daŭr'ig'is: — La am'o el'salt'is antaŭ ni, kiel el sub la ter'o murd'ont'o el'salt'as en strat'et'o, kaj ĝi traf'is ni'n ambaŭ!

» Tiel oni'n traf'as fulm'o, tiel traf'as suom'a du'on'ponard'o!

» Ceter'e, ŝi post'e asert'is, ke tio est'as mal'ver'a, ke ni, sen'dub'e, am'is unu la ali'a'n jam de'long'e, sen est'i inter'kon'at'a'j, kaj kiam ŝi viv'is kun ali'a vir'o, kaj mi kun tiu ... kiu do est'as ŝi'a nom'o ...

— Kun kiu? — demand'is Sen'hejm'ul'o.

— Kun tiu ... nu ... kun tiu ... — dir'is la gast'o klak'ant'e per la fingr'o'j.

— Vi est'is edz'iĝ'int'a, ĉu?

— Jes, ja tial mi klak'as ... Al tiu ... Banjo, Manj'o ... ne, Banjo ... ŝi hav'is tia'n stri'it'a'n rob'o'n ... la muze'o ... ne, mi ne plu memor'as.

» Do, ŝi dir'is, ke port'ant'e la flav'a'j'n flor'o'j'n ŝi el'ir'is je tiu tag'o por ke mi fin'fin'e ŝi'n trov'u, kaj ke se tio ne est'us okaz'int'a, ŝi si'n venen'us, ĉar ŝi'a viv'o est'is sen'senc'a.

» Jes, la am'o tuj ni'n traf'is. Mi kompren'is tio'n je tiu sam'a tag'o, jam post unu hor'o, kiam ni, sen atent'i la urb'o'n, ven'is sur la kaj'o'n de Moskvo-river'o ĉe la Kreml'a mur'eg'o.

» Ni inter'parol'is tiel, kvazaŭ ni est'us dis'iĝ'int'a'j nur hieraŭ, kvazaŭ ni est'us kon'at'a'j jam mult'e da jar'o'j. Ni inter'konsent'is renkont'iĝ'i la sekv'a'n tag'o'n sam'lok'e, ĉe Moskvo-river'o, kaj efektiv'e ni renkont'iĝ'is. La maj'a sun'o al ni lum'is. Kaj baldaŭ, baldaŭ ŝi iĝ'is mi'a sek'tret'a edz'in'o.

» Ŝi ven'is ĉe mi'n ĉiu'n tag'o'n, kaj mi est'is atend'ant'a ŝi'n de la maten'o. La atend'o manifest'iĝ'is en tio, ke mi mov'ad'is tie'n kaj re'e'n la objekt'o'j'n sur la tabl'o. Dek minut'o'j'n antaŭ la inter'konsent'it'a temp'o mi sid'iĝ'is apud la fenestr'o kaj aŭskult'is, ĉu klak'as la kaduk'a strat'pord'o. Kaj jen kurioz'aĵ'o: antaŭ ni'a kon'at'iĝ'o tre mal'oft'e, preskaŭ neniam iu ajn ven'is en ni'a'n kort'o'n, kaj nun mi hav'is la impres'o'n, ke la tut'a urb'o pilgrim'as tie'n. La strat'pord'o ek'klak'is, la kor'o ek'bat'is, kaj bon'vol'u vid'i — je la nivel'o de mi'a'j okul'o'j, tuj antaŭ la fenestr'o nepr'e aper'as ies mal'pur'a'j bot'o'j. Akr'ig'ist'o. Kiu do en ni'a dom'o bezon'as akr'ig'ist'o'n? Por kio'n akr'ig'i? Kia'j'n tranĉ'il'o'j'n?

» Ŝi ven'is tra la pord'o po unu foj'o'n tag'e, kaj tia'j'n antaŭ'a'j'n kor'bat'o'j'n mi hav'is po almenaŭ dek. Mi ne tro'ig'as. Kaj post'e, kiam est'is ven'int'a ŝi'a hor'o kaj la horloĝ'o montr'is tag'mez'o'n, la palpitaci'o ne ĉes'is ĝis la moment'o, kiam mal'bru'e, apenaŭ aŭd'ebl'e, preter mi'a fenestr'o pas'is la ŝu'o'j kun bant'o'j el nigr'a ŝam'o kaj ŝtal'a'j buk'o'j.

» Foj'foj'e ŝi petol'is: halt'int'e ĉe la du'a fenestr'o ŝi frap'et'is per la ŝu'pint'o kontraŭ la vitr'o. Mi tuj kur'is tie'n, sed la ŝu'o mal'aper'is, mal'aper'is la nigr'a silk'o ombr'ant'a la fenestr'o'n — kaj mi ir'is mal'ferm'i la pord'o'n.

» Neni'u sci'is pri ni'a am’afer'o, tio'n vi kred'u, malgraŭ ke tia'j sekret'o'j ĉiam sci'iĝ'as. Ne sci'is ŝi'a edz'o, nek la kon'at'o'j. En la mal'nov'a pavilon'o kies kel'o'n mi loĝ'is oni sen'dub'e sci'is, oni rimark'is ke vir'in'o mi'n vizit'ad'as, sed neni'u sci'is ŝi'a'n nom'o'n.

— Kaj kiu ŝi est'as? — demand'is Ivan'o, eg'e interes'it'e de tiu am'histori'o.

La gast'o gest'is, ke neniam li tio'n dir'os, kaj daŭr'ig'is si'a'n rakont'o'n.

Ivan'o ek'sci'is, ke la majstr'o kaj ŝi ek'am'is unu la ali'a'n tiel fort'e, ke ili iĝ'is ne'dis'ig'ebl'a'j. Nun Ivan'o klar'e imag'is la du ĉambr'o'j'n en la kel'o de la pavilon'o, ĉiam krepusk'a'j'n pro la siring'o kaj la ĝarden'bar'il'o. La triv'it'a'j'n ruĝ'a'j'n mebl'o'j'n, la skrib'o'tabl'o'n, sur ĝi la horloĝ'o'n kiu bat'is ĉiu'n du'on'hor'o'n, kaj libr'o'j'n, libr'o'j'n ek'de la farb'it'a plank'o ĝis la fum'nigr'a plafon'o, kaj la forn'o'n.

Ivan'o ek'sci'is, ke li'a gast'o kaj ties sekret'a edz'in'o ek'de la unu'a'j tag'o'j de si'a kun'est'o konklud'is, ke la destin'o mem renkont'ig'is ili'n ĉe la strat’angul'o de Tverskaja, kaj ke ili est'as kre'it'a'j por rest'i kun'e si'a'n tut'a'n viv'o'n.

Ivan'o ek'sci'is, kiel la ge'am'ant'o'j pas'ig'is la tag'o'j'n. Ven'int'e, ŝi sur'met'is antaŭ'tuk'o'n kaj en la mal'grand'a antaŭ'ĉambr'et'o kun la lavab'o ial fier'ig'ant'a la kompat'ind'a'n mal'san'ul'o'n ŝi ek'brul'ig'is sur la lign'a tabl'o petrol'forn'et'o'n, prepar'is la manĝ'o'n kaj aranĝ'is ĝi'n sur la oval'a tabl'o en la unu'a ĉambr'o. Dum la maj'a'j fulm'o'tondr'o'j, kiam la akv'o bru'e torent'is preter la blind'et'a'j fenestr'o'j al la strat'pord'o minac'ant'e inund'i ili'a'n last'a'n rifuĝ'ej'o'n, la ge'am'ant'o'j hejt'is la forn'o'n kaj bak'is en ĝi ter'pom'o'j'n. De la ter'pom'o'j lev'iĝ'is vapor'o, la nigr'a ŝel'o makul'is la fingr'o'j'n. En la kel'o son'is rid'o, post la pluv'o la arb'o'j en la ĝarden'o las'is fal'i romp'it'a'j'n branĉ'et'o'j'n kaj blank'a'j'n flor'grapol'o'j'n. Kiam ĉes'is la fulm'o'tondr'o'j kaj ven'is la varm'eg'a somer'o, en la flor'vaz'o aper'is la long'e sopir'it'a'j kaj de ambaŭ ŝat'at'a'j roz'o'j.

La hom'o kiu titol'is si'n majstr'o febr'e labor'is super la roman'o, kaj ĝi fascin'is li'a'n ne'nom'it'a'n am'at'in'o'n.

— Ver'e, foj'foj'e kontraŭ ĝi mi ĵaluz'is, — flustr'is la nokt'a gast'o ven'int'a de la balkon'o.

Merg'int'e en la har'o'j'n si'a'j'n svelt'a'j'n fingr'o'j'n kun la pint'e fajl'it'a'j ung'o'j, ŝi re'leg'ad'is la skrib'it'a'n, kaj re'leg'int'e ŝi brod'is ĉi tiu'n ĉap'et'o'n. Foj'foj'e ŝi kaŭr'is ĉe la mal'supr'a'j libr'o'bret'o'j, aŭ star'is sur seĝ'o ĉe la supr'a'j, kaj per ĉifon'o for'viŝ'is polv'o'n de cent'o'j da libr'o'dors'o'j. Ŝi antaŭ'dir'ad'is glor'o'n, ŝi li'n kuraĝ'ig'is, kaj ĝust'e tiam ŝi komenc'is nomad'i li'n majstr'o. Ŝi mal'pacienc'e atend'is la jam promes'it'a'j'n last'a'j'n vort'o'j'n pri la kvin'a prokurator'o de Jud'uj'o, ŝi deklam'ad'is apart'a'j'n fraz'o'j'n kiu'j al ŝi precip'e plaĉ'is, ŝi dir'is, ke tiu roman'o est'as ŝi'a viv'o.

La verk'o est'is fin'it'a en aŭgust'o, komisi'it'a al nun forges'it'a tajp'ist'in'o, kiu far'is kvin kopi'o'j'n. Kaj fin'e ven'is la temp'o, kiam end'is for'las'i la sekret'a'n rest'ad'ej'o'n kaj el'ir'i en la viv'o'n.

— Kaj mi el'ir'is en la viv'o'n ten'ant'e ĝi'n en la man'o, kaj tiam fin'iĝ'is mi'a viv'o, — flustr'is la majstr'o kaj mal'lev'is si'a'n kap'o'n kaj long'a'n temp'o'n balanc'iĝ'is la mal'gaj'a nigr'a ĉap'et'o kun la flav'a liter'o M. Li daŭr'ig'is si'a'n rakont'o'n, sed ĝi iĝ'is iom konfuz'a. Nun unu afer'o est'is klar'a, ke tiam la gast'o'n de Ivan'o traf'is katastrof'o.

— Tiam mi unu'a'foj'e okaz'is en la mond'o de la literatur'o, sed nun, kiam ĉio fin'iĝ'is kaj mi'a pere'o est'as evident'a, la re'memor'o pri ĝi mi'n horor'ig'as! — solen'e flustr'is la majstr'o lev'ant'e la man'o'n. — Jes, li konstern'is mi'n, ho, kiom li mi'n konstern'is!

— Kiu? — apenaŭ aŭd'ebl'e flustr'is Ivan'o, pen'ant'e ne inter'romp'i la ekscit'iĝ'int'a'n gast'o'n.

— Nu, la redaktor'o, ja mi dir'as, la redaktor'o. Do, li fin'leg'is. Li mi'n rigard'is tiel, kvazaŭ mi hav'is flegmon'a'n vang'o'n, iel mal'rekt'e, kaj je iu moment'o li eĉ konfuz'it'e grunt'rid'is. Li tus'et'ad'is kaj sen'bezon'e taŭz'is la manuskript'o'n. La demand'o'j, kiu'j'n li far'is, ŝajn'is al mi frenez'a'j. Sen dir'i i'o'n ajn pri la roman'o mem li demand'is mi'n, kio mi est'as kaj de kie mi ven'is, ĉu jam de'long'e mi verk'ad'as kaj kial oni neni'o'n aŭd'is pri mi antaŭ'e; li eĉ prezent'is tut'e idiot'a'n, laŭ mi'a opini'o, demand'o'n: kiu do sugest'is al mi verk'i roman'o'n pri tia strang'a tem'o?

» Tut'ted'it'e mi li'n demand'is rekt'e, ĉu li publik'ig'os la roman'o'n aŭ ne.

» Tiam li nervoz'iĝ'is, i'o'n balbut'is kaj fin'e deklar'is, ke sol'a li ne rajt'as tio'n decid'i, ke mi'a'n verk'o'n dev'as leg'i ali'a'j redakci'an'o'j, nom'e la kritik'ist'o Latunskij kaj Arimann kaj la literatur'ist'o Mstislavo Laŭroviĉ. Li propon'is al mi re'ven'i post du semajn'o'j.

» Post du semajn'o'j mi'n akcept'is fraŭl'in'o kies okul'o'j pro ĉiam'a mensog'ad'o strab'is naz'e'n.

— Ŝi'a nom'o est'as Lapŝonnikova, ŝi est'as la sekretari'in'o de la redakci'o, — sub'rid'et'is Ivan'o, kiu bon'e kon'is la mond'o'n tiom koler'e pentr'at'a'n de li'a gast'o.

— Ebl'as, — brusk'e respond'is la gast'o. — Do, ŝi re'don'is al mi la manuskript'o'n, ĝi aspekt'is triv'it'a kaj mal'pur'a. Evit'ant'e rigard'i mi'n en la vizaĝ'o'n ŝi mi'n inform'is, ke por la sekv'a'j du jar'o'j la redakci'o jam hav'as sufiĉ'a'n proviz'o'n de verk'o'j, kaj ke tial la demand'o pri publik'ig'o de mi'a roman'o, laŭ ŝi'a esprim'aĵ'o, “for'fal'as”.

» Kio'n post'a'n mi re'memor'as? — murmur'is la majstr'o frot'ant'e si'a'n tempi'o'n, — ho jes, la de'fal'int'a'j'n petal'o'j'n sur la titol'paĝ'o kaj krom'e la okul'o'j'n de mi'a amik'in'o. Jes, tiu'j'n okul'o'j'n mi memor'as.

La rakont'o de la gast'o iĝ'is pli kaj pli konfuz'a kaj fragment'a. Li parol'is i'o'n pri oblikv'a pluv'o kaj sen'esper'o en la kel'a rest'ad'ej'o, pri tio, ke ankoraŭ i'e'n li ir'is. Flustr'e li kri'is, ke ŝi'n, kiu instig'is li'n al la batal'o, li tut'e ne riproĉ'as, ho ne, li ne riproĉ'as!

— Mi memor'as, mi ankoraŭ vid'as tiu'n mal'ben'ind'a'n intern'a'n foli'o'n, — murmur'is la gast'o, per du fingr'o'j desegn'ant'e en la aer'o gazet'foli'o'n. El li'a'j plu'a'j konfuz'a'j fraz'o'j Ivan'o kompren'is, ke ali'a redaktor'o aper'ig'is grand'a'n fragment'o'n el la roman'o de tiu, kiu nom'is si'n majstr'o.

Laŭ ties vort'o'j, jam post ne pli ol du tag'o'j en ali'a gazet'o aper'is artikol'o de la kritik'ist'o Arimann, titol'it'a “Mal'amik'o sub la protekt'o de redaktor'o”, kiu avert'is la leg'ant'o'n, ke la gast'o de Ivan'o, profit'ant'e sen'zorg'em'o'n kaj mal'kler'o'n de la redaktor'o, prov'is kontraband'i en la gazet'ar'o'n apologi'o'n de Jesuo Krist'o.

— Ah jes, mi memor'as tio'n! — ek'kri'is Ivan'o. — Sed mi forges'is vi'a'n nom'o'n!

— Mi ripet'as, ne parol'u plu pri mi'a nom'o, ĝi ne plu ekzist'as, — respond'is la gast'o. — Tio ne grav'as. Post unu tag'o mi trov'is ali'a'n artikol'o'n, sub'skrib'it'a'n de Mstislavo Laŭroviĉ, kiu rekomend'is sen'kompat'e frap'i la fi-pilat'ism'o'n kaj la ikon'pentr'ist'aĉ'o'n kiu ek'vol'is kontraband'i (de'nov'e tiu mal'ben'ind'a vort'o!) ĝi'n en la gazet'ar'o'n.

» Konstern'it'e de tiu monstr'a fi-pilat'ism'o mi mal'fald'is tri'a'n gazet'o'n. Ĝi en'hav'is du artikol'o'j'n, la unu est'is de Latunskij, kaj la ali'a est'is sub'skrib'it'a per “N.E.”. Kred'u al mi, la verk'o'j de Arimann kaj Laŭroviĉ ŝajn'is ŝerc'o kompar'e kun la artikol'o de Latunskij. Sufiĉ'as dir'i, ke ĝi'a titol'o est'is “Milit'ant'a mal'nov'rit'an'o”. La leg'ad'o de la artikol'o'j pri mi mem mi'n tiom absorb'is, ke mi ne rimark'is ŝi'n aper'i antaŭ mi (ŝlos'i la pord'o'n mi forges'is) kun mal'sek'a ombrel'o kaj sam'e mal'sek'a'j gazet'o'j. El ŝi'a'j okul'o'j ŝpruc'is fajr'o, ŝi'a'j man'o'j trem'is kaj est'is mal'varm'a'j. Ŝi impet'is al mi por mi'n kis'i, post'e ŝi dir'is raŭk'e kaj frap'ant'e per la man'o kontraŭ la tabl'o, ke ŝi venen'os Latunskijon.

Ivan'o konfuz'it'e tus'et'is sed dir'is neni'o'n.

— Ven'is tut'e sen'ĝoj'a'j tag'o'j. La roman'o est'is verk'it'a, rest'is neni'o far'ind'a, kaj la viv'o de ni ambaŭ konsist'is en tio, ke ni sid'is sur la tapiŝ'et'o stern'it'a sur la plank'o apud la forn'o kaj rigard'is en la fajr'o'n. Ceter'e, nun pli oft'e ol antaŭ'e ni est'ad'is dis'e. Ŝi kutim'iĝ'is for'ir'i por promen'o, kaj al mi okaz'is strang'aĵ'o, unu el mult'a'j en mi'a viv'o ... Subit'e mi ek'hav'is amik'o'n. Ja mi ne est'as amik'iĝ'em'a, mal'ben'ind'a'n trajt'o'n mi hav'as: mi est'as ne'komunik'em'a, mal'konfid'em'a, suspekt'em'a. Kaj jen mir'ind'aĵ'o: malgraŭ tia karakter'o ĉiam trov'iĝ'as iu ne'antaŭ'vid'it'a, ne'atend'it'a, grotesk'a, kiu penetr'as mi'a'n anim'o'n, kaj ĝust'e tiu ul'o plaĉ'as al mi pli ol ĉiu'j ceter'a'j.

» Do, en tiu mal'ben'ind'a temp'o foj'e mal'ferm'iĝ'is la strat'pord'o de ni'a ĝarden'o — mi ankoraŭ memor'as, ke la tag'o est'is agrabl'a, aŭtun'a. Ŝi est'is for. Vir'o en'ven'is tra la strat'pord'o, li ir'is en la dom'o'n al mi'a konstru'rajt'ig'it'o por iu afer'o, post'e li el'ven'is mal'supr'e'n en la ĝarden'o'n kaj mir'ind'e facil'e kon'at'iĝ'is kun mi. Li prezent'is si'n gazet'ist'o. Li tre'eg'e al mi plaĉ'is, tiom, ke eĉ nun mi foj'foj'e li'n re'memor'as, kaj imag'u, ke iel li al mi mank'as. Iom post iom li komenc'is vizit'ad'i mi'n. Mi ek'sci'is, ke li est'as fraŭl'o, ke li loĝ'as apud'e en simil'a mal'grand'a loĝ'ej'o, kiu'n li opini'as tro mal'vast'a, ktp. Li'n vizit'i li ne invit'is. Al mi'a edz'in'o li mal'plaĉ'eg'is. Mi li'n defend'is. Ŝi dir'is:

» — Far'u, kio'n vi vol'as, sed mi ripet'as, ke tiu hom'o impres'as mi'n naŭz'e.

» Mi ek'rid'is. Jes, tamen ver'e, kial do li mi'n tiom rav'is? Nu, ĝeneral'e, hom'o kiu intern'e, en si'a skatol'o, hav'as neni'a'n surpriz'o'n, est'as sen'interes'a. Tia'n surpriz'o'n Alojzo (mi forges'is menci'i, ke nom'o de mi'a nov'a kon'at'o est'is Alojzo Bakŝiŝev) en'hav'is. Mi neniam renkont'is — kaj tut'cert'e neniam renkont'os — ali'a'n hom'o'n sam'e sagac'a'n. Se mi ne pov'is kompren'i la senc'o'n de gazet'notic'o, Alojzo tuj ĝi'n al mi klar'ig'is, kaj est'is evident'a, ke tio'n li far'as tut'e sen'pen'e. Sam'e est'is pri la demand'o'j kaj fenomen'o'j de la viv'o. Sed eĉ pli ol tio. Alojzo mi'n ĉarm'is per si'a pasi'o pri la literatur'o. Li ne ĉes'is sieĝ'i mi'n per si'a'j pet'o'j ĝis mi konsent'is voĉ'leg'i al li la tut'a'n roman'o'n. Pri la verk'o li esprim'is plej favor'a'n opini'o'n, sed post'e li ripet'is ĉiu'j'n rimark'o'j'n pri la roman'o, el'dir'it'a'j'n de la redaktor'o. Li diven'is ili'n ne'kred'ebl'e preciz'e, kvazaŭ li ĉe'est'is tie, kaj eĉ unu foj'o'n li ne mal'traf'is. Krom'e, li detal'e klar'ig'is al mi — kaj mi sent'is, ke li ne erar'as — kial mi'a roman'o ne pov'as est'i publik'ig'it'a. Ĉiu'n foj'o'n li verdikt'is: Ĉapitr'o tiom'a est'as ne'publik'ig'ebl'a ...

» La artikol'o'j ne ĉes'is. Pri la unu'a'j mi rid'is. Sed ju pli da ili aper'ad'is, des pli ŝanĝ'iĝ'is mi'a si'n'ten'o rilat'e al ili. La du'a stadi'o est'is mir'o. Io ekster'ordinar'e fals'a kaj mal'brav'a est'is sent'ebl'a en ĉiu lini'o de la artikol'o'j, malgraŭ ili'a minac'a kaj mem'fid'a ton'o. Mi ne pov'is for'pel'i la persist'a'n impres'o'n, ke la aŭtor'o'j de tiu'j artikol'o'j dir'as i'o'n ali'a'n ol kio'n ili dezir'as, kaj ke ĝust'e tio furioz'ig'as ili'n. Kaj post'e, imag'u, ven'is la tri'a stadi'o, la tim'o. Ne, ne la artikol'o'j'n mi tim'is, tio'n vi atent'u, sed tut'e ali'a'j'n afer'o'j'n, neniel koncern'ant'a'j'n la artikol'o'j'n aŭ la roman'o'n. Ekzempl'e, mi tim'is la mal'lum'o'n. Resum'e, komenc'iĝ'is la stadi'o de mens'a mal'san'o. Se nokt'e mi esting'is la lum'o'n en la mal'grand'a ĉambr'o, al mi tuj ŝajn'is, ke tra la fenestr'o — kiu'n ja mi sci'is ferm'it'a — en'ramp'as polp'o kun tre long'a'j kaj mal'varm'a'j tentakl'o'j. Tial mi dev'is dorm'i ĉe la lum'o ŝalt'it'a.

» Mi'a am'at'in'o tre ŝanĝ'iĝ'is (pri la polp'o mi, kompren'ebl'e, al ŝi ne dir'is; sed ŝi mem vid'is, ke mi iel mis'fart'as). Ŝi mal'dik'iĝ'is kaj pal'iĝ'is, ŝi ne plu rid'is kaj sen'ĉes'e pet'is mi'n pardon'i al ŝi tio'n, ke ŝi konsil'is al mi publik'ig'i la fragment'o'n. Ŝi vol'is, ke mi ĉio'n for'las'u kaj vetur'u al la Nigr'a Mar'o kaj por tio el'spez'u la rest'o'n de la cent'mil rubl'o'j.

» Ŝi tre insist'is, kaj mi, mal'vol'ant'e eksplik'i (iel mi antaŭ'sent'is, ke la vojaĝ'o al la mar'o ne okaz'os), promes'is al ŝi, ke mi for'vetur'os je unu el la sekv'a'j tag'o'j. Sed ŝi dir'is, ke ŝi mem aĉet'os por mi la bilet'o'n. Tiam mi el'ig'is mi'a'n tut'a'n mon'o'n, proksim'um'e dek'mil rubl'o'j'n, kaj prezent'is ĝi'n al ŝi.

» — Kial tiom mult'e? — ŝi mir'is.

» Mi pretekst'is, ke mi tim'as ŝtel'o'n kaj pet'as ŝi'n gard'i la mon'o'n ĝis mi'a for'vetur'o. Ŝi ĝi'n pren'is, met'is ĝi'n en si'a'n man'sak'et'o'n, kaj kis'ant'e mi'n ŝi dir'is, ke ŝi prefer'us mort'i ol las'i mi'n sol'a en tia stat'o, sed ke oni ŝi'n atend'as, ke ŝi ced'as al la neces'o, ke ŝi ven'os morgaŭ. Ŝi mi'n pet'eg'is tim'i neni'o'n.

» Est'is krepusk'o mez'e de oktobr'o. Kaj ŝi for'ir'is. Mi kuŝ'ig'is mi'n sur la sof'o'n kaj en'dorm'iĝ'is ne ŝalt'int'e la lamp'o'n. Vek'is mi'n la sens'aĵ'o, ke la polp'o est'as ĉi tie. Palp'e mi apenaŭ sukces'is en la mal'lum'o ŝalt'i la lamp'o'n. Mi'a poŝ'horloĝ'o montr'is la du'a'n nokt'e. Mi en'dorm'iĝ'is mal'san'iĝ'ant'a, mi vek'iĝ'is mal'san'a. Subit'e al mi ŝajn'is, ke la aŭtun'a mal'lum'o tuj for'prem'os la vitr'o'j'n el la fenestr'o'j, inund'os la ĉambr'o'n kaj mi sufok'iĝ'os en ĝi kvazaŭ en ink'o. Mi lev'iĝ'is hom'o, kiu ne plu si'n reg'as. Mi ek'kri'is, aper'is la pens'o kur'i al iu ajn, eĉ supr'e'n al mi'a konstru'rajt'ig'it'o. Mi barakt'is kontraŭ mi mem kiel frenez'ul'o. En mi rest'is ankoraŭ sufiĉ'e da fort'o por ating'i la forn'o'n kaj ek'brul'ig'i en ĝi la lign'o'n. Kiam la fajr'o ek'krak'et'is kaj la pord'et'o komenc'is tint'et'ad'i, al mi ŝajn'is, ke mi'a stat'o iĝ'is iom'et'e pli bon'a ... Mi impet'is al la antaŭ'ĉambr'o, ŝalt'is tie lum'o'n, trov'is botel'o'n da blank'a vin'o, ĝi'n mal'ŝtop'is kaj trink'is rekt'e el la botel'o. Tio obtuz'ig'is mi'a'n tim'eg'o'n — almenaŭ tiom, ke mi ne kur'is al la konstru'rajt'ig'it'o sed re'ir'is al la forn'o. Mi mal'ferm'is la pord'et'o'n, la ard'o komenc'is dolor'ig'i al mi la vizaĝ'o'n kaj la man'o'j'n, mi flustr'ad'is:

» — Diven'u, ke mi'n traf'is katastrof'o. Ven'u, ven'u, ven'u!

» Neni'u ven'is. En la forn'o blek'is la fajr'o, pluv'eg'o bat'ad'is kontraŭ la fenestr'o'vitr'o'j. Tiam okaz'is la last'a. Mi pren'is el la tir'kest'o la pez'a'j'n kopi'o'j'n de la roman'o kaj la mal'net'o'j'n kaj komenc'is brul'ig'i ili'n. Tio est'is tre pen'ig'a labor'o, ĉar paper'o kovr'it'a je dens'a skrib'aĵ'o brul'as mal'bon'e. Romp'ant'e la ung'o'j'n mi dis'ŝir'ad'is la kajer'o'j'n, star'ig'is ili'n vertikal'e inter la ŝtip'o'j'n kaj per la fajr'o'hok'o taŭz'is la foli'o'j'n. Plur'foj'e la cindr'o mi'n super'fort'is kaj sufok'is la fajr'o'n, sed mi plu batal'is kontraŭ ĝi, kaj la roman'o, malgraŭ si'a obstin'a rezist'o, tamen est'is pere'ant'a. La kon'at'a'j vort'o'j rivel'iĝ'ad'is antaŭ mi'a'j okul'o'j, la flav'o ne'halt'ig'ebl'e grimp'is sur la paĝ'o'j supr'e'n, sed la vort'o'j persist'is. Ili mal'aper'ad'is nur kiam la paper'o nigr'iĝ'is kaj mi furioz'e dis'bat'is ili'n per la fajr'o'hok'o.

» Subit'e mi aŭd'is iu'n ne'laŭt'e grat'i la fenestr'o'n. Mi'a kor'o salt'is, mi ŝov'is la last'a'n kajer'o'n en la fajr'o'n kaj kur'is por mal'ŝlos'i la kort'a'n pord'o'n. Al ĝi konduk'is brik'a'j ŝtup'o'j, mi stumbl'is kaj mal'laŭt'e demand'is:

» — Kiu est'as tie?

» Voĉ'o, la ŝi'a, respond'is:

» — Est'as mi.

» Mal'lert'iĝ'int'e mi apenaŭ sukces'is obe'ig'i al mi la ĉen'o'n kaj la ŝlos'il'o'n. Ŝi en'paŝ'is, ŝi fal'is sur mi'a'n brust'o'n, tut'a mal'sek'a, kun mal'sek'a vizaĝ'o kaj mal'bukl'iĝ'int'a'j har'o'j, trem'ant'a. Mi pov'is prononc'i nur unu vort'o'n:

» — Vi ... vi? — kaj mi'a voĉ'o romp'iĝ'is kaj mi kur'is mal'supr'e'n. En la antaŭ'ĉambr'o mi mal'embaras'is ŝi'n je la mantel'o kaj rapid'e ni en'ir'is la unu'a'n ĉambr'o'n. Ŝi ek'kri'et'is, ŝov'is si'a'n man'o'n en la forn'o'n kaj ĵet'is sur la plank'o'n la rest'o'n de la roman'o, kies mal'supr'a rand'o jam komenc'is brul'i. La ĉambr'o tuj plen'iĝ'is je fum'o. Sur'tret'ant'e la fajr'o'n mi ĝi'n esting'is, ŝi sink'is sur la sof'o'n kaj ek'plor'is ne're'ten'ebl'e kaj spasm'e.

» Kiam ŝi silent'iĝ'is mi dir'is:

» — Mi mal'am'as la roman'o'n kaj mi tim'as. Mi est'as mal'san'a. Mi horor'as.

» Ŝi ek'star'is.

» — Ho Di'o, kiom vi est'as mal'san'a! Kial do ĉi tio, pro kio? Sed mi vi'n sav'os, mi vi'n sav'os. Kiel do tio pov'is okaz'i?

» Mi vid'is ŝi'a'j'n okul'o'j'n, ŝvel'int'a'j'n pro la fum'o kaj plor'o, mi sent'is ŝi'a'j'n mal'varm'a'j'n man'o'j'n kares'i mi'a'n frunt'o'n.

» — Mi vi'n kurac'os, mi vi'n kurac'os, — ŝi murmur'ad'is kroĉ'iĝ'ant'e je mi'a'j ŝultr'o'j, — vi ĝi'n re'skrib'os. Kial, nu kial mi ne las'is ĉe mi unu ekzempler'o'n!

» Pro koler'eg'o ŝi nud'ig'is la dent'o'j'n, ŝi ankoraŭ dir'is i'o'n mal'klar'e. Post'e ŝi kun'prem'is la lip'o'j'n kaj komenc'is kolekt'i kaj glat'ig'i la ĉirkaŭ'brul'int'a'j'n foli'o'j'n. Tio est'is ĉapitr'o, mi ne plu memor'as kiu, el la mez'o de la roman'o. Ŝi zorg'e kun'met'is la nigr'a'rand'a'j'n foli'o'j'n, en'volv'is ili'n en paper'o'n, ĉirkaŭ'lig'is per ruband'o. Ĉiu ŝi'a ag'o montr'is, ke ŝi est'as rezolut'a kaj plen'e si'n reg'as. Ŝi postul'is vin'o'n, trink'is kaj ek'parol'is pli trankvil'e.

» — Jen kiel oni pag'as pro mensog'o, — ŝi dir'is, — kaj mi mal'vol'as plu mensog'i. Jam nun mi rest'us ĉe vi, sed mi'n naŭz'as far'i ĝi'n tiel. Mi mal'vol'as ke en li'a memor'o rest'u, ke mi for'las'is li'n nokt'e. Li far'is al mi neni'a'n mal'bon'o'n. Oni urĝ'e li'n vok'is, en la fabrik'o okaz'is incendi'o. Sed baldaŭ li re'ven'os. Morgaŭ maten'e mi inter'parol'os kun li, mi dir'os, ke mi am'as iu'n ali'a'n, kaj mi re'ven'os al vi por ĉiam. Tamen respond'u al mi, ebl'e vi ne vol'as tio'n, ĉu?

» Mi dir'is al ŝi:

» — Mi'a kar'a, mi'a kompat'ind'a, mi ne las'os vi'n far'i tio'n. Pri mi est'as mis'e kaj mi mal'vol'as vid'i vi'n pere'ant'a pro mi.

» — Ĉu ĝi est'as la sol'a kaŭz'o? — ŝi demand'is proksim'iĝ'ant'e si'a'j'n okul'o'j'n al la mi'a'j.

» — Jes, la sol'a.

» Ŝi tre vigl'iĝ'is, si'n prem'is al mi brak'um'ant'e mi'n je la kol'o kaj dir'is:

» — Mi est'as pere'ont'a kun vi. Morgaŭ mi est'os ĉe vi.

» Kaj jen la last'a kio'n mi memor'as el mi'a viv'o: lum'stri'o penetr'ant'a el mi'a antaŭ'ĉambr'o, kaj en la lum'stri'o — ŝi'a mal'bukl'iĝ'int'a har'fask'et'o, ŝi'a beret'o kaj ŝi'a'j rezolut'a'j okul'o'j. Krom'e mi memor'as la nigr'a'n siluet'o'n sur la sojl'o de la ekster'a pord'o kaj la blank'a'n volv'aĵ'o'n.

» — Mi vi'n akompan'us, sed mi ne plu hav'as la fort'o'n re'ven'i sol'a, mi tim'as.

» — Ne tim'u. Pacienc'u kelk'a'j'n hor'o'j'n. Morgaŭ maten'e mi est'os ĉe vi. — Tiu'j est'is ŝi'a'j last'a'j vort'o'j en mi'a viv'o.

— Ŝŝ! — subit'e la mal'san'ul'o si'n inter'romp'is lev'ant'e la fingr'o'n, — mal'kviet'a'n lun'nokt'o'n ni hav'as hodiaŭ.

Li mal'aper'is sur la balkon'o. Ivan'o aŭd'is la rad'o'j'n preter'rul'iĝ'i laŭ la koridor'o, iu plor'ĝem'is kaj ek'kri'et'is.

Kiam ĉio kviet'iĝ'is, la gast'o re'ven'is kaj komunik'is, ke la 120-a ĉambr'o ricev'is loĝ'ant'o'n. Est'as ven'ig'it'a iu, kiu pet'as re'don'i al li li'a'n kap'o'n. Ambaŭ inter'parol'ant'o'j kelk'a'n temp'o'n angor'e silent'is, tamen trankvil'iĝ'int'e ili de'nov'e si'n turn'is al la inter'romp'it'a rakont'o. La gast'o jam mal'ferm'is la buŝ'o'n por daŭr'ig'i — sed la nokt'o ver'e est'is mal'kviet'a. En la koridor'o ankoraŭ son'is la voĉ'o'j, tial la gast'o flustr'is al Ivan'o en la orel'o'n tiom mal'laŭt'e, ke la sekv'a'n part'o'n de li'a rakont'o ek'sci'is sol'e nur la poet'o — krom la unu'a'n fraz'o'n:

— Kvar'on'hor'o'n post ŝi'a for'ir'o aŭd'iĝ'is frap'ad'o al mi'a'j fenestr'o'j ...

Evident'is, ke la mal'san'ul'o'n tre ekscit'as tio, kio'n li flustr'as al la poet'o en la orel'o'n. Spasm'o'j tord'is li'a'n vizaĝ'o'n. En li'a'j okul'o'j flagr'is furioz'o kaj tim'o. Per la man'o la rakont'ant'o al'montr'is la lun'o'n, jam antaŭ'long'e for'ir'int'a'n de la balkon'o. Nur kiam ekster'e ĉes'is ĉia bru'o, la gast'o si'n for'ŝov'is de Ivan'o kaj ek'parol'is pli laŭt'e.

— Do, est'is mez'o de januar'o, nokt'o, mi sur'hav'is tiu'n sam'a'n surtut'o'n, sed sen buton'o'j. Mi kurb'is pro mal'varm'o en mi'a kort'o. Mal'antaŭ'e neĝ'o'amas'o tut'e kaŝ'is la siring'o'arbed'o'j'n, antaŭ mi lum'et'is, kurten'it'e, mi'a'j fenestr'o'j; mi klin'is mi'n al la unu'a kaj aŭskult'is — en mi'a'j ĉambr'o'j lud'is gramofon'o. Nur tio'n mi sukces'is aŭd'i; vid'i mi pov'is neni'o'n. Kelk'a'n temp'o'n mi star'is tie, post'e mi for'ir'is el la ĝarden'o. En la strat'et'o lud'is la neĝ'vent'eg'o. Hund'o impet'is al mi'a'j pied'o'j, mi ek'tim'is kaj trans'kur'is la strat'et'o'n. La mal'varm'o kaj la sieĝ'ant'a mi'n tim'o mi'n tranc'ig'is. Mi ne hav'is kie'n ir'i, kaj la plej simpl'a solv'o est'us ĵet'i mi'n sub tram'o'n en la avenu'o kie'n konduk'is mi'a strat'et'o. De mal'proksim'e mi vid'is tiu'j'n lum'plen'a'j'n, glaci'kovr'it'a'j'n kest'eg'o'j'n kaj aŭd'is ili'n hid'e grinc'i en la frost'o. Sed, mi'a kar'a najbar'o, la mal'facil'aĵ'o konsist'is en tio, ke la tim'o penetr'is ĉiu'n ĉel'o'n de mi'a korp'o. Sam'e kiel la hund'o'n mi tim'is ankaŭ la tram'o'j'n. Ho, mal'san'o pli mal'bon'a ol la mi'a en tiu dom'o ne est'as, tio'n vi kred'u!

— Sed vi pov'is ja al ŝi sci'ig'i, — dir'is Ivan'o kompat'ant'e la mizer'ul'o'n, — ceter'e, ŝi hav'as vi'a'n mon'o'n. Ja ŝi ĝi'n konserv'is, ĉu?

— Ne dub'u pri tio, cert'e ŝi ĝi'n konserv'is. Tamen ŝajn'as al mi, ke vi mi'n ne kompren'as. Aŭ, pli ĝust'e, mi ver'ŝajn'e perd'is mi'a'n iam'a'n kapabl'o'n pri'skrib'i. Fin'fin'e, apenaŭ mi ĝi'n bedaŭr'as, ĉar neniam plu mi ĝi'n bezon'os. Al ŝi, — la gast'o pi'e rigard'is en la nokt'a'n mal'lum'o'n, — ven'us leter'o el frenez'ul'ej'o. Hav'ant'e tia'n adres'o'n, ĉu oni kuraĝ'as send'i leter'o'n? Mens'e mal'san'a? Vi ŝerc'as, mi'a amik'o! Ĉu mi far'u ŝi'n mal'feliĉ'a? Mi ne kapabl'as.

Je tio Ivan'o ne trov'is respond'o'n, sed silent'e li kompat'eg'is si'a'n gast'o'n. Tiu, turment'at'e de si'a'j re'memor'o'j, balanc'ad'is la kap'o'n en la nigr'a ĉap'et'o kaj dir'is:

— La kompat'ind'a vir'in'o. Ceter'e, mi hav'as la esper'o'n, ke ŝi mi'n forges'is!

— Sed ebl'as, ke vi re'san'iĝ'os ... — hezit'e dir'is Ivan'o.

— Mi est'as ne'kurac'ebl'a, — trankvil'e respond'is la gast'o, — kaj kiam Stravinskij dir'as, ke li re'ven'ig'os mi'n en la viv'o'n, mi ne kred'as. Li est'as hom'am'a kaj vol'as mi'n konsol'i. Ceter'e, mi ne kontest'as, ke nun mi fart'as mult'e pli bon'e. Tamen, kie do mi halt'is? La frost'o, la rapid'ant'a'j tram'o'j. Mi sci'is, ke ĉi tiu klinik'o jam funkci'as, kaj pied'e mi ir'is al ĝi tra la tut'a urb'o. Frenez'aĵ'o! Ekster la urb'o mi est'is frost'mort'ont'a, sed mi'n sav'is hazard'o. Kamion'o pane'is, mi turn'is mi'n al la ŝofor'o, tio est'is proksim'um'e kvar kilo'metr'o'j'n ekster la urb'o, kaj, je mi'a mir'o, li mi'n kompat'is. La kamion'o dev'is ir'i ĉi tie'n, kaj li mi'n vetur'ig'is. Resum'e, mi est'is sav'it'a, nur la pied'fingr'o'j de la mal'dekstr'a pied'o frost'vund'iĝ'is. Sed tio'n oni kurac'is. Ĉi tie mi est'as jam kvar'a'n monat'o'n. Kaj imag'u, mi trov'as, ke ĉi tie est'as tut'e ne mal'bon'e. Oni ne far'u grand'a'j'n projekt'o'j'n, mi'a kar'a najbar'o, ver'e! Ekzempl'e, mi vol'is vojaĝ'i ĉirkaŭ la mond'o. Nu, tio'n la sort'o al mi rifuz'is. Mi vid'as nur infinitezim'a'n pec'et'o'n de la glob'o. Supoz'ebl'e, ĝi ne est'as ties plej rav'a part'o, sed, mi ripet'as, ĝi ne est'as tro aĉ'a. Jen la somer'o ven'as, sur la balkon'o volv'iĝ'os heder'o — tiel promes'as Praskovja Fjodorovna. La ŝlos'il'o'j don'as al mi nov'a'j'n ebl'o'j'n. Nokt'e est'os la lun'o. Ah, ĝi jam for'ir'is! Frisk'iĝ'as. La nokt'o'mez'o jam pas'is. Mi dev'as for'ir'i.

— Dir'u do, kio okaz'is post'e pri Jeŝua kaj Pilato, — demand'is Ivan'o, — mi vi'n pet'eg'as, mi vol'as sci'i tio'n.

— Aĥ ne, ne, — dolor'e tik'is la gast'o, — mi ne pov'as sen horor'o re'memor'i mi'a'n roman'o'n. Kaj vi'a kon'at'o de la Patriarĥa far'us tio'n pli bon'e ol mi. Dank'o'n pro la konversaci'o. Ĝis re'vid'o.

Kaj antaŭ ol Ivan'o pov'is re'ag'i, la krad'o mal'laŭt'e tint'et'is, ferm'iĝ'is, kaj la gast'o mal'aper'is.

16

La ekzekut'o

La sun'o jam komenc'is mal'lev'iĝ'i super la Kalv'a Mont'o, kaj du'obl'a kordon'o ĉirkaŭ'is la alt'aĵ'o'n.

La alao, kiu antaŭ la tag'mez'o kruc'is la voj'o'n de la prokurator'o, trot'e ven'is al la Ĥebrona Pord'eg'o. Ĝi'a voj'o jam est'is pret'ig'it'a. La infanteri'an'o'j de la Kapadocia kohort'o dis'puŝ'is al la flank'o'j la amas'o'j'n de hom'o'j, mul'o'j kaj kamel'o'j, kaj la alao, trot'ant'e kaj lev'ant'e ĉiel'e'n blank'a'j'n polv'o'kolon'o'j'n, ating'is la dis'ir'ej'o'n: la sud'a voj'o konduk'is al Bet-Leĥem, la nord’okcident'a — al Jafo. La alao impet'is laŭ la nord’okcident'a voj'o. La kapadoci'an'o'j border'is la voj'o'n, anticip'e for'flank'ig'int'e la karavan'o'j'n, kiu'j rapid'is al la fest'o en Jerŝalaimon. Pilgrim'ul'o'j for'las'is si'a'j'n por'okaz'a'j'n stri'it'a'j'n tend'o'j'n, star'ig'it'a'j'n sur la herb'o, kaj amas'iĝ'is mal'antaŭ la kapadoci'an'o'j. Ir'int'e proksim'um'e kilo'metr'o'n, la alao devanc'is la du'a'n kohort'o'n de la Fulm'a legi'o, kaj post ankoraŭ unu kilo'metr'o ĝi unu'a ating'is la pied'o'n de la Kalv'a Mont'o. Ĉi tie la alao de'ĉeval'iĝ'is. La alaestro ĝi'n divid'is en ploton'o'j'n, kiu'j en'cirkl'ig'is la pied'o'n de la ne'alt'a mont'et'o, las'ant'e liber'a nur unu pas'ej'o'n de la Jafa voj'o.

Post kelk'a temp'o ven'is la du'a kohort'o, ĝi ir'is pli alt'e'n kaj kordon'is la pint'o'n.

Fin'e ven'is la centuri'o komand'at'a de Mark'o Rat'o'buĉ'ul'o. Ĝi marŝ'is dis'ig'it'e en du kolumn'o'j'n inter kiu'j, eskort'at'e de la sekret'a gard'ist'ar'o, ĉar'o transport'is la tri kondamn'it'o'j'n, sur kies brust'o pend'is blank'a tabul'o kun la sur'skrib'o: “Krim'ul'o kaj ribel'an'o”, en du lingv'o'j, la arame'a kaj la grek'a. La ĉar'o'n de la krim'ul'o'j sekv'is ali'a'j, port'ant'a'j freŝ'e tajl'it'a'j'n fost'o'j'n, transvers'a'j'n trab'o'j'n, ŝnur'o'j'n, sitel'o'j'n kaj hak'il'o'j'n. Post tiu'j ĉar'o'j vetur'is la ses ekzekut'ist'o'j. Post ili rajd'is centuri'estr'o Mark'o, la estr'o de la Jerŝalaima Templ'a gard'o, kaj la kapuĉ'ul'o, kiu'n Pilato mal'long'e rendevu'is en la kurten'it'a ĉambr'o de la palac'o. Mal'antaŭ'e ir'is soldat'vic'o, sekv'at'e de kelk'a'j du'mil spekt'em'ul'o'j, kiu'j malgraŭ la infer'a varm'eg'o vol'is vid'i la kurioz'aĵ'o'n.

Al la spekt'em'a'j urb'an'o'j al'iĝ'ad'is interes'it'a'j pilgrim'ul'o'j, kiu'j'n neni'u mal'help'is sekv'i la procesi'o'n. Akompan'at'e de la akut'a'j kri'o'j de la anonc'ist'o'j, send'it'a'j kun la centuri'o kaj ripet'ant'a'j la kri'it'a'n de Pilato antaŭ la tag'mez'o, la procesi'o ating'is la Kalv'a'n Mont'o'n.

La alao en'las'is ĉiu'j'n en la unu'a'n zon'o'n; mal'e, la du'a kohort'o tra'las'is supr'e'n nur tiu'j'n, kiu'j hav'is rol'o'n en la ekzekut'o, kaj per rapid'a manovr'o dis'ŝut'is la amas'o'n ĉirkaŭ la tut'a mont'et'o, inter la infanteri'a gard'o supr'e kaj la kavaleri'a mal'supr'e. Oni pov'is spekt'i la ekzekut'o'n tra la mal'dens'a ĉen'o de la infanteri'an'o'j.

Do, pli ol tri hor'o'j pas'is post kiam la procesi'o sur'ir'is la alt'aĵ'o'n, la sun'o jam est'is mal'lev'iĝ'ant'a super la Kalv'a Mont'o, sed la varm'eg'o rest'is ne'el'ten'ebl'a, la soldat'o'j en ambaŭ kohort'o'j sufer'is pro ĝi, langvor'is pro la enu'o, kaj sen'voĉ'e mal'ben'ad'is la tri krim'ul'o'j'n, sincer'e dezir'ant'e al ili plej rapid'a'n mort'o'n.

La mal'grand'a alaestro, kiu rest'is ĉe la pied'o de la mont'et'o apud la kordon'pas'ej'o, hav'is ŝvit'o'n sur la frunt'o, pro la ŝvit'o li'a blank'a ĥiton'o mal'hel'iĝ'is sur la dors'o, foj'o'n post foj'o li ir'is al la unu'a ploton'o, per la man'o'j ĉerp'is akv'o'n el la led'a sitel'o, ĝi'n trink'is kaj verŝ'is sur si'a'n turban'o'n. Tio iom'et'e li'n facil'ig'ad'is, li for'las'ad'is la sitel'o'n kaj re'komenc'ad'is si'a'n naved'a'n paŝ'ad'o'n laŭ la polv'a voj'o konduk'ant'a al la pint'o. Li'a long'a glav'o frap'ad'is la ŝnur'it'a'n led'a'n bot'o'n. Li vol'is prezent'i al si'a'j kavaleri'an'o'j ekzempl'o'n pri el'ten'em'o, tamen kompat'ant'e ili'n li permes'is al si'a'j soldat'o'j piramid'e star'ig'i lanc'o'j'n kaj kovr'i ili'n per blank'a'j mantel'o'j. Per tiu'j tend'o'j la siri'an'o'j si'n ŝirm'is kontraŭ la sen'kompat'a sun'o. La sitel'o'j rapid'e mal'plen'iĝ'ad'is kaj kavaleri'an'o'j de divers'a'j ploton'o'j laŭ'vic'e ir'ad'is pren'i akv'o'n en la ravin'o ĉe la mont'et'pied'o, kie en magr'a ombr'o de mizer'a'j morus’arb'o'j mal'klar'a roj'o viv'is si'a'j'n last'a'j'n tag'o'j'n, sek'ig'at'e de la diabl'a varm'eg'o. Kapt'ant'e la pas'em'a'n ombr'o'n tie enu'is la ĉeval'gard'ant'o'j kun la mal'vigl'iĝ'int'a'j ĉeval'o'j.

La langvor'o de la soldat'o'j kaj ili'a'j mal'ben'o'j kontraŭ la krim'ul'o'j est'is kompren'ebl'a'j. Feliĉ'e, ne prav'iĝ'is la antaŭ'tim'o de la prokurator'o pri eventual'a tumult'o dum la ekzekut'o en la de li abomen'at'a urb'o Jerŝalaim. Kiam komenc'iĝ'is la kvar'a hor'o de la ekzekut'o, inter la du kordon'o'j, la infanteri'a supr'e kaj la kavaleri'a ĉe la mont'et'pied'o, mal'e al ĉiu'j supoz'o'j ne rest'is eĉ unu hom'o. La sun'o for'brul'ig'is la amas'o'n kaj pel'is ĝi'n re'e'n al Jerŝalaim. Nur ekster la kordon'o el la du Italiaj centuri'o'j rest'is du hund'o'j, ne'sci'at'e kial ven'int'a'j nek al kiu aparten'ant'a'j. Tamen ankaŭ ili'n mal'vigl'ig'is la varm'eg'o kaj ili kuŝ'is el'ig'int'e la lang'o'n, bru'e spir'is kaj neniel atent'is la verd'dors'a'j'n lacert'o'j'n, la sol'a'j'n viv'ul'o'j'n kiu'j'n ne mal'oportun'is la sun'o kaj kiu'j rapid'e si'n mov'is inter la ard'a'j ŝton'o'j kaj i'a'j grand'dorn'a'j ramp'aĵ'o'j.

Neni'u prov'is liber'ig'i la kondamn'it'o'j'n — nek en Jerŝalaim, plen'plen'a je trup'o'j, nek ĉi tie, sur la gard'at'a mont'et'o — kaj la amas'o re'ir'is en la urb'o'n ĉar fakt'e, absolut'e neni'o interes'a est'is pri tiu ekzekut'o, dum tie for, en la urb'o, jam progres'is la prepar'o'j al la grand'a fest'o de Pask'o, komenc'iĝ'ont'a vesper'e.

La Italia infanteri'o en la supr'a kordon'o sufer'is eĉ pli ol la kavaleri'an'o'j. La sol'a ced'o de centuri'estr'o Rat'o'buĉ'ul'o est'is, ke li permes'is al la soldat'o'j de'met'i la kask'o'n kaj kovr'i si'n per blank'a tuk'o tremp'it'a en akv'o; tamen ili dev'is star'i ten'ant'e la lanc'o'n en la man'o. Li mem sur'hav'is simil'a'n tuk'o'n, sed sek'a'n, kaj paŝ'ad'is tie'n kaj re'e'n apud la grup'o de ekzekut'ist'o'j ne de'met'int'e de sur si'a brust'o la ornam'o'n el arĝent'a'j leon'kap'o'j, ne de'met'int'e la krur'ing'o'j'n nek la glav'o'n nek la ponard'o'n. La sun'o bat'ad'is rekt'e sur la centuri'estr'o'n sen iel ajn li'n damaĝ'i, kaj oni ne pov'is rigard'i la leon'kap'o'j'n, ĉar la okul'o'j'n brul'vund'is la blind'ig'a bril'o de la arĝent'o kvazaŭ bol'ant'a sub la sun'radi'o'j.

La mis'form'a vizaĝ'o de Rat'o'buĉ'ul'o esprim'is nek lac'o'n nek mal'plezur'o'n. Ŝajn'is, ke la grand'eg'ul'o centuri'estr'o kapabl'as tiel paŝ'ad'i la tut'a'n tag'o'n, la tut'a'n nokt'o'n, kaj ankoraŭ tag'o'n — tiom, kiom neces'os. Plu tiel paŝ'ad'i, met'int'e la man'o'j'n sur la pez'a'n zon'o'n kun ĝi'a'j kupr'a'j plat'et'o'j, sam'e ĵet'ant'e la sever'a'j'n rigard'o'j'n jen al la fost'o'j kun la ekzekut'at'o'j, jen al la soldat'o'j en la gard'o'ĉen'o, per la pint'o de si'a vil'a bot'o sam'e indiferent'e for'puŝ'et'i la sur'voj'e renkont'at'a'j'n hom'a'j'n ost'o'j'n, blank'ig'it'a'j'n de la temp'o, aŭ mal'grand'a'j'n silik'o'j'n.

La kapuĉ'ul'o est'is si'n instal'int'a sur tri'pied'a taburet'o ne'mal'proksim'e de la fost'o'j, kaj sid'is seren'a kaj sen'mov'a, nur foj'e-foj'e li pro enu'o fos'is la sabl'o'n per verg'o.

La antaŭ'a asert'o, ke ekster la legi'an'ĉen'o ne rest'is eĉ unu hom'o, ne tut'e ĝust'as. Ekzakt'e unu hom'o ja tie est'is, kvankam ne ĉiu'j pov'is li'n vid'i. Li lok'is si'n ne sur tiu dekliv'o, kie est'is las'it'a la pas'ej'o sur la mont'et'o'n kaj de kie oni pov'is la plej oportun'e spekt'i la ekzekut'o'n, sed sur la dekliv'o nord'a, ne la mal'krut'a kaj facil'e sur'ir'ebl'a, sed la mal'glat'a, kun erozi'aĵ'o'j kaj fend'o'j, kie si'n kroĉ'ant'e je la sen'akv'a ter'o mal'ben'it'a de la ĉiel'o, en rok'krev'aĵ'o, prov'is viv'i mal'san'a fig’arb'aĉ'o.

Ĝust'e sub ĝi, sub la arb'aĉ'o don'ant'a neni'a'n ombr'o'n, si'n instal'is tiu sol'a spekt'ant'o — ne part'o'pren'ant'o! — de la ekzekut'o, kaj tie li sid'is sur ŝton'o ek'de la komenc'o, jam pli ol tri hor'o'j'n. Jes, por spekt'i la ekzekut'o'n li elekt'is ne la plej bon'a'n sed la plej mal'bon'a'n lok'o'n. Tamen ankaŭ de tie la fost'o'j est'is vid'ebl'a'j, tra la kordon'o vid'ebl'is ankaŭ la du bril'makul'o'j sur la brust'o de la centuri'estr'o, kaj tio, ver'ŝajn'e, plen'e sufiĉ'is al la vir'o, kiu evident'e vol'is evit'i tro'a'n atent'o'n kaj eventual'a'n ĉikan'o'n.

Sed antaŭ kvar hor'o'j, kiam la ekzekut'o est'is komenc'ot'a, tiu hom'o, tut'e mal'e, ag'is eĉ tre atent'ig'e, kaj supoz'ebl'e ĝust'e tio nun dev'ig'is li'n ŝanĝ'i si'a'n kondut'o'n kaj si'n re'tir'i.

Antaŭ kvar hor'o'j, kiam ĵus pas'int'e la kordon'o'n la procesi'o ating'is la pint'o'n, li unu'a'foj'e aper'is ĉi tie kaj aspekt'is kiel hom'o evident'e mal'fru'iĝ'int'a. Li anhel'is, sur la mont'et'o'n li ne paŝ'e ir'is sed kur'is, li dis'puŝ'ad'is la antaŭ'ir'ant'o'j'n, kaj kiam li vid'is, ke antaŭ li, sam'e kiel antaŭ ĉiu'j ali'a'j, ferm'iĝ'is la gard'o'ĉen'o, li naiv'e prov'is, ŝajn'ig'ant'e ke li ne kompren'as la koler'a'j'n avert'o'kri'o'j'n, tra'glit'i inter la soldat'o'j sur la lok'o'n mem de la ekzekut'o, kie la kondamn'it'o'j jam est'is de'ĉar'ig'at'a'j. Pro tio li ricev'is sur la brust'o'n puŝ'eg'o'n per la mal'akr'a ekstrem'o de lanc'o, kaj for'salt'is de la soldat'o'j kun kri'o esprim'ant'a ne dolor'o'n sed mal'esper'o'n. Al la puŝ'int'a li'n legi'an'o li ĵet'is mal'klar'a'n kaj tut'e indiferent'a'n rigard'o'n, kiel hom'o ne'sens'iv'a pri korp'a dolor'o.

Tus'ant'e kaj anhel'ant'e, ten'ant'e si'a'n man'o'n sur la brust'o, li kur'is ĉirkaŭ la mont'et'o, serĉ'ant'e sur la nord'a dekliv'o i'a'n ajn inter'spac'o'n en la gard'o'ĉen'o, kie li pov'us tra'glit'i en'e'n. Sed li mal'fru'is. La ring'o jam ferm'iĝ'is. Kaj la vir'o, kies vizaĝ'o'n tord'is aflikt'o, dev'is rezign'i si'a'j'n prov'o'j'n penetr'i al la ĉar'o'j, de kiu'j oni jam mal'ŝarĝ'is la fost'o'j'n. Tiu'j prov'o'j pov'is rezult'ig'i nur li'a'n arest'o'n, kaj est'i arest'it'a en tiu tag'o neniel akord'is kun li'a plan'o.

Tial li de'ir'is mal'antaŭ'e'n al la rok'krev'aĵ'o, kie est'is pli kviet'e kaj kie neni'u li'n ĝen'is.

Nun, sid'ant'e sur ŝton'o, tiu vir'o, nigr'a'barb'a, kies okul'o'j pus'is pro la sun'o kaj mal'dorm'ad'o, sopir'eg'is. Jen li suspir'is, mal'ferm'ant'e si'a'n eks'blu'a'n, mal'pur'e griz'a'n taliton triv'it'a'n dum la vag'ad'o'j, kaj nud'ig'is la kontuz'it'a'n brust'o'n, sur kiu flu'et'is la mal'klar'a ŝvit'o; jen li, en ne'el'ten'ebl'a turment'o, lev'is la okul'o'j'n al la ĉiel'o kaj observ'is la tri vultur'o'j'n, kiu'j jam de'long'e kroz'e ŝveb'is en la alt'o antaŭ'sent'ant'e baldaŭ'a'n regal'o'n; jen li fiks'is si'a'n sen'esper'a'n rigard'o'n sur la flav'a'n ter'o'n kaj vid'is tie du'on'e dis'fal'int'a'n hund'a'n krani'o'n kaj kur'ant'a'j'n ĉirkaŭ ĝi lacert'o'j'n.

Li'a turment'o est'is tiom grand'a, ke foj'o'n post foj'o li re'komenc'is parol'i al si mem.

— Ho, stult'ul'o mi est'as! — li murmur'is, en si'a anim'dolor'o ŝancel'iĝ'ant'e sur la ŝton'o kaj per la ung'o'j skrap'ant'e si'a'n brun'haŭt'a'n brust'o'n, — stult'ul'o, mal'saĝ'a vir'in'o, tim'ul'o! Ne hom'o mi est'as sed kadavr'aĵ'o!

Li silent'iĝ'ad'is mal'lev'ant'e la kap'o'n, post'e, trink'int'e el si'a lign'a pend'botel'o kelk'a'j'n glut'o'j'n da varm'a akv'o, li de'nov'e pli'vigl'iĝ'ad'is, ek'pren'ant'e jen la tranĉ'il'o'n, kaŝ'it'a'n sub la talito sur la brust'o, jen la pergamen'o'n kuŝ'ant'a'n antaŭ li sur ŝton'o, apud kalam'o kaj ink'uj'o.

Skrib'aĵ'o'j jam nigr'is sur la pergamen'o:

Pas'as la minut'o'j, kaj mi, Levio Mateo, est'as sur la Kalv'a Mont'o, kaj la mort'o plu ne ven'as!

Post'e:

La sun'o mal'lev'iĝ'as sed la mort'o ne ven'as.

Nun Levio Mateo sen'esper'e skrib'is per la akr'a kalam'o jen'o'n:

Di'o! Kial vi koler'as kontraŭ li? Send'u al li la mort'o'n!

Tio'n skrib'int'e li sen'larm'e singult'is kaj re'foj'e per la ung'o'j skrap'is si'a'n brust'o'n.

La aflikt'eg'o'n de Levio kaŭz'is la terur'a mis'ŝanc'o, traf'int'a Jeŝuan kaj li'n, kaj krom'e, la grav'a erar'o kiu'n li, Levio, si'n opini'is far'int'a. Antaŭ du tag'o'j Jeŝua kaj Levio est'is en Betanio, apud Jerŝalaim, gast'ig'at'e de legom'kultiv'ist'o kiu tre ŝat'is la predik'o'j'n de Jeŝua. La tut'a'n maten'o'n ambaŭ gast'o'j labor'is en la legom'ĝarden'o help'ant'e la mastr'o'n, kaj intenc'is ir'i al Jerŝalaim vesper'e, profit'ant'e la mal'varm'et'o'n. Tamen Jeŝua ial ek'hast'is, dir'is, ke en la urb'o li hav'as urĝ'a'n afer'o'n, kaj proksim'um'e je la tag'mez'o li for'ir'is sol'a. Ĉi tio est'is la unu'a erar'o de Levio Mateo. Kial, nu kial li las'is li'n for'ir'i sol'a!

Vesper'e Mateo ne sukces'is ir'i al Jerŝalaim. Subit'e li'n traf'is ia terur'a mis'fart'o. Li hav'is trem'febr'o'n, li'a korp'o plen'iĝ'is je fajr'o, li klak'is per la dent'o'j kaj ĉiu'minut'e pet'is, ke oni don'u al li trink'i. Neni'e'n li pov'is ir'i. Li fal'is sur ĉeval'kovr'il'o'n en la ŝed'o de la legom'kultiv'ist'o kaj kuŝ'is sur ĝi ĝis la fru'a maten'o de la vendred'o, kiam la mal'san'o for'las'is li'n sam'e subit'e kiel ĝi est'is li'n kapt'int'a. Kvankam li est'is ankoraŭ mal'fort'a kaj li'a'j gamb'o'j trem'is, tamen li, prem'at'e de antaŭ'sent'o pri mal'feliĉ'o, adiaŭ'is la gast'ig'ant'o'n kaj ir'is al Jerŝalaim. Tie li ek'sci'is, ke la antaŭ'sent'o li'n ne tromp'is. La mal'feliĉ'o est'is okaz'int'a. Levio est'is en la hom’amas'o kaj aŭd'is la prokurator'o'n anonc'i la verdikt'o'n.

Kiam la kondamn'it'o'j est'is konduk'at'a'j al la ekzekut'ej'o, Levio Mateo kelk'a'n temp'o'n kur'is en la amas'o de la spekt'em'ul'o'j tuj apud la gard'o'ĉen'o, ĉiel pen'ant'e kaŝ'e sci'ig'i al Jeŝua almenaŭ tio'n, ke li, Levio, est'as ĉi tie, apud li, ke li ne for'las'is li'n sur li'a last'a voj'o, kaj ke li preĝ'as, ke la mort'o ven'u al Jeŝua kiel ebl'e plej rapid'e. Sed Jeŝua rigard'is antaŭ'e'n for, laŭ la direkt'o kie'n li est'is vetur'ig'at'a, kaj cert'e Levion li ne vid'is.

Do, kiam la procesi'o est'is pas'int'a preskaŭ tri'on'mejl'o'n ekster la urb'o, Mateo, puŝ'at'e en la amas'o apud la gard'o'ĉen'o, ek'hav'is simpl'a'n kaj bril'a'n ide'o'n, kaj kun si'a kutim'a flam'iĝ'em'o li tuj super'ŝut'is si'n per mal'ben'o'j pro tio, ke li ne trov'is ĝi'n pli fru'e. La soldat'o'j ir'is en ne tre dens'a ĉen'o. Inter ili est'is iom da spac'o. Aplik'ant'e grand'a'n lert'o'n kaj tre ĝust'e kalkul'it'a'j'n mov'o'j'n oni pov'is, fleks'int'e la dors'o'n, tra'kur'i inter du legi'an'o'j, ating'i la ĉar'o'n kaj salt'i sur ĝi'n. Tiam Jeŝua est'us sav'it'a je la turment'o.

Unu moment'o sufiĉ'os por ponard'i Jeŝuan en la dors'o'n, kri'int'e al li: “Jeŝua! Mi vi'n sav'as kaj kun vi for'ir'as! Mi, Mateo, vi'a fidel'a kaj unu'nur'a disĉipl'o!”

Kaj se Di'o ben'us li'n per ankoraŭ unu liber'a moment'o, tiam ankaŭ si'n mem li pov'us ponard'i kaj tiel evit'i la mort'o'n sur fost'o. Ceter'e, ĉi tio mal'mult'e interes'is Levion la eks'impost'ist'o'n. Li ne zorg'is, kia'manier'e li mort'os. Li vol'is nur ke Jeŝua, kiu dum si'a tut'a viv'o al neni'u ajn far'is eĉ mal'plej'a'n mal'bon'o'n, evit'u la turment'o'n.

La plan'o est'is bon'eg'a, sed mal'feliĉ'e, Levio hav'is kun'e neni'a'n ponard'o'n. Ankaŭ da mon'o li ne hav'is eĉ unu mon'er'o'n.

Furioz'ant'e kontraŭ si mem, Levio si'n mal'implik'is el la amas'o kaj kur'is re'e'n al la urb'o. En li'a brul'ant'a kap'o puls'eg'is nur unu febr'a pens'o pri tio, ke li tuj, iel ajn, hav'ig'u al si en la urb'o ponard'o'n kaj re'ating'u la procesi'o'n antaŭ ol est'os tro mal'fru'e.

Li kur'is ĝis la urb'a pord'eg'o manovr'ant'e en la karavan'svarm'o en'suĉ'at'a de la urb'o, kaj mal'dekstr'e de si li ek'vid'is la mal'ferm'it'a'n pord'o'n de pan'butik'o. Anhel'ant'e post la kur'o sur la varm'eg'a voj'o, Levio si'n ord'ig'is, tre dign'e en'ir'is la butik'o'n, salut'is la butik'ist'in'o'n, pet'is ŝi'n mal'lev'i al li de la bret'o la plej supr'a'n pan'o'n, ial plaĉ'int'a'n al li pli ol la ceter'a'j, kaj kiam ŝi si'n for'turn'is, silent'e kaj rapid'e li pren'is de sur la vend'o'tabl'o aĵ'o'n, ol kiu pli taŭg'a est'as neni'o en la mond'o: la raz'il'e akr'a'n, long'a'n pan'tranĉ'il'o'n — kaj impet'is for el la butik'o. Post kelk'a'j minut'o'j li de'nov'e est'is sur la Jafa voj'o. Sed la procesi'o jam ne est'is vid'ebl'a. Li ek'kur'is. Foj'foj'e li dev'is fal'i en la polv'o'n kaj sen'mov'e kuŝ'i por re'spir'i. Tiel li kuŝ'ad'is, mir'ig'ant'e la hom'o'j'n kiu'j pied'e aŭ sur mul'o pas'is al Jerŝalaim. Li kuŝ'is, aŭskult'ant'e si'a'n kor'o'n martel'ad'i ne nur en la brust'o sed ankaŭ en la kap'o kaj ankaŭ en la orel'o'j. Apenaŭ re'trov'int'e la spir'o'n li salt'is sur la pied'o'j'n kaj kur'is plu, tamen pli kaj pli mal'rapid'e. Kiam li fin'e ek'vid'is la long'a'n procesi'o'n ir'i en polv'o'nub'o, ĝi jam est'is apud la pied'o de la mont'et'o.

— Di'o ... — ĝem'is Levio, kompren'ant'e ke li mal'fru'iĝ'as.

Li est'is ven'int'a tro mal'fru'e.

Kiam fin'iĝ'is la kvar'a hor'o de la ekzekut'o, la turment'o de Levio ating'is la plej alt'a'n grad'o'n kaj li furioz'iĝ'is. Li si'n lev'is de la ŝton'o, sving'ĵet'is la tranĉ'il'o'n kies ŝtel'o'n li nun opini'is van'a, pied'e dis'prem'is la pend'botel'o'n, tiel si'n sen'ig'ant'e je akv'o, for'ŝir'is la turban'o'n de la kap'o, kaj tir'ant'e si'a'n mal'dens'a'n har'ar'o'n li komenc'is si'n mal'ben'i.

Li si'n mal'ben'ad'is, kri'is sen'senc'a'j'n vort'o'j'n, li muĝ'is kaj kraĉ'is, li mal'glor'is si'a'j'n ge'patr'o'j'n, en'mond'ig'int'a'j'n stult'ul'o'n.

Vid'ant'e ke li'a'j mal'ben'o'j kaj insult'o'j ne efik'as, ke neni'o ŝanĝ'iĝ'as sub la ard'a'j sun'radi'o'j, li pugn'ig'is la tenden'oz'a'j'n man'o'j'n, ferm'int'e la okul'o'j'n li lev'is la pugn'o'j'n al la ĉiel'o, al la sun'o kiu plu de'glit'is mal'supr'e'n long'ig'ant'e la ombr'o'j'n kaj flank'iĝ'ant'e por sink'i en Mediterane'o, kaj li postul'is de Di'o sen'prokrast'a'n mirakl'o'n. Li postul'is, ke Di'o tuj send'u al Jeŝua la mort'o'n.

Mal'ferm'int'e la okul'o'j'n li vid'is, ke sur la mont'et'o ĉio rest'as sen'ŝanĝ'a, krom ke esting'iĝ'is la blind'ig'a'j bril'makul'o'j sur la brust'o de la centuri'estr'o. La sun'o send'is la radi'o'j'n sur la dors'o'j'n de la ekzekut'at'o'j, kies vizaĝ'o'j est'is turn'it'a'j al Jerŝalaim. Tiam Levio kri'is:

— Mi mal'ben'as vi'n, Di'o!

Raŭk'voĉ'e li kri'is plu, ke li konvink'iĝ'is pri la mal'just'o de Di'o kaj ke li ĉes'as li'n fid'i.

— Surd'ul'o! — graŭl'is Levio, — se vi ne est'us surd'a, vi est'us mi'n aŭd'int'a kaj jam li'n mort'ig'us.

Levio ferm'is la okul'o'j'n atend'ant'e fajr'o'n fal'i sur li'n de la ĉiel'o kaj li'n mem for'brul'ig'i. Tio ne okaz'is, kaj sen mal'ferm'i la okul'o'j'n Levio plu kri'is al la ĉiel'o si'a'j'n malic'a'j'n kaj ofend'a'j'n parol'o'j'n. Li kri'ad'is pri si'a komplet'a sen'iluzi'iĝ'o kaj pri tio, ke ekzist'as ankaŭ ali'a'j di'o'j kaj religi'o'j. Jes, ali'a di'o neniam permes'us tio'n, neniam toler'us ke hom'o, simil'a al Jeŝua, est'u brul'ig'at'a de la sun'o sur fost'o.

— Mi erar'is! — kri'is Levio per la tut'e raŭk'iĝ'int'a voĉ'o, — vi est'as di'o de la mal'bon'o! Aŭ — ĉu la incens'a fum'o el la Templ'o tut'e kovr'as vi'a'j'n okul'o'j'n, ĉu vi'a'j orel'o'j ĉes'is aŭd'i i'o'n ajn krom la trombon'aĵ'o'j'n de la pastr'o'j? Vi ne est'as la ĉio'pov'a Di'o! Vi est'as la nigr'a Di'o! Mi mal'ben'as vi'n, di'o de la krim'ul'o'j, ili'a protekt'ant'o kaj ili'a anim'o!

Ĉi tiam io blov'is sur la vizaĝ'o'n de la eks'impost'ist'o kaj io susur'is ĉe li'a'j pied'o'j. Re'foj'e ven'is blov'o, kaj mal'ferm'int'e la okul'o'j'n Levio vid'is, ke ĉio en la mond'o — ĉu influ'it'e de li'a'j mal'ben'o'j, ĉu pro ali'a kaŭz'o — est'as ŝanĝ'iĝ'int'a. La sun'o mal'aper'is sen ating'i la mar'o'n en kiu ĝi ĉiu'vesper'e sink'is. Ĝi'n for'glut'int'e, sur la ĉiel'o minac'e kaj ne'rezist'ebl'e est'is lev'iĝ'ant'a de la okcident'o fulm'o'tondr'a nub'eg'o. Ties rand'o jam bol'is per blank'a ŝaŭm'o, la nigr'a fum'a ventr'eg'o flav'et'e flagr'is. La nub'eg'o grumbl'is kaj foj'e-foj'e las'is fal'i fajr'a'j'n faden'o'j'n. Pel'at'e per subit'a vent'o, polv'o'kolon'o'j flug'is super la Jafa voj'o, tra la mal'fekund'a Gihona val'o, super la tend'o'j de la pilgrim'ul'o'j. Levio silent'iĝ'is konsider'ant'e, ĉu la fulm'o'tondr'o, tuj fin'kovr'ont'a Jerŝalaimon, i'o'n ŝanĝ'os en la sort'o de la mal'feliĉ'ul'o Jeŝua. Kaj vid'ant'e la fajr'o'faden'o'j'n dis'tranĉ'i la nub'o'j'n, li komenc'is pet'eg'i, ke fulm'o'bat'o traf'u la fost'o'n de Jeŝua. Pent'e rigard'ant'e en la klar'a'n ĉiel'o'n, kiu'n ankoraŭ ne tut'e vor'is la nub'eg'o kaj kie la vultur'o'j est'is for'flug'ant'a'j por evit'i la fulm'o'tondr'o'n, Levio pens'is, ke mal'saĝ'e li rapid'is pri si'a'j mal'ben'o'j. Nun Di'o li'n ne aŭskult'os.

Mal'lev'int'e si'a'n rigard'o'n al la mont'et'pied'o, Levio fiks'is ĝi'n al tiu lok'o, kie dis'e star'is la alao, kaj li vid'is, ke tie okaz'is atent'ind'a'j ŝanĝ'o'j. De alt'e Levio klar'e vid'is la soldat'o'j'n hast'e el'tir'i la lanc'o'j'n el la ter'o kaj sur'met'i la mantel'o'j'n, li vid'is la ĉeval'gard'ant'o'j'n kuret'i al la voj'o, je la brid'rimen'o konduk'ant'e la nigr'a'j'n ĉeval'o'j'n. La alao est'is re'tir'ot'a, tio est'is evident'a. Levio, per la man'o ŝirm'ant'e si'a'n vizaĝ'o'n kontraŭ la ŝpruc'ant'a polv'o, ĝi'n el'kraĉ'ant'e, pen'ad'is diven'i, kio'n tio signif'as, ke la kavaleri'o est'as for'ir'ont'a? Li'a rigard'o glit'is alt'e'n kaj li vid'is mal'grand'a'n figur'o'n en purpur'a milit'ist'a ĥlamido ir'i supr'e'n al la ekzekut'plac'et'o. Kaj pro la antaŭ'sent'o de ĝoj'ig'a fin'o frost'iĝ'is la kor'o de la eks'impost'ist'o.

La hom'o sur'ir'ant'a la mont'et'o'n post pli ol kvar hor'o'j da sufer'o de la krim'ul'o'j est'is la estr'o de la kohort'o; li ĵus al'rajd'is el Jerŝalaim kun si'a serv'soldat'o. Obe'ant'e gest'o'n de Rat'o'buĉ'ul'o, la gard'o'ĉen'o mal'ferm'iĝ'is kaj la centuri'estr'o salut'is la tribunus'o'n. Tiu for'konduk'is Rat'o'buĉ'ul'o'n flank'e'n kaj i'o'n al li flustr'is. La centuri'estr'o re'foj'e salut'is kaj ir'is al la ekzekut'ist'o'j, sid'ant'a'j sur ŝton'o'j ĉe la fost'o'pied'o'j. Dum'e la tribunus'o direkt'is si'a'j'n paŝ'o'j'n al la hom'o sid'ant'a sur la tri'pied'a taburet'o, kaj tiu ĝentil'e si'n lev'is renkont'e'n. Ankaŭ al li la tribunus'o mal'laŭt'e dir'is i'o'n, kaj ambaŭ ir'is al la fost'o'j. Ili'n sekv'is la estr'o de la Templ'a gard'o.

Mal'plezur'e ĵet'int'e oblikv'a'n rigard'o'n al la mal'pur'a'j ĉifon'aĉ'o'j kuŝ'ant'a'j sur la ter'o apud la fost'o'j, la ĉifon'aĉ'o'j kiu'j antaŭ ne'long'e est'is la vest'o'j de la krim'ul'o'j kaj kiu'j'n rifuz'is la ekzekut'ist'o'j, Rat'o'buĉ'ul'o vok'is al si du el ili kaj ordon'is:

— Sekv'u mi'n!

De la plej proksim'a fost'o aŭd'iĝ'is raŭk'a sen'senc'a kant'et'ad'o. Sur la fost'o pend'is Gestas, pro la muŝ'o'j kaj pro la sun'o li frenez'iĝ'is ne'long'e antaŭ la kvar'a hor'o de la ekzekut'o kaj nun mal'laŭt'e kant'is i'o'n pri vin'ber'ĝarden'o; tamen si'a'n kap'o'n, kovr'it'a'n per turban'o, li foj'e-foj'e sku'et'is, kaj tiam la muŝ'o'j mal'vigl'e si'n lev'is de li'a vizaĝ'o sed tuj re'ven'is.

Sur la sekv'a fost'o est'is ekzekut'at'a Dismas. Li sufer'is pli ol la du ali'a'j, ĉar li'n ne for'las'is la konsci'o, kaj li mov'is la kap'o'n, oft'e kaj ritm'e, jen dekstr'e'n jen mal'dekstr'e'n, per la orel'o bat'ant'e la ŝultr'o'n.

Pli feliĉ'a ol la du ali'a'j est'is Jeŝua. Ek'de la unu'a hor'o li hav'is sven'o'j'n, post'e li tut'e sen'konsci'iĝ'is kaj si'a'n kap'o'n en la mal'lig'iĝ'int'a turban'o li las'is sen'mov'e pend'i. Tial li'n tut'e kovr'is muŝ'o'j kaj taban'o'j, tiom ke li'a vizaĝ'o mal'aper'is sub nigr'a tavol'o de la glu'iĝ'em'a, svarm'ant'a mas'o. En la ingven'o'j, sur la abdomen'o, en la aksel'o'j sid'is dik'a'j taban'o'j suĉ'ant'e la flav'a'n, nud'a'n korp'o'n.

Obe'ant'e la gest'o'j'n de la kapuĉ'ul'o, unu el la ekzekut'ist'o'j pren'is lanc'o'n, la ali'a port'is al la fost'o sitel'o'n kaj spong'o'n. La unu'a lev'is si'a'n lanc'o'n kaj frap'et'is la mal'dekstr'a'n, post'e la dekstr'a'n brak'o'j'n de Jeŝua, dis'etend'it'a'j'n kaj lig'it'a'j'n al la transvers'a trab'o de la fost'o. La korp'o kun la el'star'ant'a'j rip'o'j trem'is. La ekzekut'ist'o glit'ig'is la lanc'o'pint'o'n sur la ventr'o de Jeŝua. Tiam Jeŝua lev'is la kap'o'n, la muŝ'o'j zum'ant'e dis'iĝ'is kaj aper'is la vizaĝ'o de la pend'ant'o — ŝvel'int'a pro la pik'o'j, kun sink'int'a'j okul'o'j, ne're'kon'ebl'a vizaĝ'o.

Pen'e Ha-Nocri mal'glu'is la palpebr'o'j'n kaj rigard'is mal'supr'e'n. Li'a'j okul'o'j ne plu hav'is si'a'n kutim'a'n klar'o'n.

— Ha-Nocri! — dir'is la ekzekut'ist'o.

Ha-Nocri mov'et'is si'a'j'n ŝvel'int'a'j'n lip'o'j'n kaj respond'is per raŭk'a rab'ist'a voĉ'o:

— Kio'n vi vol'as? Kial vi ven'is al mi?

— Trink'u! — dir'is la ekzekut'ist'o, kaj la spong'o sorb'ig'it'a je akv'o sur la lanc'o'pint'o lev'iĝ'is al la lip'o'j de Jeŝua. Ĝoj'o fulm'is en ties okul'o'j, li fiks'is la lip'o'j'n sur la spong'o'n kaj avid'e suĉ'is la likv'o'n. De la apud'a fost'o aŭd'iĝ'is la voĉ'o de Dismas:

— Mal'just'aĵ'o! Mi est'as tia sam'a krim'ul'o, kiel li!

Dismas si'n streĉ'is sed ne pov'is mov'iĝ'i: po tri divers'lok'a'j ŝnur'lig'il'o'j re'ten'is li'a'j'n brak'o'j'n ĉe la transvers'o. Li en'tir'is la ventr'o'n, en'pik'is la ung'o'j'n en la ekstrem'o'j'n de la transvers'a'j trab'o'j, la kap'o'n li ten'is turn'it'a al la fost'o de Jeŝua, mal'am'o furioz'is en la okul'o'j de Dismas.

Polv'o'nub'o kovr'is la plac'et'o'n, iĝ'is mult'e pli mal'hel'e. Kiam la polv'o pas'is for, la centuri'estr'o kri'is:

— Silent'o'n ĉe la du'a fost'o!

Dismas silent'iĝ'is. Jeŝua si'n de'ŝir'is de la spong'o kaj pen'ant'e ig'i si'a'n voĉ'o'n son'i mild'e kaj konvink'e, sed ne sukces'int'e pri tio, li raŭk'e pet'is la ekzekut'ist'o'n:

— Al li don'u iom.

Plu mal'hel'iĝ'is. La nub'eg'o jam inund'is la ĉiel'du'on'o'n; avanc'ant'e al Jerŝalaim, blank'a'j, bol'ant'a'j nub'et'o'j rapid'is antaŭ la fulm'o'tondr'a nub'eg'o sat'sorb'int'a nigr'a'n mal'sek'o'n kaj fajr'o'n. Fulm'o bril'eg'is kaj tondr'is ĝust'e super la mont'et'o. La ekzekut'ist'o for'pren'is la spong'o'n dis'de la lanc'o.

— Glor'u la nobl'a'n hegemonon! — li flustr'is solen'e, kaj delikat'e pik'is Jeŝuan en la kor'o'n. Tiu trem'is, flustr'is:

— Hegemono ...

Sang'o'stri'o flu'is sur li'a ventr'o, li'a'n mal'supr'a'n makzel'o'n sku'is konvulsi'o kaj li'a kap'o sink'is.

Ĉe la du'a tondr'o'bat'o la ekzekut'ist'o jam est'is trink'ig'ant'a al Dismas, kaj dir'int'e la sam'a'j'n vort'o'j'n:

— Glor'u la hegemonon! — li mort'ig'is ankaŭ ĉi tiu'n.

Gestas, ne plu kapabl'a i'o'n ajn kompren'i, tim'ig'it'e ek'kri'is, kiam antaŭ li aper'is la ekzekut'ist'o, sed apenaŭ la spong'o tuŝ'is li'a'j'n lip'o'j'n, li graŭl'ant'e ĝi'n kapt'is per la dent'o'j. Post kelk'a'j sekund'o'j ankaŭ li'a korp'o mal'streĉ'e pend'is en la lig'il'o'j.

La kapuĉ'ul'o ir'is post la ekzekut'ist'o kaj la centuri'estr'o, li'n sekv'is la estr'o de la Templ'a gard'o. Halt'int'e antaŭ la unu'a fost'o, la kapuĉ'ul'o atent'e rigard'is la sang'ant'a'n korp'o'n de Jeŝua, per si'a blank'a man'o li tuŝ'is ties pied'o'n kaj dir'is al la akompan'ant'o'j:

— Li mort'is.

Sam'e tio ripet'iĝ'is ĉe la du ali'a'j fost'o'j.

Kiam la ekzamen'o est'is fin'it'a, la tribunus'o gest'is al la centuri'estr'o, si'n turn'is kaj for'ir'is de la pint'o kun la estr'o de la Templ'a gard'o kaj la kapuĉ'ul'o. Est'iĝ'is krepusk'o, fulm'o'j sulk'is la nigr'a'n ĉiel'o'n. Subit'e el ĝi ŝpruc'is fajr'o, kaj la kri'o de la centuri'estr'o: “Re'tir'u la gard'o'n!” dron'is en la tondr'o. Feliĉ'a'j, la soldat'o'j kur'is mal'supr'e'n sur'met'ant'e la kask'o'n. Mal'lum'o kovr'is Jerŝalaimon.

La pluv'eg'o verŝ'iĝ'is abrupt'e kaj traf'is la centuri'o'n ĉe la mez'o de la dekliv'o. La akv'o fal'is tiom abund'e, ke kiam la soldat'o'j ankoraŭ kur'is mal'supr'e'n, post ili jam impet'is torent'a'j flu'eg'o'j. La soldat'o'j glit'is kaj fal'is sur la mol'iĝ'int'a argil'o rapid'ant'e al la eben'a voj'o sur kiu — apenaŭ vid'ebl'a tra la pluv'nebul'o — galop'is al Jerŝalaim la ĝis'ost'e mal'sek'a kavaleri'o. Post kelk'a'j minut'o'j nur unu hom'o rest'is sur la mont'et'o en la vapor'a bol'ad'o de tondr'o, akv'o kaj fajr'o. Sving'ant'e la mal'van'e ŝtel'it'a'n tranĉ'il'o'n, fal'ant'e ĉe la glit'ig'a'j kav'et'o'j, si'n kroĉ'ant'e je ĉio ajn, foj'foj'e kvar'pied'e grimp'ant'e, li impet'is al la fost'o'j. Jen li dron'is en la komplet'a mal'hel'o, jen subit'e li re'aper'is en la flagr'a lum'o.

La akv'o jam kovr'is li'a'j'n pied'o'j'n ĝis la maleol'o'j kiam li, fin'fin'e ating'int'e la fost'o'j'n, for'ŝir'is si'a'n pez'a'n pro la sorb'it'a akv'o taliton, las'is sur si nur la ĥiton'o'n kaj si'n prem'is al la pied'o'j de Jeŝua. Li dis'tranĉ'is la ŝnur'o'j'n ĉe la krur'o'j, grimp'is sur la mal'supr'a'n transvers'aĵ'o'n, ĉirkaŭ'pren'is Jeŝuan kaj for'ig'is la supr'a'j'n lig'il'o'j'n de li'a'j brak'o'j. La nud'a mal'sek'a korp'o de Jeŝua pez'e fal'is sur Levion kaj renvers'is li'n ter'e'n. Levio vol'is tuj met'i ĝi'n sur si'a'j'n ŝultr'o'j'n, sed ali'a pens'o li'n halt'ig'is. Li las'is la korp'o'n kun la mal'antaŭ'e'n klin'it'a kap'o kaj la dis'etend'it'a'j brak'o'j kuŝ'i en la akv'o, kaj tra la argil'likv'aĵ'o li kur'e vad'is sur la dis'glit'ant'a'j pied'o'j al la ali'a'j fost'o'j. Ankaŭ tie li dis'tranĉ'is la ŝnur'o'j'n, kaj la du korp'o'j fal'is sur la ter'o'n.

Pas'is kelk'a'j minut'o'j. Sur la pint'o de la mont'et'o rest'is nur tiu'j du korp'o'j kaj la tri nud'a'j fost'o'j. La akv'o bat'is kaj turn'is la korp'o'j'n.

Levio kaj la korp'o de Jeŝua ne plu est'is supr'e sur la alt'aĵ'o.

19

Margarita

Sekv'u mi'n, leg'ant'o! Kiu dir'is al vi, ke en la mond'o ne ekzist'as ver'a, fidel'a, etern'a am'o? Oni for'tranĉ'u la fi'a'n lang'o'n de la mensog'ul'o!

Sekv'u mi'n, leg'ant'o, sekv'u nur mi'n, kaj mi montr'os al vi tia'n am'o'n!

Ne! La majstr'o erar'is, amar'e dir'ant'e al Ivaĉjo en la klinik'o, je la plej profund'a nokt'a hor'o, ke ŝi li'n forges'is. Tio ne pov'is est'i. Cert'e, ŝi li'n ne forges'is.

Antaŭ ĉio ni mal'kaŝ'u la sekret'o'n, kiu'n la majstr'o rifuz'is komunik'i al Ivaĉjo. La nom'o de li'a am'at'in'o est'is Margarita Nikolavna. Ĉio, kio'n la majstr'o dir'is pri ŝi al la kompat'ind'a poet'o, est'is pur'a ver'o. Li ĝust'e ŝi'n pri'skrib'is. Ŝi est'is bel'a kaj inteligent'a. Al tio neces'as al'don'i la sekv'a'n. Tut'cert'e mult'a'j vir'in'o'j for'don'us ĉio'n ajn por ŝanĝ'i si'a'n viv'o'n kontraŭ tiu de Margarita Nikolavna. La sen'infan'a tri'dek'jar'a Margarita est'is edz'in'o de eminent'a fak'ist'o, kiu, ceter'e, est'is aŭtor'o de land'skal'e grav'a el'trov'o. Li est'is jun'a, bel'a, bon'kor'a, honest'a, li ador'is si'a'n edz'in'o'n. Margarita Nikolavna kun si'a edz'o okup'is la tut'a'n supr'a'n etaĝ'o'n de ĉarm'a ĝarden'hav'a palac'et'o ĉe unu el la strat'et'o'j apud Arbat’. Rav'a lok'o! Ĉiu pov'as konvink'iĝ'i pri tio, sufiĉ'as ja vizit'i la ĝarden'o'n. Oni si'n turn'u al mi, mi dir'os la adres'o'n kaj montr'os la voj'o'n — la dom'o ankoraŭ ekzist'as.

Margarita Nikolavna ne hav'is mon'zorg'o'j'n. Margarita Nikolavna pov'is aĉet'i ĉio'n, kio al ŝi plaĉ'is. Inter la kon'at'o'j de ŝi'a edz'o est'is interes'a'j hom'o'j. Margarita Nikolavna neniam tuŝ'is primus'o'n. Margarita Nikolavna ne kon'is la horor'o'j'n de plur'famili'a loĝ'ej'o. Resum'e ... ŝi est'is feliĉ'a, ĉu? Eĉ ne unu minut'o'n! De kiam, dek'naŭ'jar'a, ŝi edz'in'iĝ'is kaj ek'loĝ'is en la palac'et'o, ŝi ne kon'is feliĉ'o'n. Ho di'o'j, di'o'j mi'a'j! Kio do mank'is al tiu vir'in'o?! Kio'n vol'is tiu vir'in'o, en kies okul'o'j ĉiam brul'is ia enigm'a flam'et'o, kio'n vol'is tiu je unu okul'o strab'et'a sorĉ'ist'in'o, kiu en la memor'ind'a printemp'o si'n ornam'is per la mimoz'o'j? Mi ne sci'as. Mi ne est'as inform'it'a. Evident'e, ŝi dir'is la ver'o'n, ŝi bezon'is li'n, la majstr'o'n, kiu'n neniel pov'is anstataŭ'i la pseŭdo'gotik'a palac'et'o nek ĝi'a apart'a ĝarden'o nek la mon'o. Ŝi li'n am'is, ŝi dir'is la ver'o'n. Eĉ mi, la ver'fidel'a rakont'ant'o sed hom'o fremd'a, sent'as mi'a'n kor'o'n kun'prem'iĝ'i ĉe la pens'o pri tio, kio'n spert'is Margarita, kiam ŝi ven'is je la sekv'a tag'o en la dom'et'o'n de la majstr'o — feliĉ'e, ne sukces'int'e inter'parol'i kun si'a edz'o, ĉar tiu ne re'ven'is je la antaŭ'fiks'it'a temp'o — kaj tie ek'sci'is, ke la majstr'o mal'aper'is.

Ŝi far'is ĉio'n serĉ'ant'e li'a'n spur'o'n, kaj mem'kompren'e ŝi trov'is neni'o'n. Tiam ŝi re'ven'is en la palac'et'o'n kaj plu loĝ'is tie.

— Jes, jes ja, tia sam'a erar'o! — dir'ad'is Margarita vintr'e, sid'ant'e ĉe la kamen'o kaj rigard'ant'e en la fajr'o'n, — kial mi tiam, nokt'e, li'n for'las'is? Kial? Ja tio est'is frenez'aĵ'o! Mi re'ven'is je la sekv'a tag'o, honest'e, kiel mi promes'is, sed est'is tro mal'fru'e. Jes, kiel la mal'feliĉ'a Levio Mateo, mi ven'is tro mal'fru'e!

Ĉiu'j tia'j parol'o'j, evident'e, est'is sen'senc'a'j, ĉar fakt'e: kio est'us ŝanĝ'it'a, se en tiu nokt'o ŝi est'us rest'int'a ĉe la majstr'o? Ĉu ŝi li'n sav'us? Rid'ind'e! — ni ek'kri'us, sed ni tio'n ne dir'u antaŭ la mal'esper'iĝ'int'a vir'in'o.

En tia'j turment'o'j Margarita Nikolavna tra'viv'is la tut'a'n vintr'o'n ĝis la printemp'o. Je la tag'o, kiam okaz'is la tut'a absurd'a pandemoni'o, kaŭz'it'a de la aper'o de la nigr'a magi'ist'o en Moskvo, kiam iĝ'is for'pel'it'a re'e'n al Kievo la onkl'o de Berlioz, kiam oni arest'is la libr'o'ten'ist'o'n kaj pas'is amas'o da ali'a'j, plej stult'a'j kaj ne'kompren'ebl'a'j afer'o'j, ŝi vek'iĝ'is preskaŭ je la tag'mez'o en si'a dorm'o'ĉambr'o hav'ant'a oriel'o'n en la tur'o de la palac'et'o.

Vek'iĝ'int'e Margarita ne ek'plor'is, mal'kiel ŝi oft'e far'is, ĉar ĉi-maten'e ŝi vek'iĝ'is kun la antaŭ'sent'o ke hodiaŭ, fin'fin'e, io okaz'os. Percept'int'e tiu'n antaŭ'sent'o'n, ŝi kov'is kaj fleg'is ĝi'n en si'a anim'o, zorg'ant'e, ke ĝi ŝi'n ne for'las'u.

— Mi kred'as! — solen'e flustr'is Margarita, — mi kred'as! Io okaz'os! Ĝi nepr'e dev'as okaz'i, ĉar kial, pro kio mi est'u kondamn'it'a al la dum'viv'a turment'o? Mi konfes'as ke mi mensog'is kaj viv'is du'a'n viv'o'n, kaŝ'it'a'n dis'de la hom'o'j, sed tio ne est'as ja tiom kruel'e pun'ind'a. Io nepr'e okaz'os, ĉar neni'o pov'as daŭr'i etern'e. Kaj krom'e, mi'a sonĝ'o est'is aŭgur'a, pri tio mi cert'as.

Tiel ŝi flustr'is, rigard'ant'e sur la punc'a'j'n kurten'o'j'n kiu'j sorb'is la sun'lum'o'n, ekscit'it'e si'n vest'ant'e, komb'ant'e antaŭ la tri'part'a spegul'o la mal'long'a'j'n friz'it'a'j'n har'o'j'n.

La sonĝ'o, kiu'n en tiu nokt'o hav'is Margarita, ver'e est'is ne'ordinar'a. Ĉi tie neces'as dir'i, ke dum si'a'j vintr'a'j turment'o'j ŝi neniam sonĝ'is pri la majstr'o. Nokt'e li ŝi'n el'las'ad'is, kaj ŝi sufer'is nur dum la tag'o'j. Tiu'n foj'o'n li tamen aper'is en ŝi'a sonĝ'o.

En la sonĝ'o ŝi vid'is ne'kon'at'a'n pejzaĝ'o'n — sen'esper'a'n, morn'a'n, sub mal'seren'a ĉiel'o de fru'a printemp'o. Ŝi vid'is tiu'n dis'taŭz'it'a'n, flos'ant'a'n ĉiel'aĉ'o'n, kaj sub ĝi silent'a'n ar'o'n de kamp'o'korv'o'j. Ia tuber'oz'a lign'a pont'et'aĉ'o; sub ĝi, mal'klar'a printemp'a roj'o; mal'gaj'a'j, magr'a'j, du'on'nud'a'j arb'o'j, izol'a orf'a tremol'o; pli mal'proksim'e — inter arb'o'j, trans legom'ĝarden'o — trab'a krom'dom'et'o, ĉu apart'a kuir'ej'o, ĉu ban'ej'o, ĉu la diabl'o sci'as kio. Ĉio ĉirkaŭ'e est'is iel mal'viv'a kaj tiom morn'a, ke oni sent'is la em'o'n tuj si'n pend'um'i sur la tremol'o. Ne est'is eĉ unu vent'o'blov'et'o, nek mal'plej'a nub'o'mov'o, nek hom'o aŭ best'o. Tut'e infer'a lok'o por viv'ul'o!

Kaj jen, imag'u, larĝ'e mal'ferm'iĝ'as la pord'o de la dom'et'o kaj li aper'as. Iom mal'proksim'e, tamen li est'as klar'e vid'ebl'a. La vest'o'j tut'e ĉifon'iĝ'is kaj est'as ne're'kon'ebl'a'j. La har'o'j mal'ord'a'j. Ne raz'it'e. La okul'o'j mal'san'ul'a'j, angor'a'j. Li vok'as ŝi'n, gest'as al ŝi per la man'o. Sufok'iĝ'ant'e en la mal'viv'a aer'o, Margarita ek'kur'is al li tra la ter'bul'a teren'o kaj vek'iĝ'is.

“Tiu sonĝ'o al'las'as nur du interpret'o'j'n” rezon'is Margarita Nikolavna. “Se li mort'is, li'a vok'o signif'as ke li ven'is por mi'n for'konduk'i, do, ke baldaŭ mi mort'os. Tio est'us tre bon'a, ĉar tiam mi'a'j turment'o'j fin'iĝ'us. Aŭ li viv'as, tiam la sonĝ'o pov'as signif'i nur tio'n, ke li re'memor'ig'as al mi pri si! Li vol'as dir'i, ke ni ankoraŭ re'vid'os unu la ali'a'n. Jes, tre baldaŭ ni renkont'iĝ'os!” En la sam'a ekscit'iĝ'o Margarita si'n vest'is, persvad'ant'e si'n, ke fakt'e ĉio aranĝ'iĝ'as tre feliĉ'e kaj ke tia'j'n feliĉ'a'j'n moment'o'j'n oni nepr'e kapt'u kaj profit'u. La edz'o for'vetur'is ofic'vojaĝ'i por plen'a'j tri tag'o'j. Por tri diurn'o'j ŝi est'as las'it'a al si mem, neni'u mal'help'os ŝi'n pens'i pri io ajn, rev'i pri tio, kio al ŝi plaĉ'as. Ĉiu'j kvin ĉambr'o'j en la supr'a etaĝ'o, la tut'a loĝ'ej'o kiu'n en Moskvo envi'us dek'mil'o'j da hom'o'j, est'as je ŝi'a dispon'o.

Tamen, hav'ant'e la tut'a'j'n tri tag'o'j'n da plen'a liber'o, en la tut'a luks'a loĝ'ej'o Margarita elekt'is lok'o'n pli ol modest'a'n. Trink'int'e te'o'n ŝi ir'is en la mal'lum'a'n kamer'o'n, kie oni ten'is valiz'o'j'n kaj kie, en du ŝrank'o'j, est'is divers'a'j mal'nov'aĵ'o'j. Ŝi kaŭr'is, el'tir'is la mal'supr'a'n kest'o'n de la unu'a ŝrank'o, kaj el sub amas'o de silk'a'j de'tranĉ'aĵ'o'j ŝi pren'is tio'n sol'a'n, kio'n ŝi opini'is valor'a en ŝi'a nun'a viv'o: Margarita ten'is en la man'o'j mal'nov'a'n album'o'n kun bind'aĵ'o el brun'a led'o; en ĝi est'is fot'o de la majstr'o, la ŝpar'kas'a libr'et'o je li'a nom'o kun la depon'o je dek'mil rubl'o'j, petal'o'j de sek'iĝ'int'a roz'o plat'ig'it'a'j inter foli'o'j de mal'dik'a paper'o, kaj fragment'o de bind'it'a tajp'aĵ'o kun for'brul'int'a mal'supr'a rand'o.

Re'ven'int'e kun tiu'j riĉ'aĵ'o'j en si'a'n dorm'o'ĉambr'o'n, Margarita met'is la fot'o'n sur la tri'part'a'n spegul'o'n kaj dum proksim'um'e hor'o ŝi sid'is ten'ant'e sur la genu'o'j la kajer'o'n difekt'it'a'n de la fajr'o, kaj re'leg'ant'e tio'n, kio post la brul'ig'o hav'is nek komenc'o'n nek fin'o'n: ... “la mal'lum'eg'o, ven'int'a de la mar'o, kovr'is la de l’ prokurator'o abomen'at'a'n urb'o'n. Mal'aper'is la pend'a'j pont'o'j, kiu'j inter'lig'is la Templ'o'n kun la tim'ig'a Fortres'o Antonia, abism'o mal'lev'iĝ'is de la ĉiel'o kaj kaŝ'is la flug'il'hav'a'j'n di'o'j'n super la hipodrom'o, la Haŝmonidan palac'o'n kun ties krenel'o'j, la bazar'o'j'n, la karavan'ej'o'j'n, la strat'et'o'j'n, la basen'o'j'n ... Perd'iĝ'is Jerŝalaim, la grand'a urb'o, kvazaŭ ĝi neniam ekzist'is en la mond'o ...”

Margarita dezir'is plu leg'i, sed plu'e est'is neni'o, krom la mal'glat'a karb'a franĝ'o.

Viŝ'ant'e la larm'o'j'n, ŝi for'las'is la kajer'o'n, met'is la kubut'o'j'n sur la spegul'tabl'o'n kaj, spegul'at'e, ŝi long'temp'e sid'is, sen'de'turn'e rigard'ant'e la fot'o'n. Post'e ŝi'a'j larm'o'j sek'iĝ'is. Margarita zorg'e re'pak'is si'a'n trezor'o'n kaj post kelk'a'j minut'o'j ĝi re'e kuŝ'is sub la amas'o de silk'a'j ĉifon'o'j kaj en la sen'lum'a kamer'o ek'tint'et'is la ŝlos'at'a serur'o.

En la antaŭ'ĉambr'o Margarita Nikolavna sur'met'is si'a'n mantel'o'n for'ir'ont'e por promen'i. La bel'ul'in'o Nataŝa, ŝi'a mastr'um'ist'in'o, ŝi'n demand'is, kio'n prepar'i kiel ĉef'manĝ'aĵ'o'n; kaj ricev'int'e la respond'o'n, ke tio est'as egal'a, por si'n amuz'i ŝi ek'konversaci'is kun si'a mastr'in'o kaj komenc'is rakont'i i'o'n tut'e ne'kred'ebl'a'n, ekzempl'e, ke hieraŭ en teatr'o prestidigit'ist'o prezent'is tia'j'n truk'o'j'n, ke ĉiu'j mir'ĝem'is, al ĉiu'j li sen'pag'e dis'don'ad'is po du flakon'o'j'n da ekster'land'a parfum'o kaj ŝtrump'o'j'n, kaj post'e, kiam la spektakl'o fin'iĝ'is, la publik'o el'ir'is sur la strat'o'n kaj ek! — ĉiu'j est'is nud'a'j! Margarita sink'is sur la seĝ'o'n en la antaŭ'ĉambr'o kaj ek'rid'is.

— Nataŝa, ĉu vi ne hont'as? — dir'is Margarita, — ja vi ne est'as mal'kler'a, vi est'as inteligent'a jun'ul'in'o; en la atend'o'vic'o'j oni babil'as ĉi'a'j'n absurd'aĵ'o'j'n, kaj vi ili'n ripet'as!

Nataŝa roz'kolor'iĝ'is kaj ard'e obĵet'is, ke oni neniel mensog'is, ke ŝi mem hodiaŭ vid'is en la nutr'o'vend'ej'o ĉe Arbat’ civit'an'in'o'n, kiu ven'is en ŝu'o'j, sed kiam ŝi est'is pag'ant'a ĉe la kas'o, ŝi'a'j ŝu'o'j mal'aper'is kaj rest'is nur la ŝtrump'o'j. La okul'o'j'n ŝi el'orbit'ig'is, sur la kalkan'o vid'iĝ'is tru'o. Nu, la ŝu'o'j est'is magi'a'j, ĝust'e de tiu spektakl'o.

— Kaj tiel ŝi for'ir'is, ĉu?

— Tiel ŝi for'ir'is! — ek'kri'is Nataŝa, plu ruĝ'iĝ'ant'e pro tio, ke oni al ŝi ne kred'as. — Ja hieraŭ, Margarita Nikolavna, la milici'o arest'is cent'o'n da hom'o'j. La civit'an'in'o'j post la spektakl'o en nur'a'j kalson'et'o'j kur'is sur Tverskaja.

— Nu, tio'n cert'e al vi Darja rakont'is, — dir'is Margarita, — mi jam antaŭ long'e rimark'is, ke ŝi est'as terur'a blag'ul'in'o.

La amuz'a inter'parol'o fin'iĝ'is per agrabl'a surpriz'o por Nataŝa. Margarita Nikolavna ir'is en la dorm'o'ĉambr'o'n kaj re'ven'is de tie ten'ant'e en la man'o'j par'o'n da ŝtrump'o'j kaj flakon'o'n da Kolonj'a akv'o. Ŝi dir'is al Nataŝa, ke ankaŭ ŝi vol'as prezent'i truk'o'n, donac'is al Nataŝa la ŝtrump'o'j'n kaj la botel'et'o'n, kaj al'don'is, ke ŝi hav'as nur unu pet'o'n, ke Nataŝa ne kur'u sur ŝtrump'o'j laŭ Tverskaja kaj ne aŭskult'u la histori'o'j'n de Darja. Si'n inter'kis'int'e la mastr'in'o kaj la serv'ist'in'o dis'iĝ'is.

Komfort'e dors’apog'int'e si'n sur la mol'a seĝ'o en trole'bus'o, Margarita Nikolavna vetur'is laŭ Arbat’ kaj jen pens'is pri si'a afer'o, jen aŭskult'is tio'n, pri kio flustr'e inter'parol'is la du civit'an'o'j sid'ant'a'j antaŭ ŝi.

Tiu'j foj'foj'e si'n'gard'em'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n, ĉu iu aŭd'as ili'n, kaj plu flustr'is i'a'n sen'senc'aĵ'o'n. La unu, karn'o'dik'a fortik'ul'o kun vigl'a'j pork'a'j okul'o'j, sid'ant'a ĉe la fenestr'o, du'on'voĉ'e rakont'is al si'a mal'grand'a najbar'o, ke oni dev'is kovr'i la ĉerk'o'n per nigr'a tuk'o ...

— Ne'kred'ebl'e, — mir'ant'e flustr'is la mal'grand'a, — tio est'as sen'precedenc'a ... Do, kio'n far'is Ĵeldibin?

Tra la unu'ton'a zum'o de la trole'bus'o vort'o'j venad'is de la fenestr'o:

— Kriminal'ist'o'j ... skandal'o ... nu, pur'a mistik'o!

El tia'j for'ŝir'iĝ'int'a'j parol'pec'et'o'j Margarita iom post iom kun'met'is i'o'n koher'a'n. La civit'an'o'j inter'flustr'is pri iu mort'int'o (la nom'o'n ili ne menci'is) kies kap'o hodiaŭ maten'e iĝ'is ŝtel'it'a el la ĉerk'o! Do, tial tiu Ĵeldibin nun tiel klopod'as. Kaj ankaŭ ceter'a'j inter'flustr'ant'o'j, kiu'j vetur'as per la trole'bus'o, hav'as i'a'n rilat'o'n al la pri'ŝtel'it'a mort'int'o.

— Ĉu ni ankoraŭ hav'os temp'o'n por trov'i flor'o'j'n? — zorg'is la mal'grand'a. — Vi dir'is, ke la kremaci'o est'os je la du'a, ĉu?

Fin'fin'e Margaritan ted'is tiu mister'a babil'ad'o pri la kap'o ŝtel'it'a el ĉerk'o, kaj ŝi ek'ĝoj'is, ke jam temp'as el'ir'i.

Post kelk'a'j minut'o'j ŝi sid'is sur benk'o ĉe la Kreml'a mur'eg'o, lok'int'e si'n tiel, ke ŝi vid'is la Maneĝ'o'n.

Rigard'ant'e per la du'on'ferm'it'a'j okul'o'j kontraŭ la bril'a'j sun'radi'o'j, ŝi re'memor'is si'a'n hodiaŭ'a'n sonĝ'o'n, re'memor'is kiel, antaŭ ekzakt'e unu jar'o, je la sam'a tag'o kaj je la sam'a hor'o, ŝi sid'is kun li sur tiu sam'a benk'o. Ĝust'e kiel tiam apud ŝi kuŝ'is sur la benk'o la nigr'a man'sak'et'o. Hodiaŭ li ne est'is ĉi tie, kaj tamen kun li sen'voĉ'e inter'parol'is Margarita: “Se vi est'as ekzil'it'a, kial vi neni'o'n sci'ig'as pri vi? Ja iel oni sukces'as sci'ig'i. Ĉu vi ĉes'is mi'n am'i? Ne, ial mi tio'n ne kred'as. Do, vi est'as ekzil'it'a kaj mort'is ... Tiam, mi pet'as, las'u mi'n, fin'fin'e don'u al mi la liber'o'n viv'i kaj spir'i la aer'o'n”. Margarita mem respond'is al si anstataŭ'ant'e li'n: “Vi est'as liber'a ... Ĉu mi vi'n ten'as?”, post'e obĵet'is al li: “Ne, tio ne est'as respond'o! Vi for'ir'u el mi'a memor'o, tiam mi liber'iĝ'os”.

Hom'o'j pas'is preter Margarita. Vir'o ĵet'is rigard'o'n sur la bon'e vest'it'a'n vir'in'o'n, log'at'e de ŝi'a'j bel'o kaj sol'ec'o. Li tus'is kaj ek'sid'is sur la pli mal'proksim'a'n ekstrem'o'n de ŝi'a benk'o. Si'n kuraĝ'ig'int'e li ek'parol'is:

— Definitiv'e, hodiaŭ est'as bon'eg'a veter'o ...

Sed ŝi tiel sombr'e li'n rigard'is, ke li ek'star'is kaj for'ir'is.

“Nu, jen est'as ekzempl'o”, en si'a'j pens'o'j plu parol'is Margarita al tiu, kiu ŝi'n obsed'is, “kial do mi for'pel'is tiu'n vir'o'n? Mi enu'as, kaj en tiu am'ind'um'ul'o est'as neni'o mal'bon'a, ebl'e nur la stult'a vort'o definitiv'e. Kial mi, kvazaŭ strig'o, sid'as sol'a sub la mur'eg'o? Kial mi est'as eks'ig'it'a el la viv'o?”

Melankoli'e ŝi mal'lev'is la kap'o'n. Sed subit'e tiu sam'a, la maten'a ond'o de atend'o kaj ekscit'o, ŝi'n puŝ'is kontraŭ la brust'o. “Jes, okaz'os!” La ond'o puŝ'is ŝi'n de'nov'e, kaj tiam ŝi kompren'is, ke ĝi est'as son’ond'o. Tra la urb'o'bru'o pli kaj pli klar'e aŭd'iĝ'is proksim'iĝ'ant'a'j tambur'bat'o'j kaj falset'a'j trumpet'son'o'j.

Unu'e aper'is milici'an'o paŝ'e rajd'ant'a preter la ĝarden'krad'o, post'e pied’ir'is tri ali'a'j. Ili'n sekv'is mal'rapid'e vetur'ant'a kamion'o kun muzik'ist'o'j. Post'e aper'is bril'e nov'a funebr'a vetur'il'o, sur ĝi ĉerk'o tut'e kovr'it'a per flor'kron'o'j; ĉe la angul'o'j de la ŝarĝ'o'plat'o star'is kvar hom'o'j: tri vir'o'j kaj unu vir'in'o.

Eĉ malgraŭ la distanc'o Margarita rimark'is, ke la hom'o'j, star'ant'a'j sur la ĉerk'vetur'il'o por honor'i la mort'int'o'n en ties last'a voj'o, hav'as strang'e embaras'it'a'n vizaĝ'o'n. Precip'e rimark'ebl'a tio est'is ĉe la civit'an'in'o, kiu star'is ĉe la pli proksim'a mal'antaŭ'a angul'o de la ĉerk'vetur'il'o. Ŝi'a'j dik'a'j vang'o'j ŝajn'is ŝvel'ig'at'a'j el intern'e de iu pik'a sekret'o, en ŝi'a'j en'gras'iĝ'int'a'j okul'o'j lud'is suspekt'ind'a'j fajr'er'o'j. Ŝi mien'is tiel, kvazaŭ ŝi'a pacienc'o tuj krev'os, ŝi palpebr'um'os kaj dir'os: “Ĉu vi vid'is i'o'n simil'a'n? Nu pur'a mistik'o!” Sam'e embaras'it'e aspekt'is ankaŭ la ceter'a'j akompan'ant'o'j, proksim'um'e tri'cent hom'o'j, kiu'j mal'rapid'e pied’ir'is post la funebr'a aŭtomobil'o.

Margarita post'rigard'is la procesi'o'n, aŭskult'ant'e silent'iĝ'i en la for'o la melankoli'a'n turk'a'n tambur'o'n, ripet'ant'a'n si'a'j'n “bum, bum, bum”, kaj pens'is: “Kia strang'a en'tomb'ig'o ... Kaj kiel prem'e son'as tiu bum! Ah, ver'e, al la diabl'o mi ofert'us mi'a'n anim'o'n por ek'sci'i almenaŭ tio'n, ĉu li viv'as aŭ ne! Interes'e, kiu do pov'us est'i la hom'o, kiu'n oni en'tomb'ig'as kun tiel mir'ind'a'j vizaĝ'o'j?”

— Berlioz M.A., — aŭd'iĝ'is apud'e iom naz'a vir'a voĉ'o, — la prezid'ant'o de Massolit.

Margarita Nikolavna si'n turn'is kaj vid'is sur si'a benk'o civit'an'o'n; evident'e, li sen'bru'e al'sid'iĝ'is kiam ŝi observ'is la procesi'o'n kaj, supoz'ebl'e, distr'it'e ŝi voĉ'dir'is si'a'n last'a'n demand'o'n.

Dum'e la procesi'o mal'rapid'iĝ'is, ver'ŝajn'e, halt'ig'at'e de semafor'o.

— Jes, — dir'is la ne'kon'at'a civit'an'o, — strang'a est'as ili'a anim'stat'o. Ili akompan'as mort'int'o'n, sed pens'as nur pri tio, kie do promen'as li'a kap'o!

— Kial, li'a kap'o? — demand'is Margarita kaj atent'e rigard'is si'a'n ne'atend'it'a'n najbar'o'n. Tiu aspekt'is kiel vir'o mal'alt'a, flam'e ruf'a, kun el'star'a kojn'o'dent'o, li sur'hav'is amel'it'a'n ĉemiz'o'n, bon'kvalit'a'n stri'it'a'n vest'o'komplet'o'n, lak'led'a'j'n ŝu'o'j'n kaj bul'ĉapel'o'n. La kravat'o est'is akr'e bunt'a. Est'is bizar'e, ke el li'a brust'poŝ'o, kie la vir'o'j kutim'e port'as tuk'et'o'n aŭ font'o'plum'o'n, montr'iĝ'is ĉirkaŭ'ronĝ'it'a kok'a ost'o.

— Nu, bon'vol'u vid'i, — klar'ig'is la ruf'ul'o, — hodiaŭ maten'e el la Gribojedova salon'eg'o la kap'o'n de la mort'int'o oni for'ŝtel'is.

— Tamen kiel ĉi tio pov'is okaz'i? — malgraŭ'vol'e demand'is Margarita kaj re'memor'is la trole'bus'a'n inter'flustr'ad'o'n.

— La diabl'o sci'as, kiel! — sen'ĝen'e respond'is la ruf'ul'o, — ceter'e, mi konjekt'as, ke ne est'us sen'util'a demand'i pri tio Behemot'o'n. Terur'e lert'e oni ĝi'n el'ŝtel'is. Tia skandal'eg'o! Kaj la precip'a enigm'o est'as, kiu kaj kial pov'us ĝi'n bezon'i, tiu'n kap'o'n!

Margarita Nikolavna est'is plen'a je si'a zorg'o, kaj tamen ŝi'n frap'is la strang'a'j blag'o'j de la ne'kon'at'a civit'an'o.

— Atend'u, — subit'e ŝi kri'is, — kiu Berlioz? Ĉu tiu de la hodiaŭ'a'j gazet'o'j?

— Nu cert'e, cert'e ...

— Do, ili est'as literatur'ist'o'j, kiu'j akompan'as la ĉerk'o'n? — demand'is Margarita kaj subit'e nud'ig'is la dent'o'j'n.

— Mem'kompren'e, literatur'ist'o'j!

— Kaj vi kon'as ili'n vizaĝ'e, ĉu?

— Ĉiu'j'n, — respond'is la ruf'ul'o.

— Dir'u, — demand'is Margarita, kaj ŝi'a voĉ'o iĝ'is obtuz'a, — ĉu est'as inter ili la kritik'ist'o Latunskij?

— Kiel li pov'us for'est'i? — respond'is la ruf'ul'o, — jen li star'as, la last'a en la kvar'a vic'o.

— Ĉu la blond'ul'o? — ŝi demand'is streĉ'ant'e la okul'o'j'n.

— Cindr'e blond'a li est'as. Jen, li lev'is la okul'o'j'n al la ĉiel'o.

— Tiu simil'a al dominik'an'o, ĉu?

— Jes, ĝust'e!

Margarita ĉes'is demand'i, fiks'e rigard'ant'e al Latunskij.

— Mi vid'as, — rid'et'ant'e ek'parol'is la ruf'ul'o, — ke vi mal'am'as tiu'n Latunskijon.

— Est'as ankoraŭ iu'j, kiu'j'n mi mal'am'as, — tra'dent'e respond'is Margarita, — sed parol'i pri tio ne est'as interes'e.

Dum'e la procesi'o ek'ir'is plu'e'n, post la pied’ir'ant'o'j tren'iĝ'is aŭtomobil'o'j, plej'part'e vak'a'j.

— Nu jes, cert'e, kio est'u interes'a pri tio, Margarita Nikolavna!

Margarita surpriz'iĝ'is:

— Ĉu vi mi'n kon'as?

Anstataŭ respond'i la ruf'ul'o salut'e sving'lev'is si'a'n bul'ĉapel'o'n.

“Perfekt'e rab'ist'a fizionomi'o!” pens'is Margarita atent'e rigard'ant'e si'a'n strat'a'n inter'parol'ant'o'n.

— Tamen mi vi'n ne kon'as, — ŝi dir'is sek'e.

— Nu, kiel vi pov'us mi'n kon'i! Ceter'e, mi est'as send'it'a al vi ofic'e.

Margarita pal'iĝ'is kaj ŝancel'iĝ'is mal'antaŭ'e'n.

— End'us tuj komenc'i per tio, — ŝi dir'is, — anstataŭ babil'i sen'senc'aĵ'o'j'n pri for'tranĉ'it'a kap'o! Vi vol'as mi'n arest'i, ĉu?

— Neni'o'n simil'a'n! — ek'kri'is la ruf'ul'o. — Strang'a pens'manier'o: se oni iu'n al'parol'as, do nepr'e por arest'i! Simpl'e, mi hav'as al vi afer'o'n.

— Mi neni'o'n kompren'as, kia'n afer'o'n?

La ruf'ul'o rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj dir'is sekret'em'e:

— Mi est'as send'it'a por invit'i vi'n por la hodiaŭ'a vesper'o.

— Vi delir'as, kie'n invit'i?

— Al tre eminent'a ali'land'a nobel'o, — impon'e dir'is la ruf'ul'o, du'on'ferm'int'e unu okul'o'n.

Margarita ek'koler'eg'is:

— Jen nov'a hom'spec'o: strat'a par'ig'ist'o. — Ŝi ek'star'is kaj paŝ'is for.

— Bel'a'n task'o'n mi hav'as! — ofend'it'e ek'kri'is la ruf'ul'o, kaj post'grumbl'is en ŝi'a'n dors'o'n: — Stult'a in'o!

— Kanajl'o! — ŝi replik'is si'n re'turn'int'e, kaj ek'aŭd'is de mal'antaŭ si la voĉ'o'n de la ruf'ul'o:

— La mal'lum'eg'o, ven'int'a de la mar'o, kovr'is la de l’ prokurator'o abomen'at'a'n urb'o'n. Mal'aper'is la pend'a'j pont'o'j, kiu'j inter'lig'is la Templ'o'n kun la tim'ig'a Fortres'o Antonia ... Perd'iĝ'is Jerŝalaim, la grand'a urb'o, kvazaŭ ĝi neniam ekzist'is en la mond'o ... Do, perd'iĝ'u vi mem kun vi'a ĉirkaŭ'brul'int'a paper'o kaj sek'ig'it'a roz'o! Plu sid'u ĉi tie kaj pet'eg'u li'n, ke li las'u vi'n spir'i kaj viv'i liber'a, ke li for'ir'u el la memor'o!

La vizaĝ'o de Margarita blank'iĝ'is, ŝi re'ven'is al la benk'o. La ruf'ul'o rigard'is ŝi'n per du'on'ferm'it'a'j okul'o'j.

— Mi neni'o'n kompren'as, — ŝi mal'laŭt'e ek'parol'is, — nu, pri la foli'o'j oni pov'is iel ek'sci'i ... penetr'i, spion'i ... Nataŝa est'as sub'aĉet'it'a, ĉu? Sed kiel vi pov'is ek'sci'i mi'a'j'n pens'o'j'n? — la vizaĝ'o de Margarita dolor'e kun'tir'iĝ'is kaj ŝi demand'is: — Dir'u al mi, kiu vi est'as? El kiu organiz'o?

— Jen ted'aĵ'o, — grumbl'is la ruf'ul'o kaj pli laŭt'e li dir'is: — pardon'u, ja mi ne klar'ig'is al vi, ke tut'e ne tem'as pri ia ajn organiz'o! Bon'vol'u sid'iĝ'i.

Ŝi obe'em'e si'n sid'ig'is, tamen demand'is ankoraŭ unu foj'o'n:

— Kiu vi est'as?

— Nu bon'e, mi'a nom'o est'as Azazello, tio tut'egal'e ja neni'o'n al vi dir'as.

— Vi dir'os al mi, ĉu, kiel vi ek'sci'is pri la foli'o'j kaj pri mi'a'j pens'o'j?

— Ne, — sek'e respond'is Azazello.

— Sed pri li, ĉu i'o'n ajn vi sci'as? — ŝi flustr'is pet'e.

— Nu, ni supoz'u, ke jes.

— Mi pet'eg'as, dir'u almenaŭ tio'n, ĉu li viv'as? Ne turment'u.

— Nu, viv'as li, viv'as, — respond'is Azazello ne'volont'e.

— Di'o!

— Sen emoci'o'j kaj ŝrik'o'j, mi pet'as, — mal'seren'iĝ'int'e dir'is Azazello.

— Pardon'u, pardon'u, — murmur'is la nun obe'em'a Margarita, — mi, ver'e, koler'iĝ'is kontraŭ vi. Sed konsent'u, kiam sur la strat'o oni i'e'n invit'as vir'in'o'n ... Mi ne hav'as antaŭ'juĝ'o'j'n, tio'n vi kred'u, — ŝi mal'gaj'e rid'et'is, — sed mi kon'as neni'a'j'n ali'land'an'o'j'n, hav'as neni'a'n dezir'o'n rilat'i kun ili ... Krom'e, mi'a edz'o ... Tio est'as mi'a dram'o, mi viv'as kun hom'o kiu'n mi ne am'as, sed ruin'ig'i li'a'n viv'o'n, tio'n mi opini'as mal'nobl'a. De li mi spert'is neni'o'n krom la bon'o'n ...

Malgraŭ evident'a enu'o Azazello fin'aŭskult'is tiu'n mal'koher'a'n parol'ad'o'n kaj mal'mild'e dir'is:

— Bon'vol'u unu minut'o'n silent'i.

Margarita obe'em'e silent'iĝ'is.

— Mi invit'as vi'n al ali'land'an'o tut'e sen'danĝer'a. Kaj eĉ ne unu anim'o sci'os pri tiu vizit'o. Ĉi tio'n, — la voĉ'o de Azazello iĝ'is ironi'a, — mi al vi garanti'as.

— Sed kial li mi'n bezon'as? — kaĵol'e demand'is Margarita.

— Tio'n vi ek'sci'os pli mal'fru'e.

— Mi kompren'as ... mi dev'os mi'n al li don'i, — dir'is Margarita pens'em'e.

Azazello orgojl'e snuf'is kaj respond'is jen'e:

— Est'u cert'a, ĉiu ajn vir'in'o en la mond'o rev'us pri tio, — la fizionomi'o'n de Azazello tord'is rikan'o, — sed mi vi'n sen'iluzi'ig'os: tio ne okaz'os.

— Kiu do est'as tiu ekster'ordinar'a ali'land'an'o?! — en si'a perpleks'o Margarita ek'kri'is tiom laŭt'e, ke al ŝi turn'iĝ'is la rigard'o'j de hom'o'j pas'ant'a'j preter la benk'o, — kaj per kio vizit'o al li pov'as mi'n interes'i?

Azazello si'n klin'is al ŝi kaj signif'o'plen'e flustr'is:

— Nu, la interes'o est'as tre grand'a ... Vi profit'os la okaz'o'n ...

— Kio? — ek'kri'is Margarita, kaj ŝi'a'j okul'o'j rond'iĝ'is, — ĉu mi ĝust'e vi'n kompren'is, vi alud'as, ke tie mi pov'os i'o'n ek'sci'i pri li?

Azazello silent'e kap'jes'is.

— Konsent'it'e! — impuls'e ek'kri'is Margarita kaj kapt'is la man'o'n de Azazello, — mi ir'os i'e'n ajn!

Azazello el'spir'is aer'o'n, kvazaŭ liber'ig'it'e je pez'a ŝarĝ'o, retro'ĵet'is si'n al la benk’apog'il'o, kovr'ant'e per si'a dors'o la vort'o'n Annjo sur ĝi en'tranĉ'it'a'n, kaj ek'parol'is ironi'e:

— Mal'facil'a gent'o, la vir'in'o'j! — li ŝov'is la man'o'j'n en la poŝ'o'j'n kaj etend'is la gamb'o'j'n antaŭ'e'n. — Kial al mi est'as komisi'it'a tiu task'o? Behemot'o dev'us ĝi'n hav'i, li est'as ĉarm'ul'o ...

Margarita dir'is, tord'e kaj mizer'e rid'et'ant'e:

— Ĉes'u mi'n mistifik'i kaj turment'i per vi'a'j enigm'o'j ... Mi est'as mal'feliĉ'a hom'o, kaj vi tio'n profit'as. Mi las'as implik'i mi'n en strang'a'n histori'o'n, sed mi ĵur'as — nur tial, ke vi log'is mi'n per la vort'o'j pri li! Mi hav'as kap'turn'o'n pro ĉiu'j ĉi mal'kompren'ebl'aĵ'o'j ...

— Sen dram'o'j, bon'vol'u sen dram'o'j, — grimac'is Azazello, — ankaŭ mi'a'n situaci'o'n end'as kompren'i. Pugn'i administr'ist'o'n sur la muzel'o'n, aŭ mal'supr'ig'i onkl'o'n el la loĝ'ej'o, aŭ iu'n paf'murd'i, aŭ simil'a bagatel'aĵ'o, tio est'as mi'a fak'o; sed inter'parol'i kun en'am'iĝ'int'a vir'in'o — ne, grand'a'n dank'o'n. Jam du'on'hor'o'n mi vi'n pri'labor'as. Do, ĉu vi ven'os?

— Mi ven'os, — simpl'e respond'is Margarita.

— Tiam bon'vol'u ricev'i, — dir'is Azazello. Li el'poŝ'ig'is rond'a'n or'a'n skatol'et'o'n kaj prezent'is ĝi'n al Margarita: — kaŝ'u do, ŝov'u ĝi'n i'e'n, ja oni ni'n rigard'as. Vi ĝi'n bezon'os, Margarita Nikolavna. Dum la last'a du'on'jar'o vi rimark'ebl'e mal'jun'iĝ'is pro la aflikt'o. (Ŝi ek'ruĝ'iĝ'is sed dir'is neni'o'n, kaj Azazello plu parol'is.) Hodiaŭ nokt'e, ĝust'e je la du'on'o post la naŭ'a, bon'vol'u mal'vest'i vi'n ĝis'nud'e kaj en'frot'i tiu'n ŝmir'aĵ'o'n sur la vizaĝ'o kaj sur la tut'a korp'o. Post'e far'u kio'n vi vol'as sed ne for'ir'u de la telefon'o. Je la dek'a mi telefon'os al vi kaj dir'os ĉio'n neces'a'n. Vi ne bezon'os zorg'i pri io ajn, oni vi'n transport'os ĝis la lok'o kaj vi sufer'os neni'a'n mal'oportun'o'n. Ĉu klar'e?

Margarita kelk'a'n temp'o'n silent'is, post'e dir'is:

— Klar'e. La skatol'et'o est'as el pur'a or'o, tio est'as evident'a pro ĝi'a pez'o. Nu, mi tre bon'e kompren'as, ke oni mi'n aĉet'as kaj implik'as en plej dub'ind'a'n afer'o'n kiu al mi kar'e kost'os.

— Kio'n do vi ankoraŭ dir'as? — sufok'at'e de incit'iĝ'o Azazello preskaŭ sibl'is, — ĉu ĉio re'komenc'iĝ'as?

— Ne, atend'u!

— Re'don'u al mi la pomad'o'n.

Ŝi pli fort'e prem'is en la man'o la skatol'et'o'n kaj daŭr'ig'is:

— Ne, atend'u ... Mi konsci'as, kio'n mi risk'as. Mi risk'as ĉio'n pro li, ĉar ali'a'n esper'o'n mi ne hav'as en la mond'o. Sed mi vol'as al vi dir'i, ke se vi mi'n pere'ig'os, hont'u! Jes, hont'u! Mi est'as pere'ont'a por la am'o! — kaj bat'int'e si'a'n brust'o'n ŝi ek'rigard'is al la sun'o.

— Re'don'u, — furioz'e sibl'is Azazello, — re'don'u ĝi'n, kaj al la diabl'o la tut'a'n afer'o'n. Oni send'u Behemot'o'n.

— Ho ne! — ek'kri'is Margarita, mir'ig'ant'e la pas'ant'o'j'n, — mi konsent'as ĉio'n, konsent'as plen'um'i la komedi'o'n pri la en'frot'ad'o de la ŝmir'aĵ'o, konsent'as ir'i al la diabl'o sur la korn'o'j'n. Mi ne re'don'os!

— Ba! — subit'e blek'is Azazello, kaj ek'gap'is al la ĝarden'krad'o, i'e'n montr'ant'e per la fingr'o.

Margarita si'n turn'is kie'n li montr'is sed vid'is neni'o'n atent'ind'a'n. Ŝi re'turn'iĝ'is al Azazello por postul'i klar'ig'o'n pri tiu ekstravaganc'a “Ba!”, sed far'i tio'n ŝi ne pov'is: ŝi'a mister'a inter'parol'ant'o est'is mal'aper'int'a. Per rapid'a mov'o Margarita ŝov'is si'a'n man'o'n en la man'sak'o'n, kie'n antaŭ la ek'kri'o ŝi met'is la skatol'et'o'n, kaj konvink'iĝ'is ke plu ĝi est'as tie. Sen medit'i pri io ajn Margarita hast'e kur'is for el la Aleksandra ĝarden'o.

20

La pomad'o de Azazello

La lun'o en la klar'a vesper'a ĉiel'o pend'is plen'a, vid'ebl'a tra la branĉ'o'j de la acer'o. La tili'o'j kaj akaci'o'j en la ĝarden'o desegn'is sur la ter'o komplik'a'n makul'tapiŝ'o'n. La tri'part'a oriel'fenestr'o, apert'a sed kurten'it'a, hel'is per intens'eg'a elektr'a lum'o. En la dorm'o'ĉambr'o de Margarita ĉiu'j lamp'o'j est'is ŝalt'it'a'j kaj evident'ig'is plej komplet'a'n mal'ord'o'n. Sur la lit'kovr'il'o est'is dis'ĵet'it'a'j ĉemiz'o'j, ŝtrump'o'j kaj sub'vest'o'j, ĉif'it'a'j vest'aĵ'o'j kuŝ'is sur la plank'o apud nervoz'e dis'prem'it'a cigared'pak'o. Ŝu'o'j star'is sur la nokt'o'tabl'o apud du'on'plen'a kaf'tas'o kaj cindr'uj'o, en kiu fum'is cigared'stump'o; sur seĝ’apog'il'o pend'is nigr'a vesper'rob'o. En la ĉambr'o odor'is je parfum'o, la odor'o de ard'ig'it'a glad'il'o penetr'is el ali'a ej'o.

Margarita sid'is antaŭ la spegul'o, sur la nud'a korp'o ŝi hav'is nur ban'mantel'o'n kaj nigr'a'j'n ŝam'a'j'n ŝu'o'j'n. La or'a bracelet'horloĝ'o kuŝ'is antaŭ ŝi apud la skatol'et'o de Azazello, kaj Margarita eĉ por moment'o ne for'turn'is si'a'n rigard'o'n de la cifer'plat'o. Foj'foj'e ŝajn'is al ŝi, ke la horloĝ'o difekt'iĝ'is kaj ke la montr'il'o'j halt'is. Tamen ili ja mov'iĝ'is, kvankam tre mal'rapid'e, kvazaŭ glu'iĝ'ant'e, kaj fin'e la long'a montr'il'o fal'is sur la du'dek naŭ'a'n minut'o'n post la naŭ'a. La kor'o de Margarita far'is fort'a'n puŝ'o'n, tiel ke ŝi ne tuj pov'is pren'i la skatol'et'o'n. Ŝi super'reg'is si'n, mal'ferm'is la skatol'et'o'n kaj vid'is tie gras'a'n flav'et'a'n ŝmir'aĵ'o'n. Al ŝi ŝajn'is, ke ĝi odor'as je marĉ'o'ŝlim'o. Per fingr'o'pint'o ŝi met'is iom da ĝi sur la man'plat'o'n, ĉe kio pli fort'e ek'odor'is je arb'ar'o kaj marĉ'o'herb'o'j, post'e per la man'plat'o ŝi komenc'is en'frot'i la pomad'o'n sur la frunt'o kaj vang'o'j. La pomad'o facil'e ŝmir'iĝ'is kaj ŝajn'is tuj for'vapor'iĝ'i. Post kelk'a'j ŝmir'o'j Margarita rigard'is en la spegul'o'n kaj las'is la skatol'et'o'n fal'i sur la vitr'o'n de la horloĝ'o, pro kio ĉi tiu vual'iĝ'is per fend'o'ret'o. Ŝi ferm'is la okul'o'j'n, post'e rigard'is ankoraŭ unu foj'o'n kaj eksplod'is per furioz'a rid'eg'o.

La brov'o'j, antaŭ'e pluk'it'a'j per la pinĉ'il'o ĝis faden'a larĝ'o, nun pli'dens'iĝ'is kaj form'is regul'a'j'n nigr'a'j'n ark'o'j'n super la verd'iĝ'int'a'j okul'o'j. Re'glat'iĝ'is la mal'larĝ'a vertikal'a sulk'et'o, fend'int'a la naz'radik'o'n tiam, en oktobr'o, kiam mal'aper'is la majstr'o. For'viŝ'iĝ'is la flav'et'a'j ombr'o'j ĉe la tempi'o'j kaj la du apenaŭ vid'ebl'a'j mal'grand'a'j falt'o'ret'o'j ĉe la ekster'a'j okul'angul'o'j. La haŭt'o de ŝi'a'j vang'o'j akir'is egal'a'n roz'a'n ton'o'n, la frunt'o iĝ'is blank'a kaj pur'a, la konstant'a friz'aĵ'o mal'friz'iĝ'is. La tri'dek'jar'a'n Margaritan rigard'is el la spegul'o natur'e krisp'a vir'in'o kiu pov'is aĝ'i du'dek jar'o'j'n, ne're'ten'ebl'e rid'eg'ant'a, nud'ig'ant'a la dent'o'j'n.

Sat'rid'int'e, Margarita per unu mov'o el'salt'is el la ban'mantel'o, abund'e ĉerp'is la mal'pez'a'n gras'a'n pomad'o'n kaj per fort'a'j ŝmir'o'j ĝi'n en'frot'is sur la korp'o'n. La haŭt'o tuj roz'kolor'iĝ'is kaj ek'brul'is. Je unu moment'o ĉes'is, kvazaŭ nadl'o'n oni for'pren'is el la cerb'o, la obtuz'a dolor'o en ŝi'a tempi'o, kiu'n ŝi sent'is la tut'a'n vesper'o'n de post la renkont'o en la Aleksandra ĝarden'o, fortik'iĝ'is la muskol'o'j de la brak'o'j kaj gamb'o'j, post'e ŝi'a korp'o perd'is la pez'o'n.

Ŝi ek'salt'is kaj ne'alt'e ŝveb'is en la aer'o super la tapiŝ'o, post'e ŝi mal'rapid'e re'sink'is.

— Jen kia krem'o! Jen kia krem'o! — rav'it'e ek'kri'is Margarita si'n ĵet'ant'e en la fotel'o'n.

La en'frot'ad'o ŝanĝ'is ne nur ŝi'a'n aspekt'o'n. Nun en ŝi'a tut'o, en ĉiu ŝi'a fibr'o bol'is ĝoj'o kiu'n ŝi percept'is kvazaŭ bobel'et'o'j'n pik'pik'ant'a'j'n ŝi'a'n tut'a'n korp'o'n. Margarita si'n sent'is liber'a, liber'a je ĉio. Krom'e, ŝi klar'e konsci'is, ke okaz'is ja ĝust'e tio, pri kio de la maten'o parol'is ŝi'a antaŭ'sent'o, ke la palac'et'o'n kaj si'a'n antaŭ'a'n viv'o'n ŝi for'las'as por ĉiam. Sed de la antaŭ'a viv'o tamen dis'iĝ'is unu pens'o, ke end'us plen'um'i nur unu last'a'n dev'o'n antaŭ la komenc'o de io nov'a, ne'ordinar'a, puŝ'ant'a ŝi'n supr'e'n en la aer'o'n. Nud'a, kiel ŝi est'is, el la dorm'o'ĉambr'o ŝi kur'is en la kabinet'o'n de si'a edz'o, ĉiu'paŝ'e ŝveb'ant'e en la aer'o; ŝalt'int'e la lum'o'n ŝi impet'is al la skrib'o'tabl'o. Sur paper'foli'et'o el'ŝir'it'a el la not'blok'o ŝi per krajon'o, rapid'e kaj grand'liter'e skrib'is la mesaĝ'o'n:

“Pardon'u mi'n kaj kiel ebl'e plej baldaŭ forges'u. Mi for'las'as vi'n por ĉiam. Ne serĉ'u mi'n, tio est'us van'a. Mi iĝ'is sorĉ'ist'in'o pro aflikt'o kaj mal'feliĉ'o'j mi'n traf'int'a'j. Jam temp'as. Adiaŭ. Margarita.”

Tut'e facil'ig'int'e si'a'n anim'o'n, Margarita flug'is en la dorm'o'ĉambr'o'n, kaj post ŝi tuj en'kur'is Nataŝa ŝarĝ'it'e je vest'aĵ'o'j. Kaj je la sekv'a moment'o ĉio'n, kio'n ŝi port'is, lign'a'n vest’ark'o'n kun rob'o, punt'o'tuk'o'j'n, blu'a'j'n silk'a'j'n ŝu'o'j'n kun streĉ'il'o'j kaj zon'et'o'n — ĉio'n ĉi ŝi las'is fal'i sur la plank'o'n kaj mir'sving'is la liber'iĝ'int'a'j'n man'o'j'n.

— Ĉu bel'a? — laŭt'e kri'is Margarita per raŭk'iĝ'int'a voĉ'o.

— Kiel do? — flustr'is Nataŝa kaj paŝ'is mal'antaŭ'e'n, — kiel vi tio'n far'as, Margarita Nikolavna?

— Tio est'as la krem'o! La krem'o, la krem'o! — respond'is Margarita, al'montr'ant'e la bril'eg'a'n or'a'n skatol'et'o'n kaj turn'ant'e si'n antaŭ la spegul'o.

Nataŝa, forges'int'e pri la ĉif'it'a rob'o sur la plank'o, kur'is al la spegul'o kaj per brul'e avid'a'j okul'o'j fiks'e rigard'is la rest'o'n de la ŝmir'aĵ'o. Ŝi'a'j lip'o'j i'o'n flustr'is. Ŝi si'n re'turn'is al Margarita kaj el'ig'is kun iel pi'a admir'o:

— La haŭt'o! Kia haŭt'o, ĉu? Margarita Nikolavna, ja ĝi lum'as, vi'a haŭt'o. — Ĉi tiam ŝi re'konsci'iĝ'is, kur'is al la rob'o, ĝi'n lev'is kaj komenc'is el'sku'i.

— Las'u! Las'u! — kri'is al ŝi Margarita, — las'u ĉio'n al la diabl'o! Aŭ ne, pren'u ĝi'n por memor'o. Mi dir'as ja, pren'u por memor'o. Ĉio'n pren'u, kio est'as en la ĉambr'o.

Stupor'iĝ'int'e, Nataŝa kelk'a'n temp'o'n sen'mov'e rigard'is al Margarita, post'e si'n ĵet'is al ŝi sur la kol'o'n, ŝi'n kis'is kaj kri'is:

— Saten'a! Ĝi lum'as! Saten'a! Kaj la brov'o'j, la brov'o'j!

— Pren'u la tut'a'n ĉifon'ar'o'n, pren'u la parfum'o'j'n, kaŝ'u ĉio'n en vi'a'n ŝrank'o'kest'o'n, — kri'is Margarita, — tamen la juvel'aĵ'o'j'n ne tuŝ'u, por ke oni vi'n ne akuz'u pri ŝtel'o.

Nataŝa amas'ig'is bul'o'n el tio, kio trov'iĝ'is ĉe ŝi'a man'o — rob'o'j, ŝu'o'j, ŝtrump'o'j kaj sub'vest'o'j — kaj kur'is for el la dorm'o'ĉambr'o.

Je tiu moment'o de la kontraŭ'a flank'o de la strat'et'o, el mal'ferm'it'a fenestr'o, ŝpruc'is tondr'a virtuoz'vals'o kaj aŭd'iĝ'is ronron'o de aŭtomobil'o vetur'int'a al la pord'eg'o.

— Tuj telefon'os Azazello! — ek'kri'is Margarita aŭskult'ant'e la vals'o'n ŝaŭm'i en la strat'et'o, — li tuj telefon'os! Kaj la ali'land'an'o est'as sen'danĝer'a! Jes, nun mi kompren'as, li est'as sen'danĝer'a!

La aŭtomobil'o ek'bru'is for'vetur'ant'e de la pord'eg'o. Klak'is la strat'pord'o kaj de sur la pavim'er'o'j de la voj'et'o aŭd'iĝ'is paŝ'o'j.

“Ven'as Nikolao Ivaniĉ, mi re'kon'as la paŝ'ad'o'n”, pens'is Margarita, “mi far'u adiaŭ'e i'o'n tre interes'a'n kaj amuz'a'n”.

Margarita ŝir'tir'is la kurten'o'n flank'e'n kaj sid'ig'is si'n sur la fenestr'o'bret'o'n profil'e, per la man'o'j ŝi ĉirkaŭ'pren'is la genu'o'j'n. La lun'a lum'o lek'is ŝi'a'n dekstr'a'n flank'o'n. Margarita lev'is la vizaĝ'o'n al la lun'o kaj far'is medit'a'n, poezi'a'n mien'o'n. La paŝ'o'j klak'is ankoraŭ unu aŭ du foj'o'j'n, post'e subit'e ĉes'is. Ankoraŭ kelk'a'n temp'o'n Margarita admir'is la lun'o'n, post'e ŝi bon'eduk'it'e suspir'is, turn'is la kap'o'n al la ĝarden'o kaj efektiv'e vid'is Nikolaon Ivaniĉ, la loĝ'ant'o'n de la ter’etaĝ'o. La lun'o verŝ'is sur li'n hel'a'n lum'o'n. Li sid'is sur la benk'o kaj ĉio atest'is, ke li sink'is sur ĝi'n tut'e subit'e. La naz'um'o sur li'a vizaĝ'o oblikv'iĝ'is, si'a'n tek'o'n li prem'is per ambaŭ man'o'j.

— Ah, bon'a'n vesper'o'n, Nikolao Ivaniĉ, — per melankoli'a voĉ'o dir'is Margarita, — bon'a'n vesper'o'n! Vi hav'is kun'sid'o'n, ĉu?

Nikolao Ivaniĉ ne respond'is al tio.

— Kaj mi, — daŭr'ig'is Margarita el'ŝov'ant'e si'n pli'e en la ĝarden'o'n, — mi, kiel vi vid'as, sid'as sol'a, enu'as, rigard'as la lun'o'n kaj aŭskult'as la vals'o'n.

Per la mal'dekstr'a man'o ŝi tuŝ'is si'a'n tempi'o'n, ord'ig'ant'e har'fask'et'o'n, post'e koler'e dir'is:

— Tio est'as mal'ĝentil'a, Nikolao Ivaniĉ! Fin'fin'e mi est'as ja sinjor'in'o! Kaj est'as impertinent'aĵ'o ne respond'i, kiam oni vi'n al'parol'as!

Nikolao Ivaniĉ, klar'e vid'ebl'a en la lun'lum'o ĝis la last'a buton'et'o de si'a griz'a veŝt'o, ĝis la mal'plej'a har'et'o de si'a blond'a, pint'e tond'it'a menton'barb'o, subit'e prezent'is sovaĝ'a'n rikan'o'n, lev'iĝ'is de la benk'o kaj, evident'e, pro si'a ekstrem'a embaras'o, anstataŭ lev'i la ĉapel'o'n ek'sving'is la tek'o'n flank'e'n kaj fleks'is la gamb'o'j'n kvazaŭ prepar'ant'e si'n al kaŭr'danc'o.

— Aĥ, kia vi est'as enu'ig'a ul'o, Nikolao Ivaniĉ, — daŭr'ig'is Margarita, — kaj ĝeneral'e vi ĉiu'j tiel mi'n ted'as, ke mi eĉ ne pov'as tio'n al vi esprim'i, kaj mi est'as tiom feliĉ'a, ke mi vi'n adiaŭ'as! La diabl'o vi'n pren'u!

Ĉi tiam mal'antaŭ ŝi'a dors'o en la dorm'o'ĉambr'o ek'strid'is la telefon'o. Forges'int'e pri Nikolao Ivaniĉ, Margarita impet'is de la fenestr'o'bret'o kaj de'ŝir'is la aŭd'il'o'n.

— Parol'as Azazello, — dir'is la voĉ'o en la aŭd'il'o.

— Kar'a, kar'a Azazello! — ek'kri'is Margarita.

— Temp'as! El'flug'u, — dir'is Azazello en la aŭd'il'o, kaj laŭ li'a ton'o est'is evident'a, ke al li agrabl'as la sincer'a, ĝoj'a impuls'o de Margarita, — kiam vi flug'os super la strat'pord'eg'o, kri'u “Ne'vid'ebl'a!”. Post'e iom flug'ad'u super la urb'o, por vi'n kutim'ig'i, kaj post'e — sud'e'n, for el la urb'o, kaj rekt'e al la river'o. Oni vi'n atend'as!

Margarita re'pend'ig'is la aŭd'il'o'n, kaj je la sam'a moment'o aŭd'is, ke en la najbar'a ĉambr'o io lign'e ek'lam'is kaj komenc'is frap'i al la pord'o. Ŝi larĝ'e mal'ferm'is la pord'o'n, kaj la ŝvabr'il'o, renvers'it'e kun la bros'o supr'e, danc'et'ant'e flug'is en la dorm'o'ĉambr'o'n. Per la ekstrem'o de la ten'il'o ĝi tambur'is rulad'o'n sur la plank'o, ĝi kalcitr'is kaj streb'is al la fenestr'o. Margarita rav'it'e jelp'is kaj salt'e ek'rajd'is la bala'il'o'n. Nur ĉi tiam ŝi rimark'is, ke en la pelmel'o ŝi forges'is si'n vest'i. Ŝi galop'is al la lit'o, kapt'is la unu'a'n traf'int'a'n en la man'o'n, iu'n blu'a'n ĉemiz'o'n. Ĝi'n sving'int'e, kvazaŭ standard'o'n, ŝi el'flug'is tra la fenestr'o. Kaj la vals'o super la ĝarden'o ek'tondr'is eĉ pli laŭt'e.

De la fenestr'o Margarita glit'is mal'supr'e'n kaj ek'vid'is Nikolaon Ivaniĉ sur la benk'o. Li kvazaŭ stupor'iĝ'is sur ĝi kaj tut'e konstern'it'e aŭskult'is la kri'o'j'n kaj la pump'um'ad'o'n ven'ant'a'j'n de la lum'plen'a dorm'o'ĉambr'o de la supr'a'j loĝ'ant'o'j.

— Adiaŭ, Nikolao Ivaniĉ! — kri'is Margarita danc'et'ant'e antaŭ li.

Nikolao Ivaniĉ mir'ĝem'is kaj ek'ramp'is sur la benk'o, konvulsi'e palp'ant'e ĝi'n per la man'o'j kaj fal'ig'int'e ter'e'n si'a'n tek'o'n.

— Adiaŭ por ĉiam! Mi for'flug'as, — super'kri'is la vals'o'n Margarita. Ĉi tiam ŝi kompren'is, ke la ĉemiz'o'n ŝi neniel bezon'as, kaj, malic'e rid'eg'ant'e, ŝi ĵet'is ĝi'n sur la kap'o'n de Nikolao Ivaniĉ. Blind'ig'it'e, li fal'is de la benk'o sur la pavim'brik'o'j'n de la voj'et'o.

Margarita si'n turn'is por ĵet'i last'a'n rigard'o'n sur la dom'o'n, kie ŝi tiom long'e sufer'is, kaj en la flam'e hel'a fenestr'o ŝi vid'is la mis'form'a'n pro mir'eg'o vizaĝ'o'n de Nataŝa.

— Adiaŭ, Nataŝa! — kri'is Margarita kaj fiks'is la bala'il'o'n supr'e'n, — ne'vid'ebl'a, ne'vid'ebl'a, — ŝi kri'is ankoraŭ pli laŭt'e, kaj inter la branĉ'o'j de la acer'o, vip'int'a'j ŝi'n sur la vizaĝ'o'n, super la pord'eg'o ŝi el'flug'is en la strat'et'o'n. Post ŝi'n impet'is la tut'e furioz'iĝ'int'a vals'o.

21

La flug'o

Ne'vid'ebl'a kaj liber'a! Ne'vid'ebl'a kaj liber'a! Iom flug'int'e laŭ si'a strat'et'o, Margarita de'turn'is la bala'il'o'n kaj rajd'is en ali'a'n, kiu ort'e kruc'is la unu'a'n. Tiu'n kurb'a'n, long'a'n strat'et'o'n kun ĝi'a'j ruin'iĝ'ant'a'j kaj re'flik'it'a'j fasad'o'j, kun la kaduk'a pord'o de la petrol'butik'o kie oni vend'as kerosen'o'n per mezur'kruc'o'j kaj kontraŭ'insekt'a'j'n rimed'o'j'n en flakon'o'j, ŝi tra'pas'is en unu moment'o kaj tiam kompren'is, ke kvankam absolut'e liber'a kaj ne'vid'ebl'a, ŝi tamen eĉ en la delic'o bezon'as almenaŭ iom da prudent'o. Nur iel mirakl'e ŝi sukces'is ek'brems'i kaj tiel evit'i mort'a'n kun'puŝ'iĝ'o'n kontraŭ mal'nov'a, oblikv'iĝ'int'a strat'lantern'o ĉe la angul'o. Ĝi'n preter'pas'int'e, ŝi pli firm'e ĉirkaŭ'pren'is la bala'il'o'n kaj iom mal'rapid'ig'is si'a'n flug'o'n, atent'ant'e la elektro'drat'o'j'n kaj la anonc'ŝild'o'j'n pend'ig'it'a'j'n super la trotuar'o.

La tri'a strat'et'o konduk'is rekt'e al la strat'o Arbat’. Margarita jam facil'e reg'is la bala'il'o'n, ŝi kompren'is, ke ĝi obe'as eĉ mal'plej'a'n ek'tuŝ'o'n de ŝi'a man'o aŭ gamb'o, kaj ke, flug'ant'e super la urb'o, oni dev'as est'i tre atent'a kaj ne tro ekstravaganc'i. Krom'e, ankoraŭ en la strat'et'o ŝi konstat'is, ke tut'e cert'e la pas'ant'o'j ne vid'as la flug'ant'in'o'n. Neni'u lev'is la kap'o'n, neni'u kri'is “rigard'u, rigard'u!”, neni'u ĵet'iĝ'is flank'e'n, ŝrik'is, sven'is aŭ rid'eg'aĉ'is.

Margarita flug'is sen'bru'e, tre mal'rapid'e kaj ne'alt'e, proksim'um'e je la nivel'o de la du'a etaĝ'o. Kaj tamen, tuj antaŭ la turn'o al la blind'ig'e lum'a Arbat’, ŝi iom'et'e erar'is kaj per la ŝultr'o puŝ'iĝ'is kontraŭ lum'ant'a disk'o sur kiu est'is pentr'it'a sag'o. Tio ŝi'n koler'ig'is. Ŝi halt'ig'is la obe'em'a'n bala'il'o'n, iom'et'e de'flug'is flank'e'n, post'e subit'e atak'is la disk'o'n kaj per la ekstrem'o de la ten'il'o ĝi'n frakas'is. La romp'o'pec'o'j tint'e ŝut'iĝ'is mal'supr'e'n, la pas'ant'o'j dis'salt'is, ie oni ek'fajf'is kaj Margarita, plen'um'int'e tiu'n sen'util'a'n far'o'n, ek'rid'eg'is. “Ĉe Arbat’ mi dev'os est'i ankoraŭ pli atent'a” ŝi pens'is, “tie pend'as tiom da ajn'aĵ'o'j, ke oni apenaŭ pov'os si'n mal'implik'i”. Ŝi plonĝ'is sub la drat'a'n arane'aĵ'o'n. Sub Margarita flos'is la tegment'o'j de trole'bus'o'j, aŭtobus'o'j, person'a'j aŭtomobil'o'j, kaj de supr'e ŝajn'is al ŝi, ke laŭ la trotuar'o'j flu'as kasked'river'o'j. De tiu'j river'o'j kelk'lok'e for'branĉ'iĝ'is roj'o'j perd'iĝ'ant'a'j en la fajr'a'j faŭk'o'j de la nokt'a'j vend'ej'o'j.

“Fi, kia kaĉ'o!” incit'it'e pens'is Margarita, “tie oni apenaŭ pov'as mov'iĝ'et'i”. Ŝi flug'is trans Arbat’, lev'iĝ'is pli alt'e'n, al la kvar'a'j etaĝ'o'j, kaj preter la blind'ig'e bril'a'j lum'tub'o'j de la strat’angul'a teatr'ej'o ŝi rajd'is en mal'larĝ'a'n strat'et'o'n kun alt'a'j dom'eg'o'j. Ĉiu'j fenestr'o'j est'is mal'ferm'it'a'j kaj el ĉiu fenestr'o aŭd'iĝ'is radi'o'muzik'o. Pro pur'a esplor'em'o Margarita ŝov'is la kap'o'n en unu el ili. Ŝi vid'is kuir'ej'o'n. Du primus'o'j blek'is sur la forn'o'plat'o, apud'e star'is du vir'in'o'j, ĉiu kun kuler'o en la man'o, kaj kverel'et'is.

— Oni mal'ŝalt'u la lum'o'n kiam oni for'las'as la neces'ej'o'n, jen kio'n mi dir'u al vi, Pelagi'a Petrovna, — dir'is unu vir'in'o, antaŭ kiu vapor'is kaserol'o kun ia kuir'aĵ'o, — ali'e ni postul'os vi'a'n el'loĝ'ej'ig'o'n!

— Vi prefer'e zorg'u pri vi'a'j propr'a'j afer'o'j, — respond'is la ali'a.

— Ambaŭ zorg'u pri vi'a'j propr'a'j afer'o'j, — sonor'e dir'is Margarita, trans la fenestr'o'bret'o rajd'ant'e en la kuir'ej'o'n. La du kverel'ant'in'o'j si'n turn'is al la voĉ'o kaj sen'mov'iĝ'is kun la mal'pur'a kuler'o en la man'o. Margarita atent'o'plen'e etend'is inter ili si'a'n man'o'n, turn'is la ferm'il'o'j'n de la du primus'o'j kaj ili esting'iĝ'is. La vir'in'o'j mir'kri'et'is kaj mal'ferm'is la buŝ'o'n. Sed Margarita jam enu'is en la kuir'ej'o, do ŝi el'flug'is en la strat'et'o'n.

Ĉe ties fin'o ŝi'a'n atent'o'n kapt'is la luks'a volumen'eg'o de ok'etaĝ'a, evident'e ĵus konstru'it'a dom'o. Margarita flug'is mal'supr'e'n kaj, sur'ter'iĝ'int'e, ŝi konstat'is, ke la fasad'o de la dom'o est'as kovr'it'a per nigr'a marmor'o, ke la pord'o est'as larĝ'eg'a, ke mal'antaŭ ĝi vid'iĝ'as la or'galon'a kasked'o kaj la buton'o'j de pord'ist'o, ke super la pord'o est'as or'e skrib'it'e: “Dom'o de Dramlit”.

Kun'tir'int'e la palpebr'o'j'n Margarita ekzamen'is la skrib'aĵ'o'n kaj pen'is kompren'i, kio'n pov'us signif'i la vort'o Dramlit. Ten'ant'e la bala'il'o'n sub'brak'e ŝi en'ir'is, de'puŝ'int'e per la pord'o la mir'ig'it'a'n pord'ist'o'n; apud la lift'o, sur la mur'o, ŝi vid'is grand'eg'a'n nigr'a'n tabul'o'n, sur kiu en blank'a'j liter'o'j est'is list'ig'it'a'j la numer'o'j de la apartament'o'j kaj la famili'nom'o'j de la loĝ'ant'o'j. La skrib'aĵ'o “Dom'o de la dram'verk'ist'o'j kaj literatur'ist'o'j”, kiu kron'is la list'o'n, el'ŝir'is el ŝi'a brust'o feroc'a'n batal'kri'o'n sufok'it'a'n. Ŝi iom alt'iĝ'is kaj vor'em'e komenc'is leg'i la famili'nom'o'j'n: Ĥustov, Dufratskij, Kvant, Banajlov, Latunskij ...

— Latunskij! — ek'kri'eg'is Margarita. — Latunskij! Ja tio est'as li! La pere'ig'int'o de la majstr'o.

La pord'ist'o ĉe la en'ir'ej'o, el'orbit'ig'int'e la okul'o'j'n kaj eĉ salt'et'ant'e pro mir'eg'o, gap'is sur la nigr'a'n tabul'o'n pen'ant'e kompren'i la mirakl'o'n: kial subit'e ek'kriĉ'is la list'o de la loĝ'ant'o'j. Dum'e Margarita jam rapid'is supr'e'n en la ŝtup'ar'ej'o, iel ekstaz'e ripet'ant'e:

— Latunskij — ok'dek kvar! Latunskij — ok'dek kvar ...

Jen mal'dekstr'e la 82-a, dekstr'e la 83-a, pli alt'e mal'dekstr'e la 84-a! Ĉi tie. Kaj jen la ŝild'et'o: O.L. Latunskij.

Ŝi de'salt'is de la bala'il'o, ŝi'a'j'n brul'a'j'n pied'o'j'n agrabl'e mal'varm'ig'is la ŝton'a ŝtup'ar'plac'et'o. Ŝi sonor'ig'is unu foj'o'n, kaj re'foj'e. Neni'u mal'ferm'is. Margarita pli fort'e prem'is la buton'o'n, ŝi mem aŭd'is la sonor'ad'eg'o'n kiu'n ŝi est'ig'is en la loĝ'ej'o de Latunskij. Jes, ĝis la last'a ek'spir'o dev'as dank'i al la for'pas'int'o Berlioz la loĝ'ant'o de la apartament'o n-ro 84 en la ok'a etaĝ'o pro tio, ke la prezid'ant'o de Massolit pere'is sub la tram'o kaj pro tio, ke la funebr'a kun'sid'o est'is fiks'it'a ĝust'e por tiu vesper'o. Sub feliĉ'a stel'o nask'iĝ'is la kritik'ist'o Latunskij. Ĝi sav'is li'n kontraŭ la renkont'o kun Margarita, kiu je tiu vendred'o iĝ'is sorĉ'ist'in'o!

Neni'u mal'ferm'is. Tiam ŝi impet'is mal'supr'e'n nombr'ant'e la etaĝ'o'j'n, tra la pord'o el'flug'is en la strat'o'n kaj, rigard'ant'e supr'e'n, de'nombr'is kaj kontrol'is la etaĝ'o'j'n por trov'i la fenestr'o'j'n de Latunskij. Sen'dub'e, tiu'j dev'is est'i la kvin sen'lum'a'j fenestr'o'j ĉe la angul'o de la ok'a etaĝ'o. Konvink'iĝ'int'e pri tio, Margarita flug'is supr'e'n kaj post kelk'a'j sekund'o'j ŝi tra mal'ferm'it'a fenestr'o pas'is en mal'hel'a'n ĉambr'o'n, en kiu arĝent'e bril'et'is lun'a voj'et'o. Margarita kur'is sur la voj'et'o kaj palp'serĉ'is la ŝalt'il'o'n. Post unu minut'o la tut'a apartament'o est'is lum'plen'a. La bala'il'o star'is en la angul'o. Kontrol'int'e, ke neni'u est'as en la loĝ'ej'o, Margarita mal'ferm'is la ŝtup'ar'a'n pord'o'n kaj rigard'is sur la ŝild'et'o'n: ŝi ne erar'is.

Ho jes, oni raport'as, ke la kritik'ist'o'n Latunskij ĝis nun pal'ig'as la re'memor'o pri tiu terur'a vesper'o, ĝis nun li kun pi'a ador'o prononc'as la nom'o'n de Berlioz. Neni'u sci'as, kia sombr'a kaj hid'a krim'eg'o est'us mark'int'a tiu'n vesper'o'n: el'ir'ant'e el la kuir'ej'o Margarita ten'is en la man'o pez'a'n martel'o'n.

La nud'a kaj ne'vid'ebl'a flug'ul'in'o si'n persvad'is pen'ant'e si'n brid'i, ŝi'a'j man'o'j trem'is pro mal'pacienc'o. Zorg'e cel'int'e, ŝi ek'martel'is sur la klav'o'j'n de la fortepian'o, kaj tra la tut'a apartament'o pas'is la unu'a plor'hurl'o. Desper'e kri'is la neniel kulp'a salon'a instrument'o de Becker. Tra'fal'ad'is ĝi'a'j klav'o'j, romp'aĵ'o'j de la ebur'a'j plat'et'o'j dis'ŝpruc'ad'is en ĉiu'j direkt'o'j. La muzik'il'o muĝ'is, zum'is, stertor'is, sonor'is. Revolver'paf'e klak'int'e romp'iĝ'is la supr'a polur'it'a son'tabul'o. Mal'facil'e spirant'e Margarita ŝir'is kaj martel'is la kord'o'j'n. Fin'e, lac'iĝ'int'e, ŝi halt'is kaj las'is si'n fal'i en brak'seĝ'o'n por re'trov'i la spir'o'n.

En la ban'ĉambr'o terur'e blek'is la akv'o, sam'e en la kuir'ej'o. “Ĝi ŝajn'as jam flu'i sur la plank'o'n”, pens'is Margarita, kaj voĉ'e ŝi al'don'is:

— Tamen ne por sid'aĉ'i mi ven'is ĉi tie'n.

El la kuir'ej'o la akv'o jam torent'is en la koridor'o'n. Plaŭd'ant'e en ĝi per la nud'a'j pied'o'j ŝi port'ad'is plen'a'j'n sitel'o'j'n da akv'o en la kabinet'o'n de la kritik'ist'o kaj verŝ'is ĝi'n en la tir'kest'o'j'n de la skrib'o'tabl'o. Post'e, dis'romp'int'e per la martel'o la pord'o'j'n de la libr'o'ŝrank'o en tiu sam'a kabinet'o, ŝi impet'is en la dorm'o'ĉambr'o'n. Frakas'int'e la spegul'ŝrank'o'n, ŝi el'tir'is la vest'o'komplet'o'n de la kritik'ist'o kaj dron'ig'is ĝi'n en la ban'uj'o. La grand'a'n ink'uj'o'n, for'rab'it'a'n el la kabinet'o, ŝi mal'plen'ig'is en la dik'e puf'ig'it'a'n du'lok'a'n lit'o'n en la dorm'o'ĉambr'o. La detru'ad'o far'at'a de Margarita kaŭz'is al ŝi brul'a'n delic'o'n, sed sam'temp'e en ŝi persist'is la impres'o ke la rezult'o'j est'as i'a'j magr'a'j. Tial ŝi komenc'is ruin'ig'i ĉio'n kio traf'is sub ŝi'a'n man'o'n. Ŝi frakas'is la pot'o'j'n de gum'a'j fig’arb'et'o'j en la fortepian'a ĉambr'o. Ne fin'it'e tio'n ŝi re'ven'is en la dorm'o'ĉambr'o'n kaj per kuir'ej'a tranĉ'il'o dis'pec'ig'is la lit'tuk'o'j'n, frakas'is la vitr'it'a'j'n fotograf'aĵ'o'j'n. Lac'o'n ŝi ne sent'is, nur ŝvit'o roj'is sur ŝi'a korp'o.

Tiu'temp'e en la apartament'o n-ro 82, sub la loĝ'ej'o de Latunskij, la mastr'um'ist'in'o de la dram'verk'ist'o Kvant trink'is te'o'n en la kuir'ej'o, mir'ant'e pri la pum'ad'o, kur'ad'o kaj tint'ad'o aŭd'at'a'j de supr'e. Lev'int'e la okul'o'j'n al la plafon'o ŝi subit'e vid'is ĝi'n ŝanĝ'i si'a'n blank'a'n kolor'o'n je ia mal'viv'e blu'et'a. La makul'o vid'ebl'e larĝ'iĝ'is, kaj subit'e sur ĝi ŝvel'is gut'o'j. Kelk'a'j'n du minut'o'j'n la mastr'um'ist'in'o perpleks'e sid'is mir'ant'e pri la fenomen'o, ĝis fin'e komenc'iĝ'is ver'a pluv'o kaj la gut'o'j ek'frap'frap'is sur la plank'o'n. Tiam ŝi salt'e lev'iĝ'is, met'is pelv'o'n sub la akv'o'stri'o'n, sed tio neniom help'is, ĉar la pluv'o pli'larĝ'iĝ'is kaj verŝ'iĝ'is sur la gas'fornel'o'n kaj sur la tabl'o'n kun la vaz'ar'o. Ek'kri'int'e la mastr'um'ist'in'o kur'is el la apartament'o sur la ŝtup'ar'o'n, kaj post unu moment'o en la loĝ'ej'o de Latunskij komenc'iĝ'is sonor'ad'o.

— Ah ha, oni jam sonor'ig'as ... Temp'as ek'voj'i, — dir'is Margarita. Ŝi ek'rajd'is la bala'il'o'n aŭd'ant'e la in'voĉ'o'n kri'i en la serur'tru'o'n:

— Mal'ferm'u, mal'ferm'u! Dunjo, mal'ferm'u! Ĉu de vi lik'as la akv'o? Ĉe ni est'as super'verŝ'o.

Margarita lev'iĝ'is je unu metr'o supr'e'n kaj frap'is la lustr'o'n. Du lamp'o'j eksplod'is, al ĉiu'j flank'o'j ŝpruc'is kristal'pend'aĵ'o'j. La kri'o'j ĉe la serur'tru'o ĉes'is, de sur la ŝtup'ar'o aŭd'iĝ'is paŝ'o'bru'o. Margarita el'ŝveb'is tra la fenestr'o, ekster'e ŝi lev'is la martel'o'n kaj frap'is la vitr'o'n. Ĝi singult'is kaj laŭ'long'e de la marmor'teg'it'a mur'o kaskad'e ŝut'iĝ'is romp'o'pec'o'j. Margarita rajd'is al la sekv'a fenestr'o. Profund'e mal'supr'e sur la trotuar'o ek'hast'is hom'o'j, unu el la du aŭtomobil'o'j park'it'a'j ĉe la en'ir'ej'o hup'is kaj for'vetur'is. Fin'int'e pri la fenestr'o'j de Latunskij, Margarita flug'is al la najbar'a apartament'o. La bat'o'j pli'oft'iĝ'is, la strat'et'o'n plen'ig'is tint'ad'o kaj krak'ad'o. El la unu'a en'ir'ej'o el'kur'is la pord'ist'o, kelk'a'n temp'o'n li perpleks'e rigard'is supr'e'n, evident'e, ne tuj decid'int'e kio'n li far'u, post'e li ŝov'is la fajf'il'o'n en si'a'n buŝ'o'n kaj furioz'e ek'fajf'is. Aŭd'ant'e la fajf'ad'o'n, Margarita kun apart'a plezur'o dis'frakas'is la last'a'n fenestr'o'n en la ok'a etaĝ'o, si'n mal'lev'is al la sep'a kaj komenc'is dis'bat'i ankaŭ ties vitr'o'j'n.

Lac'ig'it'e de la long'a neni'farad'o mal'antaŭ la spegul'a en'ir'ej'pord'o, la pord'ist'o met'is en la fajf'ad'o'n si'a'n tut'a'n anim'o'n, kvazaŭ kontrapunkt'e ŝi'n akompan'ant'e. Dum la paŭz'o'j, kiam ŝi flug'is de unu fenestr'o al la sekv'a, li en'spir'is, kaj ĉe ĉiu martel'bat'o li, ŝvel'ig'ant'e la vang'o'j'n, tril'eg'is bor'ant'e la nokt'a'n aer'o'n ĝis la ĉiel'o.

Li'a pen'ad'o, kombin'it'e kun la pen'ad'o de la furioz'a Margarita, hav'is konsider'ind'a'j'n rezult'o'j'n. En la dom'o est'iĝ'is panik'o. La ankoraŭ ne'difekt'it'a'j fenestr'o'j abrupt'e mal'ferm'iĝ'ad'is, en ili aper'ad'is kaj tuj si'n kaŝ'is hom'a'j kap'o'j, kaj mal'e, la apert'a'j'n fenestr'o'j'n oni hast'e ferm'ad'is. En la kontraŭ'a'j dom'o'j sur la lum'a fon'o de la fenestr'o'j aper'is nigr'a'j siluet'o'j de hom'o'j pen'ant'a'j kompren'i, kial sen ajn'a kaŭz'o romp'iĝ'as vitr'o'j en la nov'a konstru'aĵ'o de Dramlit.

En la strat'et'o gap'ul'o'j amas'iĝ'is antaŭ la dom'o de Dramlit, kaj intern'e sur ĉiu'j ŝtup'ar'o'j, neni'o'n kompren'ant'e, sen'senc'e tumult'is loĝ'ant'o'j. La mastr'um'ist'in'o de Kvant kri'ad'is al la hast'ant'a'j sur la ŝtup'ar'o pri si'a super'verŝ'o, baldaŭ al ŝi al'iĝ'is la mastr'um'ist'in'o de Ĥustov el la apartament'o n-ro 80, situ'ant'a sub la loĝ'ej'o de Kvant. Ĉe la Ĥustovoj pluv'is de la plafon'o kaj en la kuir'ej'o, kaj en la neces'ej'o. Fin'e en la kuir'ej'o de Kvant grand'eg'a gips'o'plat'o fal'is de la plafon'o kaj tut'e dis'frakas'is la mal'pur'a'n vaz'ar'o'n, post kio el la ĉel'o'j de la el'pend'iĝ'int'a mal'sek'a lat'ar'o verŝ'iĝ'is torent'o'j. Tiam sur la ŝtup'ar'o de la unu'a en'ir'ej'o komenc'iĝ'is kri'eg'ad'o. Flug'ant'e preter la antaŭ'last'a fenestr'o de la kvar'a etaĝ'o Margarita rigard'is intern'e'n kaj vid'is vir'o'n, kiu en la panik'o est'is sur'met'int'a gas'mask'o'n. Frap'int'e per la martel'o sur li'a'n fenestr'o'vitr'o'n ŝi li'n for'tim'ig'is, kaj li mal'aper'is el la ĉambr'o.

Kaj subit'e la barbar'a detru'ad'o ĉes'is. Glit'int'e al la tri'a etaĝ'o, Margarita rigard'is en la mal'hel'a'n flank'a'n fenestr'o'n ŝirm'it'a'n per mal'dik'a kurten'et'o. En la ĉambr'o lum'et'is mal'fort'a tabl'o'lamp'o. En infan'a lit'o kun ret'a'j flank'o'j sid'is kvar'jar'a knab'o tim'ig'it'e aŭskult'ant'e la tumult'o'bru'o'n. Adolt'o'j ne est'is en la ĉambr'o. Evident'e, ĉiu'j el'kur'is sur la ŝtup'ar'o'n.

— Ili frakas'as vitr'o'j'n, — dir'is la infan'o, kaj vok'is: — Pa'nj'o!

Neni'u respond'is, tiam li dir'is:

— Pa'nj'o, mi tim'as.

Margarita de'ŝov'is la kurten'et'o'n kaj en'flug'is tra la fenestr'o.

— Mi tim'as, — ripet'is la knab'o trem'ant'e.

— Ne tim'u, ne tim'u, mi'a et'ul'o, — dir'is Margarita pen'ant'e mild'ig'i si'a'n rab'ist'a'n, pro la vent'o raŭk'iĝ'int'a'n voĉ'o'n, — tio est'as bub'aĉ'o'j, bub'aĉ'o'j frakas'as la vitr'o'j'n.

— Ĉu per la katapult'o? — demand'is la knab'o ĉes'ant'e trem'i.

— Jes, per la katapult'o, — konfirm'is Margarita, — nun dorm'u.

— Tio est'as Sitnik, — dir'is la knab'o, — li hav'as katapult'o'n.

— Nu jes, cert'e li!

La knab'o ruz'et'e rigard'is flank'e'n kaj demand'is:

— Kie vi est'as, onkl'in'o?

— Neni'e, — respond'is Margarita, — mi est'as vi'a sonĝ'o.

— Mi tio'n diven'is, — dir'is la infan'o.

— Kuŝ'ig'u vi'n, — ordon'is Margarita, — met'u la man'o'n sub la vang'o'n, kaj mi plu sonĝ'iĝ'os.

— Nu, bon'e, sonĝ'iĝ'u, sonĝ'iĝ'u, — konsent'is la knab'o, si'n kuŝ'ig'is kaj ŝov'is la man'o'n sub la vang'o'n.

— Mi rakont'os al vi fabel'o'n, — dir'is Margarita met'ant'e si'a'n brul'a'n man'o'n sur la mal'long'e pri'tond'it'a'n kap'et'o'n. — En la mond'o est'is onkl'in'o. Ŝi ne hav'is infan'o'n kaj ĝeneral'e ŝi ne hav'is feliĉ'o'n. Unu'e ŝi long'e plor'ad'is kaj post'e ŝi iĝ'is malic'a ... — Margarita ek'silent'is, de'met'is la man'o'n — la knab'o dorm'is.

Ŝi sen'bru'e met'is la martel'o'n sur la fenestr'o'bret'o'n kaj el'flug'is tra la fenestr'o. Antaŭ la dom'o est'is pelmel'o. Sur la asfalt'a trotuar'o kovr'it'a per vitr'o'romp'aĵ'o'j kur'ad'is kaj i'o'n kri'ad'is hom'o'j. Inter ili tie ĉi kaj tie for oni jam disting'is milici'an'o'j'n. Subit'e ek'tint'is sonor'il'o kaj de Arbat’ en la strat'et'o'n rul'iĝ'is ruĝ'a fajr'o'brigad'a aŭtomobil'o kun eskal'o ...

Sed la plu'a jam ne interes'is Margaritan. Zorg'e cel'int'e por tuŝ'i neni'a'n elektro'drat'o'n, ŝi ĉirkaŭ'prem'is la bala'il'o'n kaj post unu moment'o est'is super la mis'ŝanc'a dom'o. Sub ŝi la strat'et'o oblikv'iĝ'is kaj sink'is inter la dom'o'j'n. Anstataŭ ĝi sub ŝi'a'j pied'o'j vid'iĝ'is amas'o da tegment'o'j, divers’angul'e dis'tranĉ'it'a de lum'a'j voj'et'o'j. La tut'o subit'e ŝov'iĝ'is flank'e'n, la lum'vic'o'j konfuz'iĝ'is kaj kun'flu'is.

Ŝi far'is ankoraŭ unu ek'tir'o'n kaj la tut'a tegment'ar'o for'iĝ'is en'glut'it'e de la ter'o, anstataŭ ĝi mal'supr'e dis'flu'is lag'o da trem'a'j elektr'a'j lum'o'j, la lag'o subit'e ek'star'is vertikal'e, post'e ĝi re'aper'is super ŝi'a kap'o, kaj sub ŝi'a'j pied'o'j ek'bril'is la lun'o. Kompren'int'e ke ŝi renvers'iĝ'is, Margarita si'n re'rekt'ig'is kaj ĵet'int'e rigard'o'n mal'antaŭ'e'n ŝi konstat'is, ke ankaŭ la lum'lag'o jam for'est'as, ke tie rest'is nur roz'a re'bril'o super la horizont'o. Ankaŭ ĝi mal'aper'is post sekund'o, kaj Margarita vid'is si'n sol'a kun la lun'o flug'ant'a super ŝi mal'dekstr'e. Jam antaŭ long'e ŝi'a'j har'o'j fask'e lev'iĝ'is, kaj la lun'a lum'o sibl'e ĉirkaŭ'blov'is ŝi'a'n korp'o'n. Laŭ tio, kiel du vic'o'j de dis'a'j lum'o'j kun'fand'iĝ'is en du kontinu'a'j'n flam'stri'o'j'n, laŭ tio, kiel rapid'e ili for'iĝ'is mal'antaŭ'e'n, Margarita diven'is, ke ŝi flug'as kun monstr'e grand'a rapid'eg'o, kaj ek'mir'is ke tio neniel ĝen'as ŝi'a'n spir'ad'o'n.

Post kelk'a'j sekund'o'j profund'e mal'supr'e, en la ter'a nigr'o, ek'hel'is nov'a elektro'lum'a lag'o, ĝi glit'is sub la pied'o'j'n de la flug'ant'in'o sed tuj kirl'iĝ'is kaj sink'is sub la ter'o'n. Post kelk'a'j sekund'o'j la fenomen'o ripet'iĝ'is.

— Urb'o'j! Urb'o'j! — kri'is Margarita.

Post tio du aŭ tri foj'o'j'n ŝi vid'is sub si i'a'j'n mal'hel'e bril'et'ant'a'j'n sabr'o'j'n kuŝ'i en velur'e nigr'a'j apert'a'j uj'o'j, kaj kompren'is, ke ili est'as river'o'j.

Plur'foj'e ŝi lev'is la kap'o'n mal'dekstr'e'n por admir'i la lun'o'n, kiu frenez'e rapid'eg'e impet'ant'e super ŝi re'e'n al Moskvo, sam'temp'e iel mir'ind'e rest'is sen'mov'a, tiel ke sur ĝi Margarita klar'e vid'is enigm'a'n mal'hel'a'n figur'o'n, ĉu drak'o'n, ĉu la fabel'a'n Ĝib'a'n Ĉeval'et'o'n, kies pint'a kap'o rigard'is al la for'las'it'a urb'o.

Nun Margaritan frap'is la pens'o, ke ŝi, propr'e, mal'prav'as tiom ard'e rapid'ig'ant'e la bala'il'o'n. Ke tiel ŝi sen'ig'as si'n je la ebl'o i'o'n ajn bon'e vid'i kaj plen'e ĝu'i la flug'o'n. Io sugest'is al ŝi, ke tie, kie'n ŝi flug'as, oni pov'as ŝi'n iom'et'e atend'i, ke tial ŝi ne bezon'as enu'ig'i si'n per tiom rapid'a kaj alt'a flug'ad'o.

Margarita turn'is sub'e'n la bros'o'n de la bala'il'o, tiel ke ĝi'a ten'il'o lev'iĝ'is mal'antaŭ ŝi'a dors'o, kaj, tre mal'rapid'ig'int'e si'a'n ir'o'n, ŝi glis'is al la ter'o. Tiu mov'iĝ'ad'o, simil'a al de'glit'o sur ia aer'a luĝ'o, far'is al ŝi la plej grand'a'n plezur'o'n. La ter'o lev'iĝ'is al Margarita, kaj en ĝi'a ĵus sen'form'a, nigr'a dens'o montr'iĝ'is ĝi'a'j mister'o'j kaj ĉarm'o'j lun'nokt'a'j. La ter'o est'is ven'ant'a al Margarita, ŝi'n jam ĉirkaŭ'blov'is la odor'o de la verd'ant'a'j pra'arb'ar'o'j. Ŝi flug'is tuj super la nebul'stri'o'j de ros'mal'sek'a herb'ej'o, post'e super lag'et'o. Sub ŝi ĥor'is ran'o'j kaj ial tre emoci'ig'e aŭd'iĝ'is la obtuz'a bru'o de for'a trajn'o. Baldaŭ ŝi ĝi'n ek'vid'is. Ĝi ramp'is mal'rapid'e, kvazaŭ raŭp'o, ŝut'ant'e fajr'er'o'j'n en la aer'o'n. Margarita ĝi'n devanc'is, super'flug'is ankoraŭ unu akv'o'spegul'o'n, kiu'n, sub ŝi'a'j pied'o'j, trans'flos'is du'a lun'o, post'e ŝi ankoraŭ pli'mal'alt'iĝ'is kaj glis'is preskaŭ tuŝ'ant'e per la pied'o'j la pint'o'j'n de gigant'a'j pin'o'j.

Kresk'ant'a bru'o de dis'ŝir'at'a aer'o aŭd'iĝ'is mal'antaŭ'e, kaj iom post iom al tiu ŝir'bru'o de obus'a flug'o al'iĝ'is in'a rid'eg'o, sonor'ant'a je mult'a'j kilo'metr'o'j ĉirkaŭ'e'n. Margarita turn'is la kap'o'n kaj vid'is mal'hel'a'n, komplik'form'a'n objekt'o'n kiu ŝi'n sekv'is. Proksim'iĝ'ant'e al Margarita ĝi kontur'iĝ'is pli klar'e kaj ŝi vid'is ke iu flug'as rajd'e. Kaj fin'e ĝi est'is klar'e vid'ebl'a: mal'rapid'ig'ant'e si'a'n flug'o'n apud'iĝ'is Nataŝa.

Tut'e nud'a, kun flirt'ant'a'j har'o'j, ŝi flug'rajd'is dik'a'n eks'pork'o'n, kiu prem'ten'is tek'o'n inter si'a'j antaŭ'a'j huf'et'o'j, kaj per la mal'antaŭ'a'j furioz'e draŝ'is la aer'o'n. Foj'foj'e ek'bril'et'ant'e sub lun'radi'o, naz'um'o fal'int'a de la muzel'o flug'is apud la rajd'o'best'o, lig'it'e al la ekstrem'o de si'a ŝnur'et'o, kaj sur la okul'o'j'n de la eks'pork'o sen'ĉes'e glit'ad'is ĉapel'o. Margarita rigard'is pli atent'e, re'kon'is en la eks'pork'o si'a'n najbar'o'n Nikolao Ivaniĉ, kaj tiam ŝi'a rid'eg'o ek'tondr'is super la arb'ar'o, miks'iĝ'ant'e kun la rid'eg'o de Nataŝa.

— Natanjo, bub'in'o! — alt'eg'e voĉ'is Margarita, — ĉu vi ŝmir'is li'n per la krem'o?

— Anim'o mi'a! — vek'ant'e per si'a'j ek'kri'o'j la dorm'ant'a'n pin'arb'ar'o'n respond'is Nataŝa, — mi'a reĝ'in'o franc'a, ja ankaŭ al li mi ŝmir'is la kalv'aĵ'o'n, ankaŭ al li!

— Princ'in'o! — plor'voĉ'e blek'is la eks'pork'o galop'ant'e sub si'a amazon'o.

— Kar'a anim'o mi'a! Margarita Nikolavna! — kri'is Nataŝa rajd'ant'e apud Margarita, — mi konfes'as, mi pren'is iom da krem'o! Ja ankaŭ ni vol'as viv'i kaj flug'i! Pardon'u mi'n, moŝt'a sinjor'in'o, sed mi je neni'a prez'o ir'os re'e'n! Aĥ, kiom est'as bon'e, Margarita Nikolavna! Li propon'o'n al mi far'is, — per la fingr'o Nataŝa plur'foj'e puŝ'is la konfuz'it'e snuf'ant'a'n eks'pork'o'n en ties kol'o'n, — propon'o'n! Kiel vi mi'n nom'is, dir'u?

— Di'in'o, — hurl'ad'is tiu, — ne pov'as mi tiel rapid'e flug'i! Mi risk'as perd'i grav'a'j'n paper'o'j'n. Natalia Prokofjevna, mi protest'as.

— Hej, ir'u al la diabl'o kun vi'a'j paper'o'j! — aŭdac'e rid'eg'ant'e kri'is Nataŝa.

— Kio'n vi dir'as, Natalia Prokofjevna! Se oni ni'n aŭd'us! — pet'eg'e blek'is la eks'pork'o.

Galop'e flug'ant'e apud Margarita, Nataŝa sen re'ten'i la rid'o'n rakont'is al ŝi, kio okaz'is en la palac'et'o post ol Margarita Nikolavna for'flug'is trans la pord'eg'o'n.

Nataŝa konfes'is, ke ŝi ne plu tuŝ'is iu'n ajn el la donac'it'a'j aĵ'o'j, sed ke ŝi tuj for'met'is si'a'j'n vest'o'j'n, impet'is al la krem'o kaj rapid'e si'n ŝmir'is. Ĝi efik'is ŝi'n ekzakt'e tiel, kiel ŝi'a'n mastr'in'o'n. Dum Nataŝa, rid'eg'ant'e pro ĝoj'o, admir'is antaŭ la spegul'o si'a'n sorĉ'a'n bel'o'n, la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj aper'is Nikolao Ivaniĉ. Li est'is ekscit'it'a, en la man'o'j li ten'is la sub'rob'o'n de Margarita Nikolavna kaj si'a'j'n propr'a'j'n ĉapel'o'n kaj tek'o'n. Ĉe la vid'o de Nataŝa li stupor'iĝ'is. Iom re'akir'int'e la mem'reg'ad'o'n, kankr'e ruĝ'a, li deklar'is, ke li opini'is si'a dev'o lev'i la sub'rob'et'o'n, person'e ĝi'n al'port'i ...

— Ja kio'n li ankoraŭ dir'ad'is, la aĉ'ul'o, — rid'eg'ant'e ŝrik'is Nataŝa, — al kio li for'log'is! Kiom da mon'o li promes'is. Dir'is, ke Klaŭdi'a Petrovna neni'o'n sci'os. Ĉu ne ĝust'e, ĉu mi mensog'as? — kri'is Nataŝa al la eks'pork'o, kiu konfuz'it'e for'turn'ad'is la muzel'o'n.

Petol'ant'e en la dorm'o'ĉambr'o, Nataŝa met'is iom da krem'o sur la kalv'aĵ'o'n de Nikolao Ivaniĉ, kaj halt'is kvazaŭ al'forĝ'it'e al la lok'o. La vizaĝ'o de la honor'ind'a mal'supr'a loĝ'ant'o kun'tir'iĝ'is en pork'a'n rostr'o'n, huf'et'o'j el'kresk'is sur li'a'j pied'o'j kaj man'o'j. Nikolao Ivaniĉ vid'is si'n en la spegul'o, furioz'e kaj sovaĝ'e ek'hurl'is, sed est'is jam mal'fru'e. Post kelk'a'j sekund'o'j, rajd'at'e, li flug'is for el Moskvo i'e'n al la diabl'o, plor'eg'ant'e pro mal'esper'o.

— Mi postul'as restitu'o'n de mi'a'j normal'a'j person'aĵ'o'j, — subit'e stertor'is kaj ek'grunt'is la eks'pork'o, du'on'e furioz'e, du'on'e pet'eg'e, — mi rifuz'as flug'i al kontraŭ'leĝ'a fi-kun'ven'o. Margarita Nikolavna, est'as vi'a dev'o brid'i vi'a'n mastr'um'ist'in'o'n!

— Ah, nun mi est'as mastr'um'ist'in'o, ĉu? Ĉu mastr'um'ist'in'o? — ek'kri'ad'is Nataŝa pinĉ'ant'e la orel'o'n de la eks'pork'o. — Tamen antaŭ ne'long'e mi est'is di'in'o, ĉu? Kiel vi mi'n nom'is?

— Vener'a! — plor'voĉ'e respond'is la eks'pork'o flug'ant'e super roj'o murmur'ant'a inter ŝton'o'j, kaj per la huf'o'j susur'e tuŝ'et'ant'e avel'a'j'n arbed'o'j'n.

— Vener'a! Vener'a! — triumf'e kri'is Nataŝa sur'koks'ig'int'e unu man'o'n kaj la ali'a'n etend'ant'e al la lun'o. — Margarita! Reĝ'in'o! El'pet'u por mi, ke oni las'u mi'n sorĉ'ist'in'o. Oni ĉio'n far'os laŭ vi'a vort'o, vi hav'as potenc'o'n!

Kaj Margarita respond'is:

— Bon'e, mi promes'as!

— Dank'o'n! — voĉ'eg'is Nataŝa, kaj subit'e ŝi kri'is brusk'e kaj iel melankoli'e: — Hej! Hej! Pli rapid'e! Ek, vigl'iĝ'u! — Per si'a'j kalkan'o'j ŝi spron'is la flank'o'j'n de la eks'pork'o, kav'iĝ'int'a'j'n en la frenez'a galop'o, ĝi impet'is tiel, ke de'nov'e ek'krak'is la dis'ŝir'at'a aer'o, kaj post unu moment'o Nataŝa ŝanĝ'iĝ'is en nigr'a'n punkt'o'n mal'proksim'e antaŭ Margarita, post'e ŝi tut'e mal'aper'is kaj la bru'o de ŝi'a flug'o aer'dis'iĝ'is.

Margarita plu flug'is sam'e mal'rapid'e super nud'a kaj ne'kon'at'a teren'o, super mont'et'o'j, sur kiu'j dis'e el'star'is eratik'a'j blok'eg'o'j kaj izol'a'j gigant'a'j pin'o'j. Margarita flug'is kaj pens'is, ke ver'ŝajn'e ŝi est'as tre mal'proksim'e de Moskvo. La bala'il'o ne plu super'is la pint'o'j'n de la pin'o'j, ĝi glis'is inter ili'a'j trunk'o'j, kies unu flank'o'n arĝent'iz'is la lun'o. La facil'mov'a ombr'o de la flug'ant'in'o glit'is sur la ter'o antaŭ'e, ĉar la lun'o nun lum'is sur ŝi'a'n dors'o'n.

Margarita sent'is la proksim'ec'o'n de akv'o kaj kompren'is, ke la cel'o apud'as. La pin'o'j dis'iĝ'is kaj ŝi mal'abrupt'e glis'is al kreta krut'aĵ'o. Trans'e, mal'supr'e en la ombr'o, kuŝ'is river'o. Nebul'o pend'is kroĉ'it'e je la arbust'o'j ĉe la pied'o de la vertikal'a krut'aĵ'o, kaj la ali'a bord'o est'is plat'a kaj mal'alt'a. Tie, sub sol'ec'a grup'o de i'a'j arb'o'j larĝ'branĉ'ar'a'j, flagr'is flam'et'o de lign'o'fajr'o kaj mov'iĝ'is figur'et'o'j. Al Margarita ŝajn'is, ke de tie ven'as juk'a zum'o de gaj'aĉ'a muzik'o. Pli mal'proksim'e, kiom pov'is ating'i la rigard'o, sur la arĝent'iz'it'a eben'aĵ'o vid'ebl'is neni'a loĝ'ej'o, neni'a ajn spur'o de hom'o'j.

Ŝi salt'is de la krut'aĵ'o mal'supr'e'n. La akv'o log'is ŝi'n post la aer'a rajd'o. Ĵet'int'e for la bala'il'o'n, ŝi kurs'alt'is en la river'o'n kap’antaŭ'e, ŝi'a mal'pez'a korp'o, kvazaŭ sag'o, tru'is la akv'o'n, kaj la ŝpruc'kolon'o lev'iĝ'is preskaŭ ĝis la lun'o. La akv'o est'is varm'a, kiel en ban'ej'o, kaj mal'plonĝ'int'e el la likv'a abism'o ŝi sat'naĝ'is tut'e sol'a en la nokt'a river'o.

Apud'e est'is neni'u, sed iom mal'proksim'e, mal'antaŭ la arbed'o'j, de kie aŭd'iĝ'is snuf'ad'o kaj plaŭd'o, dev'is est'i ali'a ban'ant'o.

Margarita el'kur'is sur la bord'o'n. Ŝi'a korp'o ard'is post la ban'o. Ŝi sent'is neni'a'n lac'o'n kaj gaj'e danc'et'is sur la mal'sek'a herb'o. Subit'e ŝi ĉes'is danc'i kaj aŭskult'is. La snuf'ad'o proksim'iĝ'is, kaj el la salik'a'j arbed'o'j montr'iĝ'is nud'a dik'ul'o kun nigr'a silk'a cilindr'o ŝov'it'a sur la nuk'o'n. Li'a'j pied'o'j kot'is per ŝlim'o, tiel ke li ŝajn'is sur'hav'i nigr'a'j'n bot'et'o'j'n. Juĝ'ant'e laŭ li'a'j hik'ad'o kaj bru'a'j el'spir'eg'o'j, li est'is ne'mal'mult'e drink'int'a, kio'n, ceter'e, konfirm'is ankaŭ tio, ke la river'o subit'e ek'odor'is je konjak'o.

Rimark'int'e Margaritan, la dik'ul'o fiks'e ŝi'n rigard'is, post'e ĝoj'e kri'eg'is:

— Kio? Ĉu ŝi'n mi vid'as? Claudine, ja est'as vi, la gaj'a vidv'in'o! Ĉu ankaŭ vi est'as ĉi tie? — kaj li avanc'is por ŝi'n salut'i.

Margarita paŝ'is mal'antaŭ'e'n kaj dign'o'plen'e respond'is:

— Ir'u for al la diabl'o'patr'in'o. Kia'n Klaŭd'in'o'n vi trov'is ĉi tie? Rigard'u bon'e al kiu vi parol'as, — kaj post moment'a pri'pens'o ŝi fin'is si'a'n dir'o'n per long'a ne'pres'ebl'a sakr'aĵ'o. La tut'o efik'is la frivol'a'n dik'ul'o'n mal'ebri'ig'e.

— Oj! — li ek'kri'et'is kaj ek'sku'iĝ'is, — pardon'u grand’anim'e, tre seren'a reĝ'in'o Margot! Mi erar'is. Pri ĉio kulp'as la konjak'o, est'u ĝi mal'ben'it'a! — la dik'ul'o met'is si'n sur unu genu'o'n, per larĝ'a gest'o for'pren'is si'a'n cilindr'o'n flank'e'n, si'n klin'is kaj ek'babil'is, miks'ant'e fraz'o'j'n rus'a'j'n kaj franc'a'j'n, i'a'n sen'senc'aĵ'o'n pri sang'verŝ'a edz'iĝ'fest'o, pri si'a Pariza amik'o Guessard, kaj pri la konjak'o, pri si'a aflikt'eg'o pro la bedaŭr'ind'a erar'o.

— Prefer'e sur'met'u pantalon'o'n, vi hund'in'a fil'o, — mild'iĝ'ant'e dir'is Margarita.

Vid'ant'e, ke ŝi ne plu koler'as, la dik'ul'o ĝoj'e rid'et'aĉ'is kaj rav'it'e raport'is, ke nur tial li nun'moment'e est'as sen pantalon'o, ke pro si'a distr'iĝ'em'o li las'is ĝi'n ĉe la river'o Jenisej'o, kie li antaŭ ne'long'e si'n ban'is, sed ke tuj li tie'n flug'os, ĉar feliĉ'e tio est'as tut'e apud'e; kaj post'e, si'n rekomend'int'e al ŝi'a'j favor'o kaj protekt'o, li mal'proksim'iĝ'is dors’antaŭ'e, ĝis li glit'stumbl'is kaj renvers'iĝ'is en la akv'o'n. Tamen eĉ fal'ant'e li plu konserv'is sur la vizaĝ'o kadr'it'a per mal'grand'a'j vang'o'har'o'j rid'et'o'n de rav'o kaj si'n'don'em'o.

Margarita strid'e ek'fajf'is, ek'rajd'is la al'flug'int'a'n bala'il'o'n, si'n transport'is sur la ali'a'n bord'o'n. Ĝi'n ne ating'is la ombr'o de la kreta alt'aĵ'o, la tut'a bord'o est'is inund'at'a de lun'lum'o.

Apenaŭ ŝi tuŝ'is la mal'sek'a'n herb'o'n, tuj la muzik'o el sub la arb'o'j ek'son'is pli laŭt'e, kaj pli gaj'e ŝpruc'is la fajr'er'a garb'o de la lign'o'fajr'o. Sub la salik'o'j, sub ties branĉ'o'j prezent'ant'a'j delikat'a'j'n, lanug'a'j'n ament'o'j'n klar'e vid'ebl'a'j'n en la lun'lum'o, dik'muzel'a'j ran'o'j sid'is en du vic'o'j kaj per lign'a'j ŝalm'et'o'j lud'is, kaŭĉuk'e aer'ŝvel'iĝ'ant'e, bravur'a'n marŝ'o'n. Luminesk'a'j putr'o'lign'aĵ'o'j, fiks'it'a'j antaŭ la muzik'ist'o'j sur la salik'a'j verg'o'j, pri'lum'is la not'o'j'n, sur la ran'a'j muzel'o'j lud'is la flagr'a lum'o de la lign'o'fajr'o.

La marŝ'o est'is plen'um'at'a honor'e al Margarita. La akcept'o al ŝi far'it'a est'is plej solen'a. La diafan'a'j niks'in'o'j inter'romp'is si'a'n sur'river'a'n rond'o'danc'o'n, ŝi'n bon'ven'ig'is sving'ant'e akv'o'herb'o'j'n, kaj aŭd'ebl'e ĝis mal'proksim'a for'o ĝem'son'is super la verd'et'a, dezert'a bord'o ili'a'j salut'o'j. Nud'a'j sorĉ'ist'in'o'j, el'kur'int'e de mal'antaŭ la salik'o'j, vic'iĝ'is en unu lini'o'n kaj far'is profund'a'j'n kort'eg'a'j'n riverenc'o'j'n. Iu kapr'o'pied'ul'o impet'is al Margarita, ador'kis'is ŝi'a'n man'o'n, larĝ'e stern'is sur la herb'o silk'a'n tuk'o'n, demand'is, ĉu agrabl'a est'is la ban'o de la reĝ'in'o, ŝi'n invit'is iom kuŝ'i kaj ripoz'i.

Tiel ŝi far'is. La kapr'o'pied'a prezent'is al ŝi pokal'o'n da ĉampan'o, ŝi trink'is kaj ŝi'a kor'o varm'iĝ'is. Demand'int'e, kie est'as Nataŝa, ŝi ricev'is la respond'o'n, ke Nataŝa jam si'n ban'is kaj for'flug'is sur si'a eks'pork'o antaŭ'e'n en Moskvon por sci'ig'i, ke Margarita baldaŭ ven'os, kaj por help'i prepar'i ŝi'a'n tualet'o'n.

Incident'o inter'ven'is dum la mal'long'a rest'ad'o de Margarita sub la salik'o'j. Sibl'o dis'ŝir'is la aer'o'n, kaj nigr'a korp'o, evident'e mal'traf'int'e si'a'n cel'o'n, fal'is en la akv'o'n. Post kelk'a'j moment'o'j antaŭ Margarita star'is tiu sam'a dik'a vang'har'ul'o, kiu tiom mal'prosper'e si'n prezent'is sur la ali'a bord'o. Ver'ŝajn'e li sukces'is jam vizit'i Jenisej'o'n, ĉar nun li sur'hav'is frak'a'n komplet'o'n, sed est'is mal'sek'a de la kap'o ĝis la pied'o'j. La konjak'o du'a'foj'e li'n mis'serv'is: vol'ant'e al'ter'iĝ'i li traf'is en la akv'o'n. Tamen si'a'n rid'et'o'n li ne perd'is ankaŭ en tiu ĉagren'a okaz'o, kaj rid'ant'e Margarita al'las'is li'n kis'i ŝi'a'n man'o'n.

Post'e ĉiu'j komenc'is si'n prepar'i al for'ir'o. La niks'in'o'j fin'is si'a'n danc'o'n en la lun'lum'o kaj en ĝi dis'solv'iĝ'is. La kapr'o'pied'a respekt'e demand'is Margaritan, kiel ŝi ven'is al la river'o; inform'it'e, ke ŝi al'rajd'is sur bala'il'o, li dir'is:

— Ho, kial do, tio est'as ja mal'oportun'a! — kaj en unu moment'o kun'met'int'e el du branĉ'et'o'j i'a'n dub'ind'a'n telefon'o'n li postul'is, ke oni tuj send'u aŭtomobil'o'n, kio fakt'e plen'um'iĝ'is, kaj efektiv'e antaŭ ol pas'is unu minut'o. Sur la insul'o'n mal'lev'iĝ'is izabel'a kabriolet'o, tamen ĉe la stir'rad'o sid'is ne ordinar'a ŝofor'o sed nigr'a long'bek'a kamp'o'korv'o kun lak'tol'a kasked'o kaj grand'man'um'a'j gant'o'j. La insul'et'o dezert'iĝ'is. En la lum'flam'ad'o dis'solv'iĝ'is la for'flug'int'a'j sorĉ'ist'in'o'j. La lign'o'fajr'o est'is esting'iĝ'ant'a, kaj griz'a cindr'o kovr'is la karb'iĝ'int'a'j'n ŝtip'o'j'n.

La vang'har'ul'o kaj la kapr'o'pied'a help'is Margaritan sur'ir'i la vetur'il'o'n, kaj ŝi sid'ig'is si'n sur la larĝ'a mal'antaŭ'a benk'o. La aŭtomobil'o ek'blek'is, salt'is, lev'iĝ'is preskaŭ ĝis la lun'o, la insul'o mal'aper'is, mal'aper'is la river'o. Plen'rapid'e Margarita est'is re'ven'ant'a al Moskvo.

22

Ĉe la kandel'a lum'o

La unu'ton'a zum'ad'o de la vetur'il'o, flug'ant'a alt'e super la ter'o, lul'is Margaritan, la lun'a lum'o agrabl'e ŝi'n varm'ig'is. Ferm'int'e la okul'o'j'n ŝi prezent'is si'a'n vizaĝ'o'n al la vent'o kaj iom bedaŭr'e pens'is pri la ne'kon'at'a river'bord'o kiu'n ŝi ĵus for'las'is kaj kiu'n, ŝi antaŭ'sent'is, ŝi neniam re'vid'os. Post ĉiu'j sorĉ'aĵ'o'j kaj mirakl'o'j de la hodiaŭ'a vesper'o ŝi bon'e kompren'is, kies gast'in'o ŝi est'os, sed tio ŝi'n ne tim'ig'is. La esper'o, ke tie ŝi sukces'os re'ven'ig'i si'a'n feliĉ'o'n, ŝi'n kuraĝ'ig'is. Ceter'e, ŝi'a'j rev'o'j pri tiu feliĉ'o daŭr'is ne'long'e. Ĉu tial, ke la kamp'o'korv'o bon'e ŝofor'is, ĉu tiom bon'a est'is la vetur'il'o, ĉiu'kaz'e tre baldaŭ Margarita, mal'ferm'int'e la okul'o'j'n, vid'is antaŭ si ne la pra'arb'ar'a'n mal'hel'o'n sed la trem'bril'a'n lag'o'n de Moskvaj lum'o'j. La nigr'a ŝofor'bird'o dum'flug'e mal'ŝraŭb'is la dekstr'a'n antaŭ'a'n rad'o'n kaj sur'ter'ig'is la vetur'il'o'n en iu sen'hom'a tomb'ej'o apud Dorogomilovo. Sen demand'i pri io ajn, Margarita kun si'a ŝvabr'il'o el'ir'is apud tomb'o'ŝton'o, la kamp'o'korv'o start'ig'is la vetur'il'o'n, direkt'ant'e ĝi'n rekt'e al ravin'o ekster la tomb'ej'o. La aŭtomobil'o bru'eg'e fal'is en la ravin'o'n kaj frakas'iĝ'is. La kamp'o'korv'o salut'e tuŝ'is si'a'n kasked'o'n, salt'is sur la rad'o'n kaj rajd'e for'flug'is.

Tuj de mal'antaŭ tomb'a monument'o aper'is nigr'a mantel'o. En la lun'lum'o ek'bril'is kojn'o'dent'eg'o kaj Margarita re'kon'is Azazellon. Tiu gest'e invit'is ŝi'n sur'bala'iĝ'i, mem salt'is sur long'a'n rapir'o'n, ambaŭ lev'iĝ'is en la aer'o'n kaj post kelk'a'j sekund'o'j rimark'it'e de neni'u sur'ter'iĝ'is apud la n-ro 302- bis ĉe la strat'o Sadovaja.

Sub la pord'eg'a ark'o, kie'n ili si'n direkt'is port'ant'e sub'brak'e si'a'j'n rapir'o'n kaj bala'il'o'n, Margarita rimark'is vir'o'n kun mol'a kasked'o kaj alt'a'j bot'o'j, kiu ŝajn'is langvor'e atend'i iu'n. Kiom ajn mal'bru'a'j est'is la paŝ'o'j de Azazello kaj Margarita, la sol'e star'ant'a hom'o ili'n aŭd'is kaj far'is abrupt'a'n mov'o'n, ne kompren'ant'e, kiu pas'as.

Du'a'n vir'o'n, mir'ind'e simil'a'n al la unu'a, ili renkont'is antaŭ la pord'o de la ses'a en'ir'ej'o. De'nov'e okaz'is tio sam'a. Paŝ'o'j ... La vir'o rapid'e si'n turn'is kaj mal'seren'iĝ'is. Kiam la pord'o mal'ferm'iĝ'is kaj re'ferm'iĝ'is, li impet'is post la ne'vid'ebl'a'j'n en'ir'int'o'j'n, rigard'is en la ŝtup'ar'ej'o'n sed, kompren'ebl'e, neniu'n vid'is.

La tri'a, ekzakt'a kopi'o de la du'a, kaj sekv'e, ankaŭ de la unu'a, deĵor'is sur la ŝtup'ar'plac'et'o de la tri'a etaĝ'o. Li fum'is fort'a'n cigared'o'n, kaj pas'ant'e preter li Margarita plur'foj'e tus'is. La fum'ant'o salt'e lev'iĝ'is de si'a benk'o, streĉ'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n, ir'is al la balustrad'o, rigard'is mal'supr'e'n. Je tiu moment'o Margarita kaj ŝi'a akompan'ant'o jam est'is ĉe la pord'o de la apartament'o n-ro 50. Ili ne sonor'ig'is, Azazello sen'bru'e mal'ferm'is la pord'o'n per si'a ŝlos'il'o.

La unu'a afer'o, kiu surpriz'is Margaritan, est'is la mal'hel'o en kiu'n ŝi paŝ'is. Neni'o est'is vid'ebl'a, kvazaŭ en kript'o, kaj por ne mis'paŝ'i ŝi ne'vol'e kroĉ'iĝ'is je la mantel'o de si'a akompan'ant'o. Sed ĉi tiam mal'proksim'e supr'e ek'bril'is flam'et'o de lamp'o ven'ant'a renkont'e'n. Sen halt'i, Azazello pren'is de sub la brak'o de Margarita la ŝvabr'il'o'n, kaj ĝi sen'bru'e mal'aper'is en la mal'hel'o. Ili komenc'is sur'ir'ad'i larĝ'a'j'n ŝtup'o'j'n, kiu'j al Margarita ŝajn'is sen'nombr'a'j. Est'is ne'imag'ebl'a, ke la antaŭ'ĉambr'o de ordinar'a Moskva apartament'o pov'us ampleks'i tia'n kvankam ne'vid'ebl'a'n, sed klar'e sent'at'a'n, mir'ind'e sen'fin'a'n ŝtup'ar'o'n. Tamen la sur'ir'o fin'iĝ'is kaj Margarita kompren'is, ke ŝi star'as sur plac'et'o. La flam'et'o ven'is tut'e proksim'e'n, kaj en ĝi'a lum'o Margarita vid'is la vizaĝ'o'n de alt'a mal'dik'a vir'o en nigr'o, kiu ten'is la lamp'o'n en si'a man'o. Ĉiu ajn, kiu dum la last'a'j tag'o'j hav'is la mal'feliĉ'o'n trov'iĝ'i sur li'a voj'o, sen'dub'e tuj li'n re'kon'us eĉ en la mal'fort'a lum'o de la flam'lang'et'o. Li est'is Kerubjev, ali'nom'e Fagot'o.

Ceter'e, la aspekt'o de Kerubjev tre ŝanĝ'iĝ'is. La trem'bril'a'n lum'et'o'n spegul'is ne la fend'it'a naz'um'o, kiu'n jam antaŭ long'e end'us for'ĵet'i en la rub'uj'o'n, sed monokl'o, ver'dir'e, sam'e fend'it'a. La et'a'j lip'har'o'j sur la sen'hont'a vizaĝ'o est'is friz'it'a'j kaj pomad'it'a'j, kaj nigr'a li aspekt'is tial, ke li sur'hav'is frak'o'n. Blank'is nur li'a brust'o.

La magi'ist'o, kapel'estr'o, sorĉ'ist'o, ĉiĉeron'o aŭ la diabl'o sci'as, kio fakt'e — unu'vort'e, Kerubjev — salut'e kap'o'klin'is kaj sving'is la lamp'o'n en larĝ'a gest'o, invit'ant'e Margaritan li'n sekv'i. Azazello mal'aper'is.

“Mir'ind'e strang'a vesper'o!” pens'is Margarita. “Al ĉio mi est'is prepar'it'a, krom al ĉi tio! Ĉu pane'is ĉe ili la elektr'o? Sed la plej frap'a est'as la ampleks'o de tiu ej'o. Kiel ĉio ĉi pov'as en'ŝov'iĝ'i en Moskv'an apartament'o'n? Tut'simpl'e neniel.”

Kiom ajn mal'fort'a est'is la lum'o de la lamp'o, tamen Margarita kompren'is, ke ŝi est'as en ne'mezur'ebl'e vast'a salon'eg'o, kiu krom'e hav'as kolon'ar'o'n, sen'lum'a'n kaj, laŭ la unu'a impres'o, sen'fin'a'n. Antaŭ sof'o Kerubjev halt'is, met'is la lamp'o'n sur apud'a'n sokl'o'n, gest'e invit'is Margaritan sid'iĝ'i kaj mem rest'is star'i en pentr'ind'a poz'o, si'n apog'ant'e sur la sokl'o'n.

— Permes'u, ke mi mi'n prezent'u, — li knar'is, — Kerubjev. Vi mir'as, ke mank'as lum'o, ĉu? “Pro ŝpar'em'o”, cert'e, vi pens'as. Neniel ajn! La unu'a ven'ont'a ekzekut'ist'o, ekzempl'e unu el tiu'j, kiu'j hodiaŭ, iom pli mal'fru'e, hav'os la honor'o'n kis'i vi'a'n genu'o'n, for'hak'u mi'a'n kap'o'n sur tiu sam'a sokl'o, se est'as tiel. Tut'simpl'e messire mal'ŝat'as la elektr'a'n lum'o'n, tial ni ŝalt'os ĝi'n je la last'a moment'o. Kaj tiam, bon'vol'u kred'i, ĝi ne mank'os. Eĉ, mi dir'u, est'us bon'e hav'i da ĝi iom mal'pli.

Kerubjev plaĉ'is al Margarita, li'a krak'a babil'ad'o efik'is ŝi'n trankvil'ig'e.

— Ne, — ŝi respond'is, — plej'e mi mir'as pri tio, kie la tut'o en'est'as. — Per larĝ'a gest'o de si'a brak'o ŝi montr'is la ne'mezur'ebl'o'n de la salon'eg'o.

Kerubjev dolĉ'e rikan'is, pro kio ombr'o'j mov'et'is en la fald'o'j de li'a naz'o.

— La plej simpl'a el ĉio! — li respond'is. — Ĉiu spert'a pri la kvin'a dimensi'o tut'e facil'e pov'as vast'ig'i ej'o'n ĝis la dezir'at'a ampleks'o. Mi eĉ kuraĝ'as asert'i, estim'at'a sinjor'in'o, ke ĝis diabl'e grand'a ampleks'o! Ceter'e, — plu babil'is Kerubjev, — mi kon'is hom'o'j'n, kiu'j sen koncept'i la kvin'a'n dimensi'o'n aŭ i'o'n ajn far'is perfekt'a'j'n mirakl'o'j'n koncern'e la pli'vast'ig'o'n de si'a loĝ'ej'o. Ekzempl'e, oni rakont'is al mi, ke iu urb'an'o, ricev'int'e tri'ĉambr'a'n apartament'o'n ĉe Zemljanoj-Val, sen ia ajn kvin'a dimensi'o aŭ simil'a um'o kap'o'romp'a tuj trans'form'is ĝi'n en kvar'ĉambr'a'n help'e de simpl'a vand'o, per kiu li divid'is unu el la ĉambr'o'j.

» Nu, tiu'n apartament'o'n li ŝanĝ'is kontraŭ du loĝ'ej'o'j en divers'a'j distrikt'o'j de Moskvo: la unu hav'is tri, kaj la ali'a du ĉambr'o'j'n. Konsent'u, ke nun la nombr'o de ĉambr'o'j iĝ'is kvin. La unu'a'n li ŝanĝ'is kontraŭ du apart'a'j apartament'o'j du'ĉambr'a'j, kaj iĝ'is posed'ant'o, kiel vi kompren'as, de ses ĉambr'o'j, ver'dir'e, dis'ĵet'it'a'j en plen'a mal'ord'o tra tut'a Moskvo. Jam li est'is prepar'ant'a la last'a'n kaj plej bril'a'n piruet'o'n, anonc'i per gazet'o, ke li ŝanĝ'as ses ĉambr'o'j'n en divers'a'j distrikt'o'j de Moskvo kontraŭ unu kvin'ĉambr'a loĝ'ej'o sur Zemljanoj-Val, kiam li'a ag'ad'o subit'e ĉes'is pro kial'o'j, de li ne'de'pend'a'j. Supoz'ebl'e ankaŭ nun li hav'as ĉambr'o'n, sed mi risk'us asert'i, ke ĝi situ'as ekster Moskvo. Degn'u agnosk'i, ke tiu ruz'ul'o est'as pli kurioz'a ol vi'a ŝat'at'a kvin'a dimensi'o!

Margarita eĉ unu vort'o'n ne dir'is pri la kvin'a dimensi'o — ja Kerubjev mem pri ĝi parol'is — tamen ŝi gaj'e rid'is aŭskult'ant'e la rakont'o'n pri la loĝ'ej'a fripon'o. Kerubjev daŭr'ig'is:

— Tamen al la afer'o, Margarita Nikolavna. Vi est'as vir'in'o tre inteligent'a kaj sen'dub'e vi jam kompren'is, kiu est'as ni'a gast'ig'ant'o.

Margarita sent'is si'a'n kor'o'n far'i fort'a'n bat'o'n kaj kap'jes'is.

— Nu jes, tre bon'e, — dir'is Kerubjev, — ni est'as mal'amik'o'j de ĉia pri'silent'o kaj sekret'em'o. Ĉiu'jar'e messire don'as unu bal'o'n. Oni nom'as ĝi'n la printemp'a bal'o de la plen'lun'o, aŭ la bal'o de la cent reĝ'o'j. Da gast'o'j! — ĉi tiam Kerubjev met'is la man'o'n sur si'a'n vang'o'n, kvazaŭ pro dent'o'dolor'o, — ceter'e, mi esper'as, ke vi mem ĉio'n vid'os. Nu, messire ne hav'as edz'in'o'n, vi, sen'dub'e, tio'n kompren'as. Tamen est'as bezon'at'a bal'mastr'in'o, — Kerubjev dis'etend'is si'a'j'n brak'o'j'n, — vi mem juĝ'u, ja sen mastr'in'o ...

Margarita aŭskult'is li'n, pen'ant'e ne el'ig'i eĉ unu vort'o'n, ŝi sent'is mal'varm'o'n sub la kor'o, la esper'o pri feliĉ'o est'is kap'turn'a.

— Est'iĝ'is tradici'o, — plu parol'is Kerubjev, — ke la bal'mastr'in'o, unu'e, hav'u la nom'o'n Margarita, kaj du'e, ke ŝi est'u lok'an'in'o. Do, degn'u atent'i, ke ni vojaĝ'as, kaj nun'temp'e est'as en Moskvo. Cent du'dek unu Margaritajn trov'is ni en Moskvo, kaj ĉu vi kred'os? — Kerubjev mal'esper'e frap'is si'n sur la glute'o'n, — neni'u ajn taŭg'as! Sed fin'e la favor'a sort'o ...

Kerubjev esprim'iv'e rikan'is klin'ant'e si'a'n korp'o'n, kaj Margarita re'foj'e sent'is mal'varm'o'n ĉe la kor'o.

— Resum'e! — ek'kri'is Kerubjev, — tut'e konciz'e: ĉu vi bon'vol'os akcept'i tiu'n dev'o'n?

— Mi akcept'as, — firm'e respond'is Margarita.

— Decid'it'e! — dir'is Kerubjev; lev'int'e la lamp'o'n li al'don'is: — Bon'vol'u sekv'i mi'n.

Ili ir'is inter la kolon'o'j kaj fin'e ating'is ali'a'n salon'o'n, kie fort'e odor'is je citron'o, kie aŭd'iĝ'is susur'o'j kaj io tuŝ'is la kap'o'n de Margarita. Ŝi sku'iĝ'is.

— Ne tim'u, — miel'e trankvil'ig'is ŝi'n Kerubjev pren'ant'e ŝi'a'n brak'o'n, — tio est'as la bal'a'j artifik'o'j de Behemot'o, neni'o pli'a. Ĝeneral'e mi aŭdac'as konsil'i al vi, Margarita Nikolavna, neniam kaj neniu'n tim'i. Tio est'as mal'prudent'a. La bal'o est'os pomp'a, tio'n mi ne kaŝ'u. Ni vid'os person'o'j'n, la ampleks'o de kies potenc'o si'a'temp'e est'is tre grand'a. Sed, ver'e, se oni konsider'as, kiom mikroskop'e mal'grand'a est'as ili'a pov'o kompar'e kun la pov'o de tiu, al kies sekv'ant'ar'o mi hav'as la honor'o'n aparten'i, do, tio impres'as komik'e, mi eĉ dir'u, melankoli'e. Ceter'e, vi mem hav'as reĝ'a'n sang'o'n.

— Kial, reĝ'a'n sang'o'n? — tim'ig'it'e flustr'is Margarita, si'n prem'et'ant'e al Kerubjev.

— Ah, reĝ'in'o, — koket'e babil'is Kerubjev, — la afer'o'j de la sang'o est'as la plej komplik'a'j afer'o'j de la mond'o! Se oni pri'demand'us kelk'a'j'n pra'av'in'o'j'n — precip'e tiu'j'n el ili, kiu'j hav'is la reputaci'o'n de modest'ul'in'o — plej mir'ind'a'j sekret'o'j aper'us, estim'at'a Margarita Nikolavna. Mi neniel mal'prav'os, se parol'ant'e pri tio mi menci'os kapric'e miks'at'a'n kart'ar'o'n. Est'as afer'o'j, por kiu'j valid'as nek la soci'ord'a'j bar'o'j, nek la ŝtat'a'j lim'o'j. Mi suflor'u: franc'a reĝ'in'o, kiu viv'is en la dek ses'a jar'cent'o, est'us, probabl'e, tre surpriz'it'a, se oni ŝi'n inform'us, ke ŝi'a'n ĉarm'a'n pra-pra-pra-pra-nep'in'o'n mi, post mult'a'j jar'o'j, brak-al-brak'e konduk'os tra la bal'a'j salon'o'j en Moskvo. Sed ni jam ven'is!

Kerubjev blov’esting'is si'a'n lamp'o'n, ĝi mal'aper'is el li'a man'o kaj Margarita ek'vid'is lum'stri'et'o'n kuŝ'i sur la plank'o, antaŭ ŝi, sub mal'hel'a pord'o. Sur tiu'n pord'o'n Kerubjev mal'laŭt'e frap'et'is. Margarita tiel ekscit'iĝ'is, ke ŝi'a'j dent'o'j klak'is kaj mal'varm'o tra'kur'is ŝi'a'n dors'o'n.

La pord'o mal'ferm'iĝ'is. La ĉambr'o est'is ne'grand'a. Ŝi vid'is larĝ'a'n kverk'lign'a'n lit'o'n kun ĉif'it'a'j, mal'pur'a'j tuk'o'j kaj kusen'o. Antaŭ la lit'o star'is kverk'a tabl'o kun ĉiz'it'a'j pied'o'j, sur ĝi alt'is kandelabr'o kies sep ing'o'j hav'is la form'o'n de grand'krif'a bird'a pied'o. En la or'a'j bird'pied'o'j brul'is dik'a'j vaks'a'j kandel'o'j. Krom'e, sur la tabl'o est'is grand'a ŝak'tabul'o kun mir'ind'e fajn'e far'it'a'j figur'et'o'j. Sur triv'it'a tapiŝ'et'o star'is ne'grand'a pied'benk'o. Est'is ankoraŭ unu tabl'o, sur kiu star'is or'a kalik'o kaj ali'a kandelabr'o kun serpent'form'a'j branĉ'o'j. En la ĉambr'o odor'is je sulfur'o kaj peĉ'o, la ombr'o'j de la kandelabr'o'j inter'kruc'iĝ'is sur la plank'o.

Inter la ĉe'est'ant'o'j ŝi tuj re'kon'is Azazellon, nun li sur'hav'is frak'o'n kaj star'is ĉe la kap'lok'o de la lit'o. Tiu elegant'a Azazello neniel simil'is la rab'ist'o'n, kia li aspekt'is kon'at'iĝ'ant'e kun ŝi en la Aleksandra ĝarden'o; nun li tre galant'e si'n klin'is salut'ant'e Margaritan.

La nud'a sorĉ'ist'in'o, tiu sam'a Hella, kiu tiom konfuz'is la honor'ind'a'n bufed'ist'o'n de Variete'o, kaj — ho ve! — tiu sam'a kiu'n, feliĉ'e, for'tim'ig'is la kok'o'kri'o en la nokt'o de la fam'a spektakl'o, sid'is sur la tapiŝ'et'o antaŭ la lit'o, turn'mov'ant'e en kaserol'o i'o'n, kio produkt'is abund'a'n sulfur'a'n vapor'o'n.

Krom tiu'j du, en la ĉambr'o est'is grand'eg'a nigr'a vir'kat'o, kiu sid'is antaŭ la ŝak'a tabl'o ten'ant'e en la dekstr'a antaŭ'a pied'o ŝak'ĉeval'o'n.

Hella ek'star'is kaj si'n klin'is antaŭ Margarita. Sam'e far'is la kat'o: ĝi de'salt'is de la taburet'o, riverenc'is mov'ant'e la dekstr'a'n mal'antaŭ'a'n pied'o'n, las'is fal'i la ĉeval'o'n kaj ramp'is sub la lit'o'n por serĉ'i la pec'o'n.

Ĉio'n ĉi Margarita, du'on'viv'a pro tim'o, vid'is mal'klar'e en la perfid'a kandel'a lum'o. Ŝi'a'n rigard'o'n katen'is la lit'o, ja sur ĝi sid'is tiu, kiu'n antaŭ ne'long'e, ĉe la Patriarĥa, la kompat'ind'a Ivan'o prov'is konvink'i, ke la diabl'o ne ekzist'as. Tiu ne'ekzist'ant'o nun sid'is sur la lit'o.

Du okul'o'j rigard'is ŝi'n rekt'e en la vizaĝ'o'n. La dekstr'a, en kies profund'o bril'is or'a fajr'er'o, tra'bor'ant'a ĉiu'n ajn ĝis la fund'o de ties anim'o; la mal'dekstr'a, nigr'a kaj mal'plen'a, kvazaŭ mal'larĝ'a kudr'il'tru'o, kvazaŭ apertur'o de sen'fund'a put'o de ĉi'a'j mal'lum'o kaj ombr'o'j. La vizaĝ'o de Voland est'is oblikv'a, la dekstr'a buŝ’angul'o est'is tir'it'a mal'supr'e'n, sur la alt'a kalv'a frunt'o paralel'e al la pint'a'j brov'o'j est'is ĉiz'it'a'j profund'a'j sulk'o'j. La haŭt'o de li'a vizaĝ'o ŝajn'is por ĉiam for'brul'ig'it'a per sun'brun'iĝ'o.

Voland larĝ'e si'n dis'etend'is sur la lit'o, li sur'hav'is nur long'a'n nokt'o'ĉemiz'o'n, mal'pur'a'n kaj flik'it'a'n ĉe la mal'dekstr'a ŝultr'o. Unu nud'a'n krur'o'n li est'is tir'int'a sub si'n, la ali'a est'is met'it'a sur la pied'benk'o'n; ĝust'e la genu'o'n de ĉi tiu mal'hel'a gamb'o Hella ŝmir'is per la vapor'ant'a liniment'o.

Ankoraŭ unu afer'o, kiu'n Margarita rimark'is sur la ne'kovr'it'a sen'har'a brust'o de Voland, est'is skarab'o, fajn'e ĉiz'it'a el mal'hel'a ŝton'o, pend'ant'a je or'a ĉen'et'o kaj sur'hav'ant'a skrib'sign'o'j'n sur la dors'o. Apud Voland, sur la lit'o, sur pez'a postament'o star'is globus'o, strang'a, kvazaŭ viv'a, kaj de unu flank'o pri'lum'at'a de la sun'o.

Kelk'a'j'n sekund'o'j'n est'is silent'o. “Li mi'n ekzamen'as” pens'is Margarita kaj per vol'streĉ'o ŝi prov'is esting'i la trem'o'n de si'a'j genu'o'j.

Fin'e Voland ek'parol'is, li rid'et'is kaj pro tio li'a fajr'er'a okul'o ŝajn'is ek'flam'i:

— Mi vi'n salut'as, reĝ'in'o, kaj mi pet'as pardon'i al mi mi'a'n negliĝ'o'n.

Li'a voĉ'o est'is tiom mal'alt'a, ke je kelk'a'j vort'o'j ĝi sink'is en la raŭk'o'n.

Voland pren'is de sur la lit'o long'a'n spad'o'n, si'n klin'int'e serĉ'mov'is ĝi'n sub la kuŝ'ej'o kaj dir'is:

— El'iĝ'u! La parti'o est'as abol'it'a. Ni'a gast'in'o ven'is.

— Nepr'e ne, — sibl'is ĉe la orel'o de Margarita mal'trankvil'a suflor'aĵ'o de Kerubjev.

— Nepr'e ne ... — ŝi komenc'is.

— messire ... — el'spir'is Kerubjev en ŝi'a'n orel'o'n.

— Nepr'e ne, messire, — super'reg'ant'e si'n, ne'laŭt'e sed klar'e respond'is Margarita. Ŝi rid'et'is kaj al'don'is: — Mi vi'n pet'eg'as, ne inter'romp'u la parti'o'n. Mi konjekt'as, ke la ŝak'a'j revu'o'j pag'us ne'mal'mult'e da mon'o por hav'i la ebl'o'n ĝi'n aper'ig'i.

Azazello mal'laŭt'e kaj aprob'e grunt'is, Voland atent'e rigard'is Margaritan kaj rimark'is, kvazaŭ parol'ant'e al si mem:

— Jes, prav'as Kerubjev! Kiel fantazi'e miks'iĝ'as la kart'ar'o! La sang'o!

Li etend'is la man'o'n kaj gest'e vok'is Margaritan. Ŝi proksim'iĝ'is sen sent'i la plank'o'n sub la nud'a'j pied'o'j. Voland met'is si'a'n pez'a'n, kvazaŭ ŝton'a'n — sed ankaŭ flam'e ard'a'n — man'o'n sur ŝi'a'n ŝultr'o'n, ŝi'n puŝ'is al si kaj sid'ig'is sur la lit'o'n.

— Nu, ĉar vi est'as tiom ĉarm'e afabl'a, — li dir'is, — ceter'e, ĝust'e tio'n mi atend'is, do, ni ne ceremoni'aĉ'u, — li de'nov'e si'n klin'is al la lit'rand'o kaj kri'is: — Kiom ankoraŭ daŭr'os tiu subit'a fars'o? El'ven'u, mal'ben'ind'a hansvursto!

— La ĉeval'o perd'iĝ'is, — respond'is la kat'o el sub la lit'o per voĉ'o sufok'at'a kaj fals'a, — ĝi i'e'n for'galop'is, kaj anstataŭ ĝi'n mi trov'as nur ran'o'n.

— Ĉu vi imag'as, ke ĉi tie est'as foir'ej'o? — ŝajn'ig'ant'e koler'o'n demand'is Voland, — neni'a ran'o est'is sub la lit'o! Las'u por Variete'o tiu'j'n banal'a'j'n truk'o'j'n. Se vi ne aper'os tuj, la parti'o'n ni kalkul'u mal'gajn'it'a de vi, sakr'a dizert'int'o!

— Nenio'kaz'e, messire! — kri'eg'is la kat'o, kaj en palpebr'um'a daŭr'o ĝi el'ramp'is el sub la lit'o kun la ĉeval'o en la antaŭ'a pied'o.

— Mi rekomend'as al vi ... — apenaŭ komenc'int'e la prezent'ad'o'n, Voland tuj si'n inter'romp'is: — Ne, mi ne pov'as trankvil'e rigard'i tiu'n pajac'o'n. Vid'u, kio'n ĝi far'is el si sub la lit'o.

Star'ant'e sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j, la polv'o'makul'it'a kat'o ceremoni'e si'n klin'is antaŭ Margarita. Nun sur ĝi'a kol'o est'is blank'a frak'a bant'kravat'o kaj sur la brust'o ĝi hav'is perlamot'a'n sinjor'in'a'n binokl'o'n pend'ant'a'n je rimen'et'o. Krom'e, la lip'har'o'j de la kat'o est'is oriz'it'a'j.

— Kio'n vi far'is! — ek'kri'is Voland, — kial vi oriz'is la lip'har'o'j'n? Kaj pro kiu diabl'o vi sur'met'is la kravat'o'n, se vi ne sur'hav'as eĉ pantalon'o'n?

— Ne konven'as ke kat'o sur'hav'u pantalon'o'n, messire, — tre dign'o'plen'e respond'is la kat'o, — ĉu vi vol'us, ke mi ankaŭ bot'o'j'n sur'met'u? Bot'vest'it'a kat'o ekzist'as nur en la fabel'o'j, messire. Ali'flank'e, ĉu iam ajn okaz'is al vi vid'i iu'n ajn part'o'pren'i bal'o'n sen'kravat'e? Mi ne intenc'as mi'n rid'ind'ig'i kaj risk'i, ke oni mi'n el'pel'u! Ĉiu ornam'as si'n laŭ si'a pov'o. Konsider'u, ke la dir'it'a rilat'as ankaŭ al la binokl'o, messire!

— Sed la lip'har'o'j?..

— Mi ne kompren'as, — sek'e replik'is la kat'o, — ja vi toler'as, ke hodiaŭ, si'n raz'ant'e, Azazello kaj Kerubjev si'n sur'ŝut'is per blank'a pudr'o, do kial ĝi est'as pli bon'a ol la or'a? Mi pudr'is mi'a'j'n lip'har'o'j'n, jen ĉio! Est'us ali'a afer'o, se mi est'us mi'n raz'int'a! Raz'it'a kat'o ver'e est'as abomen'aĵ'o, mi pret'as mil foj'o'j'n konsent'i tio'n. Tamen mi vid'as, — en la voĉ'o de la kat'o ek'trem'is ofend'iĝ'o, — ke oni mi'n ĉikan'as, diskriminaci'as, do antaŭ mi star'as serioz'a problem'o: ĉu en'tut'e mi part'o'pren'u la bal'o'n? Kio'n vi dir'os pri tio, messire?

Pro la ofend'o la kat'o tiel dis'ŝvel'iĝ'is, ke ĝi ŝajn'is tuj krev'ont'a.

— Ah, fripon'o, fripon'o, — sku'ant'e la kap'o'n dir'is Voland, — ĉiu'n foj'o'n, kiam ĝi vid'as si'a'n parti'o'n sen'esper'a, ĝi komenc'as blag'i kiel la last'a ĉarlatan'o sur la pont'o. Tuj sid'iĝ'u kaj ĉes'ig'u tiu'n vort'laks'o'n.

— Mi sid'os, — respond'is la kat'o si'n sid'ig'ant'e, — tamen mi protest'u rilat'e la last'a'n. Mi'a'j parol'o'j est'as ne vort'laks'o, kiu'n esprim'o'n vi bon'vol'as uz'i en ĉe'est'o de sinjor'in'o, sed vic'o de fortik'e pak'it'a'j silogism'o'j, kies valor'o'n aprez'us tia'j kompetent'ul'o'j, kiel Sekst'o Empiriko, Marciano Kapel'o, kaj ebl'e eĉ Aristotelo mem.

— Ŝak'o'n al la reĝ'o! — dir'is Voland.

— Bon'eg'e, bon'eg'e, — re'ag'is la kat'o, kaj komenc'is ekzamen'i la ŝak'tabul'o'n tra la binokl'o.

— Do, — Voland si'n turn'is al Margarita, — mi prezent'as al vi, donna, mi'a'n sekv'ant'ar'o'n. Ĉi tiu, la stult'um'ant'o, est'as la kat'o Behemot'o. Kun Azazello kaj Kerubjev vi jam kon'at'iĝ'is, nun mi rekomend'as mi'a'n serv'ist'in'o'n Hella. Ŝi est'as lert'a, inteligent'a, kaj ne ekzist'as tia serv'o, kiu'n ŝi ne pov'us plen'um'i.

La bel'ul'in'o Hella rid'et'is, turn'int'e al Margarita si'a'j'n verd'et'a'j'n okul'o'j'n, sen ĉes'i ĉerp'i la liniment'o'n per man'plat'o kaj ŝmir'i ĝi'n sur la genu'o'n.

— Do, jen ĉio, — fin'is Voland kaj grimac'is kiam Hella iom pli fort'e prem'is li'a'n genu'o'n, — la kompani'o, kiel vi vid'as, est'as ne'grand'a, miks'a kaj sen'artifik'a. — Li silent'iĝ'is kaj turn'is la globus'o'n. Ĝi est'is ver'a majstr'aĵ'o: la blu'a'j ocean'o'j ond'is, la polus'ĉap'o aspekt'is plej aŭtent'e — glaci'a kaj neĝ'a.

Dum'e sur la tabul'o est'is panik'o. La reĝ'o en la blank'a mantel'o tut'e konstern'it'e turn'ad'is si'n sur si'a kvadrat'o tie'n kaj re'e'n, mal'esper'e lev'ant'e la brak'o'j'n. Tri blank'a'j peon'o'j, landskneĥtoj kun halebard'o, perpleks'e rigard'is la kurier'o'n sving'i si'a'n oficir'a'n spad'o'n kaj montr'i antaŭ'e'n, kie sur du najbar'a'j kvadrat'o'j, unu blank'a kaj unu nigr'a, vid'iĝ'is la nigr'a'j kavalir'o'j de Voland, rajd'ant'a'j du ard'a'j'n, stamf'ant'a'j'n ĉeval'o'j'n.

Margaritan tre interes'is kaj impres'is tio, ke la ŝak'pec'o'j est'is viv'a'j.

La kat'o for'pren'is la binokl'o'n de si'a'j okul'o'j kaj ne'fort'e puŝ'et'is si'a'n reĝ'o'n sur la dors'o'n. Sen'esper'a, tiu kaŝ'is si'a'n vizaĝ'o'n en la man'o'j.

— Mal'bon'as la afer'o, kar'a Behemot'o, — dir'is Kerubjev mal'laŭt'e kaj malic'e.

— La pozici'o est'as grav'a sed ne sen'ŝanc'a, — respond'is Behemot'o, — eĉ pli ol tio: mi plen'e cert'as pri la fin'a venk'o. Mi nur fund'e analiz'u la situaci'o'n.

Tiu'n analiz'o'n la kat'o komenc'is plen'um'i en iom strang'a manier'o: aranĝ'ant'e grimac'o'j'n kaj okul'um'ant'e al si'a reĝ'o.

— Sen'util'e, — rimark'ig'is Kerubjev.

— Aj! — ek'kri'is Behemot'o, — la papag'o'j dis'flug'is, kio'n ja mi antaŭ'dir'is!

Fakt'e, ie mal'proksim'e aŭd'iĝ'is susur'o de mult'nombr'a'j flug'il'o'j. Kerubjev kaj Azazello impet'is for.

— Ah, la diabl'o vi'n pren'u kun vi'a'j bal'a'j fantazi'o'j! — grumbl'is Voland sen lev'i la rigard'o'n dis'de si'a globus'o.

Apenaŭ Kerubjev kaj Azazello mal'aper'is, tuj la grimac'ad'o de Behemot'o du'obl'iĝ'is. La blank'a reĝ'o fin'fin'e kompren'is la instig'o'n, li subit'e de'ŝir'is si'a'n mantel'o'n, ĵet'is ĝi'n sur la kvadrat'o'n kaj for'kur'is de la tabul'o. La kurier'o sur'met'is la mantel'o'n sur si'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj okup'is li'a'n lok'o'n. Re'ven'is Kerubjev kaj Azazello.

— Blag'o, kiel ĉiam, — grumbl'is Azazello, oblikv'e rigard'ant'e Behemot'o'n.

— Al mi ŝajn'is, ke mi aŭd'as ili'n, — respond'is la kat'o.

— Nu, kiom ankoraŭ tio daŭr'os? — demand'is Voland, — ŝak'o'n al la reĝ'o.

— Ver'ŝajn'e, mi mis'aŭd'is, mon maître, — respond'is Behemot'o, — la reĝ'o ne ŝak'as nek ŝak'ig'ebl'as!

— Mi ripet'as, ŝak'o'n al la reĝ'o.

— messire, — respond'is la kat'o per fals'e zorg'em'a voĉ'o, — vi tro'lac'iĝ'is: la reĝ'o ne est'as minac'at'a!

— La reĝ'o okup'as la kvadrat'o'n g2, — sen rigard'i la tabul'o'n dir'is Voland.

— messire, mi est'as konstern'it'a, — hurl'is la kat'o, aranĝ'ant'e sur si'a muzel'o terur'mien'o'n, — sur tiu kvadrat'o ne est'as reĝ'o!

— Kiel do? — demand'is Voland surpriz'it'e kaj rigard'is la tabul'o'n, kie la kurier'o star'ant'a sur la reĝ'a kvadrat'o si'n for'turn'is kaŝ'ant'e si'a'n vizaĝ'o'n per la man'o.

— Ah, vi kanajl'o, — dir'is Voland medit'em'e.

— messire! Re'foj'e mi apelaci'as al la logik'o, — ek'parol'is la kat'o, prem'ant'e la antaŭ'a'j'n pied'o'j'n al la brust'o, — se lud'ant'o deklar'as ŝak'o'n al la reĝ'o dum eĉ la re'memor'o pri tiu reĝ'o jam for'viŝ'iĝ'is de la tabul'o, tia'n ŝak'o'n oni konsider'as ne'valid'a.

— Ĉu vi rezign'as aŭ ne? — kri'is Voland per tim'ind'a voĉ'o.

— Permes'u, ke mi iom pens'u, — mild'e respond'is la kat'o, met'is la kubut'o'j'n sur la tabl'o'n, apog'is la orel'o'j'n sur la pied'o'j kaj en'pens'iĝ'is. Post long'a medit'ad'o ĝi fin'e dir'is: — Mi rezign'as.

— Oni mort'ig'u la obstin'a'n best'o'n, — flustr'is Azazello.

— Jes, mi rezign'as, — dir'is la kat'o, tamen mi rezign'as nur tial, ke mi ne pov'as lud'i en la etos'o de fi-persekut'o far'e de la envi'ul'o'j! — La kat'o si'n lev'is, kaj la ŝak'pec'o'j flug'is en la skatol'o'n.

— Hella, jam temp'as, — dir'is Voland, kaj Hella mal'aper'is el la ĉambr'o. — La gamb'o dolor'as, kaj nun tiu bal'o ... — daŭr'ig'is Voland.

— Permes'u, — ne'laŭt'e pet'is Margarita.

Voland fiks'e ŝi'n rigard'is kaj mov'is al ŝi si'a'n genu'o'n.

La ŝmir'aĵ'o, varm'eg'a kiel laf'o, brul'vund'is ŝi'a'j'n man'o'j'n, sed Margarita sen mal'plej'a grimac'et'o komenc'is en'frot'i ĝi'n sur la genu'o, pen'ant'e ne dolor'ig'i la pacient'o'n.

— Mi'a'j kort'eg'an'o'j asert'as, ke tio est'as reŭmat'ism'o, — Voland parol'is sen de'turn'i si'a'n rigard'o'n dis'de Margarita, — sed mi em'as opini'i, ke tiu dolor'o en la genu'o est'as memor'aĵ'o pri ĉarm'a sorĉ'ist'in'o, kun kiu mi intim'e kon'at'iĝ'is en la mil kvin'cent sep'dek unu'a jar'o en la Brokena mont'ar'o, sur la Diabl'a Ambon'o.

— Aĥ, ĉu tio ebl'as! — dir'is Margarita.

— Bagatel'o! Post kelk'a'j tri'cent jar'o'j ĝi re'san'iĝ'os. Oni rekomend'is al mi amas'o'n da medikament'o'j, sed mi plu ten'as mi'n je la bon'a'j mal'nov'a'j hejm'a'j kurac'il'o'j de mi'a av'in'o. Mir'ind'a'j'n herb'o'j'n hered'ig'is al mi la sakr'a mal'jun'ul'in'o, mi'a av'in'o! Al'vort'e, dir'u, ĉu vi sufer'as je io? Ebl'e vi hav'as i'a'n ĉagren'o'n, kiu venen'as vi'a'n anim'o'n, i'a'n aflikt'o'n?

— Ne, messire, ne est'as tiel, — respond'is la sagac'ul'in'o Margarita, — kaj nun, kiam mi est'as ĉe vi, mi sent'as mi'n tut'e bon'e.

— La sang'o est'as grand'a afer'o, — sen evident'a inter'lig'o gaj'e dir'is Voland kaj al'don'is: — Mi vid'as, ke vi'n interes'as mi'a globus'o.

— Ho jes, mi neniam vid'is tia'n pec'et'o'n.

— Bon'a pec'et'o. Ver'dir'e, mi mal'ŝat'as la radiofoni'a'j'n inform'bulten'o'j'n. La fraŭl'in'o'j kiu'j ili'n voĉ'leg'as mal'klar'e prononc'as lok'nom'o'j'n. Krom'e, ĉiu tri'a el ili hav'as parol'difekt'o'j'n, kvazaŭ intenc'e oni tia'j'n selekt'us. Mi'a globus'o est'as mult'e pli oportun'a, des pli, ke mi dev'as preciz'e sci'i la event'o'j'n. Ekzempl'e, ĉu vi vid'as tiu'n ter'pec'o'n, kies flank'o'n lav'as la ocean'o? Vid'u, jen ĝi plen'iĝ'as je fajr'o. Tie ĵus komenc'iĝ'is milit'o. Se vi proksim'ig'os la okul'o'j'n, vi vid'os ankaŭ la detal'o'j'n.

Margarita si'n klin'is al la globus'o kaj vid'is la kvadrat'et'o'n de la ter'o ŝvel'i, pentr'iĝ'i per divers'a'j kolor'o'j kaj ŝanĝ'iĝ'i en i'o'n simil'a'n al relief'a map'o. Post'e ŝi vid'is mal'larĝ'a'n ruband'o'n de river'o kaj vilaĝ'o'n ĉe ĝi'a bord'o. Dom'et'o, kiu unu'e est'is ne pli grand'a ol piz'a sem'o, kresk'is ĝis la ampleks'o de alumet'skatol'o. Subit'e kaj sen'bru'e ĝi'a tegment'o dis'flug'is supr'e'n, kun nub'et'o de nigr'a fum'o, la mur'o'j fal'is, tiel ke neni'o rest'is de la du'etaĝ'a skatol'et'o, krom amas'et'o da rub'aĵ'o, de kiu lev'iĝ'is dens'a nigr'a fum'o. Plu proksim'ig'int'e si'a'j'n okul'o'j'n Margarita vid'is mal'grand'a'n figur'et'o'n de vir'in'o, kiu kuŝ'is sur la ter'o, kaj en sang'o'flak'o apud'e, infan'et'o'n kun dis'ĵet'it'a'j brak'o'j.

— Pret'e, — rid'et'ant'e dir'is Voland, — ĝi mort'is sen'pek'a. La labor'o de Abadono est'as ne'riproĉ'ebl'a.

— Mi ne dezir'us aparten'i al tiu'j, kontraŭ kiu'j est'as tiu Abadono, — dir'is Margarita, — kiu'n parti'o'n li sub'ten'as?

— Ju pli long'e mi kun vi parol'as, — kompliment'is Voland, — des pli mi konvink'iĝ'as, ke vi est'as tre inteligent'a. Li est'as ekster'ordinar'e sen'parti'a, kaj egal'e simpati'as ambaŭ milit'ant'o'j'n. Tial la rezult'o'j por ambaŭ parti'o'j ĉiam est'as egal'a'j. Abadono, — ne'laŭt'e vok'is Voland, kaj el la mur'o tuj paŝ'is mal'dik'a vir'a figur'o kun mal'hel'a'j okul'vitr'o'j. Ial la okul'vitr'o'j tiom fort'e impres'is Margaritan, ke ŝi ne'laŭt'e ek'kri'is kaj prem'is si'a'n vizaĝ'o'n al la krur'o de Voland.

— Ĉes'u do, — kri'is Voland, — kiom nervoz'a'j est'as la nun'a'j hom'o'j. — Per la man'plat'o li larĝ'a'sving'e frap'is ŝi'n sur la dors'o'n, tiel ke ŝi'a tut'a korp'o re'son'is. — Ja vi vid'as, ke li sur'hav'as la okul'vitr'o'j'n. Krom'e, neniam okaz'is, ke Abadono ven'us al iu ajn antaŭ'temp'e. Kaj fin'e, mi est'as ĉi tie. Vi est'as mi'a gast'in'o! Tut'simpl'e mi vol'is montr'i li'n al vi.

Abadono star'is sen'mov'e.

— Ĉu oni pov'us li'n pet'i, ke por unu sekund'o li for'met'u la okul'vitr'o'j'n? — demand'is Margarita, si'n prem'ant'e al Voland kaj trem'ant'e, jam ne pro tim'o sed pro sci'vol'o.

— Ĝust'e tio'n li ne far'u, — serioz'e respond'is Voland. Li man'sving'is al Abadono kaj tiu mal'aper'is. — Kio'n vi vol'as dir'i, Azazello?

— messire, — respond'is Azazello, — kun vi'a permes'o. Ni hav'as du fremd'ul'o'j'n: bel'ul'in'o'n, kiu plor'et'as kaj pet'as, ke oni las'u ŝi'n ĉe ŝi'a sinjor'in'o, kaj krom ŝi'n — pardon'o'n — ŝi'a'n eks'pork'o'n.

— Strang'e kondut'as la bel'ul'in'o'j, — rimark'is Voland.

— Tio est'as Nataŝa, Nataŝa, — ek'kri'is Margarita.

— Nu, ŝi rest'u ĉe si'a sinjor'in'o. Kaj la pork'o'n send'u al la kuir'ist'o'j!

— Ĉu buĉ'i? — tim'ig'it'e ek'kri'is Margarita, — permes'u, messire, tio ja est'as Nikolao Ivaniĉ, la mal'supr'a loĝ'ant'o. Okaz'is mis'kompren'o, vid'u, ŝi ŝmir'is li'n per la pomad'o ...

— Pardon'o'n, — dir'is Voland, — kiu kaj pro kia diabl'o ĝi'n buĉ'u? Ĝi dum'e sid'u kun la kuir'ist'o'j, jen ĉio. Konsent'u ja, ke mi ne pov'as al'las'i ĝi'n en la bal'a'n salon'eg'o'n!

— La ide'o est'as amuz'a ... — al'don'is Azazello kaj raport'is: — La nokt'o'mez'o proksim'as, messire.

— Ah, bon'e. — Voland si'n turn'is al Margarita: — Do, bon'vol'u. Anticip'e mi al vi dank'as. Ne konfuz'iĝ'u kaj neni'o'n tim'u. Neni'o'n trink'u, krom la akv'o'n, ali'e vi mol'iĝ'os kaj est'os al vi mal'facil'e. Nun temp'as!

Margarita si'n lev'is de la tapiŝ'et'o, kaj tiam en la pord'o aper'is Kerubjev.

24

La majstr'o re'trovit'a

En la dorm'o'ĉambr'o de Voland ĉio est'is sam'e kiel antaŭ la bal'o. Voland en si'a ĉemiz'o sid'is sur la lit'o, tamen Hella ne plu frot'is li'a'n genu'o'n; sur la tabl'o kie antaŭ'e oni lud'is ŝak'o'n, ŝi est'is aranĝ'ant'a nokt'o'manĝ'o'n. De'met'int'e si'a'n frak'o'n, Kerubjev kaj Azazello sid'is ĉe la tabl'o, kaj apud ili, natur'e, si'n lok'is la kat'o, kiu plu mal'vol'is for'las'i si'a'n kravat'o'n, kvankam ĉi tiu jam iĝ'is perfekt'a mal'pur'a ĉifon'aĉ'o. Ŝancel'iĝ'ant'e Margarita ven'is al la tabl'o kaj kontraŭ ĝi si'n apog'is. Kiel antaŭ'e, Voland far'is sign'o'n ke ŝi proksim'iĝ'u kaj sid'u apud'e.

— Nu, oni vi'n tut'e el'lac'ig'is, ĉu? — demand'is Voland.

— Ho ne, messire, — respond'is Margarita, sed apenaŭ aŭd'ebl'e.

— Noblesse oblige, — rimark'is la kat'o kaj verŝ'is al ŝi en ruĝ'vin'a'n glas'o'n kristal'e klar'a'n likv'o'n.

— Ĉu tio est'as vodk'o? — ŝi demand'is per mal'fort'a voĉ'o.

Pro ofend'iĝ'o la kat'o salt'et'is sur si'a seĝ'o.

— Kio'n vi dir'as, reĝ'in'o? — li stertor'is, — ĉu mi aŭdac'us verŝ'i al dam'o vodk'o'n? Ĝi est'as pur'a alkohol'o!

Margarita rid'et'is kaj prov'is for'ŝov'i la vin'glas'o'n.

— Trink'u sen tim'o, — dir'is Voland, kaj ŝi tuj pren'is la glas'o'n en la man'o'n. — Hella, vi'n sid'ig'u, — li ordon'is kaj klar'ig'is al Margarita: — La plen'lun'a nokt'o est'as nokt'o fest'a, kaj mi manĝ'as en la intim'a kompani'o de mi'a'j konfidenc'ul'o'j kaj serv'ist'o'j. Do, kiel vi vi'n sent'as? Kiel pas'is tiu lac'ig'a bal'o?

— Mir'eg'ind'e! — ek'babil'is Kerubjev, — ĉiu est'as rav'it'a, en'am'iĝ'int'a, frakas'it'a, kiom da takt'o, kiom da lert'o, log'o, ĉarm'o!

Voland silent'e lev'is si'a'n glas'o'n kaj tint'ig'is ĝi'n kontraŭ tiu de Margarita. Ŝi obe'em'e el'trink'is kun la pens'o ke pro la alkohol'o tuj ven'os ŝi'a fin'o. Tamen okaz'is neni'o mal'bon'a. Viv'a varm'o dis'flu'is en ŝi'a ventr'o, io mol'e puŝ'is ŝi'n sur la nuk'o'n, ŝi sent'is si'a'j'n fort'o'j'n re'ven'i, kvazaŭ ŝi vek'iĝ'us post long'a re'freŝ'ig'a dorm'o, kaj krom'e, ŝi ek'sent'is lup'a'n mal'sat'eg'o'n. Kiam ŝi re'memor'is, ke ŝi neni'o'n manĝ'is de la hieraŭ'a maten'o, ĝi iĝ'is eĉ pli akr'a. Ŝi komenc'is avid'e glut'i kaviar'o'n.

Behemot'o for'tranĉ'is pec'o'n da ananas'o, ĝi'n sur'ŝut'et'is per sal'o kaj pipr'o, ĝi'n manĝ'is kaj tiel brav'e renvers'is du'a'n glas'et'o'n da alkohol'o, ke ĉiu'j aplaŭd'is.

Post ke ankaŭ Margarita mal'plen'ig'is si'a'n du'a'n glas'o'n, pli hel'e ek'brul'is la kandel'o'j en la kandelabr'o'j, kaj pli vigl'a iĝ'is la fajr'o en la kamen'o. Margarita sent'is neni'a'n ebri'o'n. En'ig'ant'e si'a'j'n blank'a'j'n dent'o'j'n en la viand'o'n, ŝi ĝu'eg'is la el ĝi flu'ant'a'n suk'o'n kaj sam'temp'e observ'is Behemot'o'n ŝmir'i ostr'o'n per mustard'o.

— Vi ankoraŭ met'u sur ĉi ĉio'n kelk'a'j'n vin'ber'o'j'n, — mal'laŭt'e dir'is Hella, per la kubut'o puŝ'et'ant'e la kat'o'n en ties flank'o'n.

— Bon'vol'u ne instru'i al mi la viv'o'n, — respond'is Behemot'o, — mi mem hav'as sufiĉ'a'n spert'o'n pri festen'ad'o, jes, tut'e sufiĉ'a'n!

— Aĥ, kiel agrabl'as nokt'o'manĝ'i ĝust'e tiel, ĉe la kamen'fajr'o, tut'e simpl'e, — krak'et'is Kerubjev, — en intim'a rond'o ...

— Ne, Fagot'o, — opon'is la kat'o, — ankaŭ la bal'o hav'as si'a'j'n ĉarm'o'n kaj grandioz'o'n.

— Ĝi hav'as nek ĉarm'o'n nek grandioz'o'n, krom'e, tiu'j idiot'a'j urs'o'j, kaj ankaŭ la tigr'o'j ĉe la verŝ'tabl'o per si'a blek'ad'o mi'n preskaŭ migren'ig'is, — dir'is Voland.

— Jes, messire, — dir'is la kat'o, — se vi opini'as, ke al ĝi mank'as grandioz'o, mi tuj obe'em'e al'iĝ'os al tiu opini'o.

— Vi'n gard'u! — respond'is Voland.

— Mi nur ŝerc'is, — humil'e dir'is la kat'o, — kaj koncern'e la tigr'o'j'n, mi ili'n rost'ig'os.

— Tigr'aĵ'o ne est'as manĝ'ebl'a, — dir'is Hella.

— Ĉu tiel vi opini'as? Tiam bon'vol'u aŭskult'i, — replik'is la kat'o, kaj kun plezur'e du'on'ferm'it'a'j okul'o'j Behemot'o rakont'is pri tio, kiel foj'e ĝi dum dek naŭ tag'o'j vag'ad'is en dezert'o, si'n nutr'ant'e nur per la viand'o de tigr'o de ĝi mort'ig'it'a. La kurioz'a rakont'o interes'is ĉiu'j'n, kaj kiam la kat'o ĝi'n fin'is, ĉiu'j ĥor'e ek'kri'is:

— Blag'o!

— La plej interes'a en tiu blag'o est'as tio, — dir'is Voland, — ke ĝi est'as mensog'a de la unu'a ĝis la last'a vort'o.

— Ĉu tiel? Mensog'a? — ek'kri'is la kat'o, kaj ĉiu'j pens'is ke ĝi tuj ek'protest'os, sed anstataŭ'e Behemot'o nur dir'is mal'laŭt'e: — Inter ni juĝ'os la Histori'o.

— Dir'u, — pli'vigl'iĝ'int'e post la vodk'o Margarita si'n turn'is al Azazello, — ĉu vi li'n paf'mort'ig'is, la eks'baron'o'n?

— Natur'e, — respond'is Azazello, — kiel ebl'us li'n ne paf'mort'ig'i? Li est'is paf'mort'ig'end'a.

— Mi tiel ekscit'iĝ'is! — ek'kri'is Margarita, — tio okaz'is tiom ne'atend'it'e.

— En tio est'is neni'o ne'atend'it'a, — obĵet'is Azazello, sed Kerubjev komenc'is ĝem'ad'i kaj lament'ad'i:

— Kiel do oni ne ekscit'iĝ'u? Mi mem sent'is mi'a'j'n genu'o'j'n trem'i! Paf! Ek! La baron'o pum!

— Ne'mult'e mank'is ke mi hav'u atak'o'n de histeri'o, — al'don'is la kat'o, lekant'e kaviar'o'n dis'de la kuler'o.

— Jen kio'n mi ne pov'as kompren'i, — dir'is Margarita, kaj or'a'j bril'er'o'j de la kristal'o'j danc'is en ŝi'a'j okul'o'j, — ĉu ebl'as ke ekster'e oni ne aŭd'is la muzik'o'n kaj la tut'a'n bru'eg'o'n de la bal'o?

— Cert'e oni neni'o'n aŭd'is, reĝ'in'o, — respond'is Kerubjev, — la afer'o'n end'as aranĝ'i tiel, ke oni ne aŭd'u. Tio'n end'as plej zorg'e aranĝ'i.

— Jes, kompren'ebl'e ... ĉar fakt'e tie ja est'is la vir'o sur la ŝtup'ar'plac'et'o ... kiam mi ven'is kun Azazello ... kaj la ali'a, ĉe la en'ir'ej'o ... al mi ŝajn'as, ke li observ'is vi'a'n apartament'o'n.

— Prav'e, prav'e! — kri'is Kerubjev, — prav'e, kar'a Margarita Nikolavna! Vi firm'ig'as mi'a'n suspekt'o'n. Jes, li observ'is la apartament'o'n. Unu'e li ŝajn'is al mi distr'iĝ'em'a privat'a docent'o aŭ en'am'iĝ'int'o langvor'ant'a sur la ŝtup'ar'o, sed ne, ne! Io suĉ'is mi'a'n kor'o'n! Aĥ! li observ'is la loĝ'ej'o'n! Kaj ankaŭ la ali'a, ĉe la en'ir'ej'o! Kaj ankaŭ tiu de sub la ark'o, egal'e!

— Nun interes'e, ĉu oni pov'us ven'i por vi'n arest'i? — demand'is Margarita.

— Nepr'e oni ven'os, ĉarm'a reĝ'in'o, nepr'e! — respond'is Kerubjev, — mi antaŭ'sent'as ke oni ven'os, ne tuj, kompren'ebl'e, sed si'a'temp'e oni nepr'e ven'os. Tamen mi opini'as, ke est'os neni'o interes'a.

— Aĥ, kiel mi ekscit'iĝ'is, kiam tiu baron'o fal'is, — ripet'is Margarita, evident'e plu impres'it'e de la murd'o, la unu'a kiu'n ŝi vid'is en si'a viv'o. — Cert'e, vi bon'e cel'paf'as, ĉu?

— Konven'e, — dir'is Azazello.

— Je kiom da paŝ'o'j? — ne tut'e klar'e demand'is Margarita.

— Tio de'pend'as de la cel'o, — prudent'e rimark'ig'is Azazello, — unu afer'o est'as traf'i la fenestr'o'vitr'o'j'n de kritik'ist'o Latunskij, kaj io tut'e ali'a est'as tra'paf'i li'a'n kor'o'n.

— La kor'o'n! — ek'kri'is Margarita, ial met'ant'e la man'o'n sur la si'a'n, — la kor'o'n! — ŝi ripet'is obtuz'e.

— Kio est'as tiu Latunskij? — demand'is Voland ekzamen'ant'e Margaritan per la du'on'ferm'it'a'j okul'o'j.

Azazello, Kerubjev kaj Behemot'o diskret'e mal'lev'is si'a'n rigard'o'n, Margarita ruĝ'iĝ'is kaj respond'is:

— Est'as tia kritik'ist'o. Hodiaŭ vesper'e mi dis'frakas'is li'a'n loĝ'ej'o'n.

— Ĉu? Kial?

— Li, messire, li pere'ig'is majstr'o'n, — klar'ig'is Margarita.

— Sed kial vi'n mem vi klopod'ig'is? — demand'is Voland.

— Permes'u al mi, messire, — ĝoj'e ek'kri'is la kat'o salt'ant'e sur si'a seĝ'o.

— Sid'u, — grumbl'is Azazello si'n lev'ant'e, — tuj mi mem tie'n vetur'os ...

— Ne! — ek'kri'is Margarita, — ne, mi vi'n pet'eg'as, messire, tio'n oni ne far'u.

— Laŭ vi'a plaĉ'o, laŭ vi'a plaĉ'o, — respond'is Voland, kaj Azazello re'sid'iĝ'is.

— Do, kie ni halt'is, kar'eg'a reĝ'in'o Margot? — dir'is Kerubjev, — ah jes, la kor'o ... Li traf'as la kor'o'n, — Kerubjev etend'is si'a'n long'a'n fingr'o'n direkt'e al Azazello, — laŭ elekt'o, en ajn'a'n atri'o'n aŭ en ajn'a'n el la ventrikl'o'j.

Margarita ne tuj kompren'is, kaj kompren'int'e ŝi mir'ig'it'e ek'kri'is:

— Sed ili ja ne est'as vid'ebl'a'j!

— Kar'ul'in'o, — tint'et'aĉ'is Kerubjev, — ĝust'e tio ja est'as la mal'facil'aĵ'o, ke ne'vid'ebl'a'j! Tio ja est'as la tut'a interes'aĵ'o! Vid'ebl'a'n objekt'o'n ĉiu pov'as traf'i!

Kerubjev mal'ferm'is tir'kest'o'n de la tabl'o, pren'is tie pik'sep'o'n kaj prezent'is ĝi'n al Margarita, pet'ant'e ke ŝi per si'a ung'o mark'u unu el la pik'il'o'j. Ŝi mark'is tiu'n de la supr'a dekstr'a angul'o. Hella ŝov'is la kart'o'n sub la kusen'o'n kaj kri'is:

— Pret'e!

Azazello, kiu sid'is turn'int'e la dors'o'n al la kusen'o, pren'is el la poŝ'o de si'a frak'pantalon'o nigr'a'n aŭtomat'a'n pistol'o'n, met'is ĝi'a'n tub'o'n sur la ŝultr'o'n kaj, sen turn'i si'n al la lit'o, li paf'is kaŭz'ant'e gaj'a'n ek'tim'o'n en Margarita. Oni re'tir'is la kart'o'n el sub la tra'paf'it'a kusen'o; la pik'il'o, kiu'n mark'is Margarita, est'is traf'it'a.

— Mi ne dezir'us trov'iĝ'i sur vi'a voj'o, kiam vi hav'as pistol'o'n en la man'o, — dir'is Margarita, koket'e rigard'et'ant'e Azazellon. Ŝi'n fascin'is la hom'o'j kapabl'a'j far'i i'o'n unu'a'klas'e.

— Kar'eg'a reĝ'in'o, — plu pep'ad'is Kerubjev, — al neni'u mi rekomend'as trov'iĝ'i sur li'a voj'o, eĉ se li ne hav'as pistol'o'n en la man'o! Je mi'a honor'vort'o de eks'a kapel'estr'o kaj ĉef'kant'ist'o, neni'u gratul'us tia'n trov'iĝ'unt'o'n.

La kat'o, kiu sid'is mal'seren'a dum la paf'o'prov'o, subit'e deklar'is:

— Mi mi'n dev'ont'ig'as romp'i la rekord'o'n pri la pik'sep'o.

Azazello respond'e nur graŭl'is i'o'n, sed la kat'o obstin'is, ĝi postul'is ne unu sed du revolver'o'j'n. Azazello el'ig'is du'a'n pistol'o'n el la glute'a poŝ'o de si'a pantalon'o, kaj kun'e kun la unu'a, mal'estim'e tord'ant'e la buŝ'o'n, prezent'is al la fanfaron'ul'o. Oni mark'is du pik'il'o'j'n sur la sep'o. Turn'int'e si'a'n dors'o'n al la kusen'o, la kat'o long'e cel'is. Margarita sid'is ŝtop'int'e la orel'o'j'n per la fingr'o'j kaj rigard'is la strig'o'n, kiu dorm'et'is sur la kamen'bret'o. La kat'o paf'is el ambaŭ pistol'o'j, post kio tuj ek'ŝrik'is Hella, la strig'o mort'ig'it'e fal'is de la kamen'o kaj la horloĝ'o halt'is dis'romp'it'e. Hella, unu el kies man'o'j sang'is, hurl'ant'e en'ig'is si'a'j'n ung'o'j'n en la har'ar'o'n de la kat'o, tiu respond'e kroĉ'iĝ'is al la ŝi'a, kaj ambaŭ, bul'e inter'plekt'it'e, rul'iĝ'is sur la plank'o. Unu vin'glas'o fal'is de la tabl'o kaj frakas'iĝ'is.

— For'pren'u de mi tiu'n rabi'iĝ'int'a'n diabl'in'o'n! — hurl'ad'is la kat'o si'n defend'ant'e kontraŭ Hella, kiu rajd'e sur ĝi'n sid'iĝ'is. Oni dis'ig'is la batal'ant'o'j'n, Kerubjev blov'is sur la tra'paf'it'a'n fingr'o'n de Hella, kaj ĝi tuj san'iĝ'is.

— Ja mi ne pov'as cel'paf'i, kiam apud'e oni fuŝ'ig'e parol'as! — kri'ad'is Behemot'o pen'ant'e re'lok'i grand'eg'a'n vil'o'n for'ŝir'it'a'n de ĝi'a dors'o.

— Mi vet'as, — rid'et'ant'e dir'is Voland al Margarita, — ke tio'n ĝi far'is intenc'e. Behemot'o est'as paf'lert'ul'o.

Por sign'i si'a'n re'pac'ig'o'n, Hella kaj la kat'o inter'kis'is. Oni re'pren'is la kart'o'n el sub la kusen'o kaj ĝi'n ekzamen'is. Neni'u pik'il'o, krom la tru'it'a de Azazello, est'is traf'it'a.

— Tio ne est'as ebl'a, — asert'is la kat'o rigard'ant'e tra la kart'o la lum'o'n de la kandelabr'o.

La gaj'a nokt'o'manĝ'o plu'is. La kandel'o'j gut'et'is en la kandel'ing'o'j, la kamen'o el'verŝ'is en la ĉambr'o'n sek'a'j'n, bon'odor'a'j'n varm'o'ond'o'j'n. Sat'iĝ'int'e, Margarita sid'is beat'a, ŝi rigard'is la griz'viol'a'j'n ring'o'j'n ŝveb'i de la cigar'o de Azazello al la kamen'o, kie la kat'o kapt'is ili'n per la pint'o de spad'o. Ŝi neni'e'n dezir'is for'ir'i, kvankam laŭ ŝi'a kalkul'o jam est'is mal'fru'e. Konsider'e ĉio'n okaz'int'a'n, est'is proksim'um'e la ses'a maten'e. Profit'ant'e paŭz'o'n, ŝi turn'is si'n al Voland kaj hezit'e dir'is:

— Ŝajn'as, ke mi dev'as ir'i ... Mal'fru'as.

— Kial hast'i? — demand'is Voland ĝentil'e sed sek'et'e. La ceter'a'j silent'is ŝajn'ig'ant'e si'n absorb'it'a'j pri la cigar'a'j fum'rond'o'j.

— Jes, mi dev'as ir'i, — konfuz'it'e pro ĉio ĉi dir'is Margarita kaj rigard'is ĉirkaŭ'e'n, kvazaŭ serĉ'ant'e mantel'o'n aŭ bal'surtut'o'n. Subit'e ŝi'a nud'ec'o komenc'is ŝi'n ĝen'i. Silent'e Voland pren'is el la lit'o si'a'n gras'a'n triv'it'a'n nokt'o'surtut'o'n kaj Kerubjev ĝi'n ĵet'is sur ŝi'a'j'n ŝultr'o'j'n.

— Mi dank'as al vi, messire, — apenaŭ aŭd'ebl'e dir'is Margarita kaj demand'e ek'rigard'is Volandon. Tiu respond'is al ŝi per ĝentil'a kaj indiferent'a rid'et'o. Nigr'a mal'gaj'eg'o ek'prem'is la kor'o'n de Margarita. Ŝi si'n sent'is tromp'it'a. Evident'e, neni'u intenc'as rekompenc'i ŝi'n pro ĉio kio'n ŝi far'is dum la bal'o, sam'e kiel neni'u ŝi'n re'ten'as. Krom'e, ŝi klar'e konsci'is, ke ŝi ne hav'as kie'n ir'i de ĉi tie. La preter'flug'int'a ide'o, ke ŝi dev'os re'ven'i en la palac'et'o'n, kaŭz'is en ŝi intern'a'n eksplod'o'n de mal'esper'o. Ĉu ŝi mem pet'u, kiel Azazello tent'e konsil'is al ŝi en la Aleksandra ĝarden'o? “Ne, por neni'o ajn” — ŝi dir'is al si mem.

— Ĉio'n bon'a'n, messire, — ŝi dir'is voĉ'e kaj pens'is: “For, iel ajn for de ĉi tie, ekster'e mi ir'os al la river'o kaj mi'n dron'ig'os”.

— Nun sid'iĝ'u, — subit'e ordon'is Voland. La vizaĝ'o de Margarita ŝanĝ'is la kolor'o'n kaj ŝi si'n sid'ig'is. — Ĉu adiaŭ'ont'e vi dezir'as dir'i i'o'n?

— Ne, neni'o'n, messire, — fier'e respond'is Margarita, — krom tio'n, ke se vi ankoraŭ mi'n bezon'os, mi pret'as volont'e plen'um'i ĉio'n dezir'at'a'n. Mi neniom lac'iĝ'is kaj la bal'o mi'n tre amuz'is. Tiom, ke se ĝi ankoraŭ daŭr'us, mi volont'e prezent'us mi'a'n genu'o'n al la kis'o'j de mil'o'j da pend'um'il'ul'o'j kaj murd'ist'o'j, — ŝi vid'is Volandon kvazaŭ tra vual'o, ŝi'a'j okul'o'j plen'is je larm'o'j.

— Ĝust'e! Vi absolut'e prav'as! — kri'is Voland per re'son'ant'a kaj tim'ig'a voĉ'o, — tiel'e!

— Tiel'e! — eĥ'is la sekv'ant'ar'o de Voland.

— Ni prov'is vi'n, — daŭr'ig'is Voland, — neniam i'o'n pet'u! Neniam kaj neni'o'n, precip'e de tiu'j, kiu'j est'as pli fort'a'j ol vi. Oni mem propon'os kaj oni mem ĉio'n don'os! Sid'ig'u vi'n, fier'a vir'in'o! — Voland for'ŝir'is la pez'a'n nokt'o'surtut'o'n de Margarita kaj de'nov'e ŝi re'trov'iĝ'is sid'ant'a apud li sur la lit'o. — Do, Margot, — daŭr'ig'is Voland mild'ig'ant'e si'a'n voĉ'o'n, — kio'n vi dezir'as pro tio, ke hodiaŭ vi est'is ĉe mi la mastr'in'o? Kio'n vi dezir'as pro tio, ke vi part'o'pren'is la bal'o'n nud'a? Je kiom vi taks'as vi'a'n genu'o'n? Kia'n damaĝ'o'n far'is al vi mi'a'j gast'o'j, kiu'j'n vi ĵus nom'is pend'um'il'ul'o'j? Dir'u! Kaj nun dir'u sen ĝen'o, ĉar mi mem propon'as.

La kor'o de Margarita ek'bat'is, ŝi profund'e ek'spir'is kaj komenc'is pri'pens'i i'o'n.

— Nu, ek, kuraĝ'o'n! — instig'is ŝi'n Voland, — vek'u vi'a'n fantazi'o'n, ĝi'n spron'u! Jam pro la nur'a ĉe'est'o dum la murd'o de tiu perfekt'a kanajl'o baron'o oni merit'as rekompenc'o'n, precip'e se oni est'as vir'in'o. Do?

Al Margarita ek'mank'is spir'o, ŝi jam est'is el'dir'ont'a la intim'a'j'n kaj en la anim'o prepar'it'a'j'n vort'o'j'n, kiam subit'e ŝi pal'iĝ'is, mal'ferm'is la buŝ'o'n kaj rond'ig'is la okul'o'j'n. “Frid'a! Frid'a! Frid'a!” kri'is en ŝi'a'j'n orel'o'j'n ies obsed'a, pet'eg'ant'a voĉ'o, “Mi'a nom'o est'as Frid'a!”. Margarita, stumbl'ant'e sur la vort'o'j, ek'parol'is:

— Do, ĉu mi rajt'as, sekv'e, pet'i pri unu afer'o?

— Postul'i, postul'i, mi'a donna, — kompren'em'e rid'et'ant'e dir'is Voland, — vi rajt'as postul'i unu afer'o'n!

Aĥ, kiel lert'e kaj klar'e Voland emfaz'is, ripet'ant'e ŝi'a'j'n propr'a'j'n vort'o'j'n, tiu'n “unu afer'o'n”!

Ankoraŭ'foj'e Margarita ek'spir'is kaj dir'is:

— Mi vol'as, ke oni ĉes'u prezent'i al Frid'a la tuk'o'n, per kiu ŝi sufok'is si'a'n infan'o'n.

La kat'o lev'is la okul'o'j'n al la ĉiel'o kaj bru'e ek'spir'is, tamen sen i'o'n dir'i: evident'e, ĝi ankoraŭ memor'is pri si'a pinĉ'it'a orel'o.

— Konsider'e tio'n, — rikan'et'ant'e dir'is Voland, — ke sub'aĉet'o far'e de tiu stult'ul'in'o Frid'a est'as, mem'kompren'e, nepr'e eksklud'end'a — ĉar tio ja est'us mal'akord'ig'ebl'a kun vi'a reĝ'in'a dign'o — mi eĉ ne sci'as, kio'n mi far'u. Rest'as al mi jen'o: mi'n proviz'i je ĉifon'o'j kaj ŝtop'i per ili ĉiu'j'n tru'o'j'n en mi'a dorm'o'ĉambr'o!

— Pri kio vi parol'as, messire? — mir'is Margarita, aŭd'int'e tiu'j'n, efektiv'e ne'kompren'ebl'a'j'n, vort'o'j'n.

— Mi tut'e konsent'as kun vi, messire, — en'miks'iĝ'is Behemot'o, — ĝust'e per ĉifon'o'j! — kaj incit'it'e la kat'o frap'is la tabl'o'n per la pied'o.

— Pri la kompat'em'o mi parol'as, — klar'ig'is si'a'j'n vort'o'j'n Voland sen mal'kroĉ'i dis'de Margarita la rigard'o'n de si'a fajr'a okul'o. — Foj'foj'e tut'e ne'atend'it'e kaj perfid'e ĝi penetr'as tra plej mal'larĝ'a'j fend'o'j. Tial mi parol'as pri ĉifon'o'j.

— Kaj mi, ankaŭ mi parol'as pri tio sam'a! — ek'kri'is la kat'o, antaŭ'gard'e klin'ant'e si'n for de Margarita kaj ŝirm'ant'e si'a'j'n pint'a'j'n orel'o'j'n per la pied'o'j makul'it'a'j je la roz'a krem'aĵ'o.

— Ir'u for, — dir'is Voland al la kat'o.

— Mi kaf'o'n ankoraŭ ne trink'is, — tiu respond'is, — kiel mi for'ir'u? Ĉu ver'e, messire, en fest'a nokt'o oni divid'os la festen'an'o'j'n en du kvalit'o'j'n? La unu'j est'us de unu'a, kaj la ali'a'j, laŭ la esprim'o de tiu avar'ul'aĉ'o bufed'ist'o, de du'a freŝ'grad'o?

— Silent'u, — ordon'is Voland al la kat'o kaj, turn'int'e si'n al Margarita, li demand'is: — Evident'e, vi est'as ekster'ordinar'e bon'kor'a hom'o, ĉu? Eg'e moral'a, ĉu?

— Ne, — energi'e protest'is Margarita, — mi sci'as, ke kun vi oni pov'as parol'i nur mal'kaŝ'e, do mal'kaŝ'e mi dir'u: mi est'as vant'a hom'o. Mi pet'is por Frid'a nur tial, ke mi sen'prudent'e don'is al ŝi firm'a'n esper'o'n. Ŝi atend'as, messire, ŝi kred'as je mi'a pov'o. Kaj se ŝi tromp'iĝ'os, mi'a situaci'o est'os terur'a. Dum la tut'a viv'o mi ne hav'os trankvil'o'n. Nun tio est'as fakt'o! Iel ĝi okaz'is.

— Ah, — dir'is Voland, — tio est'as kompren'ebl'a.

— Do, ĉu vi far'os tio'n? — mal'laŭt'e demand'is Margarita.

— Cert'e ne, — respond'is Voland. — Vid'u, kar'a reĝ'in'o, tie est'as simpl'a mis'kompren'o. Ĉiu administr'o'fak'o zorg'u pri si'a'j afer'o'j. Mi ne kontest'as, ke ni'a'j ebl'o'j est'as konsider'ind'a'j, mult'e pli grand'a'j ol opini'as iu'j, ne tre sagac'a'j, hom'o'j ...

— Ho jes, mult'e pli grand'a'j, — ne sukces'is si'n de'ten'i la kat'o, evident'e fier'a pri tiu'j ebl'o'j.

— Silent'u, la diabl'o vi'n pren'u! — dir'is Voland kaj daŭr'ig'is re'turn'int'e si'n al Margarita: — Tamen kial mi far'u tio'n, kio koncern'as ali'a'n, kiel mi ĝi'n nom'is, administr'o'fak'o'n? Do, mi tio'n ne far'os, vi mem far'u.

— Sed per mi, ĉu tio plen'um'iĝ'os?

Azazello ironi'e ĵet'is sur ŝi'n oblikv'a'n rigard'o'n de si'a mis'a okul'o, apenaŭ rimark'ebl'e sku'et'is la ruf'a'n kap'o'n kaj snuf'is.

— Far'u do, jen turment'o, — ted'it'e grumbl'is Voland kaj, turn'int'e si'a'n globus'o'n li komenc'is ekzamen'i sur ĝi i'a'n detal'o'n, ver'ŝajn'e konduk'ant'e ankaŭ ali'a'n afer'o'n dum la inter'parol'o kun Margarita.

— Do, Frida ... — suflor'is Kerubjev.

— Frid'a! — orel'bor'e kri'is Margarita.

La pord'o impet'e mal'ferm'iĝ'is kaj la hirt'a, nud'a, sed ne plu ebri'a vir'in'o tranc’okul'a en'kur'is en la ĉambr'o'n, etend'is si'a'j'n man'o'j'n al Margarita, kaj ĉi tiu majest'e dir'is:

— Vi est'as pardon'it'a. Oni ne plu al'port'os la tuk'o'n.

Aŭd'iĝ'is ek'hurl'o de Frid'a, ŝi fal'is vizaĝ-al-ter'e antaŭ Margarita kruc'e dis'ĵet'int'e la brak'o'j'n. Voland man'sving'is kaj Frid'a mal'aper'is.

— Mi dank'as al vi, adiaŭ, — dir'is Margarita kaj si'n lev'is.

— Nu, Behemot'o, — ek'parol'is Voland, — ni ne tir'u profit'o'n el la ag'o de ne'praktik'em'a hom'o en la fest'a nokt'o. — Li si'n turn'is al Margarita: — Do, tio'n ni ne kalkul'u, ja mi far'is neni'o'n. Kio'n por vi mem vi dezir'as?

Est'iĝ'is silent'o. Ĝi'n inter'romp'is Kerubjev, kiu flustr'is al Margarita:

— Mi'a diamant'a donna, mi konsil'as al vi est'i ĉi-foj'e pli prudent'a! La fortun'o ja pov'as ne plu prezent'iĝ'i!

— Mi vol'as ke tuj, nun'sekund'e, oni re'hav'ig'u al mi mi'a'n am'don'ant'o'n, la majstr'o'n, — dir'is Margarita, kaj ŝi'a vizaĝ'o spasm'iĝ'is.

Vent'puŝ'o penetr'is en la ĉambr'o'n, kuŝ'ig'ant'e la flam'o'n de la kandel'o'j, la pez'a fenestr'a kurten'o ŝov'iĝ'is flank'e'n, la fenestr'o larĝ'e mal'ferm'iĝ'is kaj en la for'a alt'o vid'iĝ'is la plen'a, nokt'o'mez'a kaj neniel maten'a, lun'o. De la fenestr'o'bret'o sur la plank'o'n stern'iĝ'is verd'et'a nokt'o'lum'a tuk'o, kaj sur ĝi aper'is la nokt'a gast'o de Ivan'o, kiu nom'is si'n majstr'o. Li sur'hav'is si'a'n mal'san'ul'ej'a'n vest'o'n: kitel'o'n, pantofl'o'j'n kaj la nigr'a'n ĉapel'o'n, kiu'n li neniam for'las'is. Tik'o'j grimac'e tord'is li'a'n ne'raz'it'a'n vizaĝ'o'n, kun frenez'ul'a tim'em'o li oblikv'e rigard'et'is la kandel'a'j'n flam'o'j'n, kaj ĉirkaŭ li bol'is la lun'lum'a torent'o.

Margarita tuj li'n re'kon'is, ŝi ĝem'is, sving'et'is la man'o'j'n kaj kur'is al li. Ŝi kis'ad'is li'a'n frunt'o'n, li'a'j'n lip'o'j'n, ŝi prem'is si'a'n vizaĝ'o'n al li'a stopl'e pik'a vang'o, kaj la long'e re'ten'it'a'j larm'o'j nun flu'is el ŝi'a'j okul'o'j. Ŝi prononc'ad'is nur unu vort'o'n, sen'senc'e ŝi ripet'is:

— Vi ... vi, vi ...

La majstr'o si'n de ŝi dis'ig'is, kaj obtuz'e dir'is:

— Ne plor'u, Margot, ne turment'u mi'n, mi est'as grav'e mal'san'a. — Per unu man'o li kroĉ'iĝ'is je la fenestr'o'bret'o, kvazaŭ intenc'ant'e sur ĝi'n salt'i kaj for'kur'i, grimac'e nud'ig'int'e la dent'o'j'n li angor'e rigard'is la sid'ant'o'j'n kaj ek'kri'is: — Mi tim'as, Margot! De'nov'e mi hav'as halucin'o'j'n.

Sufok'at'e de plor'singult'o'j Margarita flustr'is per intermit'a voĉ'o:

— Ne, ne, ne, neni'o'n tim'u! Mi est'as kun vi! Mi est'as kun vi!

Kerubjev lert'e kaj ne'trud'em'e ŝov'is seĝ'o'n mal'antaŭ la majstr'o'n, kaj tiu si'n las'is sur ĝi'n sid'iĝ'i. Margarita fal'is sur la genu'o'j'n, si'n prem'is al la flank'o de la mal'san'ul'o kaj tiel sen'mov'iĝ'is. En si'a ekscit'o ŝi ne rimark'is, ke ŝi'a nud'ec'o iel ĉes'is, ke nun ŝi sur'hav'as nigr'a'n silk'a'n mantel'o'n. Klin'int'e la kap'o'n la majstr'o rigard'is la plank'o'n per morn'a'j mal'san'ul'a'j okul'o'j.

— Jes, — post paŭz'o ek'parol'is Voland, — ili bon'e li'n pri'labor'is. — Al Kerubjev li ordon'is: — Ek, kavalir'o, don'u trink'i al la hom'o.

Margarita persvad'ad'is la majstr'o'n per trem'ant'a voĉ'o:

— Trink'u, trink'u. Ĉu vi tim'as? Ne, ne, kred'u al mi, ili vi'n help'os.

La mal'san'ul'o pren'is la glas'o'n kaj el'trink'is ĝi'a'n en'hav'o'n, sed li'a man'o ek'trem'is kaj la mal'plen'ig'it'a glas'o frakas'iĝ'is ĉe li'a'j pied'o'j.

— Bon'a aŭgur'o, bon'a aŭgur'o! — ek'flustr'is Kerubjev al Margarita, — rigard'u, li jam re'konsci'iĝ'as.

Fakt'e, la rigard'o de la mal'san'ul'o iĝ'is mal'pli sovaĝ'a kaj perturb'it'a.

— Ĉu ver'e est'as vi, Margot? — demand'is la lun'a gast'o.

— Ne dub'u, est'as mi, — respond'is Margarita.

— Ankoraŭ! — ordon'is Voland.

Post ol la majstr'o mal'plen'ig'is la du'a'n glas'o'n, en li'a'j okul'o'j re'aper'is la viv'o kaj la inteligent'o.

— Nu jen, tio est'as ali'a afer'o, — dir'is Voland ekzamen'ant'e la majstr'o'n per akr'a rigard'o, — nun ni inter'parol'u. Kiu vi est'as?

— Nun mi est'as neni'u, — respond'is la majstr'o, kaj rid'et'o tord'is li'a'n buŝ'o'n.

— De kie vi ĵus ven'is?

— El la dom'o de mal'ĝoj'o. Mi est'as mens'e mal'san'a, — respond'is la ven'int'o.

Tiu'j'n vort'o'j'n Margarita ne el'ten'is, ŝi de'nov'e ek'plor'is. Post'e, viŝ'int'e si'a'j'n okul'o'j'n, ŝi ek'kri'is:

— Terur'a'j vort'o'j! Terur'a'j vort'o'j! Li est'as majstr'o, messire, mi avert'as vi'n pri tio. Kurac'u li'n, li valor'as tio'n!

— Ĉu vi sci'as, kun kiu vi nun inter'parol'as? — demand'is Voland la ven'int'o'n, — ĉe kiu vi est'as?

— Mi sci'as tio'n, — respond'is la majstr'o. — En la frenez'ul'ej'o tiu bub'o, Ivan'o Sen'hejm'ul'o, est'is mi'a najbar'o. Li rakont'is al mi pri vi'a renkont'o.

— Cert'e, cert'e, — re'ag'is Voland, — mi hav'is la plezur'o'n renkont'i tiu'n fraŭl'o'n ĉe la Patriarĥa lag'et'o. Mi'n mem li preskaŭ frenez'ig'is, konvink'ant'e mi'n ke mi ne ekzist'as! Sed vi, ĉu vi kred'as, ke mi ver'e est'as mi?

— Neces'as kred'i, — respond'is la ven'int'o, — kvankam, evident'e, mult'e pli trankvil'ig'a est'us rigard'i vi'n halucin'aĵ'o. Mi pet'as pardon'o'n, — subit'e re'konsci'iĝ'int'e al'don'is la majstr'o.

— Nu, se tio vi'n trankvil'ig'as, rigard'u tiel, — ĝentil'e dir'is Voland.

— Ne, ne, — tim'ig'it'e dir'is Margarita sku'ant'e la majstr'o'n je la ŝultr'o, — ek'konsci'u, antaŭ vi ver'e est'as li!

Ankaŭ tiu'n foj'o'n la kat'o en'miks'iĝ'is:

— Fakt'e, mi ver'e simil'as halucin'o'n. Atent'u mi'a'n profil'o'n en la lun'a lum'o, — la kat'o ŝov'is si'n en la lun'lum'a'n fask'o'n kaj vol'is ankoraŭ i'o'n dir'i, sed oni pet'is ĝi'n silent'i, kaj Behemot'o, respond'int'e: — Tre bon'e, mi mut'iĝ'os. Mi est'os silent'em'a halucin'o, — ek'silent'is.

— Nun dir'u al mi, kial Margarita nom'as vi'n majstr'o? — demand'is Voland.

La ven'int'o melankoli'e rid'et'is kaj dir'is:

— Tio est'as pardon'ebl'a mal'rigor'aĵ'o. Ŝi tro alt'e aprez'as la roman'o'n kiu'n mi verk'is.

— Pri kio tem'as la roman'o?

— Pri Ponci'o Pilato.

Ĉi tiam re'foj'e ŝancel'iĝ'is kaj balanc'iĝ'is la flam'lang'et'o'j de la kandel'o'j, ek'tint'et'is la vaz'ar'o sur la tabl'o, Voland tondr'e ek'rid'eg'is, sed neni'u tim'is nek mir'is pri la rid'eg'o. Behemot'o ial aplaŭd'is.

— Pri kio, pri kio? Pri kiu? — ek'parol'is Voland ĉes'int'e rid'i. — Ĝust'e nun'temp'e, ĉu? Tio est'as ekster'ordinar'a! Ĉu vi ne pov'is trov'i ali'a'n tem'o'n? Montr'u, — Voland etend'is la mal'ferm'it'a'n man'o'n.

— Bedaŭr'ind'e mi ne pov'as tio'n far'i, — respond'is la majstr'o, — ĉar mi brul'ig'is la manuskript'o'n en la forn'o.

— Pardon'u, sed tio'n mi ne pov'as kred'i, — dir'is Voland, — tio ne ebl'as. La manuskript'o'j ne for'brul'as. — Li turn'is si'n al la kat'o kaj ordon'is: — Ek, Behemot'o, don'u do la roman'o'n.

La kat'o tuj salt'is de la seĝ'o kaj ĉiu'j vid'is, ke ĝi sid'is sur dik'a stak'o de manuskript'o'j. La supr'a'n ekzempler'o'n la kat'o, respekt'e si'n klin'int'e, prezent'is al Voland. Margarita ek'trem'is kaj kri'is, ankoraŭ'foj'e emoci'it'e ĝis larm'o'j:

— Jen ĝi est'as, la manuskript'o! Jen ĝi est'as!

Ŝi ĵet'is si'n al Voland kaj al'don'is rav'it'e:

— Ĉio'pov'a! Ĉio'pov'a!

Voland pren'is la ekzempler'o'n, ĝi'n turn'is, met'is flank'e'n kaj silent'e, sen rid'et'o, fiks'e rigard'is la majstr'o'n. Sed tiu sen vid'ebl'a kaŭz'o fal'is en melankoli'o'n kaj mal'trankvil'o'n, si'n lev'is de la seĝ'o, tord'is si'a'j'n man'o'j'n kaj, turn'int'e si'n al la mal'proksim'a lun'o, trem'ant'e, komenc'is murmur'i:

— Eĉ nokt'e, ĉe la lun'o mi ne hav'as kviet'o'n, kial oni mi'n mal'trankvil'ig'is? Ho di'o'j, di'o'j ...

Margarita kroĉ'iĝ'is je li'a mal'san'ul'ej'a kitel'o kaj si'n prem'ant'e al li ankaŭ ŝi murmur'ad'is en angor'o kaj en larm'o'j:

— Ho Di'o, kial vi'n ne help'as la kurac'il'o?

— Tuj, tuj, — flustr'is Kerubjev klopod'ant'e ĉirkaŭ la majstr'o, — tuj ni ĉio'n aranĝ'os ... Ankoraŭ unu glas'et'o'n, mi trink'os kun'e.

La glas'et'o palpebr'um'is, ek'bril'is en la lun'a lum'o, kaj ĝi help'is, tiu glas'et'o! Oni re'sid'ig'is la majstr'o'n kaj la vizaĝ'o de la mal'san'ul'o akcept'is kviet'a'n esprim'o'n.

— Nu, nun ĉio est'as klar'a, — dir'is Voland, per si'a long'a fingr'o frap'et'ant'e la manuskript'o'n.

— Absolut'e klar'a, — konfirm'is Behemot'o, forges'int'e si'a'n promes'o'n est'i silent'em'a halucin'o, — nun mi klar'e vid'as, kio est'as kamufl'it'a per la ĉef'a lini'o de tiu verk'et'o. Kio'n vi dir'as, Azazello? — la kat'o demand'is Azazellon, kiu la tut'a'n temp'o'n rest'is silent'a.

— Mi dir'as, — naz'voĉ'e respond'is tiu, — ke vi'n dron'ig'i est'us bon'a afer'o.

— Indulg'u mi'n, Azazello, — dir'is la kat'o, — ne sugest'u tiu'n ide'o'n al mi'a sinjor'o. Ja kred'u al mi, ĉiu'n nokt'o'n mi aper'us al vi sam'e vest'it'a per la lun'a lum'o, kiel la kompat'ind'a majstr'o, mi kap'sign'us al vi kaj gest'e mi instig'ad'us vi'n mi'n sekv'i. Kio'n vi tiam sent'us, ho Azazello?

— Nu, Margarita, — dir'is Voland re'pren'ant'e la inter'parol'o'n, — nun dir'u ĉio'n. Kio'n do vi bezon'as?

La okul'o'j de Margarita ek'flam'is kaj ŝi pet'eg'e demand'is Volandon:

— Ĉu vi permes'os ke mi kaj li iom'et'e inter'flustr'u?

Voland kap'jes'is kaj ŝi, tuŝ'et'ant'e la orel'o'n de la majstr'o, i'o'n flustr'is. Oni aŭd'is li'n respond'i:

— Ne, est'as tro mal'fru'e. Mi ne plu vol'as i'o'n ajn en la viv'o. Krom ke mi vid'u vi'n. Sed al vi de'nov'e mi konsil'as, for'las'u mi'n. Kun mi vi pere'os.

— Ne, mi vi'n ne for'las'os, — respond'is Margarita kaj si'n turn'is al Voland: — Mi pet'as re'ven'ig'i ni'n en la kel'o'n ĉe la strat'et'o apud Arbat’, kaj ke la lamp'o de'nov'e lum'u, kaj ke ĉio est'u kiel antaŭ'e.

Ĉi tiam la majstr'o ek'rid'is kaj, ĉirkaŭ'pren'int'e ŝi'a'n antaŭ'long'e mal'friz'iĝ'int'a'n, krisp'a'n kap'o'n, li dir'is:

— Ah, ne atent'u tio'n, kio'n dir'as la kompat'ind'a vir'in'o, messire. En tiu kel'o jam de'long'e loĝ'as ali'a hom'o, kaj ĝeneral'e neniam okaz'as, ke ĉio est'us kiel antaŭ'e. — Li prem'et'is si'a'n vang'o'n kontraŭ la kap'o de si'a amik'in'o, ŝi'n brak'um'is kaj murmur'is: — Mi'a kar'a ... mi'a kompat'ind'a ...

— Tio neniam okaz'as, ĉu tiel vi dir'as? — re'ag'is Voland. — Prav'e. Tamen ni prov'u. — Kaj li ordon'is: — Azazello!

De la plafon'o tuj impet'e fal'is perpleks'eg'a kaj preskaŭ frenez'iĝ'int'a civit'an'o en nur'a'j sub'vest'o'j; ial li hav'is valiz'o'n en la man'o kaj kasked'o'n sur la kap'o. Pro terur'o li trem'is kaj ŝajn'is kaŭr'ont'a.

— Ĉu Bakŝiŝev? — demand'is Azazello la fal'int'a'n de la ĉiel'o.

— Alojzo Bakŝiŝev, — tiu respond'is trem'ant'e.

— Ĉu est'as vi, kiu leg'int'e la artikol'o'n de Latunskij pri la roman'o de la jen'a hom'o send'is skrib'a'n denunc'o'n, ke li ten'as kontraŭ'leĝ'a'n literatur'o'n? — demand'is Azazello.

La ĵus ven'int'a civit'an'o iĝ'is blu'a, li'a'j okul'o'j plen'iĝ'is je pent'a'j larm'o'j.

— Vi vol'is trans'loĝ'iĝ'i en li'a'j'n ĉambr'o'j'n, ĉu? — je plej konfidenc'e intim'a ton'o naz'voĉ'e demand'is Azazello.

Ŝuŝ'ad'o de furioz'a kat'in'o aŭd'iĝ'is en la ĉambr'o, Margarita hurl'is en'ig'ant'e si'a'j'n ung'o'j'n en la vizaĝ'o'n de Alojzo Bakŝiŝev.

— Spert'u, spert'u, kio est'as sorĉ'ist'in'o!

Okaz'is tumult'o.

— Kio'n vi far'as? — kri'is la majstr'o sufer'ant'e, — Margot, tio est'as hont'ind'a!

— Mi protest'as, tio est'as neniel hont'ind'a! — blek'eg'is la kat'o.

Kerubjev de'tir'is Margaritan mal'antaŭ'e'n.

— Ban'uj'o'n mi instal'is, — kri'is Bakŝiŝev sang'ant'e kaj klak'ant'e per la dent'o'j, galimati'ant'e en si'a terur'o: — jam la sol'a sur'kalk'ad'o ... la vitriol'o ...

— Est'as tre bon'e, ke vi instal'is ban'uj'o'n, — aprob'is Azazello, — li bezon'as ban'o'j'n, — kaj Azazello kri'is: — For!

Tuj Bakŝiŝev iĝ'is lev'it'a, renvers'it'a kaj for'blov'it'a el la dorm'o'ĉambr'o de Voland tra la mal'ferm'it'a fenestr'o.

La majstr'o el'orbit'ig'is la okul'o'j'n, flustr'ant'e:

— Tamen, tio ja ŝajn'as eĉ pli fort'a ol la prod'aĵ'o'j pri kiu'j rakont'is Ivan'o! — profund'e impres'it'e li las'is vag'i si'a'n rigard'o'n kaj fin'e fiks'is ĝi'n sur la kat'o: — Ĉu ĝi est'as ... pardon'u, sinjor'o kat'o ... — li stumbl'is, hezit'ant'e kiel li titol'u la kat'o'n, — ĉu vi est'as la kat'o kiu prov'is en'vagon'iĝ'i en la tram'o'n?

— Mi mem, — flat'it'e konfirm'is la kat'o, kaj al'don'is: — Mi ŝat'as, ke vi tiel ĝentil'e trakt'as kat'o'n. Ĝeneral'e oni ial kutim'as al'parol'i la kat'o'j'n tut'e sen'ceremoni'e, kvankam neni'u kat'o iam ajn tint'ig'is kun oni si'a'n glas'o'n je inter'frat'iĝ'o.

— Ial ŝajn'as al mi, ke vi ne tut'e est'as kat'o, — dub'em'e dir'is la majstr'o kaj ne'kuraĝ'e li turn'is si'n al Voland: — Fin'fin'e en la klinik'o oni rimark'os ja mi'a'n for'est'o'n.

— Kial do ili rimark'u? — trankvil'ig'e dir'is Kerubjev, kaj en li'a'j man'o'j aper'is iu'j paper'o'j kaj libr'o'j, — ĉu ĝi est'as vi'a mal'san'histori'o?

— Jes.

Kerubjev ĵet'is la mal'san'histori'o'n en la kamen'o'n.

— Ne est'as la dokument'o, do ne est'as la hom'o, — li kontent'e rezon'is, — kaj ĉi tio, ĉu ĝi est'as la dom'libr'o de vi'a konstru'rajt'ig'it'o?

— J-jes ...

— Kiu est'as ĉi tie registr'it'a? Ĉu Alojzo Bakŝiŝev? — Kerubjev blov'is sur la paĝ'o'n de la dom'libr'o, — ek! jen li ne est'as en la libr'o, kaj bon'vol'u atent'i, ke neniam li tie est'is. Se la konstru'rajt'ig'it'o mir'os, dir'u al li, ke Alojzon li sonĝ'is. Bakŝiŝev? Kia Bakŝiŝev? Neni'a Bakŝiŝev iam est'is. — Ĉi tiam la ŝnur'iz'it'a libr'o for'vapor'iĝ'is el la man'o'j de Kerubjev. — Jen, ĝi jam kuŝ'as en la skrib'o'tabl'o de vi'a konstru'rajt'ig'it'o.

— Vi traf'e sentenc'is, — dir'is la majstr'o admir'ant'e la perfekt'ec'o'n de la labor'o de Kerubjev, — “Ne est'as la dokument'o, do ne est'as la hom'o”. Nu, ĝust'e mi ne est'as, ĉar mi ne hav'as paper'o'j'n.

— Mi pardon'pet'as, — ek'kri'is Kerubjev, — sed ĝust'e tio est'as halucin'o. Jen ĝi est'as, vi'a legitim'il'o.

Kerubjev trans'don'is al la majstr'o la dokument'o'n, post'e li sentimental'e lev'is la okul'o'j'n kaj miel'ton'e flustr'is al Margarita:

— Kaj jen est'as vi'a hav'o, Margarita Nikolavna, — kaj li don'is al ŝi la kajer'o'n kun la brul'nigr'iĝ'int'a rand'o, la sek'a'n roz'o'n, la fot'o'n kaj, kun afekt'a zorg'em'o, la ŝpar'kas'a'n libr'et'o'n, — dek'mil rubl'o'j, kiel vi bon'vol'is depon'i, Margarita Nikolavna. Fremd'a'n aparten'aĵ'o'n ni ne bezon'as.

— Mi prefer'us, ke velk'sek'iĝ'u mi'a'j pied'o'j, ol tuŝ'i fremd'a'n aparten'aĵ'o'n, — ek'kri'is la puf'iĝ'int'a kat'o, danc'ant'e sur valiz'o por prem'pak'i en ĝi'n ĉiu'j'n ekzempler'o'j'n de la mis'aventur'a roman'o.

— Ankaŭ vi'a'n dokument'o'n bon'vol'u pren'i, — daŭr'ig'is Kerubjev prezent'ant'e al Margarita ŝi'a'n legitim'il'o'n. Post'e li si'n turn'is al Voland kaj respekt'e raport'is: — Ĉio, messire!

— Ne, ne ĉio, — respond'is Voland for'las'ant'e si'a'n globus'o'n. — Kio'n mi far'u, donna, pri vi'a sekv'ant'ar'o? Mi'a'flank'e, mi ĝi'n ne bezon'as.

Ĉi tiam tra la mal'ferm'it'a pord'o en'kur'is Nataŝa, plu'e nud'a, ŝi sving'et'is la man'o'j'n kaj kri'is al Margarita:

— Est'u feliĉ'a'j, Margarita Nikolavna! — ŝi kap'salut'is la majstr'o'n kaj si'n re'turn'is al Margarita: — Ja mi ĉio'n sci'is, kie'n vi ir'ad'is.

— La serv'ist'in'o'j ĉio'n sci'as, — rimark'ig'is la kat'o mult'signif'e lev'ant'e la antaŭ'a'n pied'o'n, — opini'i ili'n blind'a'j est'as erar'o.

— Kio'n vi vol'as, Nataŝa? — demand'is Margarita, — re'ven'u en la palac'et'o'n.

— Mi'a kar'a kor'o, Margarita Nikolavna, — pet'eg'e dir'is Nataŝa kaj sur'genu'iĝ'is, — persvad'u ili'n, — ŝi ĵet'is oblikv'a'n rigard'o'n al Voland, — ke oni las'u mi'n sorĉ'ist'in'o. Mi jam ne vol'as re'ven'i en la palac'et'o'n! Nek al inĝenier'o, nek al teknik'ist'o vol'as mi edz'in'iĝ'i! Hieraŭ dum la bal'o sinjor'o Ĵakvo far'is al mi edz'iĝ'propon'o'n. — Nataŝa mal'pugn'ig'is la man'o'n kaj vid'ig'is i'a'j'n or'mon'er'o'j'n.

Margarita demand'e rigard'is Volandon. Tiu kap'jes'is. Nataŝa ĵet'is si'n al Margarita sur la kol'o'n, sonor'e ŝi'n kis'is kaj kun venk'kri'o for'flug'is tra la fenestr'o.

Anstataŭ Nataŝa aper'is Nikolao Ivaniĉ. Li re'e hav'is si'a'n hom'a'n aspekt'o'n, tamen mien'is tre mal'seren'e, eĉ incit'it'e.

— Jen kiu'n mi re'send'os kun apart'a plezur'o, — dir'is Voland fiks'ant'e sur li'n mal'log'at'a'n rigard'o'n, — kun grand'eg'a plezur'o, tiom li'a ĉe'est'o ĉi tie est'as mal'konven'a.

— Mi tre pet'as liver'i al mi atest'il'o'n, — ek'parol'is Nikolao Ivaniĉ, ĵet'ant'e ĉirkaŭ'e'n sovaĝ'a'j'n rigard'o'j'n sed je tre insist'a ton'o, — atest'il'o'n pri tio, kie mi pas'ig'is la ĵus'a'n nokt'o'n.

— Por kiu cel'o? — sever'e demand'is la kat'o.

— Por la cel'o prezent'i ĝi'n al la milici'o kaj al mi'a edz'in'o, — firm'e dir'is Nikolao Ivaniĉ.

— Normal'e ni ne don'as atest'il'o'j'n, — respond'is la kat'o kun mal'seren'e grav'a mien'o, — sed por vi, est'u tiel, ni far'os escept'o'n.

Kaj antaŭ ol Nikolao Ivaniĉ konsci'is la respond'o'n, la nud'a Hella jam sid'is ĉe tajp'il'o kaj la kat'o est'is al ŝi dikt'ant'a:

— Est'as atest'at'e per ĉi tio, ke ties port'ant'o Nikolao Ivaniĉ pas'ig'is la indik'it'a'n nokt'o'n en la bal'o ĉe Satan'o rekvizici'it'e estiel trafik'il'o ... mal'ferm'a'n kramp'o'n, Hella! En'kramp'e met'u: eks'pork'o. Sub'skrib'o — Behemot'o.

— Kaj la dat'o? — pep'is Nikolao Ivaniĉ.

— Dat'o'j'n ni ne indik'as, kun la dat'o la paper'o ne est'us valid'a, — sub'skrib'ant'e la atest'il'o'n replik'is la kat'o, pren'is de ie sigel'il'o'n, sur ĝi'n sur'blov'et'is, stamp'is sur la paper'o la vort'o'n Pag'at'e, kaj en'man'ig'is la atest'il'o'n al Nikolao Ivaniĉ. Post kio Nikolao Ivaniĉ sen'spur'e mal'aper'is kaj li'a'n lok'o'n okup'is nov'a, neniel atend'it'a vir'o.

— Kiu ankoraŭ? — mal'log'it'e demand'is Voland per la man'o ŝirm'ant'e si'a'j'n okul'o'j'n kontraŭ la lum'o de la kandel'o'j.

Punĉ'o mal'lev'is la kap'o'n, ek'spir'is kaj ne'laŭt'e dir'is:

— Las'u mi'n re'e'n. Mi ne pov'as plu est'i vampir'o. Ja tiam, en la okaz'o kun Rimskij, preskaŭ ĝis la mort'o mi kaj Hella li'n pri'labor'is! Mi ne est'as sang'soif'a. Las'u mi'n re'e'n.

— Galimati'o, — dir'is Voland kun grimac'o de mal'kontent'o. — Kio est'as Rimskij? Kio'n li babil'as?

— Bon'vol'u ne zorg'i pri tio, messire, — respond'is Azazello kaj si'n turn'is al Punĉ'o: — Per telefon'o oni ne respond'u kanajl'e. Per telefon'o oni ne mensog'u. Ĉu klar'e? Ĉu promes'it'e?

Pro ĝoj'o ĉio konfuz'iĝ'is en la kap'o de Punĉ'o, li'a vizaĝ'o ek'radi'is kaj sen kompren'i, kio'n li dir'as, li ek'balbut'is:

— Je la sankt'a ... pardon'o'n! Mi vol'as dir'i, vi'a moŝ... tuj post la tag'manĝ'o ... — Punĉ'o prem'is la man'o'j'n al la brust'o pet'eg'e rigard'ant'e Azazellon.

— Nu bon'e, hejm'e'n, — tiu dir'is, kaj Punĉ'o aer'dis'iĝ'is.

— Nun las'u mi'n sol'a kun ili, — ordon'is Voland, al'montr'ant'e la majstr'o'n kaj Margaritan.

Li'a ordon'o tuj est'is plen'um'it'a. Post kelk'a silent'ad'o li si'n turn'is al la majstr'o.

— Do, re'e'n en la kel'o'n ĉe Arbat’, ĉu? Sed kiu verk'os? Kaj kio pri la rev'o'j, pri la inspir'o?

— Mi ne plu hav'as rev'o'j'n, nek inspir'o'n, — respond'is la majstr'o, — neni'o ĉirkaŭ'e mi'n interes'as, krom ŝi, — li de'nov'e met'is si'a'j'n man'o'j'n sur la kap'o'n de Margarita, — oni mi'n romp'is, mi enu'as kaj mi vol'as re'ven'i en mi'a'n kel'o'n.

— Kaj vi'a roman'o, Pilato?

— Ĝi iĝ'is al mi abomen'a, tiu roman'o, pro ĝi mi tro mult'e sufer'is.

— Mi vi'n pet'eg'as, ne parol'u tiel, — plor'voĉ'e dir'is Margarita. — Kial vi mi'n turment'as? Ja vi sci'as, ke mi'a'n tut'a'n viv'o'n mi met'is en tiu'n verk'o'n. — Si'n turn'int'e al Voland ŝi al'don'is: — Ne aŭskult'u li'n, messire, li est'as tro tortur'it'a.

— Sed neces'as ja i'o'n pri'skrib'ad'i, ĉu? — dir'is Voland, — se vi el'ĉerp'is la prokurator'o'n, nu, pentr'u ekzempl'e tiu'n Alojzon.

La majstr'o rid'et'is.

— Tio'n Lapŝonnikova ne publik'ig'os, kaj krom'e, tio est'as sen'interes'a.

— Per kio do vi viv'os? Ja vi mizer'os.

— Tre volont'e, — respond'is la majstr'o. Li tir'is al si Margaritan, met'is si'a'n brak'o'n ĉirkaŭ ŝi'a'j'n ŝultr'o'j'n kaj al'don'is: — Ŝi prudent'iĝ'os, mi'n for'las'os ...

— Mal'probabl'e, — dir'is Voland tra'dent'e kaj daŭr'ig'is: — Do, la hom'o verk'int'a la histori'o'n de Ponci'o Pilato for'ir'as en la kel'o'n kun la intenc'o instal'i si'n tie ĉe si'a lamp'o kaj mizer'i, ĉu?

Margarita dis'iĝ'is de la majstr'o kaj ard'e ek'parol'is:

— Mi far'is ĉio'n, kio'n mi pov'is, mi flustr'is al li la plej log'a'n. Sed li mal'akcept'is tio'n.

— Kio'n vi flustr'is, tio'n mi sci'as, — kontraŭ'dir'is Voland, — sed ĝi ne est'as la plej log'a. Kaj al vi mi pov'as sci'ig'i, — kun rid'et'o li si'n turn'is al la majstr'o, — ke vi'a roman'o ankoraŭ liver'os al vi surpriz'o'j'n.

— Tio est'as tre mal'gaj'ig'a, — respond'is la majstr'o.

— Ne, tio ne est'as mal'gaj'ig'a, — dir'is Voland, — de nun jam neni'o tim'ind'a vi'n atend'as. Do, Margarita Nikolavna, ĉio est'as far'it'a. Ĉu vi hav'as kontraŭ mi iu'n pretend'o'n?

— Ho, messire, kio'n vi dir'as!..

— Do, pren'u tamen ĉi tio'n por memor'o pri mi, — dir'is Voland el'ig'ant'e el sub la kusen'o ne'grand'a'n or'a'n huf'um'o'n inkrust'it'a'n je diamant'o'j.

— Ne, ne, ne, pro kio?

— Ĉu vi intenc'as kun mi disput'i? — demand'is Voland rid'et'ant'e.

La mantel'o de Margarita ne hav'is poŝ'o'n, tial ŝi en'volv'is la huf'um'o'n en tabl'o'tuk'o'n kies angul'o'j'n ŝi nod'is. Ĉi tiam io ŝi'n mir'ig'is, ŝi rigard'is al la fenestr'o, kie plu bril'is la lun'o, kaj dir'is:

— Jen kio'n mi ne pov'as kompren'i ... Kiel do, plu kaj plu daŭr'as la nokt'o'mez'o, ja antaŭ'long'e dev'is jam est'i maten'o, ĉu?

— Fest'a'n nokt'o'mez'o'n est'as agrabl'e iom'et'e re'ten'i, — respond'is Voland. — Nu, mi dezir'as al vi feliĉ'o'n.

Margarita preĝ'manier'e etend'is ambaŭ brak'o'j'n al Voland, tamen ŝi ne aŭdac'is al li proksim'iĝ'i kaj mal'laŭt'e ek'kri'is:

— Adiaŭ! Adiaŭ!

— Ĝis re'vid'o, — dir'is Voland.

Margarita en la nigr'a mantel'o, la majstr'o en la mal'san'ul'ej'a kitel'o el'ir'is en la koridor'o'n de la juvel'ist'vidv'in'a loĝ'ej'o, kie brul'is kandel'o kaj kie ili'n atend'is la sekv'ant'ar'o de Voland. Kiam oni ek'ir'is el la koridor'o, Hella port'is la valiz'o'n, en kiu est'is la roman'o kaj la modest'a hav'aĵ'o de Margarita. La kat'o help'is Hellan. Ĉe la pord'o de la apartament'o Kerubjev kap'klin'is kaj mal'aper'is, la ceter'a'j ir'is akompan'e laŭ la ŝtup'ar'o. Ĝi est'is sen'hom'a. Kiam oni pas'is la inter'ŝtup'ar'a'n plac'et'o'n de la tri'a etaĝ'o, aŭd'iĝ'is mol'a bat'o, sed neni'u ĝi'n atent'is. En la ter’etaĝ'o, antaŭ la pord'o de la ses'a en'ir'ej'o, Azazello blov'is supr'e'n, kaj paŝ'int'e en la kort'o'n neniam vizit'at'a'n de la lun'o oni tuj vid'is dorm'i, dorm'i sur la peron'o per evident'e profund'a dorm'o, la hom'o'n en la bot'o'j kaj kasked'o, kaj krom'e, grand'a'n nigr'a'n aŭtomobil'o'n kun mal'ŝalt'it'a'j lum'o'j. Tra la antaŭ'a glac'o mal'klar'e vid'ebl'is la siluet'o de la kamp'o'korv'o.

Oni jam vol'is lok'i si'n en la vetur'il'o, kiam aflikt'it'e Margarita ne'laŭt'e ek'kri'is:

— Ho Di'o, mi perd'is la huf'um'o'n!

— En'aŭt'iĝ'u, — dir'is Azazello, — kaj atend'u mi'n tie. Mi tuj re'ven'os, mi nur esplor'os la afer'o'n. — Kaj li for'ir'is en la ŝtup'ar'ej'o'n.

Nu, la afer'o est'is jen'a. Iom pli fru'e, antaŭ ol Margarita, la majstr'o kaj ili'a'j akompan'ant'o'j paŝ'is sur la ŝtup'ar'o'n, tie'n el la apartament'o n-ro 48, situ'ant'a sub la juvel'ist'vidv'in'a, el'ir'is mal'gras'a vir'in'et'o kun lad'botel'o kaj aĉet'sak'o en la man'o'j. Ŝi est'is ĝust'e tiu Anjo, kiu la ĵus'a'n merkred'o'n las'is dis'flu'i, mal'feliĉ'e por Berlioz, sun'flor'a'n ole'o'n ĉe la turn'o'kruc'o.

Ne est'as sci'at'e, kaj ver'ŝajn'e neniam iĝ'os sci'at'e, pri kio si'n okup'is en Moskvo tiu vir'in'o, nek kiu'j est'is ŝi'a'j viv'rimed'o'j. Est'is sci'at'e nur, ke ĉiu'tag'e oni pov'as vid'i ŝi'n port'ant'a jen la lad'botel'o'n, jen la aĉet'sak'o'n, jen la lad'botel'o'n kaj la aĉet'sak'o'n kun'e, aŭ en la bazar'o, aŭ sub la pord'eg'a ark'o de la dom'o, aŭ en la ŝtup'ar'ej'o, sed plej oft'e en la kuir'ej'o de la apartament'o n-ro 48 kie ŝi loĝ'is. Krom'e kaj precip'e oni sci'is, ke en ĉiu ajn lok'o kie ŝi est'as aŭ aper'as tuj komenc'iĝ'as skandal'o, kaj krom'e, ke ŝi hav'as la al'nom'o'n la Pest'o.

Anjo-la-Pest'o ial kutim'is el'lit'iĝ'i ekster'ordinar'e fru'e, sed ĉi-foj'e ŝi fru'is super'mezur'e, io ŝi'n lev'is baldaŭ post la nokt'o'mez'o. Ŝi'a ŝlos'il'o turn'iĝ'is en la serur'o, Anjo el'ŝov'is la naz'o'n tra la mal'ferm'et'at'a pord'o, post'e tra'iĝ'is la rest'o de ŝi'a korp'o, ŝi tir'ŝlos'is post si la pord'o'n kaj est'is jam i'e'n for'ir'ont'a, kiam sur la super'a plac'et'o knal'is pord'o, iu rul'iĝ'is mal'supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o kaj karambol'is kun Anjo tiel fort'e, ke ŝi'a okcipit'o puŝ'iĝ'is kontraŭ la mur'o.

— Kie'n la diabl'o pel'as vi'n en nur'a kalson'et'o? — ŝi ŝrik'is frot'ant'e si'a'n nuk'o'n. La vir'o en sub'vest'o'j, kun valiz'o en la man'o kaj kasked'o sur la kap'o, respond'is al Anjo sen mal'ferm'i la okul'o'j'n, per sovaĝ'a voĉ'o somnambul'a:

— La ban'hejt'il'o! La vitriol'o! La sol'a sur'kalk'ad'o kiom kost'is, — li ek'plor'is, boj'kri'is: — For! — kaj impet'is, tamen ne plu'e'n, mal'supr'e'n laŭ la ŝtup'ar'o, sed re'e'n, al la pli alt'a inter'ŝtup'ar'a plac'et'o kies vitr'o est'is romp'it'a per la pied'o de la ekonomi'ist'o, kaj tra tiu fenestr'o, la pied'o'j'n supr'e'n, li el'flug'is en la kort'o'n. Anjo eĉ pri si'a okcipit'o forges'is, ŝi kri'et'is kaj si'a'vic'e impet'is al la fenestr'o. Ŝi kuŝ'ig'is si'n ventr'e sur la plac'et'o'n kaj el'ŝov'is la kap'o'n ekster'e'n, atend'ant'e vid'i sur la asfalt'o pri'lum'at'a de la kort'a lantern'o, la frakas'iĝ'int'a'n vir'o'n kun la valiz'o. Tamen neni'o ajn est'is sur la nud'a asfalt'o de la kort'o.

Rest'is nur unu ebl'a konjekt'o, ke la strang'a somnambul'o for'flug'is el la dom'o bird'e, sen las'i post si eĉ mal'plej'a'n spur'o'n. Anjo si'n kruc'o'sign'is kaj pens'is:

— Nu jen, la fam'a apartament'o kvin'dek'a! Ver'e oni pri ĝi rakont'as! Jen, tia apartament'o!

Ĉi tio'n ŝi ankoraŭ ne fin'pens'is, kiam supr'e re'foj'e klak'is la pord'o kaj kur'e ven'is du'a iu. Anjo al'prem'is si'n al la mur'o kaj vid'is sufiĉ'e solid'a'n civit'an'o'n, kun barb'et'o kaj, laŭ ŝi'a impres'o, iom'et'e pork'id’aspekt'a vizaĝ'o, ŝtel'glit'i preter ŝi kaj, simil'e al la unu'a, for'las'i la dom'o'n tra la fenestr'o, sam'e sen ajn'a em'o frakas'iĝ'i sur la asfalt'o. Post tio Anjo tut'e forges'is la cel'o'n de si'a ekspedici'o, ŝi rest'is sur la ŝtup'ar'o, si'n kruc'o'sign'ant'e, mir'ĝem'et'ant'e kaj al si mem parol'ant'e.

Tri'a civit'an'o, sen barb'et'o, kun rond'a raz'it'a vizaĝ'o, en zon'bluz'o, el'kur'is de supr'e post mal'long'a temp'o kaj tut'e sam'e for'flirt'is tra la fenestr'o.

Laŭd'e al la reputaci'o de Anjo end'as dir'i, ke ŝi est'is sci'vol'a kaj decid'is ankoraŭ atend'i, ĉu okaz'os plu'a'j mir'ind'aĵ'o'j. Supr'e la pord'o de'nov'e mal'ferm'iĝ'is, ĉi-foj'e el'ir'is tut'a kompani'o, kaj ne kur'e sed ordinar'e, kiel normal'a'j hom'o'j. Anjo for'las'is la fenestr'o'n, kur'is re'e'n al si'a pord'o, rapid'e ĝi'n mal'ŝlos'is, si'n kaŝ'is mal'antaŭ'e, kaj en la fend'o kiu'n ŝi las'is re'ferm'et'ant'e la pord'o'n ek'flagr'is ŝi'a sci'vor'em'a okul'o.

Iu — ĉu mal'san'ul'o? ĉu strang'ul'o? — pal'a, stopl'o'barb'a, kun nigr'a ĉap'et'o kaj ia kitel'o, ŝancel'iĝ'em'e paŝ'ad'is laŭ la ŝtup'ar'o mal'supr'e'n. Li'n zorg'em'e sub'ten'is je la brak'o moŝt'et'ul'in'o en nigr'a sutan'o — tiel ŝajn'is al Anjo en la mal'lum'et'o. La sinjor'in'o ne est'is tut'e nud'pied'a, ŝi sur'hav'is — ĉu ŝu'o'j'n? i'a'j'n tra'vid'ebl'a'j'n, evident'e ekster'land'a'j'n, tut'e dis'ŝir'it'a'j'n. Sed... la ŝu'o'j ja est'is bagatel'o, ja ŝi est'as nud'a! Nu jes, sub la sutan'o ŝi hav'as neni'o'n! “Jes, tia apartament'o!” La tut'a anim'o de Anjo jubil'is pro la antaŭ'gust'o de tio, kio'n morgaŭ ŝi rakont'ad'os al la najbar'o'j.

La strang'e vest'it'a'n sinjor'in'o'n sekv'is sinjor'in'o absolut'e nud'a, port'ant'a valiz'o'n, kaj ĉirkaŭ la valiz'o klopod'ad'is grand'eg'a nigr'a kat'o. Preskaŭ voĉ'e Anjo i'o'n ek'pep'is, sed ŝi si'n super'reg'is kaj nur frot'is la okul'o'j'n.

La procesi'o'n ferm'is mal'alt'a lam'et'a ali'land'an'o kun mis'a okul'o, sen jak'o, en blank'a frak'veŝt'o kaj kun kravat'o. La tut'a kompani'o pas'is preter Anjo mal'supr'e'n. Ĉi tiam de sur la inter'ŝtup'ar'a plac'et'o aŭd'iĝ'is bat'o. Kiam la paŝ'o'j esting'iĝ'is, Anjo, kvazaŭ serpent'o, el'glit'is de mal'antaŭ la pord'o, star'ig'is si'a'n lad'botel'o'n ĉe la mur'o, si'n stern'is sur la plac'et'o kaj palp'serĉ'is ĉirkaŭ'e. Ŝi trov'is buŝ'tuk'o'n, en ĝi'n est'is en'volv'it'a io pez'a. Ŝi'a'j okul'o'j el'orbit'iĝ'is kiam ŝi mal'nod'is la buŝ'tuk'o'n. Anjo ten'is la juvel'o'n tuj antaŭ la okul'o'j kaj ili bril'is per tut'e lup'a flam'o. En ŝi'a kap'o est'iĝ'is kirl'o: “Neni'o'n mi vid'is! Neni'o'n mi sci'as!.. Ĉu al la nev'o? Ĉu dis'seg'i?.. La ŝton'o'j'n ja oni pov'us el'skrap'i ... kaj po unu vend'i, unu ŝton'et'o'n ĉe Petrovka, ali'a'n ĉe Smolenskij ... Kaj — neni'o'n mi vid'is, neni'o'n mi sci'as!”

Ŝi kaŝ'is la trov'aĵ'o'n sub la brust'o'pec'o'n de si'a rob'o, re'pren'is la lad'botel'o'n kaj jam vol'is, prokrast'int'e la urb’ir'o'n, glit'i re'e'n tra la du'on'e mal'ferm'it'a pord'o, kiam subit'e, la diabl'o sci'as de kie, antaŭ ŝi aper'is la sen'jak'a blank'brust'ul'o, kiu ne'laŭt'e dir'is:

— Ek, don'u la huf'um'et'o'n kaj la buŝ'tuk'o'n.

— Kia'n do buŝ'tuk'et'o'n, kia'n huf'um'et'o'n? — demand'is Anjo, tre lert'e simul'ant'e ne'kompren'o'n, — neni'a'n buŝ'tuk'et'o'n mi vid'is. Ĉu vi, civit'an'o, est'as ebri'a?

Sen dir'i i'o'n plu'a'n, la blank'brust'ul'o per si'a'j fingr'o'j, mal'mol'a'j kiel aŭtobus'a kroĉ'stang'o kaj sam'e mal'varm'a'j, ĉirkaŭ'pren'is ŝi'a'n kol'o'n, tut'e mal'ebl'ig'ant'e i'a'n ajn en'spir'o'n. La lad'botel'o fal'is el ŝi'a'j man'o'j sur la plank'o'n. Kelk'a'n temp'o'n la sen'jak'a ali'land'an'o ten'is Anjon sen aer'o, post'e li for'ig'is la fingr'o'j'n de ŝi'a kol'o. Anjo glut'is aer'o'n kaj rid'et'is.

— Ĉu la huf'um'et'o'n? — ŝi dir'is, — jes, tuj! Do, ĝi est'as vi'a huf'um'et'o, ĉu? Ĵus mi ĝi'n trov'is ĉi tie, ĝi kuŝ'is en buŝ'tuk'et'o ... Mi special'e zorg'is, ke ia ajn'ul'o ĝi'n ne for'pren'u, ĉar tiam adiaŭ la huf'um'et'o!

Ricev'int'e la huf'um'o'n kaj la buŝ'tuk'o'n, la ali'land'an'o super'ŝut'is Anjon per ceremoni'a'j salut'o'j kaj emfaz'a'j dank'o'j, riverenc'is, fort'e prem'is ŝi'a'n man'o'n kaj dir'is kun orel'frap'a ekster'land'a prononc'o:

— Mi plej profund'e dank'as, madame. Por mi tiu huf'um'et'o est'as kar'a memor'aĵ'o. Permes'u al mi, pro tio ke vi ĝi'n konserv'is, en'man'ig'i al vi du'cent rubl'o'j'n. — El si'a veŝt'poŝ'o li el'ig'is la mon'o'n kaj don'is ĝi'n al Anjo.

Spasm'e rid'et'ant'e ŝi ripet'e ek'kri'et'is:

— Ah, plej humil'e mi vi'n dank'as! Merci! Merci!

La mal'avar'a ali'land'an'o per unu mov'o glit'is al la tuj'sub'a ŝtup'ar'plac'et'o, sed antaŭ ol definitiv'e mal'aper'i li kri'is supr'e'n, ĉi-foj'e kun absolut'e rus'a prononc'manier'o:

— Vi, mal'jun'a sorĉ'ist'in'o, se vi ankoraŭ trov'os fremd'aĵ'o'n, vi ĝi'n ne kaŝ'u en vi'a'n rob'aĉ'o'n sed port'u ĝi'n al la milici'ej'o!

Anjo, en kies kap'o ĉio okaz'int'a sur la ŝtup'ar'o est'ig'is zum'o'n kaj konfuz'o'n, ankoraŭ long'e star'is sur la plac'et'o inerci'e kri'ant'e:

— Merci! Merci! Merci! — dum la ali'land'an'o jam est'is for.

Ankaŭ la aŭtomobil'o est'is for'las'int'a la kort'o'n.

Re'don'int'e al Margarita la donac'o'n de Voland, Azazello ŝi'n adiaŭ'is kaj demand'is, ĉu oportun'e ŝi sid'as; Margarita ŝmac'e inter'kis'is kun Hella, la kat'o respekt'e kis'is ŝi'a'n man'o'n, ĉiu'j tri adiaŭ'e man'sving'is al la majstr'o, kiu kun'tir'iĝ'is sen'mov'a kaj indiferent'a en la mal'proksim'a angul'o sur la benk'et'o, kaj gest'int'e al la kamp'o'korv'o ili tuj aer'dis'iĝ'is, opini'ant'e mal'neces'a si'n embaras'i per ŝtup'ar'sur'ir'o. La kamp'o'korv'o ŝalt'is la reflektor'o'j'n kaj el'vetur'ig'is la aŭtomobil'o'n tra la pord'eg'o preter la vir'o dorm'ant'a ŝton'e profund'a'n dorm'o'n sub la pord'eg'a ark'o. Kaj la lum'o'j de la grand'a nigr'a vetur'il'o perd'iĝ'is inter la ali'a'j lum'o'j en la sen'dorm'a kaj bru'a strat'o Sadovaja.

Post unu hor'o en la kel'o de mal'grand'a dom'o situ'ant'a en strat'et'o apud Arbat’, en la unu'a ĉambr'o, kie ĉio est'is sam'e kiel antaŭ la terur'a aŭtun'a nokt'o de la pas'int'a jar'o, ĉe la tabl'o kovr'it'a per velur'a tabl'o'tuk'o, sub la lamp'o kun lum'ŝirm'il'o, apud kiu star'is flor'vaz'o kun konval'o, Margarita sid'is kaj silent'e plor'is pro la ĵus'a tra'viv'aĵ'o kaj feliĉ'o. Antaŭ ŝi kuŝ'is la fajr'o'ronĝ'it'a kajer'o; apud'e alt'is la stak'o de sen'difekt'a'j kajer'o'j. La dom'o silent'is. Sur la sof'o en la mal'grand'a ĉambr'o, kovr'it'e per si'a mal'san'ul'ej'a kitel'o, la majstr'o kuŝ'is en profund'a dorm'o. Li spir'is egal'e kaj ne'aŭd'ebl'e.

Sat'plor'int'e, Margarita si'n okup'is pri la ne'difekt'it'a'j kajer'o'j kaj trov'is la lok'o'n, kiu'n ŝi leg'is antaŭ la renkont'o kun Azazello sub la Kreml'a mur'eg'o. Dorm'i ŝi ne dezir'is. Ŝi tener'e kares'is la manuskript'o'n, kiel oni kares'as am'at'a'n kat'o'n, ŝi turn'is ĝi'n en la man'o'j, rigard'ant'e ĝi'n de ĉiu'j flank'o'j, jen ekzamen'ant'e la titol'paĝ'o'n, jen mal'ferm'ant'e la fin'o'n. Subit'e ŝi'n kapt'is la terur'a pens'o, ke ĉio ĉi est'as sorĉ'aĵ'o, ke la kajer'o'j tuj mal'aper'os, ke ŝi re'trov'iĝ'os en si'a dorm'o'ĉambr'o en la palac'et'o kaj tie vek'iĝ'int'e ŝi dev'os ir'i si'n dron'ig'i. Sed tio est'is la last'a tim'ig'a pens'o, eĥ'o de la long'a'j sufer'o'j tra'viv'it'a'j. Neni'o mal'aper'is, la ĉio'pov'a Voland est'is ver'e ĉio'pov'a, kaj tiom long'e kiom ŝi vol'is, ĝis la maten'iĝ'o, se ŝi dezir'us, Margarita pov'is, susur'ig'ant'e la foli'o'j'n de la kajer'o, ili'n rigard'ad'i kaj kis'i kaj re'leg'i la vort'o'j'n:

— La mal'lum'eg'o ven'int'a de la mar'o kovr'is la de l’ prokurator'o abomen'at'a'n urb'o'n ... jes, la mal'lum'eg'o ...

25

Kiel la prokurator'o prov'is sav'i Jehudon el Kirjat

La mal'lum'eg'o ven'int'a de la mar'o kovr'is la de l’ prokurator'o abomen'at'a'n urb'o'n. Mal'aper'is la pend'a'j pont'o'j, kiu'j inter'lig'is la Templ'o'n kun la tim'ig'a Fortres'o Antonia, abism'o mal'lev'iĝ'is de la ĉiel'o kaj kaŝ'is la flug'il'hav'a'j'n di'o'j'n super la hipodrom'o, la Haŝmonidan palac'o'n kun ties krenel'o'j, la bazar'o'j'n, la karavan'ej'o'j'n, la strat'et'o'j'n, la basen'o'j'n ... Perd'iĝ'is Jerŝalaim, la grand'a urb'o, kvazaŭ ĝi neniam ekzist'is en la mond'o. Ĉio'n for'vor'is la mal'lum'eg'o tim'ig'ant'e ĉio'n viv'a'n en Jerŝalaim kaj ties ĉirkaŭ'ej'o. Strang'a nub'o ven'is de la mar'o fin'e de la tag'o, la dek kvar'a tag'o de l’ printemp'a monat'o Nis'a'n’.

Apog'int'e si'a'n ventr'o'n sur la Kalv'a'n Krani'o'n, kie la ekzekut'ist'o'j hast'e pik'mort'ig'ad'is la kondamn'it'o'j'n, la nub'o sink'is sur la Templ'o'n de Jerŝalaim, en fum'a'j flu'o'j ĝi plu ramp'is de la templ'a mont'et'o kaj inund'is la Mal'supr'a'n Urb'o'n. Ĝi flu'is en la fenestr'o'j'n kaj de la kurb'a'j strat'o'j pel'is la hom'o'j'n dom'e'n. Ĝi ne rapid'is for'don'i si'a'n akv'o'n, ĝi est'is for'don'ant'a nur la lum'o'n. Ĉiu'n foj'o'n, kiam la nigr'a'n vapor'a'n bol'aĵ'o'n krev'ig'is fajr'o, el la dens'a mal'lum'o ŝpruc'is en la alt'o'n la potenc'a blok'eg'o, la Templ'o kun si'a bril'ant'a skvam'a tegment'o. Sed la fajr'o tuj esting'iĝ'is kaj la Templ'o de'nov'e mal'aper'is en la nigr'a abism'o. Plur'foj'e ĝi lev'iĝ'is kaj re'sink'is, kaj ĉiu'n foj'o'n la sink'o'n akompan'is krak'bru'eg'o de katastrof'o.

Ali'a'j trem'bril'o'j el'ŝir'ad'is el la abism'o la palac'o'n de Herodo la Grand'a, kontraŭ'a'n al la Templ'o sur la okcident'a mont'et'o, kaj la tim'ig'a'j sen'okul'a'j or'a'j statu'o'j impet'ad'is al la nigr'a ĉiel'o, etend'ant'e al ĝi si'a'j'n brak'o'j'n. Sed foj'o'n post foj'o kaŝ'iĝ'is la ĉiel'a fajr'o, kaj la pez'a'j tondr'o'bat'o'j re'puŝ'is la or'a'j'n idol'o'j'n en la mal'lum'o'n.

La pluv'eg'o komenc'iĝ'is abrupt'e, kaj tiam la fulm'o'tondr'o iĝ'is uragan'a ŝtorm'o. En la lok'o kie, antaŭ la tag'mez'o, apud la marmor'a benk'o inter'parol'is la prokurator'o kaj la ĉef'pastr'o, kun knal'o simil'a al kanon'paf'o, cipres'o romp'iĝ'is kvazaŭ baston'et'o. Miks'it'e al akv'o'polv'o kaj hajl'o, tra la kolon'ar'o sur la balkon'o'n ŝut'iĝ'is for'ŝir'it'a'j roz'petal'o'j, magnoli'a'j foli'o'j, mal'grand'a'j branĉ'et'o'j kaj sabl'o. La uragan'o dis'ŝir'ad'is la ĝarden'o'n.

Nur unu hom'o est'is en la portik'o, kaj tiu hom'o est'is la prokurator'o.

Nun li ne sid'is en la brak'seĝ'o, sed du'on'kuŝ'is sur lekt'o ĉe mal'alt'a tabl'et'o, garn'it'a je manĝ'aĵ'o'j kaj vin'o en kruĉ'o'j. Trans la tabl'o vak'is ali'a lekt'o. Ĉe la pied'o'j de la prokurator'o ruĝ'is, kvazaŭ sang'o, larĝ'a ne'for'viŝ'it'a flak'o, sur kiu est'is dis'ĵet'it'a'j romp'o'pec'o'j de frakas'it'a kruĉ'o. La serv'ist'o, kiu antaŭ la fulm'o'tondr'o est'is aranĝ'ant'a la tabl'o'n por la prokurator'o, ial perpleks'iĝ'is sub ties rigard'o, konstern'it'e, ĉu li far'is i'o'n mis'e, kaj la prokurator'o ek'koler'int'e frakas'is la kruĉ'o'n kontraŭ la mozaik'a plank'o kaj dir'is:

— Kial ci serv'as sen rigard'i mi'n en la vizaĝ'o'n? Ĉu ci i'o'n ŝtel'is?

La nigr'a vizaĝ'o de la afrik'an'o iĝ'is griz'a, en li'a'j okul'o'j aper'is terur'o, trem'ant'e li preskaŭ las'is fal'i la du'a'n kruĉ'o'n, sed la koler'o de la prokurator'o ial ĉes'is sam'e rapid'e, kiel ĝi ek'est'is. La afrik'an'o hast'e si'n klin'is por kolekt'i la romp'aĵ'o'j'n kaj for'viŝ'i la flak'o'n, sed la prokurator'o al li man'sving'is kaj la sklav'o for'kur'is. La flak'o do rest'is.

Nun dum la uragan'o la sklav'o si'n kaŝ'is apud niĉ'o en kiu star'is la statu'o de blank'a nud'a vir'in'o kun la klin'it'a kap'o, ĉar li egal'e tim'is est'i mis'temp'e rimark'it'a, kiel preter'las'i la moment'o'n kiam li'n vok'os la prokurator'o.

Du'on'kuŝ'ant'e sur la lekt'o en la fulm'o'tondr'a krepusk'o, la prokurator'o mem verŝ'ad'is al si vin'o'n en la kalik'o'n, trink'is per long'a'j glut'o'j, foj'foj'e tuŝ'is pan'o'n, ĝi'n dis'er'ig'is, glut'is mal'grand'a'j'n pec'et'o'j'n, iam el'suĉ'is ostr'o'n, maĉ'is citron'o'n kaj de'nov'e trink'is.

Pro la akv'o'blek'o, pro la tondr'o'bat'o'j kiu'j ŝajn'is dis'plat'ig'ont'a'j la palac'a'n tegment'o'n, pro la frap'ad'o de la hajl'o draŝ'iĝ'ant'a sur la ŝtup'o'j de la balkon'o, neni'u ajn pov'is aŭd'i, ke la prokurator'o i'o'n murmur'as parol'ant'e al si mem. Se la mal'cert'a trem'bril'o de la ĉiel'a fajr'o est'us ŝanĝ'iĝ'int'a je konstant'a lum'o, observ'ant'o pov'us rimark'i, ke la vizaĝ'o de la prokurator'o, li'a'j okul'o'j inflam'a'j pro la sen'dorm'a'j nokt'o'j kaj vin'o, esprim'as mal'pacienc'o'n; ke la prokurator'o, krom rigard'i la du blank'a'j'n roz'o'j'n, dron'int'a'j'n en la ruĝ'a flak'o, foj'o'n post foj'o turn'as si'a'n vizaĝ'o'n al la ĝarden'o, renkont'e al la akv'o'polv'o kaj sabl'o; ke li iu'n atend'as, mal'pacienc'e atend'as.

Pas'is kelk'a temp'o, kaj la akv'o'vual'o antaŭ la okul'o'j de la prokurator'o komenc'is mal'dens'iĝ'i. Malgraŭ si'a furioz'o la uragan'o est'is mal'fort'iĝ'ant'a. La branĉ'o'j ne plu krak'is nek fal'is. La tondr'o'bat'o'j kaj la ek'bril'o'j iĝ'is mal'pli oft'a'j. Super Jerŝalaim nun ŝveb'is ne la viol'a blank'e border'it'a kovr'aĵ'o, sed ordinar'a griz'a nub'o arier'gard'a. La fulm'o'tondr'o est'is for'port'at'a al la Asfalt'a Lag'o.

Nun iĝ'is disting'ebl'a'j la susur'o de la pluv'o kaj la bru'o de la akv'o torent'e mal'supr'iĝ'ant'a tra la de'flu'il'o'j kaj plu rul'iĝ'ant'a sur la ŝtup'ar'o, per kiu antaŭ la tag'mez'o la prokurator'o ir'is sur la plac'o'n por anonc'i la verdikt'o'n. Jen aŭd'iĝ'is ankaŭ la ĝis nun super'bru'it'a fontan'o. Hel'iĝ'is. En la griz'a vual'o for'tir'iĝ'ant'a orient'e'n aper'is blu'a'j tru'o'j.

Ĉi tiam de for'e, penetr'ant'e tra la frap'ad'o de la jam esting'iĝ'ant'a pluv'et'o, ven'is mal'fort'a'j trumpet'son'o'j kaj la susur'o de kelk'cent huf'o'j. Aŭd'int'e tio'n la prokurator'o far'is mal'pacienc'a'n mov'o'n, li'a vizaĝ'o vigl'iĝ'is. La alao re'ven'is de la Kalv'a Mont'o; laŭ la son'o, ĝi est'is pas'ant'a tra la plac'o kie est'is anonc'it'a la verdikt'o.

Fin'e la prokurator'o aŭd'is la long'e atend'it'a'n paŝ'ad'o'n kaj plaŭd'o'j'n sur la ŝtup'ar'o konduk'ant'a al la supr'a ĝarden'a plac'et'o tuj antaŭ la balkon'o. La prokurator'o etend'is la kol'o'n, li'a'j okul'o'j ĝoj'e ek'bril'is.

Inter la du marmor'a'j leon'o'j aper'is kap'o en kapuĉ'o, post'e la tut'a plen'statur'a vir'o en mantel'o al'glu'iĝ'int'a al li'a korp'o. Li est'is tiu sam'a hom'o, kiu antaŭ la anonc'o de la verdikt'o flustr'e inter'parol'is kun la prokurator'o en la kurten'it'a ĉambr'o de la palac'o, kaj kiu dum la ekzekut'o sid'is sur la tri'pied'a taburet'o lud'ant'e per la verg'o.

Sen atent'i la flak'o'j'n la hom'o kun la kapuĉ'o trans'ir'is la plac'et'o'n, paŝ'is sur la mozaik'a'n plank'o'n de la balkon'o kaj lev'int'e la man'o'n li dir'is per agrabl'a tenor'o:

— Al la prokurator'o salut'o'n kaj ĝoj'o'n. — La ven'int'o parol'is latin'e.

— Di'o'j! — ek'kri'is Pilato, — vi ne hav'as sur vi eĉ unu sek'a'n faden'o'n! Kia uragan'o, ĉu? Bon'vol'u sen'prokrast'e ir'i en mi'a'n ĉambr'o'n. Ŝanĝ'u la vest'o'j'n, mi vi'n pet'as.

La ven'int'o de'ĵet'is la kapuĉ'o'n, aper'ig'is si'a'n tut'e mal'sek'a'n kap'o'n kun la har'o'j glu'iĝ'int'a'j al la frunt'o, kaj kun ĝentil'a rid'et'o sur la vizaĝ'o li rifuz'is ŝanĝ'i la vest'o'j'n, cert'ig'ant'e ke iom da pluv'o neniel pov'as li'n noc'i.

— Vi'a'j'n obĵet'o'j'n mi mal'akcept'as, — respond'is Pilato kaj klak'is per la man'o'j. Tiel li vok'is la serv'ist'o'j'n de li si'n kaŝ'int'a'j'n, ordon'is al ili zorg'i pri la ven'int'o kaj post'e tuj sur'tabl'ig'i la varm'a'n manĝ'aĵ'o'n. Por sek'ig'i si'a'j'n har'o'j'n, ŝanĝ'i la vest'o'j'n kaj ŝu'o'j'n, ĝeneral'e si'n ord'ig'i, la ven'int'o bezon'is tre mal'long'a'n temp'o'n, kaj baldaŭ li re'aper'is sur la balkon'o en sek'a'j sandal'o'j, en sek'a purpur'a milit'ist'a mantel'o kaj kun glat'ig'it'a'j har'o'j.

Dum li'a for'est'o la sun'o re'ven'is al Jerŝalaim kaj antaŭ ol for'ir'i kaj sink'i en Mediterane'o ĝi est'is send'ant'a la adiaŭ'a'j'n radi'o'j'n al la urb'o abomen'at'a da la prokurator'o kaj oriz'is la ŝtup'o'j'n de la balkon'o. Fervor'e plaŭd'is la plen'e re'viv'iĝ'int'a fontan'o, turt'o'j paŝ'ad'is sur la sabl'o, blek'is, pas'is trans la for'romp'iĝ'int'a'j'n branĉ'et'o'j'n, bek'is i'o'n el la mal'sek'a sabl'o. La ruĝ'a flak'o est'is viŝ'it'a, la romp'o'pec'o'j for'ig'it'a'j, sur la tabl'o vapor'is viand'o.

— Mi aŭskult'as la ordon'o'j'n de la prokurator'o, — dir'is la ven'int'o proksim'iĝ'ant'e al la tabl'o.

— Sed aŭd'os neni'o'n antaŭ ol vi sid'os kaj trink'os vin'o'n, — afabl'e respond'is Pilato kaj montr'is al la ali'a lekt'o.

La ven'int'o si'n du'on'kuŝ'ig'is, la serv'ist'o verŝ'is dens'a'n ruĝ'a'n vin'o'n en li'a'n kalik'o'n. Ali'a serv'ist'o atent'em'e klin'is si'n super la ŝultr'o de Pilato kaj plen'ig'is la kalik'o'n de la prokurator'o. Post tio per gest'o Pilato for'send'is ambaŭ serv'ist'o'j'n. Dum la ven'int'o trink'is kaj manĝ'is, la prokurator'o sorb'et'is si'a'n vin'o'n kaj tra la du'on'e kun'tir'it'a'j palpebr'o'j ĵet'is rigard'o'j'n sur si'a'n gast'o'n. Tiu est'is mez’aĝ'a vir'o, li hav'is tre agrabl'a'n, rond'et'a'n kaj pur'a'n vizaĝ'o'n kaj karn'o'dik'a'n naz'o'n. Li'a'j har'o'j hav'is ne'difin'ebl'a'n kolor'o'n; nun, sek'iĝ'ant'e, ili hel'iĝ'is. Determin'i li'a'n etn'o'n est'us mal'facil'e. Li mien'is bon'ul'e, kvankam tiu'n precip'a'n impres'o'n iam kontrast'is li'a'j okul'o'j, aŭ, pli ĝust'e, ne la okul'o'j sed la manier'o rigard'i la inter'parol'ant'o'n. Si'a'j'n mal'grand'a'j'n okul'o'j'n la ven'int'o kutim'is ten'i sub la du'on'ferm'it'a'j, iom'et'e strang'a'j, kvazaŭ ŝvel'et'a'j, palpebr'o'j; tiam en la okul'fend'o'j lum'is sen'malic'a ironi'o. Supoz'ebl'e, la gast'o de la prokurator'o est'is humur'em'a. Sed foj'foj'e, tut'e esting'ant'e tiu'j'n humur'bril'o'j'n, li larĝ'e mal'ferm'is la palpebr'o'j'n kaj fiks'is sur si'a inter'parol'ant'o subit'a'n rigard'o'n, kvazaŭ por esplor'i i'a'n apenaŭ'a'n makul'et'o'n sur li'a naz'o. Tio daŭr'is nur unu moment'o'n, post'e la palpebr'o'j re'mal'lev'iĝ'is, kaj de'nov'e en la okul'fend'o'j lum'is la bon'humor'a ironi'o.

Ankaŭ du'a'n kalik'o'n da vin'o la ven'int'o ne mal'akcept'is, kun evident'a delic'o li glut'is kelk'a'j'n ostr'o'j'n, gust'um'is la kuir'it'a'j'n legom'o'j'n, manĝ'is viand'o'pec'o'n. Sat'iĝ'int'e li laŭd'is la vin'o'n:

— Eminent'a vit'o, prokurator'o, sed tio ja ne est'as Falern'o, ĉu?

— Cekuba, tri'dek'jar'a, — afabl'e respond'is tiu.

La gast'o met'is si'a'n man'o'n sur la kor'o'n, rifuz'is plu manĝ'i, deklar'is, ke li sat'as. Tiam Pilato plen'ig'is si'a'n kalik'o'n, sam'e far'is la gast'o. Ambaŭ verŝ'is po iom da vin'o el si'a kalik'o en la plad'o'n kun la viand'o kaj la prokurator'o laŭt'e dir'is, lev'ant'e si'a'n kalik'o'n:

— Por ni, por vi, Cezar'o, patr'o de la romi'an'o'j, la plej kar'a kaj bon'a el ĉiu'j hom'o'j!

Post tio la vin'o iĝ'is fin'trink'it'a, la afrik'an'o for'pren'is de la tabl'o la manĝ'aĵ'o'j'n sed las'is la frukt'o'j'n kaj la kruĉ'o'j'n. Sam'e per gest'o la prokurator'o for'send'is la serv'ist'o'j'n kaj rest'is sol'a kun si'a gast'o en la portik'o.

— Do, — ne'laŭt'e ek'parol'is Pilato, — kio'n vi pov'as dir'i pri la etos'o en la urb'o?

Ne'vol'e li turn'is si'a'n rigard'o'n trans la ĝarden'teras'o'j'n, mal'supr'e'n, kie oriz'at'e de la last'a'j sun'radi'o'j hel'is la kolon'ar'o'j kaj la plat'a'j tegment'o'j.

— Mi opini'as, prokurator'o, ke la etos'o en la urb'o est'as sufiĉ'e bon'a.

— Do, oni pov'as cert'i, ke la danĝer'o de tumult'o jam ĉes'is, ĉu?

— Cert'i, — la gast'o tener'e rigard'is la prokurator'o'n, — oni pov'as nur pri unu afer'o en la mond'o: pri la potenc'o de la grand'a Cezar'o.

— La di'o'j send'u al li long'a'n viv'o'n, — tuj al'iĝ'is Pilato, — kaj la ĉie'a'n pac'o'n. — Li paŭz'is, post'e daŭr'ig'is: — Do, ĉu vi opini'as, ke oni pov'as re'tir'i la trup'o'j'n?

— Mi opini'as, ke la kohort'o de la Fulm'a legi'o pov'as re'ven'i, — respond'is la gast'o, kaj al'don'is: — Est'us bon'e, se ĝi antaŭ'e defil'us tra la urb'o.

— Tre bon'a ide'o, — aprob'is la prokurator'o, — post'morgaŭ mi ĝi'n re'send'os, kaj ankaŭ mi mem for'vetur'os; mi ĵur'as al vi je la festen'o de la dek du di'o'j, je la Lar'o'j mi ĵur'as — kar'e mi pag'us por pov'i re'ven'i hodiaŭ.

— Ŝajn'as, ke la prokurator'o ne ŝat'as Jerŝalaimon, ĉu ver'e? — bon'humor'e demand'is la gast'o.

— Ŝat'i Jerŝalaimon! — rid'et'is la prokurator'o, — sed en la mond'o ne est'as lok'o pli sen'esper'a. Eĉ sen parol'i pri la natur'o — ja mi mis'fart'as ĉiu'n foj'o'n, kiam mi ven'as ĉi tie'n! Tamen ne tio est'as la plej mal'bon'a. La fest'o'j! Mag'o'j, magi'ist'o'j, sorĉ'ist'o'j, tiu'j pilgrim'svarm'o'j ... Kaj la fanatik'ul'o'j, la fanatik'ul'o'j! Sufiĉ'as re'memor'i pri tiu Mesi'o, kiu'n ili subit'e ek'atend'is ĉi-jar'e! Ĉiu'minut'e oni pret'u vid'i antaŭ si plej mal'agrabl'a'n sang'o'verŝ'a'n incident'o'n. Sen'ĉes'e mov'i la trup'o'j'n, leg'i kalumni'o'j'n kaj denunc'o'j'n, el kiu'j du'on'o cel'as oni'n mem! Konsent'u, ke tio ted'as. Ho, se mi ne serv'us Cezar'o'n ...

— Jes, la fest'o'j ĉi tie est'as mal'facil'a'j, — konsent'is la gast'o.

— Tut'kor'e mi dezir'as, ke la fest'o'tag'o'j plej rapid'e fin'iĝ'u, — energi'e al'don'is Pilato, — kaj fin'fin'e mi pov'u re'ven'i Cezareon. Ĉu vi kred'os, tiu delir'a konstru'aĵ'o de Herodo, — la prokurator'o sving'is la brak'o'n laŭ la kolon'ar'o, kompren'ig'ant'e ke li parol'as pri la palac'o, — tre cert'e mi'n frenez'ig'as. Mi ne pov'as en ĝi nokt'um'i. La mond'o neniam kon'is pli bizar'a'n arkitektur'o'n. Tamen ni re'ven'u al la afer'o. Antaŭ ĉio, ĉu ne mal'trankvil'ig'as vi'n tiu mal'ben'ind'a Bar-rabba?

Ĉi tiam la gast'o send'is si'a'n special'a'n rigard'o'n al la vang'o de la prokurator'o. Per si'a'j enu'plen'a'j okul'o'j Pilato rigard'is for, kun grimac'o de abomen'o kontempl'ant'e la part'o'n de la urb'o kuŝ'ant'a'n ĉe li'a'j pied'o'j kaj esting'iĝ'ant'a'n en la antaŭ'vesper'o. Esting'iĝ'is ankaŭ la rigard'o de la gast'o kaj li mal'lev'is la palpebr'o'j'n.

— De nun oni konsider'u li'n sen'danĝer'a kiel ŝaf'id'o, — ek'parol'is la gast'o kaj sur li'a rond'a vizaĝ'o aper'is falt'et'o'j. Bar ne plu ribel'os.

— Tro fam'a, ĉu? — rikan'is Pilato.

— Kiel ĉiam, la prokurator'o tre subtil'e kompren'is la afer'o'n!

— Tamen, — zorg'o'mien'e dir'is la prokurator'o, kaj li'a mal'dik'a, long'a fingr'o kun la nigr'a ŝton'o de la ring'o lev'iĝ'is supr'e'n, — neces'as ...

— Ho, la prokurator'o ne dub'u, ke dum mi est'as en Jud'uj'o, ĉiu paŝ'o de Bar est'os observ'at'a de mi'a'j hom'o'j.

— Nun mi est'as trankvil'a, ceter'e kiel ĉiam, kiam vi est'as ĉi tie.

— La prokurator'o est'as tro bon'a!

— Nun bon'vol'u inform'i mi'n pri la ekzekut'o, — dir'is la prokurator'o.

— Kio interes'as la prokurator'o'n?

— Ĉu en la amas'o est'is prov'o'j manifest'i indign'o'n? Tio, kompren'ebl'e, plej grav'as.

— Neni'a'j, — respond'is la gast'o.

— Tre bon'e. Ĉu vi mem konstat'is la mort'o'n?

— Pri tio la prokurator'o est'u cert'a.

— Dir'u do ... ĉu antaŭ la pend'ig'o oni don'is al ili la poci'o'n?

— Jes. Sed li, — ĉi tiam la gast'o ferm'is la okul'o'j'n, — rifuz'is ĝi'n trink'i.

— Kiu do? — demand'is Pilato.

— Pardon'u, hegemono! — ek'kri'is la gast'o, — ĉu mi li'n ne nom'is? Ha-Nocri.

— Mal'prudent'ul'o! — dir'is Pilato, ial grimac'ant'e. Vejn'o ek'trem'is sub li'a mal'dekstr'a okul'o, — mort'i de la sun’ard'o! Kial rifuz'i tio'n, kio'n propon'as la leĝ'o? Kiel li vort'um'is si'a'n mal'akcept'o'n?

— Li dir'is, — respond'is la gast'o re'ferm'ant'e la okul'o'j'n, — ke li dank'as kaj ke li ne riproĉ'as, ke oni sen'ig'as li'n je la viv'o.

— Kiu'n? — demand'is Pilato obtuz'e.

— Tio'n, hegemono, li ne dir'is.

— Ĉu li prov'is predik'i i'o'n antaŭ la soldat'o'j?

— Ne, hegemono, ĉi-foj'e li ne est'is parol'em'a. Li dir'is nur, ke la mal'kuraĝ'o'n li opini'as unu el la precip'a'j hom'a'j mal'virt'o'j.

— Kio'n li alud'is? — la gast'o aŭd'is la subit'e romp'iĝ'int'a'n voĉ'o'n.

— Tio est'is ne'kompren'ebl'a. Ĝeneral'e, li strang'e kondut'is; kiel ĉiam, ceter'e.

— Kio est'is strang'a?

— La tut'a'n temp'o'n li prov'is rigard'i en la okul'o'j'n jen al unu, jen al ali'a el la ĉirkaŭ'ant'o'j, kaj sen'ĉes'e li iel perpleks'e rid'et'is.

— Kio ankoraŭ? — demand'is la raŭk'a voĉ'o.

— Nur kio'n mi dir'is.

La prokurator'o klak'is per si'a kalik'o kontraŭ la tabl'o, verŝ'is por si vin'o'n. El'trink'int'e la tut'a'n kalik'o'n li ek'parol'is:

— Jen pri kio tem'as: kvankam ni ne sukces'is, almenaŭ ĝis nun, mal'kovr'i li'a'j'n adept'o'n aŭ ador'ant'o'j'n, tamen ni ne pov'as garanti'i, ke tiu'j tut'e ne est'as.

La gast'o atent'e aŭskult'is, iom'et'e klin'int'e la kap'o'n.

— Tial, por evit'i ĉi'a'j'n surpriz'o'j'n, — daŭr'ig'is la prokurator'o, — mi pet'as vi'n kiel ebl'e plej rapid'e kaj diskret'e for'ig'i la korp'o'j'n de la surfac'o de la ter'o, en'tomb'ig'i ili'n sekret'e kaj mal'bru'e, por ke oni aŭd'u pri ili nek son'o'n nek du'on'o'n.

— Jes, hegemono! — la gast'o lev'iĝ'is kaj dir'is: — Konsider'ant'e la grav'o'n de tiu delikat'a task'o, permes'u al mi tuj ir'i por ĝi'n plen'um'i.

— Ne, re'sid'iĝ'u, — dir'is Pilato gest'e li'n halt'ig'ant'e, — rest'as ankoraŭ du afer'o'j. La du'a: vi'a'j grav'a'j merit'o'j ĉe la mal'facil'a labor'o en la ofic'o de la sekret'a serv'o de la prokurator'o de Jud'uj'o hav'ig'as al mi la agrabl'a'n okaz'o'n raport'i pri vi al Romo.

La vizaĝ'o de la gast'o ruĝ'iĝ'is, li ek'star'is, si'n klin'is antaŭ la prokurator'o kaj dir'is:

— Mi nur plen'um'as mi'a'n dev'o'n je la serv'o al Cezar'o!

— Tamen mi hav'as pet'o'n al vi, — daŭr'ig'is Pilato, — se oni propon'os al vi promoci'o'n ali'lok'e, mal'akcept'u ĝi'n kaj rest'u ĉi tie. Neniu'okaz'e mi vol'as vi'n perd'i. Oni trov'u ali'a'n manier'o'n vi'n rekompenc'i.

— Mi est'as feliĉ'a serv'i sub vi, hegemono.

— Mi tre ĝoj'as. Do, la tri'a afer'o. Ĝi koncern'as tiu'n ... Kiu do est'as li'a nom'o ... Jehudon el Kirjat.

Ĝust'e ĉi tiam la gast'o send'is al la prokurator'o si'a'n rigard'o'n kaj tut'e dec'e tuj ĝi'n esting'is.

— Oni'dir'e, — plu parol'is la prokurator'o mal'laŭt'ig'ant'e la voĉ'o'n, — li ricev'is mon'o'n pro tio, ke li tiel gast'am'e akcept'is en si'a hejm'o la mal'saĝ'a'n filozof'o'n.

— Ricev'os, — delikat'e ĝust'ig'is la estr'o de la sekret'a serv'o.

— Ĉu tem'as pri grand'a mon'sum'o?

— Tio'n neni'u sci'as, hegemono.

— Nek vi mem? — kompliment'ant'e per si'a mir'o dir'is Pilato.

— Ho ve, nek mi mem, — trankvil'e respond'is la gast'o, — sed ke la mon'o'n li ricev'os hodiaŭ vesper'e, tio'n mi sci'as. Oni vok'is li'n en la palac'o'n de Kajafo.

— Ah, la avid'a mal'jun'ul'o el Kirjat, — rid'et'is la prokurator'o, — ja li est'as mal'jun'a, ĉu?

— La prokurator'o neniam erar'as, tamen ĉi-foj'e li erar'is, — afabl'e respond'is la gast'o, — la hom'o el Kirjat est'as jun'a vir'o.

— Interes'e. Ĉu vi pov'as li'n pri'skrib'i? Ĉu li est'as fanatik'ul'o?

— Ho ne, prokurator'o.

— Do, ne fanatik'ul'o. Kio ankoraŭ?

— Tre bel'a.

— Kaj plu? Ĉu li hav'as i'a'n pasi'o'n?

— Mal'facil'as tiel intim'e kon'i ĉiu'n en tia grand'a urb'o, prokurator'o ...

— Ho ne, ne, Afranio! Ne mal'pli'ig'u vi'a'n merit'o'n.

— Li hav'as unu pasi'o'n, prokurator'o. — La gast'o paŭz'et'is. — La pasi'o'n pri la mon'o.

— Kio li est'as?

Afranio lev'is si'a'n rigard'o'n supr'e'n, iom pens'is kaj respond'is:

— Li labor'as en butik'o de mon'ŝanĝ'ist'o, ĉe unu el si'a'j parenc'o'j.

— Ah ha, ah ha. — Pilato ek'silent'is, rigard'is ĉirkaŭ'e'n, ĉu iu est'as sur la balkon'o, post'e dir'is mal'laŭt'e: — Nu, hodiaŭ mi ricev'is inform'o'n, ke ĉi-nokt'e li mort'os ponard'it'a.

Nun la gast'o ne nur ĵet'is si'a'n rigard'o'n sur la hegemonon sed fiks'is ĝi'n por kelk'a temp'o, post'e li respond'is:

— Vi, prokurator'o, juĝ'is pri mi tro favor'e. Mi opini'as, ke mi ne merit'as vi'a'n raport'o'n. Tiu'n inform'o'n mi ne hav'as.

— Vi merit'as plej alt'a'n rekompenc'o'n, — dir'is Pilato, — sed mi hav'as la inform'o'n.

— Toler'u ke mi demand'u, de kiu vi ĝi'n ricev'is?

— Nun mi prefer'us ne mal'kaŝ'i tio'n, des pli, ke ĝi est'as hazard'a, mal'klar'a kaj ne'fid'ind'a. Sed mi dev'as antaŭ'vid'i ĉio'n. Tio'n postul'as mi'a ofic'o, kaj precip'e mi fid'as mi'a'n antaŭ'sent'o'n, ĉar ĝi neniam mi'n tromp'is. La inform'o tem'as pri tio, ke iu el la sekret'a'j amik'o'j de Ha-Nocri, indign'it'e de la monstr'a perfid'o de la mon'ŝanĝ'ist'o, komplot'as kun si'a'j komplic'o'j mort'ig'i li'n hodiaŭ nokt'e kaj la mon'o'n ricev'it'a'n por la perfid'o kaŝ'e met'i en la palac'o'n de la ĉef'pastr'o kun la skrib'aĵ'o: “Mi re'don'as la mal'ben'it'a'n mon'o'n”.

La estr'o de la sekret'a serv'o jam ne ĵet'ad'is si'a'j'n subit'a'j'n rigard'o'j'n sur la hegemonon sed plu li'n aŭskult'is du'on'ferm'int'e la okul'o'j'n. Pilato daŭr'ig'is:

— Kiel vi opini'as, ĉu al la ĉef'pastr'o plaĉ'os ricev'i tia'n donac'o'n en la fest'a nokt'o?

— Ĝi ne nur mal'plaĉ'os, — rid'et'is la gast'o, — mi supoz'as, ke tio kaŭz'os tre grand'a'n skandal'o'n.

— Ankaŭ mi tiel opini'as. Ĝust'e tial mi pet'as, ke vi okup'u vi'n pri la afer'o, tio est'as, aranĝ'u ĉio'n neces'a'n por protekt'i Jehudon el Kirjat.

— La ordon'o de la prokurator'o est'os plen'um'it'a, — dir'is Afranio, — kvankam mi dev'as trankvil'ig'i la hegemonon: real'ig'i la plan'o'n de la krim’intenc'ant'o'j est'as tre mal'facil'e. Oni nur pri'pens'u, — parol'ant'e la gast'o si'n turn'is al la prokurator'o, — el'spur'i la hom'o'n, li'n murd'i, kaj krom'e determin'i, kiom li ricev'is, kaj sub'met'i la mon'o'n ĉe Kajafon, kaj ĉio'n ĉi dum unu nokt'o, ĉu? Hodiaŭ?

— Kaj tamen oni murd'os li'n hodiaŭ, — obstin'e ripet'is Pilato, — ja mi dir'is al vi, mi hav'as la antaŭ'sent'o'n! Neniam ĝi mi'n tromp'is. — Spasm'o pas'is sur la vizaĝ'o de la prokurator'o kaj per mal'long'a mov'o li inter'frot'is la man'o'j'n.

— Jes, hegemono, — obe'em'e dir'is la gast'o, li si'n lev'is, rekt'iĝ'is kaj subit'e re'demand'is: — Do, oni li'n ponard'os, ĉu?

— Jes, — respond'is Pilato, — kaj mi esper'as nur je vi'a ĉiu'j'n mir'ig'ant'a diligent'o.

La gast'o ord'ig'is la pez'a'n zon'o'n sub si'a mantel'o kaj dir'is:

— Salut'o'n, san'o'n kaj ĝoj'o'n.

— Ah, mi tut'e forges'is! — ne'laŭt'e ek'kri'is Pilato. — Mi est'as ja vi'a ŝuld'ant'o!

— Ne, prokurator'o, vi ŝuld'as al mi neniom.

— Kial do, ne? Re'memor'u, kiam mi en'ven'is Jerŝalaimon, tie est'is la amas'o de almoz'ul'o'j ... mi vol'is ĵet'i mon'o'n al ili, sed mi hav'is neniom kun'e, do mi pren'is la vi'a'n.

— Ho, prokurator'o, tio cert'e est'is bagatel'o!

— Ankaŭ pri bagatel'o oni memor'u.

Pilato si'n de'turn'is, lev'is la mantel'o'n kiu kuŝ'is mal'antaŭ li sur la brak'seĝ'o, pren'is de sub la mantel'o led'a'n sak'et'o'n kaj prezent'is ĝi'n al la gast'o. Pren'ant'e la sak'et'o'n tiu si'n klin'is kaj kaŝ'is ĝi'n sub si'a'n mantel'o'n.

— Mi atend'as, — ek'parol'is Pilato, — vi'a'n raport'o'n pri la en'tomb'ig'o kaj krom'e pri la fin'o de tiu afer'o pri Jehudo el Kirjat hodiaŭ nokt'e, ĉu vi kompren'is, jam hodiaŭ nokt'e. La gard'deĵor'ant'o'j hav'os la ordon'o'n vek'i mi'n tuj kiam vi ven'os. Mi vi'n atend'as.

— Mi vi'n salut'as, — dir'is la estr'o de la sekret'a serv'o, kaj si'n de'turn'int'e li for'ir'is de la balkon'o. Oni aŭd'is la mal'sek'a'n sabl'o'n grinc'i sub li'a'j paŝ'o'j, post'e la klak'ad'o'n de li'a'j bot'o'j sur la marmor'o inter la du leon'o'j. Mal'aper'is li'a'j gamb'o'j, post'e la trunk'o kaj fin'e la kapuĉ'o. Nur ĉi tiam la prokurator'o rimark'is, ke la sun'o jam for'sink'is kaj est'iĝ'is krepusk'o.

26

La sepult'o

Est'as supoz'ebl'e, ke ĝust'e pro la krepusk'o la aspekt'o de la prokurator'o drast'e ŝanĝ'iĝ'is. Ŝajn'is, ke oni pov'us vid'i li'n mal'jun'iĝ'ant'a, ĝib'ig'ant'a la dors'o'n; krom'e, en li'a kondut'o aper'is mal'trankvil'o. Unu foj'o'n, turn'int'e la kap'o'n li ial ek'sku'iĝ'is rigard'ant'e la vak'a'n brak'seĝ'o'n de kies apog'il'o pend'is li'a mantel'o. Proksim'iĝ'is la fest'a nokt'o, la vesper'a'j ombr'o'j lud'is si'a'n lud'o'n, kaj est'as probabl'a, ke al la lac'iĝ'int'a prokurator'o ŝajn'is, ke iu sid'as tie. Ced'int'e al mal'kuraĝ'a impuls'o: tuŝ'int'e la mantel'o'n, la prokurator'o ĝi'n for'las'is kaj komenc'is vag'i sur la balkon'o, jen frot'ant'e la man'o'j'n, jen al'ir'ant'e la tabl'o'n kaj pren'ant'e la kalik'o'n, jen halt'ant'e kaj sen'senc'e ekzamen'ant'e la mozaik'o'n de la plank'o, kvazaŭ li vol'is mal'ĉifr'i i'a'n skrib'aĵ'o'n.

Jam je la du'a foj'o hodiaŭ li'n traf'is angor'o. Li frot'is la tempi'o'n, en kiu de la maten'a infer'dolor'o rest'is nur obtuz'a, mal'klar'a sens'aĵ'o, kvazaŭ ties re'memor'o, kaj pen'is kompren'i, kio est'as la kaŭz'o de li'a spirit'a turment'o. Ver'dir'e, tio'n li baldaŭ kompren'is, sed li prov'is si'n tromp'i. Li klar'e konsci'is, ke dum la tag'o li por ĉiam i'o'n mis'is, ke nun la mis'o'n li vol'as ĝust'ig'i per ag'o'j bagatel'a'j, vant'a'j kaj — plej grav'e — tro mal'fru'a'j. Kaj la mem'tromp'o konsist'is en tio, ke la prokurator'o prov'is si'n persvad'i, ke tiu'j ag'o'j, la nun'a'j, vesper'a'j, grav'as ne mal'pli ol la maten'a verdikt'o. Sed pri tio li ne mult'e sukces'is.

Ĉe unu el si'a'j turn'o'j li abrupt'e halt'is kaj fajf'is. Respond'e al li'a fajf'o aŭd'iĝ'is laŭt'a bas'a boj'ad'o, kaj el la ĝarden'o sur la balkon'o'n impet'is grand'eg'a griz'a pint’orel'a vir'hund'o kun kol'jung'o garn'it'a per oriz'it'a'j plat'et'o'j.

— Bang'a, Bang'a, — ne'laŭt'e kri'is la prokurator'o.

La hund'o ek'star'is sur la mal'antaŭ'a'j pied'o'j, la antaŭ'a'j'n ĝi met'is sur la ŝultr'o'j'n de si'a mastr'o, li'n preskaŭ fal'ig'int'e, kaj lek'is li'a'n vang'o'n. La prokurator'o sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n, Bang'a, el'ig'int'e la lang'o'n kaj oft'e spirant'e, si'n kuŝ'ig'is ĉe la pied'o'j de si'a mastr'o, kaj la ĝoj'o en ĝi'a'j okul'o'j signif'is, ke ĉes'is la fulm'o'tondr'o, la sol'a afer'o kiu'n tim'is la kuraĝ'a best'o, kaj tio'n, ke ĝi de'nov'e est'as ĉi tie, apud la hom'o kiu'n ĝi am'as, respekt'as kaj opini'as la plej potenc'a en la mond'o, la estr'o de ĉiu'j hom'o'j, pro kiu ankaŭ si'n mem Bang'a opini'is privilegi'it'a, super'a kaj ekster'ordinar'a. Tamen si'n kuŝ'ig'int'e ĉe li'a'j pied'o'j, rigard'ant'e eĉ ne li'n sed i'e'n en la vesper'iĝ'ant'a ĝarden'o, la hund'o tuj kompren'is, ke ĝi'a'n mastr'o'n traf'is mal'feliĉ'o. Tial ĝi ŝanĝ'is si'a'n pozici'o'n, si'n lev'is, ven'is al li'a flank'o, la antaŭ'a'j'n pied'o'j'n kaj la kap'o'n met'is sur li'a'j'n genu'o'j'n, makul'ant'e la mantel'bask'o'n per mal'sek'a sabl'o. Per si'a'j ag'o'j Bang'a ver'ŝajn'e vol'is esprim'i, ke ĝi konsol'as si'a'n mastr'o'n kaj pret'as kun'e kontraŭ'i la mal'feliĉ'o'n. Tio'n montr'is ankaŭ ĝi'a'j okul'o'j, kies rigard'o sen'ĉes'e oblikv'iĝ'is al la mastr'o, kaj la atent'em'e streĉ'it'a'j pint'a'j orel'o'j. Tiel la hom'o kaj la best'o am'ant'a'j unu la ali'a'n kun'e renkont'is la fest'a'n nokt'o'n sur la balkon'o.

Dum tiu temp'o la gast'o de la prokurator'o vigl'e ag'ad'is. For'las'int'e la supr'a'n ĝarden'plac'et'o'n antaŭ la balkon'o, li mal'supr'iĝ'is laŭ la ŝtup'ar'o ĝis la sekv'a teras'o, si'n turn'is dekstr'e'n kaj ir'is al la kazern'o'j situ'ant'a'j sur la palac'a teren'o. Tie kvartir'is la du centuri'o'j ven'int'a'j al Jerŝalaim por la fest'o'tag'o'j kaj la prokurator'a sekret'a gard'o estr'at'a de Afranio. Li ne'long'e rest'is en la kazern'o'j, ne pli ol dek minut'o'j'n, sed post tiu'j dek minut'o'j de la kazern'a kort'o for'vetur'is tri ĉar'o'j ŝarĝ'it'a'j je sape'il'ar'o kaj barel'o plen'a je akv'o. Post la ĉar'o'j rajd'is dek kvin hom'o'j en griz'a mantel'o. Eskort'at'e de ili la ĉar'o'j for'las'is la palac’are'o'n tra la mal'antaŭ'a pord'eg'o, pren'is la okcident'a'n direkt'o'n, pas'is tra la urb'o'pord'eg'o, per pad'o ating'is la Betleĥeman Voj'o'n, sur ĝi vetur'is nord'e'n ĝis la voj'kruc'iĝ'o antaŭ la Hebrona Urb'o'pord'eg'o kaj de tie ir'is laŭ la Jafa Voj'o, sam'e kiel la procesi'o kiu je la tag'o akompan'is la kondamn'it'o'j'n al la ekzekut'o. Ĉi tiam jam mal'hel'is kaj super la horizont'o est'is aper'int'a la lun'o.

Baldaŭ post ol for'vetur'is la ĉar'o'j kun la ili'n akompan'ant'a taĉment'o, for'rajd'is ankaŭ la gast'o de la prokurator'o ali'vest'it'e per ĉif'it'a mal'hel'a ĥiton'o. Li rajd'is ne ekster sed en la urb'o'n. Post kelk'a temp'o oni pov'is li'n vid'i rajd'ant'a al la Fortres'o Antonia, kiu situ'is nord'e, tuj apud la Grand'a Templ'o. Ankaŭ en la fortres'o la gast'o rest'is tre mal'long'e, post kio li'a spur'o re'trov'iĝ'is en la Mal'supr'a Urb'o, en la labirint'o de ties kurb'a'j strat'o'j. Ĉi tie li rajd'is jam ne ĉeval'o'n sed mul'o'n.

Li bon'e kon'is la urb'o'n kaj facil'e trov'is la bezon'at'a'n strat'o'n. Oni nom'is ĝi'n la Grek'a, ĉar tie est'is kelk'a'j grek'a'j butik'o'j, inter ili unu tapiŝ'vend'ej'o. Ĝust'e antaŭ tiu butik'o li halt'ig'is si'a'n mul'o'n, sur'pied'iĝ'is kaj lig'is ĝi'n al la pord'eg'a ring'o. La butik'o jam est'is ŝlos'it'a. Li pas'is tra la apud'a strat'pord'o kaj en'ir'is mal'grand'a'n kvadrat'a'n kort'o'n, tri later'o'j'n de kiu border'is proviz'ej'o'j. Li si'n direkt'is al la kvar'a, halt'is antaŭ la heder'volv'it'a verand'o de loĝ'dom'o kaj rigard'is ĉirkaŭ'e'n. Kaj en la dom'et'o, kaj en la proviz'ej'o'j est'is mal'lum'e, la lamp'o'j ankoraŭ ne est'is brul'ig'it'a'j. La gast'o ne'laŭt'e vok'is:

— Niz'a!

Respond'e al li'a vok'o pord'o knar'is kaj en la vesper'a krepusk'o sur la verand'o'n sen'vual'e el'ven'is jun'a vir'in'o. Ŝi klin'is si'n super la balustrad'o kaj mal'trankvil'e rigard'is, kiu est'as ven'int'a. Re'kon'int'e Afranion, ŝi afabl'e rid'et'is, kap'salut'is kaj invit'e sving'is la man'o'n.

— Ĉu vi est'as sol'a? — li demand'is en la grek'a.

— Sol'a, — flustr'is la vir'in'o. — Mi'a edz'o ĉi-maten'e for'vetur'is al Cezareo, — ŝi ĵet'is rigard'o'n mal'antaŭ'e'n, sur la pord'o'n, kaj al'don'is: — sed la serv'ist'in'o est'as hejm'e. — Ŝi gest'is: “En'ven'u”. Afranio rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj paŝ'is sur la mason'it'a'j ŝtup'o'j. Li kaj la vir'in'o mal'aper'is en la dom'et'o.

Ĉe ŝi Afranio rest'is tut'e mal'long'e, ne pli ol kvin minut'o'j'n.

Post tio li for'las'is la dom'o'n kaj la verand'o'n, mal'lev'is la kapuĉ'o'n sur la okul'o'j'n kaj el'ir'is sur la strat'o'n. Lum'il'o'j jam brul'is en la dom'o'j, la antaŭ'fest'a'j strat'o'j ankoraŭ plen'is je hom'o'j, kaj Afranio sur si'a mul'o perd'iĝ'is en la flu'o de la pied'e kaj rajd'e pas'ant'a'j. Li'a'n plu'a'n voj'o'n sci'as neni'u.

Rest'int'e sol'a, la vir'in'o kiu'n Afranio nom'is Niz'a komenc'is hast'e si'n vest'i. Kaj malgraŭ ke trov'i la bezon'at'a'j'n aĵ'o'j'n en la sen'lum'a ĉambr'o est'is mal'facil'e, la lamp'o'n ŝi ne ek'brul'ig'is, la serv'ist'in'o'n ne vok'is. Nur kiam ŝi jam est'is pret'a kaj ŝi'a'n kap'o'n kovr'is mal'hel'a vual'o, en la dom'et'o aŭd'iĝ'is ŝi'a voĉ'o:

— Se iu pri mi demand'os, dir'u ke mi ir'is al Enant'a.

El la mal'lum'o ven'is grumbl'ad'o de la mal'jun'a serv'ist'in'o:

— Al Enant'a? De'nov'e tiu Enant'a! Vi'a edz'o ja mal'permes'is al vi ŝi'n vizit'i! Par'ig'ist'in'o ŝi est'as, vi'a Enant'a! Mi nur dir'u al vi'a edz'o ...

— Nu, nu, nu, silent'u, — dir'is Niz'a kaj, kvazaŭ ombr'o, ŝi for'glit'is el la dom'et'o. Ŝi'a'j sandal'o'j for'klak'is sur la pavim'er'o'j de la kort'o. Grumbl'ant'e la serv'ist'in'o ŝlos'is la pord'o'n. Niz'a est'is for'ir'int'a el si'a dom'o.

Je tiu sam'a temp'o ali'a'n strat'et'o'n en la Mal'supr'a Urb'o, strat'et'o'n serpent'um'ant'a'n al basen'o, for'las'is jun'a vir'o. Li est'is el'ir'int'a el la pord'o de modest’aspekt'a dom'o, kies blind'a mur'o lim'is la strat'et'o'n kaj kies fenestr'o'j rigard'is en la ĝarden'o'n. La hok'naz'a bel'ul'o kun zorg'e tond'it'a barb'et'o sur'hav'is pur'a'n blank'a'n turban'o'n fal'ant'a'n sur li'a'j'n ŝultr'o'j'n, nov'a'n blu'a'n taliton fest'a'n kun kvast'o'j kaj nov'a'j'n, knar'ant'a'j'n sandal'o'j'n. Si'n elegant'ig'int'e pro la grand'a fest'o, li vigl'e paŝ'is, devanc'ad'is la pas'ant'o'j'n, kiu'j rapid'is hejm'e'n al la Pask'a festen'o, rigard'is la fenestr'o'j'n lum'iĝ'i unu post ali'a. La jun'ul'o si'n turn'is al la strat'o, kiu tra la bazar'o konduk'is al la palac'o de la ĉef'pastr'o Kajafo, situ'ant'a ĉe la pied'o de la Templ'a mont'et'o.

Baldaŭ oni pov'is vid'i li'n en'ir'ant'a la pord'eg'o'n de la kort'o de Kajafo; kaj ne'long'e post tio — for'las'ant'a la kort'o'n.

Post la vizit'o al la palac'o, en kiu jam bril'is la lum'il'o'j kaj torĉ'o'j, en kiu reg'is la fest'a klopod'ad'o, la hom'o ir'is eĉ pli vigl'e, eĉ pli ĝoj'e rapid'ant'e al la Mal'supr'a Urb'o. Ĉe la angul'o, kie la strat'et'o en'flu'is en la bazar'plac'o'n, en la bol'ad'o kaj inter'puŝ'iĝ'o, li'n devanc'is facil'mov'e, kvazaŭ danc'e ir'ant'a graci'a vir'in'o, kies kap'o'n ĝis la okul'o'j kaŝ'is nigr'a vual'o. Pas'ant'e preter la jun'a bel'ul'o ŝi por unu moment'o ek'sving'is alt'e'n la vual'o'n, ĵet'is sur li'n si'a'n rigard'o'n, tamen ŝi ne nur ne moder'ig'is si'a'n paŝ'o'n, sed eĉ pli ĝi'n rapid'ig'is, kvazaŭ fuĝ'ant'e tiu'n, kiu'n ŝi ĵus devanc'is.

La jun'ul'o ne nur rimark'is la vir'in'o'n, cert'e li ŝi'n re'kon'is, kaj re'kon'int'e li sku'iĝ'is, ek'halt'is, mir'ig'it'e rigard'is ŝi'a'n dors'o'n kaj tuj impet'is post ŝi'n. Preskaŭ fal'ig'int'e pas'ant'o'n kun kruĉ'o en la man'o'j, li ŝi'n kur’ating'is kaj, anhel'ant'e pro emoci'o, li kri'is:

— Niz'a!

La vir'in'o si'n turn'is, mal'larĝ'ig'is la okul'o'j'n, ŝi'a vizaĝ'o esprim'is kviet'a'n mal'plezur'o'n. Sek'e ŝi respond'is en la grek'a:

— Ĉu est'as vi, Jehudo? Mi ne tuj vi'n re'kon'is. Ceter'e, ĉi tio est'as bon'a. Ĉe ni tio est'as aŭgur'o: la ne're'kon'it'a riĉ'iĝ'os ...

Ekscit'it'e tiel, ke li'a kor'o salt'et'is kvazaŭ bird'o sub nigr'a tuk'o, Jehudo demand'is per inter'romp'iĝ'ant'a flustr'o, pen'ant'e ke li'n ne aŭd'u la pas'ant'o'j:

— Kie'n vi ir'as, Niz'a?

— Kial do vi vol'as tio'n sci'i? — ŝi respond'is, mal'rapid'ig'ant'e si'a'n ir'o'n kaj orgojl'e rigard'ant'e Jehudon.

En la voĉ'o de Jehudo aŭd'iĝ'is infan'a'j intonaci'o'j, li perpleks'e flustr'is:

— Sed kiel?.. Ja ni inter'konsent'is. Mi vol'is ĉe vi'n ir'i. Vi dir'is, ke la tut'a'n vesper'o'n vi est'os hejm'e ...

— Ah ne, ne, — respond'is Niz'a kaj kapric'e el'ŝov'is antaŭ'e'n la mal'supr'a'n lip'o'n, pro kio al Jehudo ŝajn'is, ke ŝi'a vizaĝ'o, la plej bel'a el ĉiu'j de li iam ajn vid'it'a'j, iĝ'is eĉ pli bel'a, — mi enu'as. Vi hav'as vi'a'n fest'o'n, sed mi, kio'n mi far'u? Ĉu vi vol'as, ke mi sid'u hejm'e kaj aŭskult'u vi'n suspir'i sur la verand'o? Kaj ke mi tim'u, ke la serv'ist'in'o denunc'os pri tio al mi'a edz'o? Ah ne, mi decid'is for'ir'i ekster la urb'o'n por aŭskult'i la najtingal'o'j'n.

— Ekster la urb'o'n? — konstern'iĝ'is Jehudo, — sol'a?

— Kompren'ebl'e, ke sol'a, — respond'is Niz'a.

— Permes'u, ke mi vi'n akompan'u, — dir'is Jehudo sufok'iĝ'ant'e. Li'a'j pens'o'j konfuz'iĝ'is, li forges'is pri ĉio en la mond'o kaj pet'eg'e rigard'is en la blu'a'j'n okul'o'j'n de Niz'a, kiu'j nun ŝajn'is nigr'a'j.

Sen i'o'n ajn respond'i Niz'a ir'is pli rapid'e.

— Kial vi silent'as, Niz'a? — humil'voĉ'e demand'is Jehudo, adapt'ant'e si'a'n paŝ'o'n al la ŝi'a.

— Ĉu vi cert'as, ke mi kun vi ne enu'os? — subit'e demand'is Niz'a kaj halt'is. Ĉi tiam Jehudo tut'e mal'sprit'iĝ'is.

— Nu bon'e, — fin'fin'e ced'is Niz'a, — ni ir'u.

— Sed kie'n, kie'n?

— Atend'u ... unu'e ni en'ir'u ĉi tiu'n kort'o'n kaj tie inter'konsent'u pri ĉio, ĉar mi mal'vol'as ke oni klaĉ'u, ke oni vid'is mi'n rendevu'i mi'a'n am'ant'o'n sur la strat'o.

Kaj jen, sur la bazar'plac'o ne est'as Niz'a nek Jehudo. Ili inter'parol'as en la en'vetur'ej'o de iu kort'o.

— Ir'u al la oliv'bien'o, — flustr'is Niz'a tir'ant'e la vual'o'n sur la okul'o'j'n kaj si'n for'turn'ant'e de vir'o, kiu pas'is tra la en'vetur'ej'o port'ant'e sitel'o'n, — al Getsemano, trans Kidron'o'n, ĉu vi kompren'is?

— Jes, jes, jes.

— Mi ir'os antaŭ'e, — ŝi daŭr'ig'is, — sed vi ne ir'u tuj post mi, vi dis'ig'u vi'n de mi. Las'u mi'n for'ir'i antaŭ'e'n ... Kiam vi trans'ir'os la torent'o'n ... ĉu vi sci'as, kie est'as la grot'o?

— Mi sci'as, mi sci'as ...

— Pas'u preter la oliv'prem'il'o supr'e'n kaj turn'u vi'n al la grot'o. Mi est'os tie. Sed mi mal'permes'as al vi ir'i tuj post mi, pacienc'u, atend'u ĉi tie. — Kaj Niz'a for'ir'is el la en'vetur'ej'o kvazaŭ ŝi tut'e ne parol'is kun Jehudo.

Kelk'a'n temp'o'n Jehudo star'is sol'a kaj pen'is ord'ig'i si'a'j'n dis'kur'ant'a'j'n pens'o'j'n. Inter ili est'is la demand'o, kiel li eksplik'os si'a'n mal'est'o'n ĉe la festen'o de la parenc'o'j. Jehudo star'is pri'pens'ant'e mensog'o'n, sed en si'a ekscit'o li ne sukces'is ĝi'n bon'e pri'pens'i kaj li'a'j pied'o'j per si mem, sen ke li tio'n konsci'us, port'is li'n for el la en'vetur'ej'o.

Nun li ŝanĝ'is si'a'n voj'o'n, li ne plu si'n direkt'is al la Mal'supr'a Urb'o sed re'e'n al la palac'o de Kajafo. Jehudo nun mal'klar'e konsci'is pri la ĉirkaŭ'o. La fest'o jam est'is ven'int'a en la urb'o'n. Nun el la fenestr'o'j ĉirkaŭ Jehudo ne nur bril'is lum'o'j sed son'is la rit'a kant'ad'o. La last'a'j mal'fru'ant'o'j per la skurĝ'o kaj kri'o'j rapid'ig'ad'is si'a'n azen'o'n. La pied'o'j mem port'is Jehudon, li ne rimark'is preter'ŝveb'i la tim'ig'a'j'n musk'a'j'n tur'o'j'n de la Antonia, li ne aŭd'is la trumpet'o'j'n muĝ'i en la fortres'o, neniel atent'is la Itali'an rajd'o'patrol'o'n kies torĉ'o verŝ'is mal'kviet'a'n lum'o'n sur li'a'n voj'o'n. Pas'int'e preter la kastel'o li turn'is la kap'o'n kaj vid'is, ke en terur'a alt'o brul'as du grand'eg'a'j lum'il'o'j kvin'op'a'j. Tamen ankaŭ ili'n Jehudo percept'is mal'klar'e, al li ŝajn'is, ke super Jerŝalaim ek'lum'is dek mirakl'e grand'a'j lucern'o'j, defi'ant'a'j la lum'o'n de la unu'op'a lucern'o, kiu est'is lev'iĝ'ant'a super la urb'o, la lun'lucern'o'n. Nun li atent'is neni'o'n, li streb'is al la Getsemana Pord'eg'o, li vol'is kiel ebl'e plej rapid'e for'las'i la urb'o'n. Foj'foj'e ŝajn'is al li, ke antaŭ'e, inter la dors'o'j kaj vizaĝ'o'j de la pas'ant'o'j, ek'aper'as la danc'ant'a figur'et'o li'n gvid'ant'a. Sed ĝi est'is iluzi'o, Jehudo ja sci'is, ke Niz'a jam est'as mult'e pli mal'proksim'e. Li kur'is preter la mon'ŝanĝ'o'butik'o'j kaj fin'fin'e ating'is la Getsemanan pord'eg'o'n. Tie, febr'ant'e pro mal'pacienc'o, li dev'is atend'i. La urb'o'n en'ir'is kamel'o'j, post'e en'rajd'is Siria kavaleri'a patrol'o, kiu'n Jehudo sen'voĉ'e mal'ben'is ...

Sed ĉio hav'as si'a'n fin'o'n. La mal'pacienc'a Jehudo jam est'is ekster la urb'a mur'eg'o. Mal'dekstr'e vid'ebl'is ne'grand'a tomb'ej'o, apud ĝi kelk'a'j stri'it'a'j tend'o'j de pilgrim'ul'o'j. Trans la polv'a'n voj'o'n inund'at'a'n de lun'lum'o Jehudo ir'is al la torent'o Kidron’ por pas'i al ties kontraŭ'a bord'o. La akv'o mild'e plaŭd'is ĉe li'a'j pied'o'j. Salt'ant'e de ŝton'o sur ŝton'o'n, li fin'fin'e ating'is la trans'a'n, Getsemanan bord'o'n, kaj ĝoj'e konstat'is, ke la voj'o inter la ĝarden'o'j est'as sen'hom'a. Jam vid'ebl'is la du'on'e ruin'iĝ'int'a pord'eg'o de la oliv'bien'o.

Jehudon, kiu ĵus for'las'is la sufok'varm'a'n urb'o'n, frap'is la ebri'ig'a aer'o de la printemp'a nokt'o. Tra la ĝarden'bar'il'o ond'e flu'eg'is de la Getsemanaj herb'ej'o'j la odor'o de mirt'o'j kaj akaci'o'j.

Neni'u gard'is la pord'eg'o'n, neni'u est'is tie, kaj post kelk'a'j minut'o'j Jehudo kur'is jam sub la mister'a ombr'o de la potenc'a'j, grand'branĉ'a'j oliv’arb'o'j. La voj'o konduk'is supr'e'n, Jehudo ĝi'n sekv'is anhel'ant'e, foj'foj'e el la mal'lum'o ven'ant'e sur lun'a'j'n ornam'tapiŝ'o'j'n, kiu'j re'memor'ig'is al li la tapiŝ'o'j'n de la ĵaluz'a edz'o de Niz'a. Post kelk'a temp'o mal'dekstr'e aper'is sen'arb'a plac'et'o, sur ĝi la oliv'prem'il'o kun si'a pez'a ŝton'a rad'o, kaj amas'o de barel'o'j. Neni'u est'is en la ĝarden'o. La labor'o ĉes'is ĉe la sun'sub'ir'o. La ĝarden'o est'is sen'hom'a, kaj nun super Jehudo son'eg'is laŭt'a kant'ad'o de najtingal'a ĥor'o.

Li'a cel'o jam est'is proksim'a. Li sci'is, ke tuj, kiam li turn'os si'n dekstr'e'n, en la mal'lum'o li ek'aŭd'os la akv'o'n plaŭd'i en la grot'o. Jen li ĝi'n ek'aŭd'is. Frisk'iĝ'is.

Li ir'is mal'pli rapid'e kaj ne'laŭt'e vok'is:

— Niz'a!

Sed anstataŭ Niz'a, mal'glu'iĝ'int'e de la dik'a trunk'o de oliv’arb'o, sur la voj'o'n salt'is fortik'a vir'a figur'o, io ek'bril'is en ĝi'a man'o kaj tuj esting'iĝ'is.

Jehudo ŝancel'iĝ'is mal'antaŭ'e'n kaj mal'fort'e ek'kri'is:

— Aĥ!

Du'a vir'o bar'is al li la re'a'n voj'o'n.

La unu'a, kiu est'is antaŭ'e, demand'is Jehudon:

— Kiom vi ĵus ricev'is? Dir'u, se vi vol'as viv'i!

Esper'o fulm'is en la kor'o de Jehudo. Pasi'e li kri'eg'is:

— Tri'dek tetra'draĥm'o'j'n! Tri'dek tetra'draĥm'o'j'n! Ĉio ricev'it'a est'as ĉi tie. Jen la mon'o! Pren'u ĝi'n, sed las'u la viv'o'n!

La unu'a hom'o tuj for'ŝir'is la mon'uj'o'n el la man'o'j de Jehudo. Kaj je la sam'a moment'o mal'antaŭ ties dors'o, kvazaŭ fulm'o, pas'is ponard'o kaj frap'is la en'am'iĝ'int'o'n sub la skapol'o'n. Puŝ'it'e antaŭ'e'n, Jehudo dis'ĵet'is en la aer'o'n la man'o'j'n kun la hok'iĝ'int'a'j fingr'o'j. La antaŭ'a vir'o kapt'is li'n sur si'a'n ponard'o'n kaj ĝis la ten'il'o en'ig'is ĝi'n en la kor'o'n de Jehudo.

— Ni...za... — dir'is Jehudo ne per si'a kutim'a voĉ'o, la hel'a kaj klar'a, sed per voĉ'o mal'alt'a kaj riproĉ'a. Post'e li el'ig'is neni'a'n ajn son'o'n. Li'a korp'o tiom fort'e puŝ'iĝ'is kontraŭ la ter'o, ke tiu obtuz'e re'son'is.

Ĉi tiam tri'a figur'o aper'is sur la voj'o. La tri'a vir'o sur'hav'is mantel'o'n kun kapuĉ'o.

— Far'u rapid'e, — ordon'is la tri'a. La murd'int'o'j rapid'e pak'is en led'o'n la mon'uj'o'n kun skrib'aĵ'o, kiu'n don'is al ili la tri'a, kaj kruc'e ĉirkaŭ'lig'is ĉio'n per ŝnur'o. La du'a kaŝ'is la pak'aĵ'o'n sur si'a brust'o, la du murd'int'o'j dis'kur'is for de la voj'o kaj la mal'lum'o en'glut'is ili'n inter la oliv’arb'o'j. La tri'a kaŭr'is apud la murd'it'o kaj rigard'is en li'a'n vizaĝ'o'n. En la ombr'o ĝi ŝajn'is krete blank'a kaj iel spirit'plen'e bel'a. Post kelk'a'j sekund'o'j sur la voj'o rest'is neni'u viv'a. La sen'spir'a korp'o kuŝ'is kun la brak'o'j dis'etend'it'a'j. La mal'dekstr'a pied'o traf'is en lun'lum'a'n makul'o'n, kaj klar'e vid'ebl'is ĉiu rimen'et'o de la sandal'o.

La tut'a Getsemana ĝarden'o plen'is je najtingal'a kant'ad'o. Kie'n si'n direkt'is la du vir'o'j ponard'int'a'j Jehudon sci'as neni'u, sed la voj'o de la hom'o kun la kapuĉ'o est'as kon'at'a. For'las'int'e la pad'o'n, li tra la oliv’arb'a dens'ej'o ir'is sud'e'n. Li trans'grimp'is la bar'il'o'n de la ĝarden'o mal'proksim'e de la ĉef'a pord'eg'o, ĉe la sud'a angul'o de la bien'o, kie mank'is la supr'a'j ŝton'o'j de la mason'aĵ'o. Baldaŭ li est'is ĉe la bord'o de Kidron’. Tie li ir'is en la akv'o'n kaj vad'is ĝis li ek'vid'is du ĉeval'siluet'o'j'n kaj vir'o'n apud ili. Ankaŭ la ĉeval'o'j star'is en la torent'o. La akv'o flu'is lav'ant'e ili'a'j'n huf'o'j'n. La ĉeval'gard'ant'o ek'rajd'is unu ĉeval'o'n, la kapuĉ'ul'o salt'is sur la ali'a'n kaj mal'rapid'e ambaŭ vad'is laŭ la torent'o kaj la ŝton'o'j knar'is sub la huf'o'j. Post'e la rajd'ant'o'j for'las'is la akv'o'n, sur'ir'is la Jerŝalaiman bord'o'n kaj plu rajd'is paŝ'e laŭ la urb'a mur'eg'o. Tie ili dis'iĝ'is: la ĉeval'gard'int'o for'trot'is antaŭ'e'n kaj mal'aper'is; la kapuĉ'ul'o halt'ig'is si'a'n ĉeval'o'n, de'salt'is sur la sen'hom'a'n voj'o'n, de'met'is la mantel'o'n, ĝi'n el'turn'is, pren'is de sub si'a'j vest'o'j plat'a'n kask'o'n sen plum'aĵ'o kaj ĝi'n sur'met'is. Sur la ĉeval'o'n li re'salt'is hom'o en milit'ist'a ĥlamido kaj kun mal'long'a glav'o ĉe la femur'o. Li tuŝ'is la brid'o'n kaj la impet'em'a kavaleri'a ĉeval'o tuj ek'trot'is, balanc'et'ant'e si'a'n rajd'ant'o'n. Nun la voj'o est'is fin'iĝ'ant'a. Proksim'iĝ'is la sud'a pord'eg'o de Jerŝalaim.

Sub la pord'eg'a ark'o danc'is kaj salt'et'is la mal'kviet'a torĉ'a flam'o. La gard'o'soldat'o'j el la du'a centuri'o de la Fulm'a legi'o sid'is sur la ŝton'a'j benk'o'j lud'ant'e per ĵet'kub'o'j. Ek'vid'int'e la milit'ist'o'n en'rajd'i la soldat'o'j salt'lev'iĝ'is, tiu gest'is al ili per la man'o kaj preter'rajd'is en la urb'o'n.

La urb'o'n inund'is la fest'a hel'o. En ĉiu fenestr'o lud'is la flam'o de lum'il'o kaj de ĉie, kun'flu'ant'e en konfuz'a'n ĥor'o'n, aŭd'iĝ'is la rit'kant'ad'o. Tra la fenestr'o'j kiu'j rigard'is la strat'o'n la rajd'ant'o pov'is vid'i hom'o'j'n ĉe la festen'a tabl'o, sur ĝi kuŝ'is la viand'o de la kapr'id'o kaj vin'kalik'o'j star'is inter la plad'o'j kun la amar'a'j herb'o'j. Kant'fajf'ant'e melankoli'a'n kanzon'et'o'n la rajd'ant'o sen'hast'e trot'is laŭ la mal'plen'a'j strat'o'j de la Mal'supr'a Urb'o, direkt'ant'e si'n al la Fortres'o Antonia, foj'foj'e ĵet'ant'e rigard'o'n al la ekzot'a'j lum'il'kvin'op'o'j, kiu'j brul'is super la Templ'o, aŭ al la lun'o, kiu pend'is eĉ pli alt'e ol la lum'il'kvin'op'o'j.

La palac'o de Herodo la Grand'a neniel part'o'pren'is en la celebr'ad'o de la Pask'a nokt'o. En la akcesor'a'j ej'o'j de la palac'o rigard'ant'a'j sud'e'n, kiu'j'n okup'is la oficir'o'j de la Italia kohort'o kaj la legi'estr'o, brul'is lum'il'o'j, io mov'iĝ'ad'is, vid'ebl'is ia viv'o; mal'e, la front'a part'o de la palac'o, la ĉef'a, kiu hav'is la unu'nur'a'n malgraŭ'vol'a'n loĝ'ant'o'n, la prokurator'o'n — tiu tut'a part'o, kun si'a'j kolon'ar'o'j kaj or'statu'o'j ŝajn'is blind'ig'it'a sub la hel'eg'a lun'o. Tie, en la palac'o mem, reg'is mal'lum'o kaj silent'o. Kiel li dir'is al Afranio, la prokurator'o mal'vol'is en'ir'i intern'e'n. Li ordon'is pret'ig'i la lit'o'n sur la balkon'o, tie, kie li vesper'manĝ'is kaj kie li juĝ'is maten'e. La prokurator'o si'n kuŝ'ig'is sur la pret'ig'it'a lit'o sed la dorm'o ne ven'is. La nud'a lun'o pend'is alt'e en la klar'a ĉiel'o kaj dum kelk'a'j hor'o'j la prokurator'o ĝi'n sen'for'las'e rigard'is.

Proksim'um'e je la nokt'o'mez'o la dorm'o fin'fin'e kompat'is la hegemonon. Li spasm'e osced'is, mal'buk'is kaj de'ĵet'is la mantel'o'n, for'pren'int'e de la tunik'o la zon'o'n kun larĝ'a ŝtal'a tranĉ'il'eg'o en la ing'o li met'is ĝi'n sur la seĝ'o'n ĉe la lit'o, de'met'is la sandal'o'j'n kaj si'n etend'is. Bang'a tuj salt'is al li sur la lit'o'n kaj si'n kuŝ'ig'is apud'e, kap-ĉe-kap'e, kaj la prokurator'o, met'int'e la man'o'n sur ĝi'a'n kol'o'n, fin'fin'e ferm'is la okul'o'j'n. Nur tiam en'dorm'iĝ'is ankaŭ la hund'o.

La lit'o est'is en ombr'o ŝirm'at'e kontraŭ la lun'o per kolon'o, sed de la ŝtup'ar'o ĝis la lit'o etend'iĝ'is lun'lum'a stri'o. Kaj apenaŭ la prokurator'o perd'is la kontakt'o'n kun la real'o, li tuj paŝ'is sur la lum'a'n voj'o'n kaj ir'is sur ĝi supr'e'n, rekt'e al la lun'o. Dorm'ant'e li eĉ ek'rid'is pro si'a feliĉ'o, tiom sen'kompar'e bon'eg'e ĉio aranĝ'iĝ'is sur la diafan'a blu'a voj'o. Li ir'as akompan'at'e de Bang'a kaj apud li ir'as la vag'ant'a filozof'o. Ili diskut'as pri io tre komplik'a kaj grav'a, kaj neni'u pov'as konvink'i la ali'a'n. Ili mal'konsent'as pri ĉio, kaj ĝust'e tial ili'a diskut'o est'as ekster'ordinar'e interes'a kaj sen'fin'a. Evident'e, la hodiaŭ'a ekzekut'o est'as pur'a mis'kompren'o, ĉar jen apud'e ir'as la filozof'o el'pens'int'a la ne'kred'ebl'e bizar'a'n teori'o'n ke ĉiu'j hom'o'j est'as bon'a'j, sekv'e li viv'as. Kaj cert'e, tut'e horor'e est'us eĉ pens'i ke tia hom'o pov'us est'i ekzekut'it'a. La ekzekut'o ne est'is! Ne est'is! Jen kio est'as precip'e rav'a en tiu vojaĝ'o sur la lun'a ŝtup'ar'o.

Da liber'a temp'o ili hav'as tiom, kiom ili dezir'as, kaj la fulm'o'tondr'o est'os nur antaŭ'vesper'e, kaj la mal'kuraĝ'o, sen'dub'e, est'as unu el plej terur'a'j mal'virt'o'j. Tiel dir'is Jeŝua Ha-Nocri. Ne, filozof'o, mi mal'konsent'as: ĝi est'as la plej terur'a mal'virt'o. Ekzempl'e, ne tim'is ja la nun'a prokurator'o de Jud'uj'o kaj eks'a tribunus'o de legi'o tiam, en la Jun'ul'in'a Val'o, kiam la feroc'a'j ĝerman'o'j preskaŭ dis'ŝir'is la gigant'o'n Rat'o'buĉ'ul'o. Sed pardon'o'n, filozof'o! Ĉu vi, malgraŭ vi'a grand'a sagac'o, imag'as, ke pro hom'o krim'int'a kontraŭ Cezar'o ruin'ig'os si'a'n karier'o'n la prokurator'o de Jud'uj'o?

— Jes, jes ja, — plor'ĝem'ad'is Pilato en la dorm'o.

Kompren'ebl'e, li ruin'ig'os. Maten'e li tio'n ne est'us far'int'a, sed nun, nokt'e, ĉio'n konsider'int'e, li konsent'as pere'i. Li ofer'os ĉio'n por sav'i de la ekzekut'o la tut'e sen'kulp'a'n mal'prudent'a'n rev'ul'o'n kaj kurac'ist'o'n!

— Nun ni ĉiam est'os kun'e, — dir'is al li en la sonĝ'o la ĉifon'vest'it'a filozof'o vagabond'a, ne'sci'at'e kiel aper'int'a sur la voj'o de la kavalir'o kun la or'a lanc'o. — Kie est'os unu, tie oni atend'u la ali'a'n! Kiam oni menci'os mi'n, tuj ankaŭ vi'n oni menci'os! Mi'n, la for'las'it'a'n infan'o'n kiu ne kon'as si'a'j'n ge'patr'o'j'n, kaj vi'n, fil'o'n de reĝ'o astr'ologi'ist'o kaj de Pil'a, la bel'a muel'ist'id'in'o.

— Jes, mi pet'as, ne forges'u, menci'ig'u pri mi, la fil'o de astr'ologi'ist'o, — pet'is Pilato en la sonĝ'o. Kaj ricev'int'e en la sonĝ'o kap'jes'o'n de la apud'e ir'ant'a almoz'ul'o el En-Sarid, la kruel'a prokurator'o de Jud'uj'o ĝoj'e plor'is kaj rid'is en la dorm'o.

Bon'eg'a est'is ĉio, sed tiom pli terur'a est'is la vek'iĝ'o. Bang'a ek'graŭl'is kontraŭ la lun'o, kaj la glit'a, kvazaŭ ole'it'a, blu'a pad'o romp'iĝ'is sub la hegemono. Li mal'ferm'is la okul'o'j'n kaj la unu'a afer'o kiu'n li konsci'is est'is la fakt'o, ke la ekzekut'o tamen okaz'is. Li'a unu'a mov'o est'is rutin'e kroĉ'iĝ'i je la kol'jung'o de Bang'a, post'e per la mal'san'ul'a'j okul'o'j li serĉ'is la lun'o'n kaj vid'is, ke ĝi iom for'flank'iĝ'is kaj iĝ'is pli arĝent'a. Ĝi'a'n lum'o'n romp'is mal'agrabl'a, alarm'a lum'o flagr'ant'a sur la balkon'o antaŭ li'a'j okul'o'j. En la man'o de centuri'estr'o Rat'o'buĉ'ul'o nigr'e fum'is flam'ant'a torĉ'o. Ten'ant'e ĝi'n li kun tim'o kaj malic'o rigard'is la danĝer'a'n best'o'n pret'a'n por la salt'o.

— Kuŝ'u, Bang'a, — dir'is la prokurator'o per mal'san'ul'a voĉ'o kaj tus'is. Per la man'o si'n ŝirm'int'e kontraŭ la flam'o li daŭr'ig'is: — Eĉ nokt'e, eĉ ĉe la lun'o mi ne hav'as kviet'o'n. Ho, di'o'j! Ankaŭ vi, Mark'o, hav'as fi'a'n ofic'o'n. Soldat'o'j'n vi kripl'ig'as ...

Plej mir'ig'it'e Rat'o'buĉ'ul'o rigard'is la hegemonon kaj tiu re'konsci'iĝ'is. Por for'viŝ'i la impres'o'n de si'a'j mal'neces'a'j, du'on'dorm'e el'las'it'a'j vort'o'j, la prokurator'o dir'is:

— Ne ofend'iĝ'u, centuri'estr'o, mi'a situaci'o, mi ripet'as, est'as eĉ pli mal'bon'a. Kio'n vi vol'as?

— Ven'is la estr'o de la sekret'a serv'o, — trankvil'e dir'is Mark'o.

— Ĉi tie'n, invit'u li'n ĉi tie'n, — ordon'is la prokurator'o tus'ant'e por pur'ig'i la gorĝ'o'n. Per la nud'a'j pied'o'j li serĉ'is si'a'j'n sandal'o'j'n. La flam'o ek'lud'is sur la kolon'o'j, la kaligoj de la centuri'estr'o for'klak'is kontraŭ la mozaik'o. La centuri'estr'o el'ir'is en la ĝarden'o'n.

— Ankaŭ ĉe la lun'o mi ne hav'as kviet'o'n, — grinc'int'e per la dent'o'j, al si mem dir'is la prokurator'o.

Anstataŭ la centuri'estr'o sur la balkon'o aper'is la kapuĉ'ul'o.

— Bang'a, kuŝ'u, — mal'laŭt'e dir'is la prokurator'o kaj prem'is la nuk'o'n de la hund'o.

Antaŭ ol Afranio komenc'is parol'i, li laŭ si'a kutim'o rigard'is ĉirkaŭ'e'n, de'ir'is en la ombr'o'n, kaj konvink'iĝ'int'e, ke krom Bang'a sur la balkon'o est'as neni'u mal'neces'a, ne'laŭt'e dir'is:

— Ordon'u, ke oni mi'n juĝ'u, prokurator'o. Vi est'is prav'a. Mi ne sukces'is sekur'ig'i Jehudon el Kirjat, li est'as ponard'it'a. Mi pet'as pri juĝ'o kaj eks'ofic'ig'o.

Al Afranio ŝajn'is, ke li'n rigard'as kvar okul'o'j: du hund'a'j kaj du lup'a'j.

El sub la ĥlamido li pren'is la rid'ig'iĝ'int'a'n pro la sang'o du'obl'e sigel'it'a'n mon'uj'o'n.

— Ĉi tiu'n mon'sak'et'o'n la murd'int'o'j sub'ĵet'is en la dom'o'n de la ĉef'pastr'o. La sang'o sur ĝi est'as la sang'o de Jehudo el Kirjat.

— Interes'e, kiom est'as en'e? — demand'is Pilato si'n klin'ant'e al la sak'et'o.

— Tri'dek tetra'draĥm'o'j.

La prokurator'o rikan'is kaj dir'is:

— Mal'mult'e.

Afranio silent'is.

— Kie est'as la murd'it'o?

— Tio'n mi ne sci'as, — kun trankvil'a dign'o respond'is la hom'o ne'dis'ig'ebl'a dis'de si'a kapuĉ'o, — hodiaŭ maten'e ni komenc'os la esplor'o'n.

La prokurator'o ek'sku'iĝ'is kaj for'las'is la rimen'et'o'n de la sandal'o, kiu'n li ne sukces'is fiks'i.

— Do, ĉu vi cert'e sci'as, ke li est'as murd'it'a?

Je tio la prokurator'o ricev'is la sek'a'n respond'o'n:

— Mi, prokurator'o, jam dek kvin jar'o'j'n serv'as en Jud'uj'o. Mi komenc'is sub Valeri'o Grat'o. Mi ne bezon'as vid'i la kadavr'o'n por dir'i, ke la hom'o est'as mort'ig'it'a. Nun mi raport'as al vi, ke la nom'at'o Jehudo el Kirjat antaŭ kelk'a'j hor'o'j iĝ'is ponard'it'a.

— Pardon'u al mi, Afranio, — dir'is Pilato, — mi ankoraŭ ne tut'vek'iĝ'is kaj tial demand'is. Mi dorm'as mal'bon'e, — la prokurator'o rikan'is, — kaj la tut'a'n temp'o'n mi sonĝ'as pri lun'radi'o. Tiom bizar'e, imag'u. Kvazaŭ mi promen'as sur la radi'o. Do, mi dezir'us sci'i vi'a'j'n konjekt'o'j'n pri tiu kaz'o. Kie vi intenc'as li'n serĉ'i? Sid'iĝ'u, estr'o de la sekret'a serv'o.

Afranio si'n klin'is, mov'is la seĝ'o'n pli proksim'e'n al la lekt'o kaj sid'iĝ'is tint'int'e per la glav'o.

— Mi intenc'as serĉ'i li'n en la ĉirkaŭ'ej'o de la oliv'o'prem'il'o en la Getsemana ĝarden'o.

— Ah ha. Kial ĝust'e tie?

— Hegemono, mi pens'as, ke la murd'o okaz'is ne en Jerŝalaim mem, nek tre mal'proksim'e de la urb'o. Ĝi okaz'is apud Jerŝalaim.

— Mi opini'as vi'n eminent'a kompetent'ul'o pri vi'a fak'o. Mi ne sci'as, kiel la afer'o stat'as en Romo, sed en la koloni'o'j vi est'as sen'egal'a. Mi pet'as vi'n klar'ig'i, kial vi pens'as tiel?

— Oni neniel pov'as supoz'i, — ne'laŭt'e dir'is Afranio, — ke Jehudo las'us iu'j'n suspekt'ind'a'j'n hom'o'j'n kapt'i li'n en'e de la urb'o. Sur la strat'o oni ne pov'as kaŝ'e ponard'i. Do, oni dev'us ven'ig'i li'n i'e'n en kel'o'n. Tamen la Serv'o jam serĉ'is li'n en la Mal'supr'a Urb'o, kaj sen'dub'e li jam est'us trov'it'a; do li ne est'as en Jerŝalaim, tio'n mi garanti'as. Se li est'us murd'it'a mal'proksim'e de la urb'o, tiu'n mon'pak'aĵ'o'n oni ne pov'us sub'ĵet'i tiom baldaŭ. La murd'o okaz'is apud Jerŝalaim. Oni sukces'is ir'ig'i li'n ekster la urb'o'n.

— Mi ne pov'as imag'i, kiel ebl'is tio'n aranĝ'i.

— Jes, prokurator'o, tio est'as la plej mal'facil'a demand'o en la tut'a afer'o, kaj mi eĉ dub'as, ĉu mi sukces'os ĝi'n solv'i.

— Jes, ver'a enigm'o! Je la fest'a vesper'o, kred'ant'o ial for'las'as la Pask'a'n festen'o'n, ir'as ekster'urb'e'n kaj tie pere'as. Kiu kaj kiel pov'us li'n el'log'i? Ebl'e vir'in'o tio'n far'is? — demand'is Pilato obe'ant'e subit'a'n inspir'o'n.

Afranio respond'is trankvil'e kaj grav'e:

— Neniel, prokurator'o. Tiu'n hipotez'o'n oni cert'e dev'as mal'akcept'i. Ni rezon'u logik'e. Kiu'j'n interes'is, ke Jehudo pere'u? Ar'et'o'n da vagabond'a'j fantazi'ul'o'j, en kiu, atent'u, est'is neni'a'j vir'in'o'j. Vid'u, prokurator'o, por edz'iĝ'i al vir'in'o oni bezon'as mon'o'n, sam'e por produkt'i hom'o'n, sed por murd'ig'i hom'o'n per vir'in'o oni bezon'as tre mult'e da mon'o, kiom hav'as neniu'j vagabond'o'j. Vir'in'o ne part'o'pren'is tiu'n afer'o'n, prokurator'o. Mi eĉ dir'u, ke tiu direkt'o pov'as nur devi'ig'i mi'n de la spur'o, mal'help'i la esplor'o'n kaj mi'n konfuz'i.

— Mi vid'as, ke vi tut'e prav'as, Afranio, — dir'is Pilato, — mi permes'is al mi el'dir'i nur'a'n konjekt'o'n.

— Ve, ĝi est'as erar'a, prokurator'o.

— Sed kio do ĝi pov'us est'i? — ek'kri'is la prokurator'o, kun avid'a sci'vol'o rigard'ant'e la vizaĝ'o'n de Afranio.

— Mi opini'as, ke tem'as pri tiu sam'a mon'o.

— Eminent'a ide'o! Tamen kiu kaj pro kio pov'us propon'i al li mon'o'n nokt'e kaj ekster la urb'o?

— Ho ne, prokurator'o, ne tiel. Mi hav'as nur unu supoz'o'n, kaj se ĝi est'as mal'ver'a, ali'a'n eksplik'o'n mi probabl'e ne trov'os. — Afranio si'n klin'is al la prokurator'o kaj fin'flustr'is: — Jehudo vol'is kaŝ'i si'a'n mon'o'n en lok'o sekret'a kaj nur de li kon'at'a.

— Tre subtil'a eksplik'o. Ver'ŝajn'e, ĝust'e tio okaz'is. Nun mi kompren'as: li'n ir'ig'is ne hom'o'j sed li'a propr'a pens'o. Jes, jes, ĝi est'is tiel.

— Cert'e, Jehudo est'is suspekt'em'a, li kaŝ'is si'a'n mon'o'n for de la hom'o'j.

— Nu, vi menci'is Getsemanon. Tamen kial ĝust'e tie vi intenc'as li'n serĉ'i, tio'n, ver'dir'e, mi ne kompren'as.

— Ho, prokurator'o, tio est'as plej simpl'a. Neni'u kaŝ'as mon'o'n sur voj'o, en lok'o eben'a kaj nud'a. Jehudo est'is nek sur la voj'o al Hebron, nek sur la voj'o al Betanio. Li dev'is est'i en ŝirm'it'a, izol'a lok'o kun arb'o'j. Ĝi est'as tiel simpl'a. Kaj krom Getsemano apud Jerŝalaim ne est'as tia lok'o. Ir'i mal'proksim'e'n li ne pov'is.

— Vi tut'e mi'n konvink'is. Do, kio'n ni far'u nun?

— Mi tuj komenc'os serĉ'i la murd'int'o'j'n, sekv'int'a'j'n Jehudon ekster la urb'o, kaj sam'temp'e, kiel mi jam raport'is, mi mem est'os juĝ'at'a.

— Pro kio?

— Mi'a'j hom'o'j perd'is li'n vesper'e sur la bazar'o post ol li for'las'is la palac'o'n de Kajafo. Kiel tio pov'is okaz'i, mi ne kompren'as. Tia'n embaras'o'n mi neniam spert'is. De post ni'a inter'parol'o li est'is observ'at'a. Tamen apud la bazar'o li ŝanĝ'is la direkt'o'n kaj far'is tiel strang'a'n kurb'o'n, ke li'a spur'o perd'iĝ'is.

— Jes. Mi deklar'as al vi, ke juĝ'i vi'n mi opini'as mal'neces'a. Vi far'is ĉio'n, kio'n vi pov'is, kaj neni'u en la mond'o, — la prokurator'o rid'et'is, — pov'us far'i pli ol vi! La agent'o'j perd'int'a'j Jehudon est'u disciplin'e pun'it'a'j, tamen mi mal'vol'as, ke la pun'o est'u iom ajn sever'a. Fin'fin'e, ni far'is ja ĉio'n por protekt'i la fi'ul'o'n! Inter'ali'e, mi forges'is demand'i, — la prokurator'o frot'is si'a'n frunt'o'n, — kiel ili sukces'is met'i la mon'o'n ĉe Kajafo?

— Vid'u, prokurator'o ... Tio ne est'as mal'facil'a. La venĝ'ant'o'j pas'is mal'antaŭ la palac'o de la ĉef'pastr'o, tie est'as strat'et'o super'ant'a la kort'o'n. Ili ĵet'is la pak'aĵ'o'n trans la bar'il'o'n.

— Ĉu kun la skrib'aĵ'o?

— Jes, ĝust'e kiel vi antaŭ'vid'is, prokurator'o. Ceter'e ... — ĉi tiam Afranio for'ŝir'is la sigel'o'n de la pak'aĵ'o kaj montr'is al Pilato ties en'hav'o'n.

— Atent'o'n, Afaranio, kio'n vi far'as, tio ver'ŝajn'e est'as la Templ'a'j sigel'o'j!

— Pri tio la prokurator'o ne zorg'u, — respond'is Afranio re'ferm'ant'e la pak'aĵ'o'n.

— Ĉu ĉiu'j'n sigel'il'o'j'n vi hav'as? — demand'is Pilato rid'ant'e.

— Ali'e ne pov'as est'i, prokurator'o, — tut'e sen rid'o, tre mal'mild'e dir'is Afranio.

— Mi imag'as la skandal'o'n ĉe Kajafo.

— Jes, prokurator'o, tio kaŭz'is tre grand'a'n ekscit'o'n. Mi'n ili invit'is sen'prokrast'e.

Eĉ en la du'on'lum'o oni pov'is vid'i, kiel bril'as la okul'o'j de Pilato.

— Interes'e, tre interes'e ...

— Permes'u ke mi mal'konsent'u, prokurator'o, ĉi tio ne est'is interes'a. Plej ted'a kaj lac'ig'a afer'o. Al mi'a demand'o, ĉu oni pag'is al iu mon'o'n en la palac'o de Kajafo, mi ricev'is klar'a'n respond'o'n, ke tio ne okaz'is.

— Ah, tiel? Nu, se la mon'o ne est'is pag'it'a, do ĝi ne est'is pag'it'a. Des pli mal'facil'e est'os trov'i la murd'int'o'j'n.

— Tut'e ĝust'e, prokurator'o.

— Inter'ali'e, Afranio, jen pri kio mi ĵus pens'is: ĉu ebl'as, ke li mem si'n mort'ig'is?

— Ho ne, prokurator'o, — respond'is Afranio, pro surpriz'o eĉ ĵet'int'e si'n mal'antaŭ'e'n en la brak'seĝ'o, — pardon'u, sed tio est'as tut'e ne kred'ebl'a!

— Ah, ĉio est'as kred'ebl'a en tiu urb'o! Mi pret'as vet'i, ke tre baldaŭ tia'j oni'dir'o'j ramp'os tra la tut'a urb'o.

Ĉi tiam Afranio ĵet'is sur la prokurator'o'n si'a'n rigard'o'n, iom pens'is kaj respond'is:

— Tio est'as ebl'a, prokurator'o.

Ŝajn'is, ke la prokurator'o mal'vol'as for'las'i tiu'n tem'o'n pri la mort'ig'o de la hom'o el Kirjat, kvankam ĉio jam est'is klar'a. Li demand'is, eĉ iom rev'em'e:

— Nu, mi ŝat'us vid'i li'n mort'ig'at'a.

— Oni tre lert'e li'n murd'is, — dir'is la estr'o de la sekret'a serv'o, iom ironi'e rigard'ant'e Pilaton.

— Kiel do vi pov'as sci'i tio'n?

— Bon'vol'u atent'i la sak'et'o'n, prokurator'o, — respond'is Afranio, — mi vet'as, ke la sang'o de Jehudo ŝpruc'is ond'e. Ja mi vid'ad'is mort'ig'it'o'j'n en mi'a viv'o, prokurator'o.

— Do, li ne re'ek'star'os, ĉu?

— Nu, li re'ek'star'os, prokurator'o, — filozofi'em'e rid'et'ant'e dir'is Afranio, — kiam la trumpet'o de la Mesi'o, kiu'n oni atend'as ĉi tie, ek'son'os super li. Sed pli fru'e li ne ek'star'os!

— Sufiĉ'as, Afranio! Tiu demand'o klar'as. Nun ni pas'u al la en'tomb'ig'o.

— La ekzekut'it'o'j est'as en'tomb'ig'it'a'j, prokurator'o.

— Ho, Afranio, juĝ'i vi'n est'us krim'o. Vi merit'as plej alt'a'n rekompenc'o'n. Kiel ĝi est'is?

Afranio komenc'is rakont'i kaj rakont'is, ke dum li si'n okup'is pri la afer'o de Jehudo, taĉment'o de la sekret'a gard'o, komand'at'e de li'a anstataŭ'ant'o, ating'is la mont'et'o'n kiam est'iĝ'is la vesper'o. Unu korp'o mank'is sur la pint'o. Pilato trem'is, raŭk'e dir'is:

— Ah, kiel mi pov'is preter'atent'i tio'n!

— Ne zorg'u pri tio, prokurator'o, — dir'is Afranio kaj daŭr'ig'is si'a'n rakont'o'n: — Lev'int'e sur la ĉar'o'n la kadavr'o'j'n de Dismas kaj Gestas, kies okul'o'j jam est'is el'bek'it'a'j de la rab'bird'o'j, oni tuj komenc'is serĉ'i la tri'a'n korp'o'n. Tre baldaŭ oni ĝi'n trov'is. Iu hom'o ...

— Levio Mateo, — ne demand'e, sed pli'e asert'e dir'is Pilato.

— Jes, prokurator'o ...

Levio Mateo si'n kaŝ'is en kavern'o en la nord'a dekliv'o de la Kalv'a Krani'o atend'ant'e la mal'lum'o'n. La nud'a korp'o de Jeŝua Ha-Nocri est'is ĉe li. Kiam la gard'ist'o'j kun torĉ'o en'ir'is la kavern'o'n, Levio iĝ'is desper'a kaj furioz'a. Li kri'is, ke li far'is neni'a'n krim'o'n, ke laŭ la leĝ'o, ĉiu ajn dezir'ant'o rajt'as en'tomb'ig'i ekzekut'it'o'n. Levio Mateo dir'ad'is, ke li mal'vol'as dis'iĝ'i de la korp'o. Li est'is ekscit'it'a, kri'is i'o'n konfuz'a'n, jen pet'ant'e, jen minac'ant'e kaj mal'ben'ant'e ...

— Ĉu li neces'ig'is ke oni li'n arest'u? — mal'seren'e demand'is Pilato.

— Ne, prokurator'o, ne, — tre trankvil'e respond'is Afranio, — la aŭdac'a mal'saĝ'ul'o las'is si'n kviet'ig'i per la promes'o, ke la korp'o'n oni en'tomb'ig'os.

Kompren'int'e la dir'it'a'n Levio kviet'iĝ'is, tamen li deklar'is, ke neni'e'n li for'ir'os kaj ke li dezir'as part'o'pren'i la en'tomb'ig'o'n. Li dir'is, ke li ne for'ir'os eĉ mort'ig'ot'e, kaj por tiu cel'o li eĉ prezent'is pan'tranĉ'il'o'n, kiu'n li hav'is kun'e.

— Ĉu oni li'n for'pel'is? — obtuz'voĉ'e demand'is Pilato.

— Ne, prokurator'o, ne. Mi'a anstataŭ'ant'o permes'is al li part'o'pren'i la en'tomb'ig'o'n.

— Kiu el vi'a'j anstataŭ'ant'o'j estr'is la taĉment'o'n?

— Tolmajo, — respond'is Afranio, kaj angor'e re'demand'is: — ĉu li far'is erar'o'n?

— Daŭr'ig'u, — dir'is Pilato, — mi trov'as neni'a'n erar'o'n. Ĝeneral'e, mi iom'et'e perpleks'iĝ'as, ĉar ŝajn'as, ke mi renkont'is hom'o'n kiu neniam erar'as. Tiu hom'o est'as vi.

— Levion Mateon oni akcept'is sur la ĉar'o'n kun la korp'o'j de la ekzekut'it'o'j, kaj proksim'um'e post du hor'o'j oni ating'is sen'hom'a'n inter'mont'o'n nord'e de Jerŝalaim. Tie la taĉment'an'o'j, labor'ant'e skip'e, dum unu hor'o fos'is profund'a'n kav'o'n kaj en'tomb'ig'is en ĝi ĉiu'j'n tri ekzekut'it'o'j'n.

— Ĉu nud'a'j?

— Ne, prokurator'o, la taĉment'o hav'is por tio ĥiton'o'j'n. Al ĉiu en'tomb'ig'at'o oni met'is ring'o'n sur la fingr'o'n. La ring'o de Jeŝua hav'is unu en'tranĉ'o'n, la ring'o de Dismas, du kaj tiu de Gestas, tri. La fos'aĵ'o est'as ferm'it'a, plen'ig'it'a je ŝton'o'j. Tolmajo sci'as la re'kon'il'o'n.

— Aĥ, se mi est'us antaŭ'vid'int'a tio'n! — dir'is Pilato kun ĉagren'grimac'o. — Ja mi dev'us inter'parol'i kun tiu Levio Mateo ...

— Li est'as ĉi tie, prokurator'o!

Larĝ'e mal'ferm'int'e la okul'o'j'n Pilato dum kelk'a temp'o rigard'is Afranion, post'e li dir'is:

— Mi dank'as al vi pro ĉio far'it'a pri tiu afer'o. Bon'vol'u send'i al mi morgaŭ Tolmajon, anticip'e sci'ig'int'e al li, ke mi est'as pri li kontent'a; kaj vi'n, Afranio, — la prokurator'o pren'is el la poŝ'o de la zon'o, kuŝ'ant'a sur la tabl'o, fingr'o'ring'o'n kaj prezent'is ĝi'n al la estr'o de la sekret'a serv'o, — mi pet'as akcept'i tiu'n memor'aĵ'o'n.

Afranio si'n klin'is:

— Tio est'as grand'a honor'o, hegemono.

— La taĉment'o, kiu en'tomb'ig'is la ekzekut'it'o'j'n, hav'u rekompenc'o'n. La agent'o'j, perd'int'a'j Jehudon, ricev'u mal'laŭd'o'n. Levio Mateo est'u tuj ven'ig'it'a. Mi bezon'as detal'o'j'n pri la afer'o de Jeŝua.

— Jes, prokurator'o, — dir'is Afranio. Ripet'e si'n klin'ant'e li for'ir'is, la prokurator'o klak'is per la man'o'j kaj kri'is:

— Al mi, ĉi tie'n! Lum'il'o'n en la portik'o'n!

Afranio jam ir'is en la ĝarden'o kaj mal'antaŭ la dors'o de Pilato en la man'o'j de serv'ist'o'j jam flagr'is fajr'o'j. Tri lamp'o'j aper'is sur la tabl'o antaŭ la prokurator'o, kaj la lun'a nokt'o re'tir'iĝ'is en la ĝarden'o'n, kvazaŭ for'konduk'at'e de la estr'o de la sekret'a serv'o. Anstataŭ Afranio sur la balkon'o'n paŝ'is ne'kon'at'a mal'dik'a vir'et'o kaj la eg'a centuri'estr'o. Tiu last'a, kapt'int'e rigard'o'n de la prokurator'o, tuj for'ir'is en la ĝarden'o'n kaj mal'aper'is.

La prokurator'o esplor'is la ven'int'o'n per avid'a'j kaj iom'et'e tim'ig'it'a'j okul'o'j. Tiel oni rigard'as hom'o'n, pri kiu oni mult'e aŭd'is, pri kiu oni mem pens'ad'is kaj kiu fin'fin'e aper'is.

La ven'int'o, proksim'um'e kvar'dek'jar'a, est'is nigr'a'har'a, brun'haŭt'a, ĉifon'vest'it'a, li'n tut'a'n kovr'is krust'iĝ'int'a kot'o; el sub la mal'lev'it'a'j brov'o'j li rigard'is kvazaŭ lup'o. Resum'e, li est'is tre mis'aspekt'a kaj plej'e simil'is urb'a'n almoz'ul'o'n, kia'j svarm'as sur la teras'o'j de la Templ'o aŭ sur la bazar'o'j de la bru'a kaj mal'pur'a Mal'supr'a Urb'o.

La silent'o daŭr'is long'e; ĝi'n romp'is la strang'a kondut'o de la ven'ig'it'o. Li'a vizaĝ'o ŝanĝ'is la kolor'o'n, li ŝancel'iĝ'is kaj nur tial ne fal'is, ke per la mal'pur'a man'o li sukces'is kapt'i la rand'o'n de la tabl'o.

— Kio est'as al ci? — demand'is Pilato.

— Neni'o, — respond'is Levio Mateo kaj far'is tia'n mov'o'n, kvazaŭ li i'o'n glut'us. Li'a magr'a, nud'a, mal'pur'a kol'o ek'ŝvel'is kaj re'ŝrump'is.

— Kio est'as al ci, respond'u, — ripet'is Pilato.

— Mi est'as lac'a, — dir'is Levio kaj mal'seren'e de'turn'is la rigard'o'n al la plank'o.

— Sid'ig'u ci'n, — Pilato montr'is al la brak'seĝ'o.

Levio mal'kred'em'e rigard'is la prokurator'o'n, si'n mov'is al la seĝ'o, ĵet'is tim'ig'it'a'n rigard'o'n sur la or'a'j'n brak’apog'il'o'j'n kaj sid'iĝ'is ne sur la seĝ'o'n sed sur la plank'o'n apud'e.

— Dir'u, kial ci ne sid'ig'is ci'n sur la seĝ'o'n? — demand'is Pilato.

— Mi est'as mal'pur'a, mi ĝi'n makul'us, — dir'is Levio rigard'ant'e mal'supr'e'n.

— Tuj oni don'os al ci por manĝ'i.

— Mi ne dezir'as manĝ'i, — respond'is Levio.

— Kial ci mensog'as? — pac'em'e dir'is Pilato, — ci ne manĝ'is la tut'a'n tag'o'n aŭ ebl'e eĉ pli long'e. Nu bon'e, ne manĝ'u. Mi ven'ig'is ci'n por ke ci montr'u al mi la tranĉ'il'o'n kiu'n ci hav'is.

— La soldat'o'j ĝi'n de mi for'pren'is kiam ili konduk'is mi'n ĉi tie'n, — respond'is Levio kaj sombr'e al'don'is: — Oni re'don'u ĝi'n al mi, mi dev'as ĝi'n re'port'i al la posed'ant'o, mi ĝi'n ŝtel'is.

— Por kiu cel'o?

— Por dis'tranĉ'i la ŝnur'o'j'n, — respond'is Levio.

— Mark'o! — kri'is la prokurator'o, kaj la centuri'estr'o paŝ'is sub la portik'o'n. — Li'a'n tranĉ'il'o'n al mi don'u.

El unu el la du teg'il'o'j de si'a zon'o la centuri'estr'o el'ig'is mal'pur'a'n pan'tranĉ'il'o'n, don'is ĝi'n al la prokurator'o kaj for'ir'is.

— Kie ci pren'is la tranĉ'il'o'n?

— En la pan'butik'o ĉe la Hebrona Pord'eg'o, tuj mal'dekstr'e kiam oni en'ir'as la urb'o'n.

Pilato rigard'is la larĝ'a'n kling'o'n, ial kontrol'is per la fingr'o, ĉu ĝi est'as akr'a, post'e dir'is:

— Pri la tranĉ'il'o ne zorg'u, ĝi est'os re'send'it'a al la butik'o. Nun la du'a kio'n mi bezon'as: montr'u al mi la pergamen'o'n, kiu'n ci port'as kun ci kaj sur kiu est'as skrib'it'a'j la parol'o'j de Jeŝua.

Levio mal'am'e rigard'is Pilaton kaj rid'et'is tiel malic'eg'e, ke li'a vizaĝ'o iĝ'is tut'e hid'a.

— Vi vol'as ĉio'n for'pren'i, ĉu? Ankaŭ la last'a'n, kio'n mi hav'as? — li demand'is.

— Mi ne dir'is ja: for'don'u, — respond'is Pilato, — mi dir'is: montr'u.

Levio serĉ'is en la ĉe'brust'o kaj el'ig'is pergamen'rul'o'n. Pilato ĝi'n pren'is, mal'volv'is, stern'is inter la fajr'o'j kaj streĉ'ant'e la okul'o'j'n komenc'is esplor'i la apenaŭ leg'ebl'a'j'n ink'o'sign'o'j'n.

Kompren'i tiu'j'n aĉ'e skrib'it'a'j'n lini'o'j'n est'is mal'facil'e, Pilato plis'is la palpebr'o'j'n, si'n klin'is preskaŭ ĝis la pergamen'o, ŝov'is si'a'n fingr'o'n laŭ la lini'o'j. Li tamen pov'is konstat'i, ke la skrib'it'a est'as mal'koher'a vic'o de i'a'j el'dir'o'j, dat'o'j, mastr'um'a'j not'o'j, poezi'a'j fragment'o'j. Li sukces'is leg'i: “La mort'o ne est'as ... Hieraŭ ni manĝ'is dolĉ'a'j'n printemp'a'j'n bakurotojn ...”

Grimac'ant'e pro la streĉ'o li mal'ĉifr'is: “Ni vid'os la pur'a'n river'o'n de la viv'o'akv'o ... La hom'ar'o rigard'as la sun'o'n tra klar'a kristal'o ...”

Subit'e Pilato ek'sku'iĝ'is. En la last'a'j lini'o'j de la pergamen'o li leg'is la vort'o'j'n: “... mal'virt'o pli ... ol la mal'kuraĝ'o”.

Pilato re'rul'is la pergamen'o'n kaj per abrupt'a mov'o ĝi'n etend'is al Levio.

— Pren'u, — li dir'is. Post ne'long'a silent'o li al'don'is: — Mi vid'as, ke ci est'as kler'ul'o, kaj ne dec'as ke ci, sol'a, vag'as sen'hejm'e en almoz'ul'a vest'o. Mi hav'as grand'a'n bibliotek'o'n en Cezareo, mi est'as tre riĉ'a kaj vol'as ci'n dung'i. Ci ord'ig'os kaj konserv'ad'os la papirus'o'j'n, ci est'os sat'a kaj vest'it'a.

Levio ek'star'is kaj respond'is:

— Ne, mi ne vol'as.

— Kial? — demand'is Pilato kaj li'a vizaĝ'o mal'hel'iĝ'is, — ĉu mi est'as al ci mal'agrabl'a? Ĉu ci mi'n tim'as?

De'nov'e la mal'bon'a rid'et'o hid'ig'is la vizaĝ'o'n de Levio:

— Ne, ĉar ci mi'n tim'as. Por ci ne est'os facil'a rigard'i mi'n en la vizaĝ'o'n post ol ci li'n mort'ig'is.

— Silent'u, — respond'is Pilato, — pren'u mon'o'n.

Levio kap'ne'is, la prokurator'o daŭr'ig'is:

— Mi sci'as, ke ci opini'as ci'n disĉipl'o de Jeŝua, sed mi dir'as al ci, ke ci neni'o'n kompren'is el tio, kio'n li instru'is. Ĉar, se ci kompren'us, ci nepr'e akcept'us i'o'n de mi. Konsider'u, ke antaŭ la mort'o li dir'is, ke li riproĉ'as neniu'n, — Pilato signif'o'plen'e lev'is la fingr'o'n, li'a vizaĝ'o tik'is. — Li mem nepr'e i'o'n pren'us. Vi est'as kruel'a, dum li ne est'is tia. Kie'n vi ir'os?

Levio subit'e proksim'iĝ'is al la tabl'o, apog'iĝ'is sur ĝi per ambaŭ man'o'j kaj rigard'ant'e la prokurator'o'n per ard'a'j okul'o'j li flustr'is al tiu:

— Ci, prokurator'o, sci'u, ke mi ponard'os hom'o'n en Jerŝalaim. Mi dezir'as dir'i al ci tio'n, por ke ci sci'u, ke sang'o ankoraŭ verŝ'iĝ'os.

— Ankaŭ mi sci'as, ke ĝi ankoraŭ verŝ'iĝ'os, — respond'is Pilato, — ci'a'j vort'o'j mi'n ne mir'ig'as. Evident'e, mi'n ci vol'as murd'i, ĉu?

— Murd'i ci'n mi ne sukces'os, — nud'ig'int'e la dent'o'j'n rikan'is Levio, — mi ne est'as tiom stult'a ke mi esper'u je tio, sed mi ponard'os Jehudon el Kirjat, kaj al tio mi ofer'os la rest'o'n de mi'a viv'o.

Delic'o aper'is en la okul'o'j de la prokurator'o, per la fingr'o li invit'is Levion Mateon proksim'iĝ'i kaj dir'is:

— Tio'n ci ne far'os, ci ne bezon'as zorg'i pri tio, Jehudo mort'is ponard'it'a ĉi-nokt'e.

Levio salt'is de la tabl'o mal'antaŭ'e'n, ĵet'is ĉirkaŭ si'n sovaĝ'a'n rigard'o'n kaj kri'is:

— Kiu far'is tio'n?

— Ne ĵaluz'u, — rikan'is Pilato frot'ant'e si'a'j'n man'o'j'n, — ŝajn'as al mi, ke vi ne est'as li'a sol'a adept'o.

— Kiu far'is tio'n? — flustr'e ripet'is Levio.

Pilato respond'is:

— Tio'n far'is mi.

Levio mal'ferm'is la buŝ'o'n, sovaĝ'e gap'is al la prokurator'o, kaj tiu dir'is:

— Tio, cert'e, est'as ne'mult'e, la far'it'a, sed est'as mi kiu ĝi'n far'is. — Kaj post paŭz'o: — Nu, ĉu nun ci i'o'n pren'os?

Levio iom pens'is, mild'iĝ'is, fin'e li dir'is:

— Oni don'u al mi pur'a'n pergamen'pec'o'n.

Pas'is unu hor'o. Levio ne plu est'is en la palac'o. Nun la silent'o'n de la maten'krepusk'o romp'is nur la mal'proksim'a paŝ'ad'o de la gard'o'soldat'o'j en la ĝarden'o. La lun'o est'is rapid'e pal'iĝ'ant'a, ĉe la kontraŭ'a ĉiel'rand'o vid'iĝ'is la hel'a makul'et'o de la maten'a stel'o. La lum'il'o'j jam antaŭ long'e esting'iĝ'is. Sur la lekt'o kuŝ'is la prokurator'o. Met'int'e la man'o'n sub la vang'o'n li dorm'is kaj sen'bru'e spir'is. Apud li dorm'is Bang'a.

Tiel renkont'is la maten'ruĝ'o'n de la dek kvin'a de Nis'a'n’ la kvin'a prokurator'o de Jud'uj'o, Ponci'o Pilato.

27

La fin'o de la apartament'o n-ro 50

Kiam Margarita ating'is la last'a'j'n vort'o'j'n de la ĉapitr'o, “... tiel renkont'is la maten'ruĝ'o'n de la dek kvin'a de Nis'a'n’ la kvin'a prokurator'o de Jud'uj'o, Ponci'o Pilato” — est'iĝ'is maten'o.

En la mal'grand'a kort'o, en la branĉ'ar'o de la salik'o kaj de la tili'o, aŭd'iĝ'is ĝoj'a, ekscit'a, maten'a konversaci'o de la paser'o'j.

Margarita lev'is si'n de la seĝ'o, si'n tir’etend'is kaj nur tiam ŝi sent'is, kiom lac'dolor'as ŝi'a tut'a korp'o, kiel dorm'em'a ŝi est'as. Menci'end'as, ke en ŝi'a anim'o reg'is plen'a trankvil'o. Neni'a mal'ord'o est'is en ŝi'a'j pens'o'j, ŝi'n neniel konstern'is la fakt'o, ke la nokt'o'n ŝi pas'ig'is super'natur'e. Ŝi'n ne ekscit'is la re'memor'o, ke ŝi est'is ĉe la bal'o de Satan'o, ke per ia mirakl'o la majstr'o est'as al ŝi re'don'it'a, ke el la cindr'o re'est'iĝ'is la roman'o, ke de'nov'e ĉio re'trov'iĝ'is sur si'a lok'o en la kel'o ĉe la strat'et'o, de kie est'is ekzil'it'a la fi-denunc'ist'o Alojzo Bakŝiŝev. Resum'e, la kon'at'iĝ'o kun Voland far'is al ŝi neni'a'n damaĝ'o'n psik'a'n. Ĉio est'is, kvazaŭ tiel ĝi dev'is est'i. Ŝi ir'is en la ali'a'n ĉambr'o'n, konvink'iĝ'is, ke la majstr'o kviet'e kaj profund'e dorm'as, mal'ŝalt'is la sen'util'a'n tabl'o'lamp'o'n kaj si'n etend'is ĉe la kontraŭ'a mur'o, sur la sof'et'o kovr'it'a per mal'nov'a, dis'ŝir'it'a lit'tuk'o. Post unu minut'o ŝi dorm'is, kaj tiu'n maten'o'n ŝi neni'o'n sonĝ'is. Silent'is la du ĉambr'o'j en la kel'o, silent'is la tut'a dom'et'o de la konstru'rajt'ig'it'o, kviet'a est'is la mal'ĉef'a strat'et'o.

Sed en tiu sam'a maten'o, nom'e dum la tag'iĝ'o de la sabat'o, mal'dorm'is tut'a etaĝ'o de unu el la Moskvaj organiz'o'j, kaj ĝi'a'j fenestr'o'j, rigard'ant'a'j al vast'a asfalt'iz'it'a plac'o kiu'n zum'e kaj sen'hast'e bros'is special'a'j maŝin'o'j, radi'is per plen'a lum'o, tranĉ'ant'a la hel'o'n de la lev'iĝ'ant'a sun'o.

La tut'a etaĝ'o enket'is pri la Voland-afer'o, kaj la tut'a'n nokt'o'n lum'is la lamp'o'j en dek kabinet'o'j.

Propr'e, la afer'o klar'is jam de hieraŭ, de la vendred'o, kiam oni dev'is ferm'i Variete'o'n sekv'e de la mal'aper'o de ties estr'ar'o, kaj pro la divers'a'j eksces'o'j okaz'int'a'j unu tag'o'n antaŭ'e, dum la fam'a seanc'o pri nigr'a magi'o. Sed la problem'o konsist'is en tio, ke la tut'a'n temp'o'n, sen'ĉes'e, la mal'dorm'a etaĝ'o plu ricev'ad'is nov'a'n material'o'n.

Nun la enket'o pri tiu strang'a afer'o, prezent'ant'a trajt'o'j'n de evident'a satan'aĵ'o kun element'o'j hipnot'ism'a'j kaj okul'frap'e krim'a'j, dev'is el ĉiu'j ĉi mult'spec'a'j kaj konfuz'a'j event'o'j okaz'int'a'j en divers'a'j lok'o'j de Moskvo far'i unu koher'a'n bul'o'n.

La unu'a hom'o, dev'ig'it'a vizit'i la sen'dorm'a'n etaĝ'o'n inund'at'a'n de elektr'a lum'o, est'is Arkadi'o Apolonoviĉ Semplejarov, prezid'ant'o de la Akustik'a Komision'o.

Vendred'e post la tag'manĝ'o en li'a apartament'o situ'ant'a en la dom'o ĉe la pont'o Kamennij ek'sonor'is la telefon'o, kaj vir'a voĉ'o pet'is vok'i al la aparat'o Arkadi'o'n Apolonoviĉ. Ties edz'in'o, kiu est'is mal'kroĉ'int'a la aŭd'il'o'n, mis'humor'e respond'is, ke Arkadi'o Apolonoviĉ mal'bon'e fart'as, ke li en'lit'iĝ'is kaj ne pov'as ven'i al la telefon'o. Kiam la edz'in'o demand'is, de kie oni telefon'as, la voĉ'o tre lakon'e inform'is ŝi'n pri tio.

— Unu sekund'o'n ... tuj ... unu minut'o'n, — balbut'is la kutim'e tre orgojl'a edz'in'o de la prezid'ant'o de la Akustik'a Komision'o, kaj sag'rapid'e ŝi impet'is en la dorm'o'ĉambr'o'n por for'ŝir'i li'n el la lit'o, en kiu li kuŝ'is sufer'ant'e infer'a'j'n turment'o'j'n ĉe la re'memor'o pri la hieraŭ'a seanc'o kaj pri la skandal'o, kiu akompan'is la for'pel'o'n de la Sar'at'ov'a nev'in'o.

Ver'dir'e, ne post unu sekund'o, eĉ ne post unu minut'o, sed post kvar'on'o de minut'o Semplejarov, sur'hav'ant'e nur sub'vest'o'j'n kaj unu ŝu'o'n je la mal'dekstr'a pied'o, star'is ĉe la aparat'o kaj en ĝi'n balbut'is:

— Ha lo, est'as mi... jes, mi aŭskult'as, mi aŭskult'as...

Li'a edz'in'o, forges'int'e por tiu'j moment'o'j ĉiu'j'n abomen'a'j'n adult'aĵ'o'j'n pri kiu'j la mal'feliĉ'ul'o Arkadi'o Apolonoviĉ est'is konviktita, el'ŝov'is tim'ig'it'a'n vizaĝ'o'n tra la pord'o de la koridor'o kaj puŝ'ant'e la ali'a'n ŝu'o'n en la aer'o ŝi flustr'ad'is:

— La ŝu'o'n sur'met'u, la ŝu'o'n ... la pied'o'j'n vi mal'varm'um'os ...

Arkadi'o Apolonoviĉ, per la nud'a pied'o kaj per sovaĝ'a'j rigard'o'j sign'ant'e ke ŝi for'ir'u, murmur'is en la telefon'o'n:

— Jes, jes, cert'e, mi kompren'as ... Tuj mi al'vetur'os ...

La tut'a'n sekv'int'a'n vesper'o'n li rest'is en tiu etaĝ'o, kie dis'volv'iĝ'is la enket'o. La inter'parol'o est'is embaras'a, plej mal'agrabl'a ĝi est'is, ĉar li dev'is plej preciz'e rakont'i ne nur pri la fi'a seanc'o kaj la inter'bat'iĝ'o en la loĝi'o, sed krom'e — kiel cirkonstanc'o'n, tamen ja neces'a'n — ankaŭ pri Milic'a Andrejevna Pokobatko de la strat'o Jeloĥovskaja, kaj pri la Sar'at'ov'a nev'in'o, kaj pri mult'a'j ali'a'j afer'o'j, pri kiu'j rakont'i est'is por li ver'a turment'o.

Evident'e, la depozici'o de Arkadi'o Apolonoviĉ, hom'o kler'a kaj kultur'a, kompetent'a kaj kompren'em'a atest'ant'o de la skandal'a seanc'o; atest'ant'o kiu bon'eg'e pri'skrib'is kaj la mister'a'n magi'ist'o'n kun li'a du'on'mask'o, kaj la du kanajl'o'j'n li'a'j'n asist'ant'o'j'n; kiu firm'e memor'is, ke la famili'nom'o de la magi'ist'o est'is ĝust'e Voland, — la depozici'o de tia hom'o konsider'ind'e avanc'ig'is la enket'o'n. El la kompar'o de li'a depozici'o kun la depozici'o'j de ali'a'j atest'ant'o'j — inter kiu'j est'is plur'a'j civit'an'in'o'j sufer'int'a'j post la seanc'o (tiu en viol'kolor'a'j sub'vest'o'j, konstern'int'a Rimskijon, kaj, ho ve, mult'a'j ali'a'j) kaj la kurier'o Karpov plur'foj'e send'it'a en la apartament'o'n n-ro 50 ĉe la strat'o Sadovaja — oni tuj determin'is la lok'o'n, kie est'is serĉ'end'a'j la kulp'a'j je ĉiu'j ĉi aventur'o'j.

La apartament'o'n n-ro 50 oni vizit'is, kaj eĉ plur'foj'e, oni zorg'e ĝi'n tra'serĉ'is, perkut'is ĝi'a'j'n mur'o'j'n, esplor'is la kamen'tub'o'j'n, serĉ'is kaŝ'ej'o'j'n. Tamen ĉiu'j ĉi proced'o'j rezult'ig'is neni'o'n kaj dum neni'u el la vizit'o'j en la apartament'o'n oni sukces'is iu'n ajn trov'i, kvankam est'is tut'e evident'a, ke iu ja tie est'as, malgraŭ la firm'a kaj kategori'a asert'o de ĉiu'j oficial'ul'o'j respons'a'j pri la rest'ad'o de ali'land'a'j art'ist'o'j en Moskvo, ke nigr'a magi'ist'o nom'at'a Voland en la urb'o ne est'as kaj neniel pov'as est'i.

Absolut'e neni'e est'is registr'it'a li'a al'ven'o, al neni'u li prezent'is si'a'n pasport'o'n aŭ ali'a'n paper'o'n, kontrakt'o'n aŭ invit'il'o'n, neni'u pri li i'o'n aŭd'is! Kitajcev, la estr'o de la program'a fak'o de la Spektakl'o'komision'o, ĵur'is grand'a'j'n ĵur'o'j'n, ke la mal'aper'int'o Steĉjo Latronov ne send'is al li por konfirm'o i'a'n ajn spektakl'o'program'o'n kun ia ajn Voland, nek telefon'is al li i'o'n ajn pri la ven'o de tia Voland. Tial li, Kitajcev, ne sci'as kaj ne pov'as kompren'i, kia'manier'e Steĉjo al'las'us tia'n seanc'o'n okaz'i en Variete'o. Kiam oni obĵet'is, ke Semplejarov propr'a'okul'e vid'is la magi'ist'o'n sur la scen'ej'o, Kitajcev nur dis'etend'is la brak'o'j'n kaj lev'is la okul'o'j'n al la ĉiel'o. Kaj laŭ la okul'o'j de Kitajcev oni pov'is vid'i kaj sen'hezit'e konklud'i, ke li est'as kristal'e pur'a kaj sen'pek'a.

Post'e tiu Pro'ĥor'o Petroviĉ, prezid'ant'o de la Centr'a Spektakl'o'komision'o ...

Parentez'e: li re'aper'is en si'a kabinet'o tuj post ol la milici'o en'ven'is li'a'n kabinet'o'n, kio kaŭz'is ekstaz'a'n ĝoj'o'n de Anna Riĉardovna kaj grand'a'n perpleks'o'n de la sen'util'e vok'it'a milici'o. Kaj ankoraŭ unu parentez'aĵ'o: re'ven'int'e sur si'a'n lok'o'n, en si'a'n griz'a'n stri'it'a'n vest'o'komplet'o'n, Pro'ĥor'o Petroviĉ plen'e aprob'is ĉiu'j'n decid'o'formul'o'j'n, kiu'j'n la vest'o'komplet'o sur'skrib'is dum li'a ne'long'a for'est'o.

... do, tiu Pro'ĥor'o Petroviĉ absolut'eg'e neni'o'n sci'is pri iu ajn nom'at'a Voland.

Rezult'is, pardon'o'n, absurd'aĵ'o: mil'o'j da spekt'ant'o'j, la tut'a person'ar'o de Variete'o kaj fin'e Semplejarov A.A., hom'o kler'eg'a, vid'is tiu'n magi'ist'o'n kaj li'a'n mal'ben'ind'a'j'n asist'ant'o'j'n — sed neniel ebl'as li'n trov'i. Trud'iĝ'as demand'o: ĉu la ter'o li'n en'glut'is post li'a fi-seanc'o, aŭ, laŭ ies asert'o'j, ĉu li tut'e ne est'is ven'int'a en Moskvon? Nu, se akcept'i la unu'a'n hipotez'o'n, tiam oni ankaŭ akcept'u, ke kun'e kun li la ter'o egal'e en'glut'is la tut'a'n estr'ar'o'n de Variete'o; kaj la du'a hipotez'o ŝajn'as implic'i, ke la estr'ar'o mem de la mal'feliĉ'a teatr'o, post ia mis'far'o (re'memor'u la frakas'it'a'n fenestr'o'n en la kabinet'o de Rimskij kaj la kondut'o'n de Keroaso!) sen'spur'e fuĝ'is el Moskvo.

End'as agnosk'i la merit'o'n de la enket'estr'o. La mal'aper'int'o'n Rimskij oni re'trov'is mir'ind'e rapid'e. Sufiĉ'is kompar'i la kondut'o'n de Keroaso ĉe la taksi'a halt'ej'o kun kelk'a'j temp'o'punkt'o'j — ekzempl'e, kiam fin'iĝ'is la seanc'o en la apud'a kin'ej'o kaj je kiom'a hor'o pov'is mal'aper'i Rimskij — por tuj send'i telegram'o'n en Leningradon. Post unu hor'o (est'is vesper'o de la vendred'o) ven'is la respond'o, ke Rimskij est'as trov'it'a en la numer'o 412 de la hotel'o Astoria, en la kvar'a etaĝ'o, apud la ĉambr'o okup'it'a de la repertuar'estr'o de unu el la Moskvaj teatr'o'j turne'ant'a en Leningrado, do ĝust'e en la numer'o kon'at'a pro si'a'j griz'blu'a mebl'ar'o kun oriz'aĵ'o'j kaj bon'eg'a ban'ĉambr'o.

Trov'it'e kaŝ'ant'a si'n en la vest'o'ŝrank'o de la numer'o 412 de Astoria, Rimskij tuj iĝ'is arest'it'a kaj pri'demand'it'a sur'lok'e, en Leningrado. Post kio Moskvon ven'is telegram'o, sci'ig'ant'a ke la financ'a direktor'o de Variete'o est'as en ne'respons'iv'a stat'o, ke la demand'o'j'n li respond'as per absurd'aĵ'o'j aŭ rifuz'as respond'i, kaj nur pet'as pri tio, ke oni li'n kaŝ'u en blend'it'a'n kamer'o'n sub arm'it'a'n gard'o'n. El Moskvo oni per telegram'o ordon'is transport'i sub gard'o la financ'a'n direktor'o'n en Moskvon, sekv'e de kio je la vendred'o vesper'e Rimskij sub la indik'it'a gard'o for'vetur'is per vesper'a trajn'o.

Egal'e je la vendred'o vesper'e oni trov'is ankaŭ la spur'o'n de Latronov. Dis'send'int'e al ĉiu'j urb'o'j serĉ'o'telegram'o'j'n pri Latronov, oni ricev'is la respond'o'n el Jalt'o: Latronov antaŭ ne'long'e est'is en Jalt'o, tamen ĵus li per avi'o for'flug'is al Moskvo.

La sol'a, kies spur'o'n oni ne sukces'is trov'i, est'is Punĉ'o. La fam'a teatr'a administr'ist'o kon'at'a de la tut'eg'a Moskvo, mal'aper'is kvazaŭ en'glut'it'e de la ter'o.

Inter'temp'e oni dev'is si'n okup'i ankaŭ pri incident'o'j en ali'a'j lok'o'j de Moskvo, ekster la teatr'o Variete'o. Neces'is klar'ig'i la ekster'ordinar'a'n okaz'o'n pri la ofic'ist'o'j kant'ant'a'j la Glor'a'n Mar'o'n (al'vort'e: profesor'o Stravinskij en la daŭr'o de du hor'o'j sukces'is normal'ig'i ĉiu'j'n per i'a'j hipoderm'a'j injekt'o'j), si'n okup'i pri la person'o'j, prezent'ant'a'j al ali'a'j person'o'j aŭ organiz'o'j ĉi'a'n rub'aĵ'o'n kvazaŭ mon'o'n, kaj pri la viktim'o'j de tia'j tromp'a'j pag'o'j.

Evident'e, la plej mal'agrabl'a, la plej skandal'a kaj ne'solv'ebl'a el ĉiu'j ĉi enigm'o'j est'is tiu pri la kap'o de la for'pas'int'a literatur'ist'o Berlioz, ŝtel'it'a dum la hel'a tag'o rekt'e el la ĉerk'o en la Gribojedova salon'eg'o.

Kvazaŭ sur trik'il'o'n kolekt'ad'is la dek du enket'ist'o'j la mal'ben'ind'a'j'n maŝ'o'j'n de tiu komplik'a afer'o, dis'ĵet'it'a'j'n tra la tut'a urb'eg'o.

Unu el la enket'ist'o'j ven'is en la klinik'o'n de profesor'o Stravinskij, kaj antaŭ ĉio pet'is dispon'ig'i al li la list'o'n de ĉiu'j person'o'j en'hospital'ig'it'a'j dum la last'a'j tri tag'o'j. Tiel en la enket'o aper'is Nikanoro Ivaniĉ Nudokrudov kaj la mal'feliĉ'a anonc'ist'o sufer'int'a la kap'for'ŝir'o'n. Pri ili, ceter'e, oni ne'mult'e si'n okup'is. Ja nun facil'is konstat'i, ke ankaŭ ili iĝ'is viktim'o'j de la mister'a magi'ist'o kaj li'a band'o. Mal'e, Ivan'o Nikolaiĉ Sen'hejm'ul'o interes'is la enket'ist'o'n ekster'ordinar'e.

Je la vendred'o antaŭ'vesper'e ĉe Ivaĉjo en la ĉambr'o 117-a mal'ferm'iĝ'is la pord'o kaj en'ven'is jun'a, roz'vizaĝ'a, kviet'a kaj mild'manier'a vir'o, neniom simil'ant'a kriminal'ist'o'n, kaj tamen unu el la plej bon'a'j Moskvaj kriminal'ist'o'j. Antaŭ si li vid'is en la lit'o pal'aĉ'a'n kaj lac'vizaĝ'a'n jun'a'n hom'o'n, kies okul'o'j atest'is absolut'a'n mank'o'n de interes'o pri la ĉirkaŭ'a'j afer'o'j; kies okul'o'j rigard'is jen i'e'n for, trans la ĉirkaŭ'aĵ'o'j'n, jen en la intern'o'n de la jun'a hom'o.

La enket'ist'o delikat'e si'n prezent'is kaj dir'is, ke li ven'is al Ivan'o Nikolaiĉ por inter'parol'i pri la antaŭ'hieraŭ'a'j incident'o'j ĉe la Patriarĥa lag'et'o.

Ho, kia est'us la triumf'o de Ivan'o, se la enket'ist'o est'us ven'int'a al li iom pli fru'e, eĉ, ekzempl'e, en la nokt'o inter la merkred'o kaj la ĵaŭd'o, kiam Ivan'o furioz'e kaj pasi'e postul'ad'is, ke oni aŭskult'u li'a'n rakont'o'n pri la okaz'int'a vendred'e vesper'e.

Sed, ho ve, Ivaĉjo tut'e ŝanĝ'iĝ'is dum la temp'o pas'int'a post la mort'o de Berlioz. Li est'is pret'a volont'e kaj ĝentil'e respond'i je ĉiu'j demand'o'j de la enket'ist'o, tamen en li'a rigard'o kaj en li'a'j intonaci'o'j sent'iĝ'is indiferent'o. La sort'o de Berlioz ne plu interes'is la poet'o'n.

Antaŭ la ven'o de la enket'ist'o Ivaĉjo dorm'et'is sur si'a lit'o, kaj vizi'o'j pas'is antaŭ li'a'j okul'o'j. Li vid'is urb'o'n strang'a'n, ne'kompren'ebl'a'n, mal'real'a'n, kun marmor'blok'o'j, kanel'it'a'j kolon'ar'o'j, tegment'o'j bril'eg'ant'a'j sub la sun'o, kun ĝi'a nigr'a, sombr'a, sen'indulg'a Fortres'o Antonia, kun ĝi'a palac'o sur la okcident'a mont'et'o, la palac'o ĝis la tegment'o'j sink'int'a en la preskaŭ tropik'a verd'aĵ'o de ĝarden'o, kun bronz'a'j statu'o'j, brul'ant'a'j en la vesper'ruĝ'o super tiu verd'aĵ'o, li vid'is Italiajn kiras'it'a'j'n centuri'o'j'n marŝ'i sub la mur'eg'o'j de la pra'mal'nov'a urb'o.

En si'a du'on'dorm'o li vizi'is vir'o'n sen'mov'a'n en brak'seĝ'o, raz'it'a'n, kun flav'aĉ'a tik'nervoz'a vizaĝ'o, vir'o'n en blank'a mantel'o kun ruĝ'a sub'ŝtof'o, mal'am'eg'e rigard'ant'a'n en la mal'magr'a'n kaj fremd'a'n ĝarden'o'n. Ivan'o sonĝ'is pri sen'arb'ar'a flav'a mont'et'o, sur kiu alt'is vak'iĝ'int'a'j fost'o'j kun transvers'a'j trab'o'j.

Sed la okaz'int'a ĉe la Patriarĥa lag'et'o ne plu interes'is la poet'o'n Ivan'o Sen'hejm'ul'o.

— Nun dir'u, Ivan'o Nikolaiĉ: vi mem, je kia distanc'o de la turn'o'kruc'o vi est'is kiam Berlioz fal'is sub la tram'o'n?

Apenaŭ percept'ebl'a indiferent'a rid'et'o ial tuŝ'et'is la lip'o'j'n de Ivan'o, kaj li respond'is:

— Mi est'is mal'proksim'e.

— Kaj tiu kvadrat'it'a, ĉu li est'is tuj apud la turn'o'kruc'o?

— Ne, li sid'is sur benk'o, ne mal'proksim'e.

— Ĉu bon'e vi memor'as, ke li ne ven'is al la turn'o'kruc'o je la moment'o, kiam Berlioz fal'is?

— Mi memor'as. Li ne ven'is. Li mal'streĉ'e sid'aĉ'is.

Tiu'j est'is la last'a'j demand'o'j de la enket'ist'o. Post ili li ek'star'is, etend'is la man'o'n al Ivaĉjo, dezir'is al li plej rapid'e re'san'iĝ'i kaj esprim'is la esper'o'n baldaŭ leg'i li'a'j'n nov'a'j'n poezi'aĵ'o'j'n.

— Ne, — mal'laŭt'e respond'is Ivan'o, — mi ne plu vers'os.

La enket'ist'o ĝentil'e rid'et'is kaj deklar'is si'n cert'a, ke la nun'moment'a deprim'o de la poet'o baldaŭ fin'iĝ'os.

— Ne, — respond'is Ivan'o, rigard'ant'e ne al la kriminal'ist'o sed for'e'n, al la esting'iĝ'ant'a horizont'o, — por mi ĉi tio neniam fin'iĝ'os. La vers'aĵ'o'j, kiu'j'n mi verk'is, est'as mal'bon'a'j vers'aĵ'o'j, nun mi tio'n kompren'as.

La enket'ist'o for'las'is Ivaĉjon ricev'int'e tre grav'a'n material'o'n. Sekv'int'e la event'o'faden'o'n ĝis la komenc'o, fin'fin'e oni ating'is la font'o'n, el kiu origin'is ĉiu'j ceter'a'j okaz'o'j. La enket'ist'o ne dub'is, ke ili ĉiu'j origin'is el la murd'o ĉe la Patriarĥa. Evident'e, nek Ivaĉjo, nek la kvadrat'it'a puŝ'is sub la tram'o'n la mal'feliĉ'a'n prezid'ant'o'n de Massolit; meĥanik'e, se oni pov'as tiel dir'i, neni'u fal'ig'is li'n sub la rad'o'j'n. Sed la kriminal'ist'o est'is konvink'it'a, ke Berlioz si'n ĵet'is sub la tram'o'n (aŭ fal'is sub ĝi'n) hipnot'ig'it'e.

Jes, la material'o abund'eg'is, kaj oni jam sci'is, kiu'n kaj kie kapt'i. Sed la problem'o konsist'is ĝust'e en tio, ke neniel oni pov'is iu'n kapt'i. En la tri'obl'e mal'ben'it'a apartament'o n-ro 50, ni ripet'u, iu sen'dub'e ja est'is. Foj'e-foj'e la apartament'o respond'is je telefon'vok'o'j, jen per voĉ'o krak'ant'a, jen per voĉ'o naz'son'a, foj'e-foj'e mal'ferm'iĝ'is ĝi'a fenestr'o, eĉ pli ol tio, el la apartament'o aŭd'iĝ'is la son'o'j de gramofon'o. Nu, ĉiu'n foj'o'n, kiam oni ĝi'n vizit'is, absolut'e neni'u est'is en la loĝ'ej'o. Kaj oni ĝi'n ja vizit'is plur'foj'e, je divers'a'j diurn'hor'o'j. Eĉ, tra la apartament'o oni pas'is kun ret'o, atent'ant'e ĉiu'j'n angul'o'j'n. Jam de'long'e la apartament'o est'is suspekt'at'a. Oni observ'is ne nur la voj'o'n konduk'ant'a'n en la kort'o'n tra la pord'eg'a ark'o, sed ankaŭ la mal'antaŭ'a'n en'ir'ej'o'n; eĉ pli'e, sur la tegment'o ĉe la fum'tub'o'j oni aranĝ'is embusk'o'n. Jes, la apartament'o n-ro 50 mis'kondut'is, sed ord'ig'i tio'n oni ne pov'is.

Tiel la afer'o tren'iĝ'is ĝis la nokt'o'mez'o inter la vendred'o kaj la sabat'o, kiam baron'o von Meigel, en vesper'a vest'o kaj lak'led'a'j ŝu'o'j, solen'e pas'is en la apartament'o'n n-ro 50 en karakter'o de gast'o. Oni aŭd'is la pord'o'n mal'ferm'iĝ'i kaj re'ferm'iĝ'i mal'antaŭ la baron'o. Ekzakt'e dek minut'o'j'n post'e, sen mal'plej'a sonor'ad'o, oni vizit'is la apartament'o'n, tamen ne nur oni ne mal'kaŝ'is la gast'ig'ant'o'j'n, sed — kaj tio ja est'is tut'e surpriz'a — oni ne sukces'is trov'i i'a'n spur'o'n de la eks'baron'o.

Do, kiel ni jam dir'is, tiel'e la afer'o tren'iĝ'is ĝis la sabat'a maten'krepusk'o. Tiam ven'is nov'a'j kaj tre interes'a'j inform'o'j. Sur aerodrom'o en Moskvo al'ter'iĝ'is ses'lok'a pasaĝer'a avi'o ven'int'a el Krimeo. Inter la el'avi'iĝ'int'a'j pasaĝer'o'j unu aspekt'is tre bizar'e. Tiu est'is jun'a civit'an'o kun sovaĝ'a stopl'o'barb'o, almenaŭ tri tag'o'j'n si'n ne lav'int'a, kun inflam'a'j kaj tim'plen'a'j okul'o'j, sen'pak'aĵ'a kaj iom fantazi'e vest'it'a. La civit'an'o sur'hav'is kalpak'o'n, burk'o'n met'it'a'n sur nokt'o'ĉemiz'o'n, nov'a'j'n, ĵus aĉet'it'a'j'n, blu'a'j'n led'a'j'n pantofl'o'j'n. Apenaŭ li dis'iĝ'is de la ŝtup'ar'et'o de la avi'o, kiam oni jam est'is apud li. Tiu civit'an'o est'is atend'at'a, kaj post kelk'a temp'o la ne'forges'ebl'a direktor'o de Variete'o, Stefano Bogdanoviĉ Latronov, sid'is antaŭ la enket'ist'o'j. Li al'ŝut'is nov'a'j'n inform'o'j'n. Nun iĝ'is klar'a, ke Voland penetr'is Variete'o'n en karakter'o de art'ist'o, hipnot'ig'int'e Steĉjon, kaj post'e trov'is rimed'o'n eksped'i li'n je Di'o-sci'as-kiom da kilo'metr'o'j for el Moskvo. Do, la material'o pli'iĝ'is, tamen tio ne facil'ig'is la afer'o'n; eĉ mal'e, ĝi nun aspekt'is ankoraŭ pli komplik'a, ĉar evident'iĝ'is, ke kapt'i individu'o'n kapabl'a'n aranĝ'i truk'o'j'n simil'a'j'n al la sufer'it'a de Latronov, ne est'os simpl'a task'o. Parentez'e, laŭ si'a propr'a pet'o Latronov iĝ'is en'ŝlos'it'a en sekur'a'n kamer'o'n, kaj antaŭ la enket'ist'o'j aper'is Punĉ'o, ĵus arest'it'a en si'a apartament'o, kie'n li re'ven'is post regul'e konstat'it'a du'diurn'a for'est'o.

Malgraŭ ke la administr'ist'o promes'is al Azazello ne plu mensog'i, tamen si'a'n depozici'o'n li komenc'is ĝust'e per mensog'o. Nu, tiu'n perfid'aĵ'o'n oni ne juĝ'u tro sever'e. Ĉar kvankam Azazello ja mal'permes'is al li mensog'i kaj kanajl'i per telefon'o, tamen ĉi-okaz'e Punĉ'o parol'is sen aplik'i tia'n aparat'o'n. Mal'fiks'e rigard'ant'e flank'e'n li deklar'is, ke je la ĵaŭd'o post'tag'mez'e li en si'a ofic'ej'o drink'is sol'a ĝis ebri'iĝ'o, post'e i'e'n ir'is — kie'n, li ne plu memor'as — kaj ankoraŭ ie drink'is vodk'o'n — kie, li jam ne memor'as — kaj ie kuŝ'aĉ'is ĉe lat'bar'il'o — kie, li egal'e ne pov'as re'memor'i. Nur post ol oni indik'is al la administr'ist'o, ke per si'a stult'a kaj mal'prudent'a kondut'o li mal'help'as grav'a'n enket'o'n kaj cert'e dev'os tio'n respons'i, Punĉ'o ek'plor'eg'is kaj murmur'is per trem'ant'a voĉ'o, ĵet'ant'e ĉirkaŭ'e'n mal'kuraĝ'a'j'n rigard'o'j'n, ke li'a mensog'ad'o ne hav'as ali'a'n kaŭz'o'n ol la tim'eg'o pri la venĝ'o de la Volanda band'o, inter kies man'o'j'n li jam est'is traf'int'a, kaj ke li pet'as, pet'eg'as, soif'as est'i en'ŝlos'it'a en blend'it'a'n kamer'o'n.

— Jen ted'aĵ'o! Ankoraŭ unu obsed'at'a de blend'it'a kamer'o, — grumbl'is unu el la enket'ist'o'j.

— Ili'n fort'e terur'is la bandit'o'j, — dir'is la kriminal'ist'o vizit'int'a Ivaĉjon.

Laŭ'ebl'e oni trankvil'ig'is la administr'ist'o'n, dir'is, ke oni li'n protekt'os eĉ sen ia ajn kamer'o, kaj tiam sci'iĝ'is, ke neni'a'n vodk'o'n li drink'is ĉe lat'bar'il'o, ke li'n bat'is du ul'o'j, unu ruf'a kun grand'a kojn'o'dent'o, kaj unu dik'a ...

— Ah, kiu simil'as vir'kat'o'n, ĉu?

— Jes, jes, — flustr'is la administr'ist'o mort'et'ant'e pro tim'o kaj ĉiu'sekund'e rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n. Post kio li mal'pak'is plu'a'j'n detal'o'j'n pri tio, kiel dum preskaŭ du diurn'o'j li ekzist'ad'is en la apartament'o n-ro 50 estiel vampir'o indik'ul'o, ke per li oni preskaŭ pere'ig'is la financ'a'n direktor'o'n Rimskij ...

Je tiu moment'o est'is ven'ig'at'a Rimskij, ĵus al'vetur'ig'it'a per la Leningrada trajn'o. Tamen tiu tim'trem'a, psik'e perturb'it'a, griz'har'a mal'jun'ul'o, en kiu oni apenaŭ pov'is re'kon'i la financ'a'n direktor'o'n de antaŭ kelk'a'j tag'o'j, nepr'e mal'vol'is dir'i la ver'o'n, kaj montr'is ĉi-rilat'e ekster'ordinar'a'n obstin'o'n. Rimskij asert'is, ke neni'a'n ajn Hellan li vid'is nokt'e en la fenestr'o de si'a kabinet'o, egal'e kiel neni'a'n Punĉ'o'n, ke tut'simpl'e li subit'e mis'fart'is kaj spirit'for'est'e vetur'is al Leningrado. Super'flu'as al'don'i, ke si'a'n depozici'o'n la mal'san'a financ'a direktor'o fin'is per la pet'o en'ŝlos'i li'n en blend'it'a'n kamer'o'n.

Anjon oni arest'is je la moment'o kiam ŝi prov'is en'man'ig'i al kas'ist'in'o de la ĉio'vend'ej'o ĉe Arbat’ dek'dolar'a'n bilet'o'n. Ŝi'a'n rakont'o'n pri hom'o'j el'flug'ant'a'j tra fenestr'o de la dom'o ĉe la strat'o Sadovaja kaj pri la or'a huf'um'et'o kiu'n, laŭ ŝi'a'j vort'o'j, ŝi est'is lev'int'a por prezent'i ĝi'n al la milici'o, oni aŭskult'is tre atent'e.

— Ĉu ver'e la huf'um'et'o est'is el or'o kun briliant'o'j? — oni demand'is Anjon.

— Ja mi sci'as, kio est'as bon'a'j briliant'o'j, — ŝi respond'is.

— Tamen ĉu vi cert'as, ke li don'is al vi ĝust'e ĉervonc'o'j'n?

— Ja mi sci'as, kio est'as ĉervonc'o'j, — respond'is Anjo.

— Do, kiam ili trans'form'iĝ'is en dolar'o'j'n?

— Neni'o'n mi sci'as, pri kiu'j dolar'o'j vi parol'as, neniam mi vid'is vi'a'j'n dolar'o'j'n, — kriĉ'e respond'is Anjo, — ni est'as en ni'a rajt'o! Ni ricev'is rekompenc'o'n, kontraŭ ĝi ni aĉet'as indien'o'n ... — kaj ŝi ek'galimati'is ke ŝi ne respons'as tio'n, ke la dom'komitat'o ten'as en la kvin'a etaĝ'o mal'sankt'a'n potenc'o'n, kiu neniu'n las'as viv'i normal'e.

Ĉi tiam la enket'ist'o si'n'defend'e sving'is la plum'ing'o'n, ĉar Anjo jam ĉiu'j'n tut'ted'is, sur verd'a foli'et'o skrib'is el'ir'permes'o'n, post kio, plezur'ig'e por ĉiu'j, ŝi for'las'is la instituci'o'n.

Post'e tren'iĝ'is long'a vic'o de hom'o'j, inter ili Nikolao Ivaniĉ, ĵus arest'it'a nur sekv'e de stult'aĵ'o de si'a ĵaluz'a edz'in'o, antaŭ'maten'e sci'ig'int'a al la milici'o li'a'n mal'aper'o'n. La enket'ist'o'j'n ne tre impres'is la burlesk'a atest'il'o pri tio, ke la koncern'a'n nokt'o'n li pas'ig'is en la bal'o ĉe Satan'o. Rakont'ant'e, kiel li transport'is en la aer'o la nud'a'n mastr'um'ist'in'o'n de Margarita Nikolavna i'e'n al ĉiu'j diabl'o'j por ban'o en river'o, kaj kiel antaŭ tiu vojaĝ'o Margarita Nikolavna sen'vest'e aper'is en si'a fenestr'o, Nikolao Ivaniĉ iom devi'is de la ver'o. Ekzempl'e, li opini'is sen'util'a menci'i, ke li ven'is en la dorm'o'ĉambr'o'n kun la for'ĵet'it'a sub'rob'o en la man'o, aŭ ke li nom'is Nataŝan Venera. Laŭ li'a'j vort'o'j, okaz'is tiel, ke Nataŝa el'flug'is tra la fenestr'o, li'n ek'rajd'is kaj direkt'is for el Moskvo ...

— Obe'ant'e la per'fort'o'n, mi dev'is ced'i, — dir'is Nikolao Ivaniĉ. Si'a'n rakont'o'n li fin'is per la pet'o ne komunik'i eĉ unu vort'o'n pri tio al li'a edz'in'o; kio'n oni al li promes'is.

La depozici'o de Nikolao Ivaniĉ ebl'ig'is konstat'i, ke Margarita Nikolavna, egal'e kiel ŝi'a mastr'um'ist'in'o Nataŝa, sen'spur'e mal'aper'is. Oni far'is aranĝ'o'j'n por ili'n re'trov'i.

Tiel la eĉ por unu sekund'o ne mal'streĉ'iĝ'ant'a enket'ad'o renkont'is la maten'o'n de la sabat'o. Dum'e en la urb'o est'iĝ'ad'is kaj dis'flu'ad'is tut'e mal'ebl'a'j oni'dir'o'j, en kiu'j et'a ver'er'o est'is abund'e garn'it'a per pomp'a mensog'o. Oni rakont'is, ke est'is seanc'o en Variete'o, post kiu ĉiu'j du'mil spekt'ant'o'j el'kur'is sur la strat'o'n vest'it'e kiel Adamo kaj Eva antaŭ la fal'o, ke ĉe la strat'o Sadovaja oni likvid'is pres'ej'o'n de fals'a'j mon'bilet'o'j de magi'a spec'o, ke ia band'o ŝtel'is kvin fak'estr'o'j'n en la Amuz'departement'o, sed ke la milici'o ĉiu'j'n re'trov'is, kaj mult'e da ali'a'j afer'o'j, kiu'j'n ripet'i est'us eĉ mal'agrabl'a.

Proksim'iĝ'is la tag'manĝ'a paŭz'o, kaj tiam en la enket'ej'o ek'tint'is la telefon'o. De Sadovaja oni raport'is, ke la mal'ben'ind'a apartament'o re'foj'e aper'ig'is viv'o'sign'o'j'n. El intern'e mal'ferm'iĝ'is fenestr'o'j, aŭd'iĝ'is kant'ad'o kaj pian'muzik'o, oni vid'is nigr'a'n kat'o'n sid'i sur fenestr'o'bret'o kaj si'n varm'ig'i ĉe la sun'o.

Antaŭ la kvar'a hor'o de la varm'eg'a tag'o grand'a kompani'o de civil'e vest'it'a'j vir'o'j for'las'is tri aŭtomobil'o'j'n halt'int'a'j'n je kelk'a distanc'o de la dom'o 302-bis, strat'o Sadovaja. La vetur'ig'it'a grand'a grup'o tuj divid'iĝ'is je du mal'grand'a'j, el kiu'j la unu tra la pord'eg'a ark'o kaj la kort'o pas'is rekt'e en la ses'a'n ĉef'en'ir'ej'o'n, dum la ali'a mal'ferm'is la normal'e najl'it'a'n pord'et'o'n de la mal'antaŭ'a en'ir'ej'o, kaj ambaŭ grup'o'j, ĉiu per si'a apart'a ŝtup'ar'o, ek'ir'is supr'e'n al la apartament'o n-ro 50.

Inter'temp'e Kerubjev kaj Azazello — Kerubjev est'is for'las'int'a la festen'a'n frak'o'n kaj sur'hav'is si'a'n ordinar'a'n vest'ar'o'n — sid'is en la manĝ'o'ĉambr'o de la apartament'o fin'ant'e si'a'n maten'manĝ'o'n. Voland, laŭ si'a kutim'o, est'is en la dorm'o'ĉambr'o, kaj pri la kat'o inform'o'j mank'as. Tamen juĝ'ant'e laŭ la kaserol'a tint'eg'o ven'ant'a el la kuir'ej'o oni rajt'as supoz'i, ke Behemot'o est'is ĝust'e tie, okup'it'e pri si'a kutim'a stult'um'ad'o.

— Nu, kio est'as tiu'j interes'a'j paŝ'o'j sur la ŝtup'ar'o? — demand'is Kerubjev, distr'it'e turn'ant'e kuler'et'o'n en si'a tas'o kun nigr'a kaf'o.

— Nu, tie oni ven'as ni'n arest'i, — respond'is Azazello kaj el'trink'is glas'et'o'n da konjak'o.

— Ah, nu cert'e, cert'e, — dir'is Kerubjev.

La ven'ant'a'j per la ĉef'a ŝtup'ar'o dum'e jam ating'is la plac'et'o'n de la tri'a etaĝ'o. Tie du tub'ist'o'j klopod'ad'is ĉirkaŭ vapor'hejt'il'a radiator'o. La avanc'ant'o'j inter'ŝanĝ'is kun la tub'ist'o'j signif'o'plen'a'n rigard'o'n.

— Ĉiu'j hejm'e, — flustr'is unu el la tub'ist'o'j, bat'et'ant'e per martel'o kontraŭ la tub'o.

Tiam la plej antaŭ'a vir'o sen'kaŝ'e el'ig'is el sub si'a mantel'o nigr'a'n maŭzeron, dum ali'a, ir'ant'a apud li, el'poŝ'ig'is dirk'o'j'n. Ĝeneral'e, la hom'o'j ir'ant'a'j en la apartament'o'n n-ro 50 est'is tre bon'e ekip'it'a'j. Du el ili hav'is en si'a poŝ'o facil'e stern'ebl'a'j'n, mal'dik'a'j'n silk'a'j'n ret'o'j'n. Plu'a vir'o hav'is laz'o'n, ankoraŭ unu ali'a — gaz'mask'o'j'n kaj ampol'o'j'n kun kloroform'o.

Unu sekund'o sufiĉ'is al la grup'o por mal'ferm'i la ĉef'pord'o'n de la apartament'o n-ro 50 kaj penetr'i en la antaŭ'ĉambr'o'n; pord'o'klak'o, kiu je la sam'a moment'o aŭd'iĝ'is el la kuir'ej'o, atest'is ke ankaŭ la du'a grup'o ĝust'a'temp'e ating'is la apartament'o'n per la mal'antaŭ'a en'ir'ej'o.

Eĉ se ne plen'a, do almenaŭ part'a sukces'o est'is ĉi-foj'e evident'a. Fulm'rapid'e la du grup'o'j dis'iĝ'is, okup'is ĉiu'j'n ĉambr'o'j'n, kaj neniu'n ajn trov'is; tamen en la manĝ'o'ĉambr'o ili mal'kovr'is rest'aĵ'o'j'n de sen'dub'e ĵus for'las'it'a maten'manĝ'o, kaj en la salon'o sur la kamen'bret'o, apud kristal'a karaf'o, sid'is grand'a nigr'a vir'kat'o. Inter si'a'j pied'o'j ĝi ten'is primus'o'n.

Absolut'e silent'a'j, la hom'o'j ven'int'a'j en la salon'o'n kontempl'is la kat'o'n dum iom long'a temp'o.

— Hm jes ... ver'a eminent'aĵ'o, — flustr'is unu el ili.

— Ja mi ne petol'as, neniu'n tuŝ'as, ripar'as mi'a'n primus'o'n, — dir'is la best'o mal'afabl'e rigard'ant'e la ven'int'o'j'n, — kaj krom'e mi opini'as mi'a dev'o vi'n avert'i, ke la kat'a ras'o est'as antikv'a kaj ne'tuŝ'ebl'a.

— Perfekt'eg'a labor'o, — flustr'is unu el la ven'int'o'j, dum ali'a dir'is laŭt'e kaj klar'e:

— Nun, ne'tuŝ'ebl'a kaj ventr'o'parol'a kat'a moŝt'o, degn'u ven'i ĉi tie'n!

Tuj ek'flug'is kaj mal'fald'iĝ'is silk'a ret'o, sed la lanĉ'int'o, surpriz'e por ĉiu'j, mal'traf'is kaj kapt'is per ĝi nur la karaf'o'n, kiu tuj fal'is kaj tint'e frakas'iĝ'is.

— Perd'it'a pren'o! — blek'eg'is la kat'o, — hur'a! — met'int'e flank'e'n la primus'o'n la best'o el'ig'is de mal'antaŭ si'a dors'o braŭningon, tuj direkt'is ĝi'n al la plej proksim'e star'ant'a, sed fajr'o ek'ŝpruc'is el ties man'o antaŭ ol la kat'o pov'us paf'i, kaj post la maŭzera krak'o la kat'o fal'is kap’antaŭ'e de la kamen'bret'o sur la plank'o'n, el'las'int'e la braŭningon kaj fal'ig'int'e la primus'o'n.

— Ĉio fin'it'as, — per mal'fort'a voĉ'o dir'is la best'o kaj mol'e etend'iĝ'is en sang'a flak'o, — de'ir'u por moment'o, las'u mi'n adiaŭ'i la ter'o'n. Ho mi'a amik'o Azazello! — abund'e sang'ant'e ĝem'is la kat'o, — kie vi est'as? — pen'e ĝi turn'is la rigard'o'n de si'a'j esting'iĝ'ant'a'j okul'o'j al la pord'o de la manĝ'o'ĉambr'o, — vi ne ven'is mi'n help'i en tiu mal'egal'a batal'o. Vi for'las'is la mal'feliĉ'a'n Behemot'o'n, kiu'n vi perfid'is por unu glas'o da — ver'dir'e ja eminent'a — konjak'o! Nu, mi'a mort'o pez'u sur vi'a konscienc'o! Mi testament'as al vi mi'a'n braŭningon ...

— Ret'o'n, ret'o'n, ret'o'n, — oni nervoz'e flustr'ad'is ĉirkaŭ la kat'o. Tamen la ret'o, la diabl'o sci'as kial, obstrukc'iĝ'is en ies poŝ'o kaj la prov'o'j ĝi'n el'ig'i rest'is van'a'j.

— La sol'a, kio pov'as sav'i mort'e vund'it'a'n kat'o'n, — dir'is Behemot'o, — est'as glut'o da benzin'o ... Kaj profit'ant'e la ĝeneral'a'n konfuz'o'n, la kat'o fiks'is la muzel'o'n sur la rond'a apertur'o de la primus'o kaj sat'trink'is. Tuj ĉes'is la sang'o'flu'o el sub la mal'dekstr'a ŝultr'o. La kat'o re'salt'is viv'a kaj vigl'a, kramp'is la primus'o'n sub'brak'e, kun ĝi hop'is re'e'n sur la kamen'o'n, de tie, dis'ŝir'ant'e la tapet'o'n, grimp'is sur la mur'o kaj post du sekund'o'j jam sid'is alt'e super la ven'int'o'j, sur la metal'a kurten'stang'o.

Tuj man'o'j kroĉ'iĝ'is je la kurten'o kaj for'ŝir'is ĝi'n kun la stang'o, pro kio la sun'o ek'torent'is en la ĵus'e ombr'o'plen'a'n ĉambr'o'n. Sed nek la fripon'e re'san'iĝ'int'a kat'o, nek la primus'o fal'is mal'supr'e'n. Sen el'las'i la primus'o'n, la kat'o sukces'is trans'salt'eg'i sur la lustr'o'n, pend'ant'a'n de la centr'o de la plafon'o.

— Eskal'o'n! — oni kri'is de mal'supr'e.

— Ni duel'u! — blek'eg'is la kat'o, flug'ant'e super la kap'o'j sur la sving'iĝ'ant'a lustr'o; en ĝi'a'j pied'o'j re'aper'is la braŭningo, la primus'o'n ĝi kroĉ'is inter la lustr'o'branĉ'o'j. La kat'o zorg'e cel'is kaj, plu pendol'ant'e super la kap'o'j de la ven'int'o'j, paf'ad'is sur ili'n. Bru'eg'o sku'is la apartament'o'n. Sur la plank'o'n hajl'is kristal'a'j romp'aĵ'o'j de la lustr'o, fend'o'radi'a'j stel'o'j aper'is sur la kamen'a spegul'o, dis'ŝpruc'ad'is stuk'polv'o, sur la plank'o salt'et'is el'uz'it'a'j kugl'ing'o'j, frakas'iĝ'is fenestr'o'vir'o'j, benzin'o verŝ'iĝ'is el la tra'paf'it'a primus'o. Nun jam ne tem'is pri la eventual'o kapt'i la kat'o'n viv'a, la ven'int'o'j traf'e kaj furioz'e re'paf'is el si'a'j maŭzeroj en la kap'o'n, en la ventr'o'n, en la brust'o'n, en la dors'o'n de la best'o. La paf'ad'o kaŭz'is panik'o'n sur la asfalt'o en la kort'o.

Sed la paf'ad'o daŭr'is tut'e ne long'e kaj esting'iĝ'is per si mem. Ĉar nek la kat'o'n nek la ven'int'o'j'n ĝi iel ajn damaĝ'is. Ne nur neni'u iĝ'is mort'ig'it'a, ne est'is eĉ vund'it'o'j; ĉiu'j, kaj ankaŭ la kat'o, rest'is tut'e sen'difekt'a'j. Iu el la ven'int'o'j, por definitiv'e pri tio cert'iĝ'i, paf'is kvin kugl'o'j'n en la kap'o'n de la mal'ben'ind'a best'o, kaj la kat'o vigl'e respond'is, mal'plen'ig'ant'e sur li'n tut'a'n magazen'o'n. Kun la sam'a rezult'o: neni'u sent'is eĉ mal'plej'a'n efik'o'n. La kat'o pendol'et'is sur la lustr'o, kies sving'o'j iom post iom mal'grand'iĝ'ad'is, ial blov'is en la tub'o'n de si'a braŭningo kaj kraĉ'et'is sur si'a'n pied'o'n. La silent'e star'ant'a'j mal'supr'e mien'is tut'e perpleks'it'e. Tio est'is unik'a, aŭ almenaŭ unu el la plej mal'oft'eg'a'j, okaz'o, kiam paf'ad'o montr'iĝ'is absolut'e sen'efik'a. Cert'e, oni pov'us al'las'i, ke la braŭningo de la kat'o est'is spec'o de lud'il'o, tamen la maŭzeroj de la ven'int'o'j ja est'is ekster'dub'a'j. Koncern'e la unu'a'n vund'o'n de la kat'o — pri tio jam oni pov'is konklud'i sen'hezit'e, ĝi est'is neni'o ali'a ol truk'o kaj fi'a simul'aĵ'o, egal'e kiel la benzin'trink'ad'o.

Est'is ankoraŭ unu prov'o kapt'i la kat'o'n. Oni ĵet'is laz'o'n, ĝi kroĉ'iĝ'is je unu el la kandel'o'j, la lustr'o fal'is kaj frakas'iĝ'is. La puŝ'eg'o ŝajn'is sku'i la tut'a'n dom'o'n ĝis la fundament'o, tamen tut'e sen'util'e. Romp'aĵ'o'j ŝpruc'is sur la ĉe'est'ant'o'j'n, la kat'o trans'flug'is tra la aer'o kaj lok'is si'n alt'e sub la plafon'o, sur la supr'a part'o de la oriz'it'a kadr'o de la kamen'a spegul'o. La best'o neni'e'n intenc'is fuĝ'i, eĉ mal'e, sid'ant'e en relativ'a sekur'o, ĝi komenc'is nov'a'n orator'aĵ'o'n.

— Mi tut'e ne kompren'as, — ĝi dir'is de la supr'o, — la motiv'o'j'n por tia brutal'a trakt'ad'o ...

Sed ĉi tiam la apenaŭ komenc'it'a'n orator'aĵ'o'n inter'romp'is pez'a, ne'sci'at'e de kie ven'ant'a bas'o:

— Kio okaz'as en la apartament'o? Mi est'as mal'help'at'a en mi'a okup'o.

Ali'a voĉ'o, mal'agrabl'a kaj naz'son'a, respond'is:

— Natur'e, est'as Behemot'o, la diabl'o pren'u la pajac'aĉ'o'n!

Tri'a voĉ'o, trem'et'ant'a, dir'is:

— messire, est'as sabat'o. La sun'o klin'iĝ'as. Jam temp'as.

— Pardon'u, mi ne pov'as daŭr'ig'i la konversaci'o'n, — dir'is la kat'o de sur la spegul'o, — jam temp'as. — Ĝi for'ĵet'is la braŭningon, frakas'ant'e ambaŭ fenestr'o'vitr'o'j'n. Post'e la kat'o verŝ'is mal'supr'e'n iom da benzin'o, la benzin'o per si mem ek'brul'is kaj la flam’ond'eg'o ating'is la plafon'o'n.

La incendi'o dis'vast'iĝ'is iel ekster'ordinar'e, kun rapid'eg'o kaj fort'o ne'kutim'a'j eĉ ĉe benzin’el'verŝ'o. Tuj ek'fum'is la tapet'o, sur la plank'o ek'flam'is la de'ŝir'it'a kurten'o, ek'brul'et'is la fram'o'j de la frakas'it'a'j fenestr'o'j. La kat'o risort'e kurb'iĝ'is, miaŭ'is, salt'eg'is de la spegul'o sur la fenestr'o'bret'o'n kaj for'glit'is mal'antaŭ ĝi'n kun si'a primus'o. El ekster'e ek'aŭd'iĝ'is paf'o'j. La vir'o, si'n lok'int'a sur la fer'a incendi'a eskal'o je la nivel'o de la juvel'ist'vidv'in'a'j fenestr'o'j, plur'foj'e paf'is al la kat'o dum ĝi salt'eg'ad'is de unu fenestr'o'bret'o al ali'a si'n direkt'ant'e al la angul'a de'flu'il'a tub'o de la dom'o, konstru'it'a, kiel jam est'is menci'it'e, kramp'o'form'e. Per tiu tub'o la kat'o grimp'is sur la tegment'o'n.

Tie, bedaŭr'ind'e sam'e sen'rezult'e, la best'o'n al'paf'is la hom'o'j gard'ant'a'j la kamen'tub'o'j'n, kaj la kat'o eklips'iĝ'is en la mal'alt'a sun'o inund'ant'a la urb'o'n.

Dum'e en la apartament'o la parget'o ek'flam'iĝ'is sub la pied'o'j de la ven'int'o'j, kaj en la fajr'o, sur la lok'o kie la kat'o kuŝ'aĉ'is simul'ant'e mort'a'n vund'o'n, aper'is, pli kaj pli dens'e materi'iĝ'ant'e, la kadavr'o de la eks'baron'o von Meigel, kun la menton'o tir'it'a supr'e'n kaj kun larĝ'e mal'ferm'it'a'j vitr'ec'a'j okul'o'j. Ĝi'n ating'i oni jam ne pov'is. Salt'ant'e sur la brul'ant'a'j parget'er'o'j, si'n frap'ant'e per la man'o'j sur la fum'ant'a'j'n brust'o'n kaj ŝultr'o'j'n, la grup'an'o'j okup'int'a'j la salon'o'n si'n re'tir'is en la kabinet'o'n kaj en la antaŭ'ĉambr'o'n. Tiu'j, kiu'j est'is en la manĝ'o'ĉambr'o kaj en la dorm'o'ĉambr'o, eskap'is tra la koridor'o. Ankaŭ tiu'j, kiu'j est'is en la kuir'ej'o, al'kur'is kaj impet'is en la antaŭ'ĉambr'o'n. La salon'o jam plen'is je fajr'o kaj fum'o. Preter'kur'ant'e, iu sukces'is disk'i la telefon'numer'o'n de la fajr'o'brigad'o, lakon'e kri'i en la aŭd'il'o'n:

— Sadovaja, tri'cent du bis!

Mal'ebl'is plu rest'i en'e. La flam'o ŝpruc'is en la antaŭ'ĉambr'o'n. Spir'i iĝ'is mal'facil'a.

Apenaŭ el la frakas'it'a'j fenestr'o'j de la sorĉ'it'a apartament'o aper'is unu'a'j fum'stri'et'o'j, tuj en la kort'o ek'son'is desper'a'j hom'kri'o'j:

— Fajr'o, fajr'o! Incendi'o!

En divers'a'j apartament'o'j de la dom'o hom'o'j kri'is en la telefon'o'n:

— Sadovaja! Sadovaja tri'cent du bis!

Je la moment'o, kiam de Sadovaja ek'aŭd'iĝ'is la kor'prem'a'j sonor'il'bat'o'j de sur la long'a'j ruĝ'a'j aŭtomobil'o'j, kiu'j rapid'is de ĉiu'j part'o'j de la urb'o, la hom'o'j tumult'ant'a'j en la kort'o vid'is for'flug'i, kun la fum'o ven'ant'a el la fenestr'o'j de la kvin'a etaĝ'o, tri siluet'o'j'n mal'hel'a'j'n, ŝajn'e vir'a'j'n, kaj unu siluet'o'n de nud'a vir'in'o.